پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
این مطلب قسمت چهارم (پایانی) از مجموعه مطالب «ارتباط بین بانک‌ها با بانکداری باز و رابط توسعه نرم‌افزار» است که توسط فاطمه غفاری ترجمه و در وبلاگ توسن بوم منتشر شده است. قسمت اول این سری از مطالب را می‌توانید با عنوان «ارتباط بین بانک‌ها با بانکداری باز و رابط توسعه نرم‌افزار-بخش اول» و قسمت دوم را با عنوان «ارتباط بین بانک‌ها با بانکداری باز و رابط توسعه نرم‌افزار–بخش دوم» و قسمت سوم را با عنوان «ارتباط بین بانک‌ها با بانکداری باز و رابط توسعه نرم‌افزار–بخش سوم» در راه پرداخت ببینید.
.
چالش‌ها و فرصت‌های بانک‌ها با ایجاد سرویس باز
در بخش قبلی شرح مختصری از بانکداری باز و ابعاد متنوع آن ارائه دادیم. این بخش به‌طور خلاصه مشاهدات جاری بانک‌ها را با در نظر داشتن ایجاد سرویس باز عنوان می‌کند.
مفهوم ایجاد سرویس باز
«ایجاد سرویس باز» مشابه تجارب پیشتازان صنایع غیرمالی در دهه گذشته بوده و در محیطی چالش‌برانگیز فرصت‌هایی رل فراهم آورده است. این محیط را می‌توان به شکل زیر توصیف کرد:
- عدم پذیرش اشتباه. به دلیل نقش زیرساختی حیاتی آن در اقتصاد هیچ‌گونه تکرار و ریسک امنیتی را تاب نمی‌آورد. ایجاد امنیت بودجه و داده‌های شخصی در کنار بانکداری تراکنشی ازجمله پیشنهاد‌های ارزشی بانک محسوب می‌شوند. بانک‌ها در نقش فراهم آورنده زیرساخت حیاتی، در هنگام حفظ و ایجاد تغییر به‌منظور اجرای مداوم یک عملیات بزرگ مقیاس، با فشارهای اضافی روبرو می‌گردند.
- بانک‌ها در محیط قانونی متغیر و سخت‌گیرانه‌ای مشغول به کارند. بااینکه رویه قوانین آینده به‌روشنی به بانک‌ها مخابره می‌گردد، فرایندهایی چون تفسیر و درک آن‌ها از نتایج استراتژیک و درک مؤثر از مطابقت قانونی آن، وقت‌گیر و هزینه‌بر هستند.
- بانک‌ها از آغاز روی کار آمدن اینترنت، روابط خود با مشتری را دیجیتالی ساخته‌اند. با ملاحظه شخصی‌سازی و هم‌پوشانی بالای ساختارهای وابسته (متقابل) IT پیشین که به‌موازات «دیجیتالی» نشده‌اند، دشواری این امر اثبات شده است. این پیچیدگی موجب هزینه‌بر شدن شخصی‌سازی و حفظ این زیرساخت‌ها می‌گردد.
ایجاد سرویس باز در محیط‌های ذکر شده در بالا فرصت‌های بسیاری فراهم می‌آورد که یکی از رهاوردهای آن توانایی ایجاد امنیت محصولات و خدمات جدید به شیوه‌ای نوین است. بخش بعدی به خلاصه چالش‌ها و فرصت‌های همراه با ایجاد سرویس باز می‌پردازد.
.
چالش‌های بانک‌ها در هنگام ایجاد سرویس باز
در هنگام ایجاد سرویس باز، بانک‌ها با سه چالش روبرو می‌گردند که از اهمیت خاصی برخوردارند:
چالش ۱: ریسک عدم مداخله اشخاص ثالث
در آینده‌ای نزدیک انتظار می‌رود بانکداری باز برای گروه خاصی از مشتریان به یک هنجار جدید تبدیل شود و حفظ مشتریان را برای بانک‌ها به ارمغان بیاورد. بااین‌حال، ایجاد سرویس باز با این ریسک همراه است که بانک‌ها در ارائه عملی خدمات مالی سریعاً مداخله نکنند. این امر می‌تواند منجر به از دست دادن نسبی ارتباط مشتری و روند نزولی فرصت‌های فروش جانبی (cross-selling فروش همزمان چند محصول) گردد.
چالش ۲: ریسک تکرار و برند مورد اعتماد
رابط توسعه نرم‌افزار (API) باز با خود ازدحامی از کانال‌های مرتبط با امنیت را به همراه می‌آورد ازجمله این موارد اشخاص ثالث کلاه‌بردار بالقوه، تعدی دیجیتالی، جعل هویت، استفاده غیرمجاز از داده‌ها و دغدغه‌هایی درزمینهٔ حریم مشتری می‌باشند. ایجاد امنیت بودجه و داده‌های خصوصی به‌وسیله خدمات نگهبانی و تراکنشی، پیش نیاز اساسی صنایع مالی است. از دید مشتری، اعتماد، مخرج مشترک و پایه این محصولات است. تکرار استفاده مشتری از محصولات بانک به این بستگی دارد که مشتری خدمات آن را چقدر قابل‌اعتماد بداند. مفاهیم تدارکات دسترسی به حساب PSD2، آگاهی مشتریان را از امنیت و مالکیت داده‌ها افزایش می‌دهد؛ بنابراین بانک‌ها باید اعمال یک مدل نظارتی و کنترلی را مدنظر قرار دهند تا از اینکه مشارکت اشخاص ثالث به تکرار مراجعه مشتری خللی وارد نکند اطمینان حاصل کنند.
