راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

نقدی بر مدل دریافت کارمزد تراکنش‌های خرید از بانک پذیرنده

مهرداد قریشی؛ کارشناس سامانه‌های بانکی / اخذ کارمزد به هر روشی باید در مقابل اخذ سرویس باشد در غیر این صورت چرخه اشتباه ایجاد می‌کند. فروشنده سرویس می‌گیرد، کارمزدش را نمی‌دهد و با او مثل سپرده‌گذار در بانک رفتار می‌شود درصورتی‌که این‌گونه نیست. خیلی از فروشندگان رسوب حاصل از کارت‌خوان را به بانک‌های دیگر منتقل می‌کنند و در این حالت بانک باید چه کند؟ دستگاه را جمع کند یا با فروشنده کماکان بدون دریافت سود ادامه دهد؟

اگر تسویه با فروشنده 7 بار در روز نبود و مثلاً طی یک هفته بود می‌توانستیم بگوییم بانک از رسوب سود می‌برد و باید کارمزد را هم بدهد چون حساب کارت اعتباری نیست و کارت نقدی است؛ ولی به خوبی می‌دانیم که این‌گونه نیست.

از سوی دیگر شرکت ارائه دهنده راهکارهای پرداخت (PSP) اگر خوب سرویس ندهد باید از سوی بانک جریمه شود و در این حالت اگر جریمه شود حساب کارت‌خوان را به بانک دیگری منتقل می‌کنند. این مدل وقتی صحیح است که پذیرنده حساب بانک دلخواه خود را به شرکت PSP  معرفی کند و نه بالعکس؛ لذا برای فروشنده نیز تفاوتی ندارد که چه حسابی باشد. زیرا حساب اصلی و بانک خود را معرفی نکرده و شرکت حساب را تحمیل کرده است.

از طرف دیگر با توجه به دستورالعمل فعلی، می‌توان تراکنش‌های غیرواقعی در راستای اخذ کارمزد به شبکه تحمیل کرد؛ زیرا اگر psp هر چه بیشتر تراکنش داشته باشد یک مبلغ حداقلی را می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال اگر یک خرید 100.000 ریالی را تبدیل به 10 خرید 10.000 ریالی کند می‌توان کارمزد را 10 برابر کرد و درآمد را بالا برد.

نکته حائز اهمیت این است که قانون اول که بیان شد را نباید فراموش کنیم. اینکه بانک‌ها از وجود این شبکه رسوب پول در بانک را بالا می‌برند شکی نیست اما این دلیل تعریف مدل نادرست نیست. آیا توانستیم با طرح شاپرک تعداد دستگاه در فروشگاه را کاهش دهیم؟ عملاً خیر زیرا برای فروشنده تفاوتی ندارد و در سطح سرویس هم نمی‌توان بین شرکت‌ها تفاوت آن‌چنانی قائل شد که این نتیجه را حاصل کند.

خریدار یا دارنده کارت تنها کسی است که در پرداخت کارمزد نباید نقش داشته باشد؛ چون پول خود در بانک را در حال خرج کردن است. فروشنده که در این چرخه دارای کسب‌وکار است و باید هزینه‌ای متقبل شود متأسفانه هیچ کارمزدی نمی‌دهد و به جای او بانک این هزینه را می‌دهد. بانک این هزینه را از کجا می‌دهد؟ عملاً از سودی که باید به سپرده‌گذاران یا همان دارندگان کارت بدهند کم می‌شود. پس به‌نوعی توسط خریدار پرداخت می‌شود که اشتباه است. می‌توان گفت که فروشنده نیز در بانک حساب دارد و رسوب می‌کند. پاسخ خیر است؛ زیرا او با بانک خودش کار می‌کند که شاید بانکی که psp به او تحمیل کرده نباشد و ضمناً با سرمایه خود در حال کار کردن است و عملاً نقدینگی در بانک نگه نمی‌دارد که مفهوم رسوب داشته باشد. پس بانک از او سود نمی‌برد اما کارمزدش را می‌دهد و در این بین فروشنده‌ای که بانک خودش و تعریف شده در پوز یکی است در این بین باز مثل دارنده کارت ضرر می‌دهد زیرا بانک از سودی که باید به او می‌داده کسر کرده و به دیگری داده است

مشکلات مدل را می‌توان از منظرهای دیگری نیز بررسی کرد که در این مقام نمی‌گنجد اما در مقابل بعضی از اشکالات می‌توان مزایایی را هم نام برد اما چون مقایسه مزایا و معایب مبتنی بر اعداد واقعی نیست. به قطعیت نمی‌توان گفت کدام صحیح است.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.