پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امیر صالح آزادی نمین؛ کارشناس تامین مالی بانک الکترونیکی آرین؛
مقدمه:
انقلاب صورت گرفته در فناوری و علم وصنعت در عصر حاضر و روند رو به گسترش به کار گیری فناوری‌های نوین توسط بنگاه های اقتصادی باعث شده تا بسیاری از موسسات مالی یا غیر مالی برای دستیابی به بهره وری هر چه بیشتر، به سیستم‌های فناوری اطلاعات در عرصه کاری خود روی آورند.
مزایای بانکداری الکترونیکی،زمینه گسترش مناسبی را برای موسسات مالی پیشرو فراهم آورده است. اینگونه موسسات و در راس آنها بانک‌های برخط (آنلاین – مجازی) توانسته‌اند با استفاده از مزیت‌ها و توانایی‌های ناشی از ویژگی ساختاری خود، جایگاه مناسبی در عرصه بانکداری به دست آورند.
با وجود آن که تطبیق و پذیرش این نوع بانکداری نیازمند بستر سازی گسترده از سوی بانک‌های مجازی است، با این حال روند رو به رشد جامعه و نیاز بخش مولد و خلاق آن و به ویژه دست اندر کاران کسب و کار و کارآفرینان به برخورداری از آخرین دستاورد‌های علمی، صنعتی و خدماتی نوین، گسترش این نوع بانکداری در کشور را گریز ناپذیر ساخته است. در این مقاله، نگاهی خواهیم داشت به مزیت‌های بانک‌های مجازی بر بانک‌های رایج.
مزیت های بانک های مجازی
بانک‌های مجازی به واسطه ویژگی‌های خود، نسبت به بانک‌های سنتی و شعبه دار از مزیت‌های بیشتری برخوردارند. این مزیت‌ها واجد صرفه جویی‌های متنوع می‌باشند:
– صرفه جویی در مکان:
از آنجا که بانک مجازی، بدون شعبه است و تنها به یک ساختمان مرکزی نیاز دارد نسبت به بانک‌های دارای شعبه، هزینه‌های به مراتب کمتری را به بانک تحمیل می‌کند که این نیز به نوبه خود در استفاده از منابع بانک و سودآوری آن تاثیرگذار است.
– صرفه جویی در هزینه های امنیت فیزیکی:
نداشتن شعبه ، موجب حذف هزینه‌های تامین امنیت فیزیکی برای بانک و مشتریان آن می‌شود. حمله‌های مسلحانه به شعبه‌‌‌های بانک‌ها، ایجاد سیستم‌های حفاظتی پر هزینه را برای بانک‌های شعبه دار گریز ناپذیر می‌سازد اما بانک‌های مجازی از این گونه هزینه‌ها معاف هستند!
– صرفه جویی در مصرف انرژی:
یکی دیگر از عواملی که بانک‌های مجازی را در مقایسه با بانک‌های سنتی در جایگاه بهتری قرار می‌دهد، کمک آنها به صرفه جویی در مصرف انرژی می‌باشد. عدم نیاز به مراجعه حضوری مشتری، نه تنها موجب صرفه جویی در هزینه‌های رفت و آمد، سوخت خودرو و پارکینگ برای مشتری می‌شود بلکه در کاهش مصرف بی رویه منابع انرژی کشور که متعلق به همه نسل‌های این ملت است نیز تاثیر گذار می‌باشد. این امر به نوبه خود نه تنها در حفظ منابع ملی، بلکه در کمک به حفظ بهینه محیط زیست، موثر است.
– عدم نیاز به تعداد کارکنان بیشتر:
بانک‌های رایج برای انجام امور بانکی و ارائه خدمات به مشتریان، نیاز به تاسیس شعبه دارند و برای راه اندازی شعبه استخدام کارمندان الزامی است. اما در عصر حاضر و در شرایطی که سامانه‌های فناوری اطلاعات (IT) می‌توانند به راحتی جایگزین نیروی انسانی بیشتر باشند، بانک‌ها نیز باید بتوانند از این فناوری‌ها بهره برده و نیروی انسانی کمتر و کاراتری را در خدمت گیرند. این روند نه تنها هزینه‌های بانک را در پرداخت حقوق، مزایا، حق بیمه، و دیگر هزینه‌های اداری کمتر می‌کند، بلکه بهره برداری از سامانه‌های هوشمند باعث می‌شود تا خطای انسانی کمتری را در امور روزمره بانک شاهد باشیم زیرا نسبت وقوع خطا و ثبت اشتباه در سیستم‌های رایانه‌ای به طرز چشمگیری کمتر از خطاهای نیروی انسانی است.