چالش ۳: چالش‌های انتقال
ازنظر فنی، بانک‌ها در هنگام نگهداری از استانداردهای عملیاتی جاری خود، در فراهم آوردن قابلیت کارکردی API و تأثیر آن بر زیرساخت‌های IT برای اشخاص ثالث با چالش مواجه می‌گردند. قابلیت‌های موجودی چون شناسایی کلاه‌برداری و KYC در کنار امنیت عمومی و استانداردهای نظارتی تراکنش نیز باید به خاطر دغدغه‌های امنیتی به روز گردند.
اشکال مرتبط با درآمد API، دامنه‌ای از چالش‌ها را برای بانک‌ها مطرح می‌کنند. درصورتی‌که یک بانک در چهارچوب زمانی کوتاهی موفق به فراهم آوردن پیشنهاد‌ها مرتبط نگردد، با پیامدهای رقابتی روبرو خواهد گشت. این عواقب می‌توانند شامل تنزل مشتری به حدی باشد که احتمالاً بانک دیگر قادر به سود بردن از صرفه‌جویی‌های مقیاس نگردد. درنتیجه مدل کسب‌وکار بانک‌هایی که به مقیاس‌پذیری بالا متکی هستند به دلیل کاهش حجم (volumes) ازنظر هزینه تحت‌فشار قرار می‌گیرند.
چالش‌های فنی و چالش‌هایی که حاصل انتقال پیشنهاد‌های ارزشی هستند را نیز می‌توان به‌عنوان چالش‌های سازمانی توصیف کرد که بانک در راه تبدیل به ارائه‌دهنده خدمات دیجیتالی با آن مواجه می‌گردند. این چالش‌ها، مسائل مربوط به سیلوهای بروکراتیک، مقاومت در برابر تغییر، تمرکز داخلی و با توجه به مسیر مناسب استراتژیک، وضعیت‌های متغیر را شامل می‌شوند. یکی دیگر از چالش‌های سازمانی، همکاری عملیاتی و روشن ساختن مشاجرات با شخص ثالث است.
در سطح صنعت، تغییراتی که با API باز همراه هستند، مدل‌های جاری کسب‌وکار را نیز تغییر می‌دهند. ازاین‌رو حوزه همکاری برای بانکداری باز باید مشخص گردد. با توجه به تفاوت‌های اساسی در رفتار مشتریان، تفاسیر قانونی اعضا و زیرساخت فنی در سطح ملی، این تشخیص باید در سطح ملی همکاری با رویکردی در سطح اروپا رخ دهد.
.
فرصت‌های بانک‌ها پس از ایجاد سرویس
بانکداری باز نیز برای بانک‌ها چندین فرصت ایجاد می‌کند:
فرصت ۱: بهبود نوآوری خدمات
ایجاد سرویس باز این توانایی را برای بانک‌ها ایجاد می‌کند تا ارائه خدمات کنونی خود را به دو روش متمایز بهبود ببخشند:
- وسعت بخشیدن به ارائه کنونی: گسترش خدمات و محصولات کنونی در ورای پرداخت یا خدمات حساب، یعنی حرکت به سوی خدمات هویتی
- انتقال به فضای جدید: بهره بردن از اشتراک و انبوه‌سازی داده‌های مشتری از حساب‌های مختلف و غنی ساختن داده‌های موجود با داده‌های بانک‌های شریک یا فعالان بازار فین‌تک. این امر می‌تواند با بهبود تجزیه‌وتحلیل داده، منجر به بهبود ابتکارات خدماتی و محصولات گردد. ازجمله مثال‌های این مورد می‌توان به رده‌بندی مقرون‌به‌صرفه و معتمدتر اعتبار مشتری و وام‌های فوری اشاره کرد.
فرصت ۲: توزیع وسیع‌تر و بهبودیافته
ابهامات حول تدارک خدمات، در حال حاضر از توزیع محصولات پیشنهادی بانک‌ها از طریق پلتفرم‌های دیجیتال سایر بانک‌ها یا اشخاص ثالث ممانعت می‌کنند.
ایجاد سرویس باز در یک محیط مبتنی بر بانکداری باز هم‌اکنون یک مدل تدارک خدمات مشترک استاندارد شده را فراهم می‌آورد. این مدل را می‌توان برای توزیع محصولات و خدمات چندگانه در میان پلتفرم‌ها و ابزار چندگانه به‌صورت پشت سر هم با سایر بانک‌ها و/یا فعالان بازار فین‌تک مورداستفاده قرار داد. در صنایع ارتباطات از راه دور، شیوه ارائه انبوه خدمات مختلف به نرخ تنزیلی bundling نامیده می‌شود. اکنون می‌توان به سادگی از bundling در محیط بانکداری باز برای توزیع خدمات و محصولات به مشتریان استفاده کرد. این امر مشتری را قادر می‌سازد تا از میان ارائه‌کنندگان محصولات خاص (از میان سایر بانک‌ها و فعالان بازار فین‌تک) دست به انتخاب بزنند و درنتیجه از طریق شخصی‌سازی ارتباط مشتری افزایش می‌یابد.
