پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فرهنگ فرزان؛ مدیر توسعه کسب‌وکار پرداخت الکترونیکی فناپ / از زمان برداشته شدن تحریم‌ها تا به امروز، کارشناسان صنعت پرداخت الکترونیکی، به اظهارنظرهای مثبت و منفی زیادی از تأثیرات این مسئله بر اقتصاد کشور پرداخته‌اند؛ عده‌ای به دلیل اینکه شبکه پرداختی کشور به شبکه‌های پرداخت جهانی متصل و تبادلات مالی دوباره از سر گرفته می‌شود، آن را فرصت می‌دانند و عده‌ای دیگر به دلیل ایجاد مشکلاتی در زمینه‌های مختلف نظیر رقابت شرکت‌ها، منابع انسانی و زیرساخت، آن را چالش می‌دانند، اما مراقبت از دستاوردهای ملی به‌دست‌آمده در طول سال‌های تحریم، نقطه مشترک هر دو گروه است.
لغو تحریم‌ها و باز شدن فضای فعالیت شرکت‌های خارجی را علیرغم تمامی چالش‌ها و ریسک‌ها، فرصتی برای شرکت‌های فعال پرداخت است؛ چراکه حضور شرکت‌های خارجی شرایط مناسبی را برای رقابت فراهم می‌کند، رقابتی که هم رشد شرکت‌های داخلی را در پیش دارد و هم نفع مردم به‌عنوان مشتری نهایی را بیش‌ازپیش تضمین می‌کند. برداشته شدن تحریم‌ها و تأثیر آن بر حوزه پرداخت الکترونیکی، از دو منظر پرداختن به این صنعت به ذات خود و به‌طور مستقیم و پرداختن به آن به‌عنوان زیرساختی در صنایع و کسب‌وکارهای دیگر قابل‌بررسی است.
.
راه‌اندازی سرویس‌های پرداختی خاص ایران در دوره تحریم
اگرچه تحریم‌ها باعث عقب ماندنمان از اکوسیستم پرداختی دنیا شده اما پیشرفت‌هایی هم در این حوزه داشته‌ایم، محصولات و خدمات سیستم‌های بانکی و پرداختی ایران در مقایسه با بسیاری کشورها، از پیچیدگی و تنوع زیادی برخوردار است، عقود اسلامی و پیاده‌سازی آن در دستگاه‌ها، مصداقی از این توانایی‌های ایجاد شده به‌واسطه پیچیدگی اصول و مقررات بانکی ایران است. یا به‌طور مثال با بررسی روش‌های انتقال وجه می‌بینیم که به دلیل تعدد کارت‌های نقدی در ایران انتقال کارت به کارت و خدمات مشابه آن بسیار رایج است، بنابراین با نگاه پسا برجام از این توانایی‌ها باید در جهات دیگری نیز استفاده کرد.
استفاده از USSD رایکی دیگر از این سرویس‌هاست. اگرچه در طول این سال‌ها USSD به دلیل مشکلات زیرساختی استفاده از بستر اینترنت مبتنی بر سیم‌کارت، برای انجام خدمات پرداختی شامل خرید شارژ، پرداخت قبض و … به کار گرفته شده است اما در دنیا پروتکلی برای استفاده داخلی اپراتورهاست و مردم عادی اساساً اطلاعی از این سرویس ندارند. با وجود اینکه این سرویس‌ها به مردم در انجام عملیات پرداختی کمک می‌کرد، اما به دلیل شرایط بسته ایران و وجود تحریم‌ها تنها قابل استفاده در فضای داخلی ایران بود و در جای دیگر کاربرد نداشت. لذا در حوزه پرداخت‌های موبایلی هم می‌بایست این تغییرات ایجاد شود که البته سرعت رشد در این حوزه در حال حاضر در کشور قابل‌قبول است.
.
نقاط قوتمان را تقویت و ضعفمان را برطرف کنیم
در شرایط جدید، اولین اقدام اخذ مجوزها و استانداردهای جهانی برای فعالیت‌های بین‌المللی است. بدیهی است که لازمه هرگونه فعالیت در حوزه پرداخت چه در سمت صادرکنندگی و چه در پذیرندگی داشتن الزامات فنی و قانونی برای استانداردهای بین‌المللی است. همچنین در تولید نرم‌افزارها هم با توجه به عدم رعایت قوانین کپی‌رایت در ایران تغییراتی را شاهد خواهیم بود.
ویژگی‌های عملیاتی سیستم‌های مالی مزیت رقابتی شرکت‌های داخلی است. به‌عنوان تأمین‌کننده خدمات پرداخت اگر بخواهیم با شرکتی رقابت کنیم، مشکلی در این حوزه نداریم و تنها کافی است که با استفاده از خلاقیت و نوآوری، امکانات جذاب و ساده‌ای را به مشتری ارائه دهیم؛ چراکه ازیک‌طرف به بخشنامه‌های متعدد قانون‌گذاران عادت کرده‌ایم و از طرف دیگر، شاهد رقابت بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت الکترونیکی با یکدیگر بوده‌ایم.
ضعف در ویژگی‌های غیرعملیاتی سیستم‌های مالی است. هنوز محصولات و خدماتمان به لحاظ دسترس‌پذیری، کارایی و امنیت در مقایسه با محصولات و خدمات بانک‌ها و شرکت‌های بین‌المللی ضعف دارند و در شرایط پسابرجام برای فعالیت در عرصه‌های بین‌المللی و یا حتی ارائه خدمات به مشتریان غیر ایرانی در داخل ایران که در کشور خود خدماتی باکیفیت دارند، باید بهبودهای جدی در این حوزه داشته باشیم.
