اعتبارات اسنادي و انواع آن

اعتبارات اسنادي، تکنيک رد و بدل نمودن پول کالا‌ها يا خدمات بر اساس اسناد از سوي بانک‌هاست که مي‌توان با فراگيري و به کارگيري آن، امکانات بهره‌گيري از منابع مالي بازار مالي جهان را فراهم نمود و ريسک مالي تجارت خارجي را به کمترين ميزان رساند.

انواع اعتبارات اسنادي

در مورد اعتبارات اسنادي از جهات مختلف، تقسيماتي وجود دارد که مهمترين آنها به شرح زير ميباشد:
در رابطه با اعتبارات اسنادي در ايران بايد خاطر نشان کرد که به دليل محدوديتهاي وضع شده توسط بانک مرکزي انواعي از اين اعتبارات غير قابل استفاده در ايران ميباشد و يا احتياج به مجوز بانک مرکزي دارد.

۱– اعتبار اسنادي وارداتي يا صادراتي:
به اعتباري که خريدار براي واردات به کشور خود گشايش مي کند اعتبار وارداتي و اين اعتبار از لحاظ فروشنده کالا که در کشور ديگر قرار دارد اعتبار صادراتي ميباشد.

۲– اعتبارات اسنادي قابل برگشت: Revocable L/C
در اين نوع اعتبار ، خريدار و يا بانک گشايش کننده اعتبار ميتواند بدون اطلاع ذينفع ، هرگونه تغيير يا اصلاحي در شرايط اعتبار بوجود آورد(بدون اجازه فروشنده)
واضح است از اين نوع اعتبار استفاده چنداني نميشود زيرا فروشنده اطمينان لازم را نسبت به پايدار ماندن اعتبار و انجام تعهدات خريدار ندارد.
با کمال تعجب اگر خريدار ايراني بخواهد اعتبار قابل برگشت گشايش نمايد سيستم بانکي از وي مجوز خاص بانک مرکزي را مطالبه مينمايد در حاليکه اعتبار غير قابل برگشت احتياجي به مجوز ندارد.

۳– اعتبار اسنادي غير قابل برگشت:Irrevocable L/C
در اعتبار اسنادي غير قابل برگشت هرگونه تغيير شرايط اعتبار از جانب خريدار يا بانک گشايش کننده اعتبار موکول به موافقت و رضايت فروشنده بوده. فروشندگان معمولا از اين گونه اعتبار استقبال بيشتري ميکنند.
براساس آخرين مقررات اتاق بازرگاني بين الملل در صورت عدم تصريح و سکوت در اعتبار اسنادي مبني بر قابل برگشت يا غير قابل برگشت بودن آن ، اعتبار غير قابل برگشت خواهد بود.

۴– اعتبار اسنادي تاييد شده: Confirmed L/C
اعتباري است که خريدار ملزم ميشود تا اعتبار صادره از سوي بانک خود را به تاييد هر بانک معتبر ديگر که مورد نظر فروشنده است، برساند .اين نوع اعتبار اسنادي حاکي از اطمينان نداشتن به حيثيت اعتباري بانک صادر کننده و يا وضعيت متزلزل سياسي يا اقتصادي کشور خريدار است.
هم اکنون بسياري از فروشندگان خارجي تقاضاي اعتبارات تاييد شده از خريداران ايراني ميکنند که اين مسئله به دو دليل ميباشد اولا وضعيت سياسي و اقتصادي متزلزل ثانيا در سالهاي پس از جنگ ايران و عراق بدليل کمبود ارز در سيستم بانکي کشور ، بانک مرکزي خريداران را به به گشايش اعتبارات يوزانس (نسيه) ترغيب کرد در حاليکه بانک مرکزي در زمان سررسيد اعتبارات توانايي پرداخت مبلغ اعتبار را نداشت که باعث تاخيرهاي بلند مدت در پرداخت مبلغ اعتبارات به فروشندگان شد که باعث بي اعتمادي فروشندگان به بانکهاي ايراني شد.

۵– اعتبار اسنادي تاييد نشده :Unconfirmed L/C
اين نوع اعتبار در شرايط متعارف و بدون نياز به تاييد بانک ديگري گشايش مي يابد. اگر در شرايط اعتبار کلمه Confirmedذکر نشود آن اعتبار تاييد نشده تلقي ميشود

۶– اعتبار اسنادي قابل انتقال:Tranferable L/C
به اعتباري گفته ميشود که طبق آن، ذينفع اصلي حق دارد همه يا بخشي از اعتبار گشايش شده را به شخص يا اشخاص انتقال دهد. در واقع اين نوع اعتبار يک امتياز براي فروشنده محسوب ميشود

۷– اعتبار اسنادي غير قابل انتقال: Untransferable L/C
به اعتباري گفته ميشود که ذينفع حق واگذاري کل يا بخشي از آن را به ديگري ندارد. در تجارت بين الملل عرف بر غير قابل انتقال بودن اعتبار است و همچنين در ايران براي گشايش اعتبار قابل انتقال نياز به مجوز بانک مرکزي ميباشد.

۸– اعتبار اسنادي نسيه يا مدت دار يوزانس: Usance L/C
اعتباري است که وجه اعتبار بلافاصله پس ز اايه اسناد از سوي ذينفع ، پرداخت نميشود بلکه پرداخت وجه آن، بعد از مدت تعيين شده صورت ميگيرد.در واقع فروشنده به خريدار مهلت ميدهد که بهاي کالا را پس از دريافت و فروش آن بپردازد. معامله يوزانس معمولا در کشورهايي انجام ميگيرد که کمبود ارز دارند.

۹– اعتبار اسنادي ديداري: At Sight L/C
اعتباري است که طبق آن بانک ابلاغ کننده پس از رويت اسناد حمل ارايه شده از طرف ذينفع (فروشنده)، در صورت رعايت تمامي شريط اعتبار از سوي وي ، بلافاصله وجه آن را پرداخت ميکند.

۱۰– اعتبار اسنادي پشت به پشت(اتکايي): Back to Back L/C
اين نوع اعتبار اسنادي متشکل از دو اعتبار جدا از هم است. اعتبار اول به نفع ذينفع گشايش مي يابد که خود به هر دليلي قادر به تهيه و ارسال کالا نيست. به همين جهت با اتکا بر اعتباري که به نفع وي گشايش يافته است اعتبار ديگري براي فروشنده دوم (ذينفع دوم) که ميتواند کالا را تهيه و ارسال کند ، از طرف ذينفع اول گشايش مي يابد.

۱۱– اعتبار اسنادي ماده قرمز: Red Clause L/C
در اين نوع اعتبار فروشنده ميتواند قبل از ارسال کالا، وجوهي را بصورت پيش پرداخت از بانک ابلاغ کننده يا تاييد کننده دريافت کند.
علت اين نام گذاري آن است که اولين بار که اين اعتبار گشايش يافت بانک بازکننده اعتبار براي جلب توجه بانک ابلاغ کننده شرايط اعتبار را که به مقداري از وجه اعتبار را به عنوان پيش پرداخت به ذينفع پرداخت ميکند را با جوهر قرمز نوشت که از آن به بعد به اعتبار ماده قرمز معروف شد.

۱۲– اعتبار اسنادي گردان: Revolving L/C
اعتباري است که پس از هر بار استفاده ذينفع از اعتبار، همان مبلغ اسناد تا سطح اعتبار اوليه افزايش مي يابد در واقع بدون احتياج به افتتاح يا اصلاح اعتبار جديد ، اعتبار موجود خود به خود تجديد ميشود.