فرصت ۳: کاهش ریسک
یک رویکرد استاندارد برای توزیع خدمات و محصولات امکان فراهم آمدن رویکرد امنیتی استانداردی را نیز ایجاد می‌کند. به‌این‌ترتیب، بانک‌ها می‌توانند برچسب خود را به‌عنوان یک‌طرف قابل‌اعتماد و مطمئن در حین سود بردن از دسترسی بهتر بهبود بخشند. انتظار می‌رود بهبود اشتراک اطلاعات بین بانک‌ها باعث بهبود تصمیم‌گیری شده و با در نظر داشتن منع کلاه‌برداری، KYC و پول‌شویی (AML)، معیارهای انتقال را نیز بهبود بخشد.
.
مشاهداتی کلیدی درزمینهٔ ایجاد سرویس باز
در بخش‌های قبل به تشریح API های باز، بانکداری باز و موضع احتمالی تصمیم‌گیرندگان صنعت خدمات مالی در برابر تغییرات پیش رو پرداختیم. مهم‌ترین مشاهدات این مقاله را می‌توان به‌صورت زیر خلاصه کرد:
1. APIهای باز می‌توانند مسیر را برای بانکداری باز هموار سازند. پیشرفت‌های کنونی فین‌تک و به‌موازات آن، شخصی‌سازی PSD2 باعث تجدید نیروی مباحث مربوط به باز بودن در بانکداری گشته است یعنی استفاده از API باز، موجب توانمند ساختن استراتژی‌های کسب‌وکاری بانکداری باز می‌گردد. حداقل ده جامعه پیشرو در استفاده از APIهای باز و بانکداری باز پدیدار شده‌اند که هیچ یک از آن‌ها توسط بانک‌ها هدایت نمی‌گردند.
2. بانکداری باز بر فرایندهای موجود محصولات و توزیع تأثیر می‌گذارند. استراتژی‌های محصولات و توزیع همیشه در مرکز اعمال بانک‌ها قرار داشته‌اند. بانکداری باز با تکنولوژی‌های دیجیتال خود از حیث مقیاس و حوزه محصولات و توزیع در عصر دیجیتال امکانات و چالش‌های جدیدی فراهم آورده است.
3. ممکن است بانک‌ها در هنگام سروکار داشتن با بانکداری باز مجبور به اتخاذ انتخاب‌های استراتژیکی گردند. بانک‌ها برای یافتن و اظهار پیشنهاد فروش منحصربه‌فرد خود به‌منظور ایجاد ارزش مشترک در محیط‌های کسب‌وکاری مورد چالش قرار می‌گیرند. بانک‌ها باید استراتژی‌های خود را از حیث محصولات و توزیع مورد بازبینی قرار دهند و مدل‌های جدید کسب‌وکاری ورای پیشنهاد‌های کنونی خود را موردبررسی قرار دهند.
4. استانداردهای API صنایع درصورتی‌که بجای راکد بودن، فرای استانداردهای فنی قدم گذارند، می‌توانند سودآوری و ارزش باز بودن بانکداری را به حداکثر برسانند. استانداردها باید به‌گونه‌ای ایجاد گردند که دارای قابلیت‌های همکاری و تعمیم باشند و یکپارچه‌سازی مقرون‌به‌صرفه و مؤثری را ممکن سازند. سطح موردپذیرش واقع شدن در صنعت استانداردهای API کلید موفقیت به شمار می‌رود، این سطح با توجه به حوزه گروه کاربری (فردی، اجتماعی، صنعتی و جهانی) که استاندارد را تعریف می‌کند و حوزه استانداردسازی (فنی، کارکردی، عملیاتی و قانونی) تعیین می‌شود. خدمات مالی نیازمند امنیت، حریم و مطلوبیت قانونی هستند، بنابراین استانداردسازی API باید با جنبه‌های قانونی، عملیاتی و نظارتی به آن‌سوی جنبه‌های کارکردی و فنی توسعه پیدا کنند. در پایان استفاده از استانداردها می‌توانند سرمایه‌گذاری کلی و ریسک هر موسسه را کاهش دهد.
5. بانکداری باز دارای APIهای باز استاندارد به‌عنوان توانمند سازنده تکنولوژی هنوز در مرحله زیرساخت قرار دارد. با توجه به پیشرفت‌های کنونی، انتظار می‌رود رسیدن به کمال آن به سرعت محقق گردد. این امر می‌تواند اساس مباحث صنعتی قرار گرفته و بانک‌ها و سایر ذینفعان را درگیر خود سازد.
پایان
منبع: وبلاگ توسن بوم / www.abe-eba.eu