دریافت جواز کسب برای فروشگاه‌های اینترنتی اختیاری می‌شود

نسا ساداتی؛ ماهنامه پیوست / اختیار دریافت یا عدم دریافت جواز کسب به صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی داده خواهد شد. داغ شدن بحث الزام فروشگاه‌های مجازی برای دریافت جواز کسب طبق قانون نظام صنفی کشور این تصور را به وجود آورد که فروشگاه‌های اینترنتی در آینده نزدیک با چالش دیگری مواجه خواهند شد و آن دریافت جواز کسب است؛ اما توافقات و همکاری‌های صورت‌گرفته میان مرکز اصناف ایران، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و اتاق اصناف موجب شده است چگونگی دریافت جواز کسب برای فروشگاه‌های مجازی مشخص شود.

به‌زودی ثبت‌نام‌کنندگان و متقاضیان نماد اعتماد روی سامانه این مرکز با گزینه جدیدی به‌عنوان درخواست برای دریافت جواز کسب مواجه می‌شوند که می‌توانند با زدن آن گزینه اقدام لازم را برای دریافت این جواز آغاز کنند.

معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت گفت: «مذاکرات صورت‌گرفته با مرکز اصناف منجر به یک همکاری مشترک میان این دو مرکز شد تا فروشگاه‌های مجازی پس از دریافت نماد اعتماد درصورتی‌که مایل باشند، بتوانند اقدام به دریافت جواز کسب کنند.»

.

ایجاد تغییراتی برای دریافت نماد

فرانک اسکویی گفت: «هم‌اکنون سامانه نماد اعتماد برای اجرای این فرایند آماده است و منتظر انجام این تغییرات روی سایت اتاق اصناف هستیم. در این صورت دو سامانه به یکدیگر متصل می‌شوند و متقاضیان جواز کسب دیگر نیازی به ارائه مدارک جداگانه‌ای به اتاق اصناف نخواهند داشت بلکه مدارک روی سامانه موجود است.»

با رونق گرفتن بازارهای مجازی و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در اوایل دهه ۹۰ لزوم برنامه‌ریزی برای این فروشگاه‌ها دوچندان شد

طبق ماده ۸۷ قانون نظام صنفی، افراد صنفی در فضای مجازی (سایبری) مستلزم اخذ پروانه کسب از اتحادیه مربوطه هستند. همچنین در آیین‌نامه اجرایی این قانون آماده است: «مرکز اصناف و بازرگانان ایران و مرکز توسعه تجارت الکترونیکی موظف‌اند با اتصال سامانه اصناف و سامانه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، کلیه فرایند صدور پروانه کسب فروشگاه مجازی و اعطای نماد الکترونیکی را مطابق با ماده ۳ این آیین‌نامه به نحوی فراهم کنند تا امکان دسترسی هم‌زمان به مدارک متقاضی در رسانه‌های مذکور فراهم شود.»

در این صورت به نظر می‌رسد پس از مدت‌ها این بخش از آیین‌نامه در حال محقق شدن است. اما از سویی هیئت مقررات زدایی از فرایندهای کسب‌وکار و تسهیل تجاری مصوبه‌ای دارد که در آن تأکید شده نماد اعتماد تنها مجوزی است که برای فعالیت در فضای مجازی وجود دارد.

به نظر می‌رسد مصوبه این هیئت موجب شده است دریافت جواز کسب به‌صورت اختیاری باشد. اسکویی در این خصوص می‌گوید: «نمی‌توان همه فعالان این بازار را مجبور به دریافت جواز کسب کرد، تعدادی از آن‌ها تحت قانون خاصی فعالیت می‌کنند که اصلاً نیازمند جواز کسب نیستند و حتی در خود قانون نظام صنفی نیز تخصیص خورده‌اند، مانند مشاغل خانگی. برخی دیگر از کسب‌وکارها نیز باید از بخش‌های دیگری مجوز بگیرند. از همین رو این اختیار به افراد داده شده است که خودشان اقدام به دریافت جواز کسب کنند.» صدور جواز کسب برای فروشگاه‌های اینترنتی اولین بار نیست که در دستور کار قرار می‌گیرد.

.

صدور «نماد» دوباره به جریان افتاد

پس از تصویب قانون نظام صنفی در سال ۸۲ و آغاز فعالیت فروشگاه‌های مجازی همیشه موضوع چگونگی و تعیین راهکاری برای صدور جواز کسب این فروشگاه‌ها و کسب‌وکارها مطرح بود اما هیچ‌گاه این موضوع جدی گرفته نشد. حجم فعالیت این بخش محدود بود و فعالان این بازار آن را جدی نمی‌گرفتند اما با رونق گرفتن بازارهای مجازی و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در اوایل دهه ۹۰ لزوم برنامه‌ریزی برای این فروشگاه‌ها دوچندان شد.