نیروی انسانی یکی دیگر از چالش‌های شرکت‌های ایرانی در دوره جدید است؛ چراکه کار در شرکت‌های خارجی جذابیت زیادی برای نیروهای کار ایرانی دارد. شرکت‌های ایرانی در این زمینه شرکت‌های خارجی را رقیب کسب‌وکاری خود می‌دانند و باید به مشوق‌های لازم فکر کنند.
.
فرایندهای بازاریابی خدمات پرداختمان به تحول نیاز دارد
اگرچه بازاریابی صنعت پرداخت به دلیل قابل‌لمس نبودن خدمت ارائه شده، با دیگر صنایع کمی متفاوت است اما یک مزیت دارد و آن این است که مردم به این خدمات نیاز دارند، یعنی می‌خواهند پولی پرداخت کنند و خریدی انجام دهند. می‌توانیم با نوآوری نیازهای جدیدی برای مردم ایجاد کنیم و با طراحی سیستم‌هایی، به آن نیازها پاسخ دهیم. ما در بازاریابی و فروش در داخل ایران به دلیل ایرانی بودنمان می‌توانیم مزیت‌های جدی نسبت به رقبا داشته باشیم و اساساً به همین دلیل هم هست که یکی از مدل‌های جدی فعالیت پسابرجام برای شرکت‌های ایرانی، شراکت و فعالیت مشترک با شرکت‌های مطرح در دنیا است؛ اما به‌طورکلی به نظر می‌رسد در حوزه ارائه خدمات، نحوه تعامل، عقد قرارداد و سپس ارائه خدمات پس از فروش باید به‌صورت جدی در این شرایط کار کرد و تجربه به دست آورد. مزیت رقابتی شرکت‌های ایرانی در عرصه پرداخت، داشتن تفاوت با شرکت‌های خارجی در ارائه خدمات نیست، بلکه در خلق موقعیت‌های جدید است.
.
لایه سرویس فرصتی برای فعالیت بین‌المللی شرکت‌های ایرانی است
کشورهای منطقه، ایرانیان مقیم خارج از کشور و گردشگران خارجی نقاط تمرکز برای ارائه خدمات پرداختی از سوی شرکت‌های ایرانی است، چراکه در بسیاری از کشورهای منطقه به دلیل ناامنی تاکنون کشوری ورود نکرده است، همچنین تعداد زیادی از ایرانیان در خارج از کشور هستند و هرساله گردشگران زیادی به ایران وارد می‌شوند؛ بنابراین ارائه سرویس در داخل مرزهای ایران به شهروندان خارجی، در خارج از مرزهای ایران به ایرانی‌ها و شهروندان خارجی فضاهای خالی برای ادامه فعالیت است.
حوزه پرداخت را می‌توان به لحاظ فنی به سه دسته زیرساخت، پلتفرم و سرویس لایه‌بندی کرد. با توجه به شرایط موجود، معتقد هستم بیشترین فرصت برای فعالیت بین‌المللی شرکت‌های ایرانی در لایه سرویس است.
.
پرداخت الکترونیکی زیرساختی برای دیگر کسب‌وکارها است
افزایش خدمات و محصولات در حوزه پرداخت الکترونیکی می‌تواند به‌صورت جدی تجارت بین‌المللی در ایران را متحول و تسهیل کند و امکانات قابل‌توجهی را در اختیار تجار اعم از ایرانی و غیر ایرانی قرار دهد. صنعت توریسم یکی دیگر از این موارد است. انگیزه و علاقه شرکت‌ها و مؤسسات ایرانی و خارجی برای فعالیت در ایران و جذب توریست نقش جدی شرکت‌های پرداخت در این حوزه را نشان می‌دهد.
.
شبکه بومی پرداخت را باید حفظ کرد
در پاسخ به این سؤال که در دوره جدید، چه اتفاقی برای شبکه پرداخت بومی می‌افتد، باید گفت در این زمینه بانک مرکزی باید به نحوی با شرکت‌های خارجی تعامل و قانون‌گذاری کند که شبکه بومی پرداخت حفظ شود، اما شانس بزرگی که شرکت‌های فعال پرداخت دارند این است که این شبکه نقاط قوت خود را در رقابت با شبکه‌هایی نظیر ویزا، مسترکارت، پی پل و امثالهم دارد.
تمامی شبکه‌های پرداختی بین‌المللی مانند ویزا، مسترکارت، پی پل و … نسبت به شبکه‌های داخلی از کارمزد بالایی برخوردار هستند، درصورتی‌که دارندگان کارت و پذیرندگان در ایران به ازای خدمات دریافتی، اساساً کارمزدی پرداخت نمی‌کنند؛ بنابراین معتقد هستم در چند سال آینده، شبکه بومی را برای پرداخت‌های داخلی و کارت‌هایی همچون مستر، ویزا و … را برای استفاده در خارج از ایران خواهیم داشت. در اوضاع کنونی هم بازیگران و هم قانون‌گذار باید ایفای نقش کنند، از یک‌سو دولت بایستی از جریانات داخلی حمایت کند؛ چراکه تا به امروز سیستم‌های قدرتمند و رقابت‌پذیری توسط شرکت‌های داخلی ایجاد شده است، از سوی دیگر، شرکت‌های داخلی خود باید صاحب‌فکر باشند، یعنی با رقبای خارجی وارد تعامل شوند و در قالب‌های گوناگون همچون شریک تجاری فعالیت خود را با آن‌ها ادامه دهند.