پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نمی‌توان تنها بخش رشدیافته از اکوسیستمی بود که دیگر بخش‌هایش رشد نمی‌کنند
رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار در رویداد ۹ ژانویه ضمن رونمایی از نقشه اکوسیستم رمزارز ایران، درباره چالش‌های اخیر این حوزه صحبت کرد
در چهارمین رویداد ۹ ژانویه، رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار از نقشه اکوسیستم رمزارز ایران رونمایی کرد. براساس این نقشه، بیش از ۴۰ درصد از صرافی‌های رمزارز و بیش از ۲۰ درصد از کسب‌وکارهای رمزارزی ایران در بخش OTC فعالیت می‌کنند و این یعنی اکوسیستم رشدی نامتوازن داشته است. قربانی اما تأکید می‌کند که نمی‌توان تنها بخش رشدیافته از اکوسیستمی بود که دیگر بخش‌هایش رشد نمی‌کنند پس بی‌شک صرافی‌های رمزارز و OTCها در قبال این موضوع مسئولیت‌هایی دارند. او همچنین در بخشی از صحبت‌های خود، تصریح کرد که چهارمین رویداد ۹ ژانویه، هشتمین رویداد راه‌کار در سال جاری است. ما به این تصمیم رسیده بودیم که امسال این رویداد را برگزار نکنیم اما ظلم‌هایی که کسب‌وکارهای این اکوسیستم از جمله کسب‌وکارها پرداختی و صرافی‌هایی رمزارزی شد، ما را از این تصمیم برگرداند.
در ادامه، صحبت‌های رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار در چهارمین رویداد ۹ ژانویه را می‌خوانید.
الآن نمی‌توانم صحبت کنم، درگاه‌ها را بستند!
وقتی امروز به رویداد می‌آمدم، یکی از دوستانم مرا دید و سؤال جالبی پرسید: «چرا رویداد ۹ ژانویه در ۲ بهمن برگزار می‌شود؟ و در تاریخ مشخص یعنی ۹ ژانویه برگزار نمی‌شود؟» برای همین، پیش از اینکه به موضوع نقشه اکوسیستم رمزارز ایران بپردازم، اجازه دهید از ابتدا شروع کنم که چرا ۹ ژانویه برای این رویداد انتخاب شده است. این موضوع به‌نوعی می‌تواند نقطه شروعی برای بررسی تاریخچه این رویداد باشد. شاید اگر از تاریخ ۶ دی یا حتی ۴ آبان شروع کنیم، بیشتر متوجه این موضوع می‌شویم؛ چرا که ۶ دی همان روزی بود که درگاه‌های پرداخت مسدود شد و این اتفاق نه‌تنها برای من، بلکه برای بسیاری از افرادی که در این حوزه فعال بودند، لحظاتی پر از تعجب و سردرگمی بود. به یاد می‌آورم ساعت ۳ بعدازظهر بود که با مهدی شریعتمدار صحبت می‌کردم و گفت الآن نمی‌توانم صحبت کنم، درگاه‌ها را بستند و تماس را قطع کرد.
با پیگیری موضوع بسته‌شدن درگاه‌ها با افراد دیگر مانند امیرحسین راد، امیرحسین مردانی، مهدی عبادی و… متوجه شدم که تمام درگاه‌ها بسته شده است. شاید برای خیلی‌ها این مسئله عجیب نبود؛ چرا که پیش‌تر هم مشابه چنین محدودیت‌هایی را در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ دیده بودند اما بستن درگاه‌ها به این صورت، همه را متوجه کرد که ما با اکوسیستمی روبه‌رو هستیم که به‌رغم نسبتاً جوان بودن آن، فشارهای زیادی را تحمل می‌کند.
وقایع بر تاریخ‌ها ارجح هستند
تصویری که نشانتان می‌دهم، عکسی از تحلیف ریاست‌جمهوری آمریکا در ۲۰ ژانویه 2025 است.
مدیران شرکت‌های بزرگ در صف اول هستند و مدیرعامل تسلا و ایکس جزو نفرات اول این تحلیف قرار گرفته است. چه اتفاقی باید می‌افتاد تا تاریخ ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ خلق شود؟
برمی‌گردم به تاریخ ۱ ژانویه ۱۹۸۳ جایی که اینترنت خلق شد. ۴۲ سال و ۲۰ روز باید می‌گذشت تا تکنولوژی دیگری خلق شود تا آدم‌هایی که نمادهای این تکنولوژی و کسب‌وکارهای مرتبط با آن هستند در صف اول تحلیف ریاست‌جمهوری در آمریکا قرار بگیرند. تصور کنید اگر حدود ۲۰ سال پیش بود اولاً مرسوم نبود از بخش خصوصی کسی حضور داشته باشد و ثانیاً اگر کسی بود اصولاً از صنایع دیگر مثل نفت یا فولاد قرار داشت.
ما الان درباره صنعتی صحبت می‌کنیم که در برابر حتی نسل اول وب خیلی کوچک‌تر است و راه طولانی‌تری دارد. در تاریخی دیگر، می‌توانیم ۹ ژانویه ۲۰۰۷، یعنی روز معرفی آیفون را به یاد آوریم. استیو جابز روی صحنه اعلام کرد که اپل می‌خواهد تلفن را از اول اختراع کند و این تصویر ثبت شد. کمی بعد، 3 ژانویه، در واقع تاریخی است که بلاک جنسیس بیت‌کوین برای اولین‌بار خلق شد. ساتوشی ناکاموتو بلاک جنسیس را در این تاریخ ایجاد کرد. این تاریخ می‌تواند به شکل دیگری هم باشد؛ مثلاً ۹ ژانویه ۲۰۰۹ را به‌عنوان مبنا قرار دهیم و زمانی که بلاک شماره یک خلق شد، آن را به‌عنوان تاریخ مهم بشناسیم.
