پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فناوری بدون مرز، آینده بدون تبعیض؛ چرا دختران در ICT مهم‌اند؟
روز جهانی دختران در فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، ابتکار اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، در ۲۴ آوریل ۲۰۲۵ (۴ اردیبهشت ۱۴۰۴) با شعار «دختران در ICT: معماران تحول دیجیتال فراگیر» برگزار می‌شود؛ این رویداد جهانی، دختران را به قلب فناوری دعوت می‌کند تا با شکستن شکاف جنسیتی، آینده‌ای نوآور و عادلانه بسازند؛ از ایران تا جهان، این روز داستان الهام و تحول است
روز جهانی دختران در فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، ابتکاری الهام‌بخش از اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، هر ساله در چهارمین پنج‌شنبه ماه آوریل برگزار می‌شود تا درهای دنیای فناوری را به روی زنان و دختران بگشاید. این رویداد که در سال ۲۰۲۵ در تاریخ ۲۴ آوریل (۴ اردیبهشت ۱۴۰۴) با شعار «دختران در ICT: معماران تحول دیجیتال فراگیر» برگزار خواهد شد، به دنبال کاهش شکاف جنسیتی در صنعت فناوری، تشویق دختران به تحصیل و اشتغال در حوزه ICT و توانمندسازی آن‌ها برای رهبری تحول دیجیتال است. این گزارش سفری است به تاریخچه، اهداف، اهمیت، چالش‌ها، فعالیت‌ها و جایگاه ایران در این حرکت جهانی، با نگاهی به نقش آن در ساختن آینده‌ای برابر و نوآور.
ریشه‌ها و داستان آغازین
روز جهانی دختران در ICT در سال ۲۰۱۱ توسط اتحادیه بین‌المللی مخابرات، نهادی پیشرو در سازمان ملل متحد، متولد شد تا به نابرابری عمیق جنسیتی در دسترسی به فناوری و مشارکت در مشاغل ICT پاسخ دهد. گزارش‌های ITU نشان می‌دهند که شکاف جنسیتی در استفاده از اینترنت در جهان حدود ۱۷ درصد است و این فاصله در کشورهای کمتر توسعه‌یافته عمیق‌تر می‌شود. این نابرابری، زنان و دختران را از فرصت‌های آموزشی و حرفه‌ای محروم می‌کند و توسعه پایدار را به چالش می‌کشد. از آغاز این برنامه، بیش از ۳۷۷,۰۰۰ دختر و زن جوان در بیش از ۱۱,۴۰۰ رویداد در ۱۷۱ کشور حضور یافته‌اند و این روز به نمادی از امید برای برابری جنسیتی در فناوری تبدیل شده است. در ایران، این رویداد با همایش‌ها و کارگاه‌های آموزشی مورد استقبال قرار گرفته است، هرچند همچنان نیازمند گسترش و توجه بیشتر است.
آرمان‌های یک تحول
روز جهانی دختران در ICT با رؤیای الهام‌بخشی به دختران و زنان جوان برای قدم گذاشتن در مسیر فناوری شکل گرفته است. این رویداد تلاش می‌کند شکاف جنسیتی در فناوری را با ترغیب دختران به تحصیل در رشته‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) و درهم‌شکستن کلیشه‌های جنسیتی که فناوری را قلمرویی مردانه می‌پندارند، کاهش دهد. آموزش مهارت‌های دیجیتال، امنیت سایبری و حفاظت از حریم خصوصی در فضای آنلاین، توانمندی زنان و دختران را هدف قرار داده است. معرفی الگوهای موفق زن در فناوری، انگیزه‌ای برای نسل جدید ایجاد می‌کند و کمپین‌های جهانی مانند #GirlsInICT در شبکه‌های اجتماعی، آگاهی عمومی را بالا می‌برد. این برنامه همچنین زنان را برای مشاغل آینده آماده می‌کند، جایی که به گفته ITU، ۶۵ درصد از کودکان امروزی در حرفه‌هایی مشغول خواهند شد که هنوز خلق نشده‌اند.
چرا این روز سرنوشت‌ساز است؟
فناوری اطلاعات و ارتباطات، قلب تپنده انقلاب صنعتی چهارم، آینده اقتصاد، جامعه و فرهنگ را شکل می‌دهد. اما محدودیت حضور زنان و دختران در این حوزه، نه‌تنها نابرابری جنسیتی را تشدید می‌کند، بلکه جهان را از نیمی از استعدادهایش محروم می‌سازد. روز جهانی دختران در ICT با ترویج مشارکت زنان در فناوری، به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل، به‌ویژه برابری جنسیتی و آموزش باکیفیت، جان می‌بخشد. حضور زنان در ICT، نوآوری و بهره‌وری را تقویت می‌کند و فرصت‌های شغلی پردرآمد را برای کاهش فقر فراهم می‌آورد. دیدگاه‌های متنوع زنان، فناوری‌هایی فراگیرتر و خلاق‌تر خلق می‌کند و آموزش آن‌ها در امنیت سایبری، جوامع را در برابر تهدیدات دیجیتال ایمن‌تر می‌سازد.