در آن زمان با هماهنگی‌هایی که میان مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و مرکز اصناف صورت گرفته بود، قرار شده بود صنف رایانه تهران به‌صورت موقت اقدام به صدور جواز کسب برای فروشگاه‌های مجازی کند و پس از رسیدن به حدنصاب موردنظر اتحادیه مستقلی برای آن‌ها تشکیل شود اما این اتفاق هیچ‌گاه نیفتاد.

اسکویی در این خصوص گفت: «در سال‌های گذشته اقداماتی برای صدور جواز کسب صورت گرفت و قرار شده بود اگر تعداد پروانه‌های صادرشده به حد قابل قبولی برسد با کسب اجازه از وزیر صنعت، معدن و تجارت، انتخابات اتحادیه فروشگاه‌های مجازی برگزار شود اما تعداد فروشگاه‌هایی که اقدام به دریافت جواز کسب کرده بودند بسیار اندک بود و امکان برگزاری انتخابات برای تشکیل اتحادیه جدید وجود نداشت.»

ماده ۲۱ قانون نظام صنفی حدنصاب‌ها برای تشکیل یک اتحادیه و برگزاری انتخابات برای آن را تعیین کرده است، طبق این ماده حدنصاب برای تشکیل اتحادیه جدید در تهران ۳۰۰ واحد صنفی است و در شهرهای بسیار کوچک با ۵۰ واحد صنفی نیز می‌توان اتحادیه تشکیل داد. در این صورت به نظر می‌رسد تعداد فروشگاه‌های مجازی که برای دریافت جواز کسب از طریق اتحادیه رایانه تهران اقدام کرده بودند، بسیار کمتر از این مقدار بود که امکان برگزاری انتخابات برای تشکیل اتحادیه جدید وجود نداشت.

این یک اختیار است، هر کس می‌تواند از این اختیار خود استفاده کند، از همین رو اگر جواز کسب برای افراد ارزش‌افزوده خاصی داشته باشد نسبت به آن اقدام خواهند کرد

در تبصره ۷ ماده ۲۱ همین قانون نیز آمده است چنانچه تعداد واحدهای صنفی در هر استان جهت تشکیل اتحادیه به حدنصاب مقرر در این ماده نرسد، با پیشنهاد اتاق اصناف و تأیید وزیر صنعت، معدن و تجارت، اتحادیه‌ای از واحدهای صنفی در سطح کشور تشکیل می‌شود.

.

رتبه‌بندی فروشگاه‌های مجازی

معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در پاسخ به اینکه باوجود نماد اعتماد آیا نیازی به دریافت مجوز و کسب جواز کسب از اتحادیه‌ها هست یا چه لزومی به دریافت جواز کسب است، گفت: «این یک اختیار است، هر کس می‌تواند از این اختیار خود استفاده کند، از همین رو اگر جواز کسب برای افراد ارزش‌افزوده خاصی داشته باشد نسبت به آن اقدام خواهند کرد؛ از سویی اگر توجه کنید دریافت مجوزهای مختلف موضوع موردعلاقه بسیاری از مدیران کسب‌وکارهای ماست. بسیاری از فروشگاه‌های اینترنتی شاید اصلاً لزوم دریافت جواز کسب را در زیرمجموعه خود احساس نکنند اما از سویی ممکن است برخی دیگر علاقه‌مند به دریافت این مجوز باشند.»

در شرایط فعلی برنامه‌ریزی برای دسته‌بندی این مشاغل و همچنین چگونگی صدور نماد اعتماد یا شکل قرار گرفتن این نماد روی شبکه‌ها و صفحه‌های شخصی آغاز شده اما هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است. تفاوت و تعدد فروشگاه‌های مجازی و نوع فعالیت آنان موجب شده مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به فکر رتبه‌بندی این شرکت‌ها و دادن ستاره‌های مختلف به این کسب‌وکارها بیفتد. طبق گفته معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردهای مرکز توسعه تجارت «رتبه‌بندی این فروشگاه‌ها که برای مدتی اجرای آن به تعویق افتاده بود، مجدداً در دستور کار قرار گرفته است تا هر چه زودتر فروشگاه‌های مجازی با فعالیت‌های مختلف را رتبه‌بندی کنیم.»