البته نباید درگیر بحث این شویم که بیت‌کوین دقیقاً در ۳ ژانویه خلق شده یا ۹ ژانویه، چرا که تاریخ مهم نیست. اصلاً می‌توانیم تاریخ را هر طور که می‌خواهیم تعیین کنیم، مثلاً بگذاریم دو بهمن یا هر تاریخ دیگری که خودمان ترجیح می‌دهیم، ولی نکته مهم این است که زمان زیادی از این واقعه نگذشته است؛ تنها حدود ۱۶ سال و شاید کمی بیشتر از آن و امروز صنعتی به وجود آمده که حتی بانک‌های مرکزی کشورها در برابر آن ایستاده‌اند و سعی دارند این صنعت را محدود کنند. دقیقاً در این نقطه که بحث‌های رگولاتوری مطرح می‌شوند، اوضاع نگران‌کننده و اقدامات نامناسب می‌شوند. ما سال گذشته تصمیم گرفته بودیم که به سمت تکنولوژی‌های نوین حرکت کنیم و در مورد حوزه‌هایی همچون دیفای، اNFT، وب ۳.۰ و متاورس صحبت کنیم؛ اما مایی که جغرافیای ایران هستیم، دیگر یاد گرفته‌ایم که باید بخشی از تغییرات باشیم. اینجا جای گوشه ایستادن و اعتراض‌های بی‌فایده نیست. امسال در چهارمین رویداد 9 ژانویه قصد داریم نشان دهیم که اکوسیستم بلاکچین و رمزارز بزرگ شده است. حال می‌رسیم به اکوسیستم، به دلیل اینکه گفته بودیم این رویداد ۲ بهمن است،
چهارمین رویداد 9 ژانویه، هشتمین رویداد راه‌کار در سال جاری است. ما به این تصمیم رسیده بودیم که امسال رویداد ۹ ژانویه را برگزار نکنیم، اما شاید یکی از عواملی که باعث شد آن را برگزار کنیم، ظلم‌هایی بود که به کسب‌وکارهای پرداختی و صرافی‌های رمزارز در کشور شد.
80 درصد از اکوسیستم رمزارز ایران OTC است
سال گذشته در سومین رویداد 9 ژانویه، از ماتریسی که در آن ۱۲ نقش مختلف در اکوسیستم رمزارز ایران صحبت کردیم. امسال، آن ماتریس را به نقشه‌ای تبدیل کردیم که نشان می‌دهد بیش از ۴۰ درصد از صرافی‌های رمزارز و بیش از ۲۰ درصد از کسب‌وکارهای رمزارزی ایران در بخش OTC فعالیت می‌کنند. این یعنی ما اکوسیستمی داریم که هنوز درحال‌رشد است؛ بخشی از آن بزرگ شده و بخشی هنوز رشد نکرده است. ما هنوز سرمایه‌گذاران جدی در حوزه رمزارز نداریم. منظورم از سرمایه‌گذار نه کسی است که فقط بیت‌کوین می‌خرد یا دارایی دیجیتال را نگهداری می‌کند، بلکه کسی است که در کسب‌وکارها سرمایه‌گذاری می‌کند.
طبق ماتریس سال گذشته که شامل مردم، کسب‌وکارها، رگولاتورها و نهادهای مالی بود، امسال باتوجه‌به محدودیت‌ها، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است. اگر کامیونیتی، افراد فعال و کسب‌وکارها کنار هم نباشند و کمک نکنند که بقیه بخش‌های اکوسیستم رشد کنند، مشکلات حتماً از راه خواهند رسید. ما نمی‌توانیم تنها بخشی از یک اکوسیستم باشیم که خوشبختانه درحال‌رشد است، درحالی‌که بخش‌های دیگر آن اکوسیستم رشد نمی‌کنند. وظیفه صرافی‌های رمزارز و OTCها این است که کمک کنند سایر بخش‌ها نیز رشد کنند. یکی از راه‌های این امر سرمایه‌گذاری است. همچنین باید در کنار همه محدودیت‌ها و مسائل روزمره‌ای که دارند، کمی جلوتر را ببینند و به رشد بخش‌های کوچک کمک کنند.
توجه به این نکته تاحدی ضروری است که به یاد دارم رضا زرنوخی، رئیس سابق انجمن وی‌سی، در مصاحبه‌ای به کارنگ گفته بود که VCهای ایرانی، رمزارز و بلاکچین را به زبان ساده هنوز نفهمیده‌اند. آقای زرنوخی معتقد بود، اگر VCهای ایرانی این موضوعات را درک می‌کردند، امروز سهام‌دار کسب‌وکارهای صرافی رمزارز و OTCها بودند. ممکن است یک نفر به‌تنهایی سرمایه‌گذاری کرده و کسب‌وکاری را در این حوزه راه‌اندازی کرده باشد، اما اکثریت VCها که در ایران فعالیت می‌کنند، سهام‌دار کسب‌وکارهای صرافی رمزارز نیستند. اگر این اکوسیستم به‌درستی شکل بگیرد، هر بخش باید تقویت شود. به طور مثال، باید ماینرها، استارتاپ‌های کوچک و بخش‌های جدید را حمایت کنیم، نه اینکه فقط بر اساس محدودیت‌ها رفتار کنیم.