سدهای پیشرو
باوجود گام‌های روبه‌جلو، مسیر مشارکت زنان و دختران در ICT همچنان ناهموار است. در مناطق کمتر توسعه‌یافته، دسترسی محدود به اینترنت و ابزارهای دیجیتال، دختران را از آموزش و اشتغال دور نگه می‌دارد. کلیشه‌های جنسیتی که فناوری را مردانه می‌پندارند، دختران را از تحصیل در STEM بازمی‌دارند. حتی در کشورهایی با حضور بالای زنان در رشته‌های علمی، موانع اجتماعی و شغلی، آن‌ها را از بازار کار فناوری محروم می‌کند. کمبود الگوهای موفق زن در فناوری، انگیزه دختران را کم‌رنگ می‌سازد. در ایران، هرچند دسترسی به اینترنت بهبود یافته است، مناطق محروم همچنان با محدودیت مواجه‌اند و حضور زنان در نقش‌های مدیریتی و فنی فناوری اندک است.
جشنی از اقدام و الهام
روز جهانی دختران در ICT با فعالیت‌های پرشور در سراسر جهان گرامی داشته می‌شود. کارگاه‌های آموزشی در زمینه برنامه‌نویسی، مهارت‌های دیجیتال و امنیت سایبری، دختران را توانمند می‌کنند و شرکت‌هایی مانند سیسکو، برنامه‌هایی برای حفاظت از حریم خصوصی در فضای مجازی ارائه می‌دهند. کمپین #GirlsInICT در پلتفرم‌هایی مانند تیک‌تاک، داستان‌های موفقیت زنان را روایت می‌کند و دختران را به خلق راهکارهایی برای ایمنی آنلاین کودکان دعوت می‌کند. همایش‌های جهانی با حضور زنان پیشرو در فناوری، نسل جوان را به حرکت وا می‌دارند و جوایزی مانند جایزه «پروفسور کامبیز بدیع» در حوزه هوش مصنوعی، از برترین‌ها تقدیر می‌کنند. در ایران، رویدادهایی مانند بازدید دانش‌آموزان دختر از پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و همایش باغ کتاب تهران در سال ۱۳۹۸ برگزار شده است.
گام‌هایی استوار، اما راهی طولانی
فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران به‌عنوان یکی از پایه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی شناخته می‌شود و روز جهانی دختران در ICT فرصتی برای برجسته کردن نقش زنان و دختران در این حوزه بوده است. انتصاب یک زن به‌عنوان رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال‌های اخیر، نقطه عطفی تاریخی بود که نشان‌دهنده تعهد به تقویت حضور زنان در نقش‌های کلیدی است. این پژوهشگاه که به‌عنوان مغز متفکر وزارت ارتباطات شناخته می‌شود، برنامه‌هایی مانند بازدید دانش‌آموزان دختر دبیرستان فرزانگان از امکانات تحقیقاتی خود را برگزار کرده است تا آن‌ها را با فرصت‌های فناوری آشنا کند. همایش باغ کتاب تهران در سال ۱۳۹۸ که با حمایت ITU برگزار شد، نمونه‌ای دیگر از تلاش‌ها برای ترویج مشارکت دختران در ICT بود و شامل کارگاه‌های آموزشی و سخنرانی زنان موفق در فناوری می‌شد.
بااین‌حال، ایران با چالش‌های قابل‌توجهی در این مسیر مواجه است. دسترسی به اینترنت در مناطق روستایی و محروم همچنان محدود است و این مسئله دختران را از آموزش‌های دیجیتال و فرصت‌های شغلی دور نگه می‌دارد. کلیشه‌های فرهنگی که فناوری را رشته‌ای مردانه می‌دانند، انتخاب رشته‌های STEM را برای دختران دشوار می‌کنند. اگرچه ۷۰ درصد فارغ‌التحصیلان رشته‌های STEM در ایران زنان هستند، حضور آن‌ها در نقش‌های مدیریتی و فنی فناوری همچنان اندک است. علاوه بر این، موانع شغلی مانند تبعیض‌های جنسیتی در استخدام و ارتقا، زنان را از پیشرفت در این صنعت بازمی‌دارند.
ایران گام‌هایی برای رفع این چالش‌ها برداشته است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، در تدوین استانداردهای ملی ICT فعال بوده و برنامه‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های دیجیتال در مناطق محروم اجرا کرده است. طرح‌هایی مانند ایجاد شبکه ملی اطلاعات در روستاهای بالای ۲۰ خانوار تا پایان سال ۱۴۰۴، دسترسی دختران به آموزش‌های آنلاین را بهبود می‌بخشد. همچنین، فدراسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران با برگزاری رویدادهای بین‌المللی مانند «روز فناوری ایران» در نمایشگاه جیتکس دبی، فرصت‌هایی برای معرفی زنان فعال در فناوری فراهم کرده است. بااین‌حال، برنامه‌های آموزشی منسجم برای دختران، به‌ویژه در زمینه برنامه‌نویسی و امنیت سایبری، در مناطق محروم کافی نیست و نیاز به اقدامات بیشتر و جدی‌تر در این زمینه احساس می‌شود.
هدف از برگزاری این رویداد چیست؟
روز جهانی دختران در فناوری اطلاعات و ارتباطات، فریادی برای برابری و نوآوری است. این رویداد با گشودن درهای فناوری به روی دختران، شکاف جنسیتی را کاهش می‌دهد و جهانی عادلانه‌تر و خلاق‌تر می‌سازد. در ایران، باوجود دستاوردهایی مانند افزایش دسترسی به اینترنت و حضور زنان در نقش‌های کلیدی، نیاز به سرمایه‌گذاری در آموزش و آگاهی‌بخشی همچنان پابرجاست. همکاری دولت، شرکت‌های فناوری و جامعه مدنی، کلیدی است برای آینده‌ای که در آن هر دختری فرصت درخشش در آسمان فناوری را داشته باشد.
