پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چند روز پیش رئیس سازمان ثبت‌احوال گفت که تا ۳ سال آینده ۶۰ میلیون کارت هوشمند ملی برای ایرانی‌ها صادر میشود و در فاز بعدی این کارت‌ها چندمنظوره می‌شوند. سید علیرضا آوایی درباره این کارت گفته که این کارت‌ها کارت‌بانکی، دفترچه بیمه و گذرنامه هر فرد خواهند بود. او به‌خوبی گفته که پروژه کارت هوشمند چندمنظوره نیاز به امکانات و زیرساخت‌های وسیعی دارد که باید آمادگی سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط پیگیری شود. بیایید یک سؤال ساده از خودمان بپرسیم. آیا این کارت با این توصیفاتی که شده یک رویاست و فقط حرف است که زده میشود؟ آیا زمانی فرا خواهد رسید که یک کارت چندمنظوره تمام نیازهای افراد را پوشش دهد و آن‌ها را از حمل انبوه کاغذ و سند و مدرک رهایی دهد؟ آیا زیرساخت‌هایی که همیشه آفت اجرای درست همه پروژه‌ها بوده این بار راه را هموار خواهد کرد؟
این روزها خبری از طرف نمایندگان مجلس علیه نظام بانکی منتشر میشود و آن وجود ۳۰ میلیون حساب بی‌هویت در سیستم بانکی است. نمایندگان مجلس گفته‌اند که بانک مرکزی در انجام وظایف نظارتی‌اش کوتاهی کرده و این حساب‌های برای اهداف خوبی استفاده نمی‌شود. البته بانک مرکزی می‌گوید که تعبیر حساب بی‌هویت صحیح نیست و این حساب‌ها فاقد شماره ملی هستند. در همه جای دنیا حساب بانکی افراد و یا ویزا کارت آن‌ها نشانگر اعتبارشان است و سیستم‌های جامع اعتبارسنجی به‌آسانی این فرصت را در اختیار بانک‌ها و نهادهای غیر بانکی می‌گذارند که رتبه اعتباری افراد را استخراج کنند. با توجه به اینکه صورتحساب ماهانه کارت اعتباری برای افراد ارسال میشود، معمولاً نشانی که برای دریافت کارت اعتباری ثبت می‌کنند صحیح‌ترین و به‌روزترین نشانی است. حالا ما تازه به این رسیده‌ایم که چند میلیون حساب راکد در سیستم بانکی داریم که فاقد شماره ملی هستند. البته تا همین‌جا هم سیستم بانکی احتمالاً اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتری حتی نسبت به ثبت‌احوال دارد. دلایل آن‌هم مراجعه روزانه مردم به سیستم‌های بانکی است و ناچاراً مردم آخرین اطلاعات خود را در اختیار سیستم بانکی گذاشته‌اند.
برگردیم به کارت هوشمند ملی چندمنظوره. واقعیت این است که سنگ بزرگ علامت نزدن است. پیش‌ازاین کارت هوشمند سوخت قرار بود تبدیل به کیف پول الکترونیکی همه مردم ایران شود. پروژه‌های متعدد دیگری را هم می‌توان معرفی کرد که هرکدام قرار بوده شق‌القمری باشند برای خودشان اما هیچ‌کدام نتوانستند حداقل‌ها را هم پشتیبانی کنند.
کارت به‌خودی‌خود یک مفهوم از مد افتاده است. با توجه به تغییرات گسترده‌ای که در جهان پیرامون ما اتفاق افتاده، مثل گسترش تلفن‌های همراه هوشمند یا استفاده از روش‌های بیومتریک در احراز هویت، تأکید بر روی یک کارت فیزیکی بی‌معنا است. واقعیت این است که فیزیک کارت در سال‌های آینده به‌خودی‌خود مهم نیست و دسترسی به اطلاعات پشت کارت در هر زمان و هر مکان مهم خواهد بود. در‌واقع اینکه ما اصرار داشته باشیم که افراد کارتی داشته باشند که آن کارت برای منظورهای مختلفی استفاده شود، حرکت در مسیر اشتباهی است که ما را به هیچ کجا نمی‌رساند. در سیستم بانکی هم تأکید بر فیزیک کارت مهم نیست. مهم این است که از هرجایی و هرزمانی افراد به اطلاعات مالی خود دسترسی داشته باشند. شاید یکی از بهترین نقاط برای صدور کارت هوشمند ملی بانک‌ها باشند اما فعلاً هرکسی راه خودش را می‌رود و به دیگری کاری ندارد.
رضا قربانی
منبع: هفته‌نامه عصرارتباط