– کاهش سایر هزینه ها:
برخی از هزینه‌ها را نمی‌توان در هیچ یک از عنوان‌های بالا قرار داد. مدت زمانی را که مدیران و کارکنان بانک به انجام امور بانکی اختصاص می‌دهند قابل ارزیابی می‌باشد. یکی از مواردی که در صرفه جویی زمانی و مالی نقش به سزایی دارد مدیریت وجوه نقد می‌باشد. از آنجایی که در بانک مجازی، وجه نقد به معنای سنتی آن معنا ندارد این بخش از مدیریت می‌تواند وقت خود را صرف امور مفید دیگری کند. توجه داشته باشیم که مدت زمانی که برای پولشماری در شعب بانک‌ها صرف می‌شود یا وقت‌هایی که صرف صدور چک در بانک‌های شعبه دار و ارسال یا تحویل آن می‌شود برای بانک‌ها هزینه خواهد. نتایج برخی از تحقیقات در ایالات متحده حاکی از آن است که با در نظر گرفتن تمامی ابعاد، نوشتن و ارسال هر چک به طور متوسط، برای بانک 5 دلار هزینه در بر دارد بنابراین، ساده کردن مراحل انجام فعالیت‌های بانکی منجر به کاهش چشمگیر اینگونه مخارج می‌گردد. این صرفه جویی تنها در بانک‌های آنلاین امکان تحقق دارد.
نکاتی که در بالا به آنها اشاره شد همگی باعث کاهش هزینه‌ها می‌شوند که در نهایت به نفع تمامی ذینفعان بانک (سهامداران، مشتریان، کارمندان، و غیره) می‌باشد. کاهش هزینه‌ها به افزایش میزان سود بانک می‌انجامد و می‌تواند در دراز مدت، موجب افزایش سرمایه بانک و گسترش دامنه فعالیت‌های آن شود. اما به غیر از صرفه جویی در مخارج، نکات دیگری را نیز در بیان برتری بانک‌های مجازی بر بانک‌های رایج می‌توان مطرح نمود:
– تمرکز نیروی کار:
استقرار متمرکز نیروی کار در بانک مجازی باعث می‌شود تا مدیریت عالی یا مدیران ارشد بانک به صورت مفیدتر و موثرتر بر نیروی انسانی خود تمرکز کنند. این واقعیت بر بسیاری از صاحبنظران روشن است که سود آوری شرکت یا بانک، وابستگی زیادی به چگونگی مدیریت کسب و کار آن دارد و مدیریت، مهم‌ترین عامل عملیاتی و سود آوری هر بنگاهی به شمار می‌رود. دسترسی مدیریت به نیروی انسانی بنگاه تحت مدیریت و به وجود آوردن روابط تنگاتنگ و نزدیک مدیریت با کارکنان، یکی از عوامل تشویق و ایجاد انگیزه در آنان خواهد بود که این خود، به کارآیی فراتر کارکنان و سود دهی بیشتر بانک منجر می شود. به علاوه، به کار گیری سامانه‌های رایانه‌ای بیشتر باعث می‌شود تا ساختار سازمانی شرکت یا بانک تا اندازه قابل ملاحظه‌ای پیچیدگی ساختاری خود را از دست بدهد. هنگامی که بانک، شعبه ندارد نیازی هم به انتصاب مدیران و سرپرستان منطقه، شعبه، حوزه‌های شهری و استانی ندارد. نبود این لایه‌های مدیریتی باعث کاهش دیوانسالاری در بانک می‌شود که به نوبه خود، روند عملیاتی فعالیت‌های بانک را تسریع و تسهیل می‌کند. از طرفی، با کاهش لایه‌های مدیریتی، مدیران ارشد می‌توانند در حوزه مدیریت خود، مفیدتر، موثرتر و پربار تر عمل کنند.
مزایا برای مشتریان
بانک‌های مجازی علاوه بر ارائه همه خدمات و امکاناتی که بانک‌های رایج در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند در بر دارنده مزیت‌های زیر نیز هستند:
– آسودگی:
می‌تواند از خانه خود و در تمامی ساعات شبانه روز حساب‌های خود را کنترل کرده و به عملیات بانکی مورد نیازش بپردازد. در این نوع بانک‌ها، مشتری نیاز می‌تواند برای دسترسی به حساب بانکی خود، وقت و انرژی کمتری صرف کند و بر خلاف بانک‌های دارای شعبه مشتریان بانک مجازی مجبور به ترک منزل یا محل کار خود نیستند.
– دسترسی کامل به بانک از هر مکان و در هر زمان :
در بانکداری مجازی، مشتری قادر است که از هر مکان، حتی خارج از کشور و در هر زمان، به حساب خود دسترسی داشته باشد. در بسیاری از مواقع، تداخل زمانی سفر مشتری یا درگیری کاری یا خانوادگی وی با زمان پرداخت قسط یا انجام فعالیت مالی، باعث می‌شود تا مشتری از یک یا چند فعالیت مورد نیاز و ضروری خود باز بماند اما مشتریان بانک‌های مجازی هرگز دچار چنین مشکلی نخواهند بود زیرا تماس با بانک خود را از هر نقطه و در هر هنگام، ممکن خواهند یافت.
– سرعت در انتقال وجه یا هرگونه تراکنش:
بانک‌های مجازی به دلایل متعدد، با سرعتی بیش از سرعت دستگاه خودپرداز قادر به انجام عملیات می‌باشند.
– بهره وری بیشتر:
مشتریان بانک‌های مجازی می‌توانند دسترسی و مدیریت تمامی حساب‌های خود، از جمله حساب‌های سپرده کوتاه و بلند مدت را از طریق یک سایت کاملا امن در کنترل خود داشته باشند.