پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دومین پیشرویداد ۹ ژانویه برگزار شد: رگ‌تک و سوپتک در تنظیم‌گری و نظارت حوزه رمزارز چه نقشی دارند؟
وبینار نقش رگ‌تک و سوپتک در تنظیم‌گری و نظارت حوزه رمزارز با حضور پویا پوراعظم برگزار شد
روز یکشنبه ۲۳ دی‌ماه، کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار، دومین پیش رویداد چهارمین دوره رویداد ۹ ژانویه را برگزار کرد.
این پیشرویداد در قالب وبینار و با موضوع نقش «رگ‌تک و سوپتک در تنظیم‌گری و نظارت حوزه رمزارز» با حضور پویا پوراعظم، متخصص و مشاور فناوری‌های مالی و میثم سلیمانی، مدیر اجرایی راه‌کار برگزار شد.
رگ‌تک (RegTech) یا فناوری‌های تنظیم‌گری به طور خلاصه از ترکیب دو واژه Regulatory و Technology ساخته شده است؛ به معنای کاربرد نوآورانه فناوری برای سازگاری و تطبیق‌پذیری کارآمد و کم‌هزینه با قوانین و مقررات. طبق بررسی‌های راه پرداخت، اکنون حدود ۱۰ کسب‌وکار ایرانی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند.
فناوری نظارتی یا سوپتک نیز زیرمجموعه‌ای از فناوری تنظیم‌گری یا رگ‌تک به حساب می‌آید و به هر نوع به‌کارگیری فناوری در رگولاتوری‌ها و تنظیم‌گران که انجام امور نظارتی آنها را مؤثرتر و کارآمدتر کند، اطلاق می‌شود.
از جمله مهم‌ترین مسائلی که در وبینار مطرح شد، می‌توان به مفهوم رمزارزها و کریپتوکارنسی و دیفای، نیاز به این فناوری‌ها، چالش‌ها و مسائل تنظیم‌گری، خود تنظیم‌گری، نظارت غیرمتمرکز، خدمات امنیت سایبری برای زیرساخت‌های بلاکچین، دیفای و رمزارزها و مسائلی حول محور شناسایی پولشویی در حوزه رمزارزها، تقلب، پایش تراکنش‌ها، KYC و تحلیل‌های جرم‌شناسی با توجه به حوزه مذکور اشاره کرد.
در ادامه این مطلب آنچه در نخستین وبینار پیش رویداد ۹ ژانویه مطرح شد را می‌خوانید.
رگ‌تک یک ضرورت است
پوراعظم ارائه خود را با اشاره‌ای به نقش رمزارزها و خدمات مالی غیرمتمرکز (دیفای) آغاز کرد. او در ابتدا درباره ضرورت پرداختن به فناوری رگ‌تک بیان کرد: «در خصوص ضرورت صحبت درباره رگ‌تک (RegTech) و سوپتک (SupTech) در این صنعت، باید بگویم که این موضوع یک دغدغه روز است. دلیل آن تغییر ماهیت پول و خدمات مالی است که به نوبه خود نیازمند تغییر در ماهیت نهادهای قانون‌گذار و نهادهای ناظر است. این تغییر منجر به بروز چالش‌هایی در انطباق با قوانین و مقررات جدید برای بازیگران بخش خصوصی و مشتریان می‌شود. به طور خاص، این تحول، فرایندهای پیچیده‌ای را در راستای انطباق با قوانین و مقررات به وجود می‌آورد.»
پوراعظم توضیح داد که تحول پول از ذخیره ارزش سنتی به پول فیات و سپس به پول دیجیتال، تحول بزرگی در صنعت مالی ایجاد کرده است نتیجه این سیر تحولی را گذر از یک مدل متمرکز انتقال، به مدل غیر متمرکز انتقال دانست.
اما به گفته پوراعظم رگولاتورها در مدل جدید انتقال پول با چالش‌هایی همچون حفاظت از مصرف‌کننده، شناسایی پولشویی، شناسایی مشتری، اوراق بهادار و بورس و ابزارهای سرمایه‌گذاری در حوزه دارایی‌های دیجیتال روبرو می‌شوند. پوراعظم می‌گوید این مسائل به طور خاص در صنعت رمزارزها و خدمات مالی غیرمتمرکز دیفای باعث نگرانی و دغدغه‌های متعدد شده است.
پوراعظم در این باره می‌گوید: «چالش‌های اصلی رگولیشن و تنظیم‌گری در صنعت رمزارزها و دیفای شامل چند موضوع کلیدی است. نخست اینکه این تکنولوژی‌ها مرزهای جغرافیایی ندارند و از ساختارهای غیرمتمرکز و بلاکچین استفاده می‌کنند. دومین چالش رقابت است؛ زیرا این صنعت فضایی برای رقابت میان کشورهای مختلف ایجاد کرده که بتوانند از مزایای این صنعت بهره‌برداری کنند.»
حاکمیت چالش اصلی دنیای غیرمتمرکز رمزارزها است
او در ادامه خاطر نشان کرد که بر اساس نگرش‌های متفاوتی که به حوزه بلاکچین و رمزارزها در کشورهای مختلف وجود دارد، فعالیت‌های این حوزه به صورت کاملاً قانونی یا نیمه قانونی در جریان است.
پویا پوراعظم چالش اصلی این حوزه را شناسایی نهاد حاکمیت عنوان کرد و گفت: «یکی از چالش‌های اساسی، این است که هیچ موجودیت یا نهاد حاکمیتی به‌طور مشخص قابل شناسایی نیست. با این حال، از منظر دارایی‌های دیجیتال و رمزارزها، تراکنش‌ها حریم خصوصی دارند، به این معنی که هویت واقعی افراد در آن مشخص نیست، اما در عین حال، شفافیت هم وجود دارد. تمام سوابق تراکنش‌ها در دفتر کل بلاکچین ثبت و در دسترس عموم قرار دارد، هرچند این سوابق در پلتفرم‌های مختلف، شفافیت‌های متفاوتی دارند.»
او در ادامه سوپتکها را کمک‌کننده معرفی کرد و گفت: «به‌عنوان مثال، سوپتکها (SupTech) می‌توانند به رگولاتورها در نوشتن سیاست‌ها، قوانین و دستورالعمل‌ها کمک کنند و تیم‌های تخصصی در اختیار آنها قرار دهند. علاوه بر این، سوپتکها می‌توانند پلتفرم‌های نظارتی ایجاد کنند و در لایسنسینگ استارتاپ‌های نوظهور این صنعت در سندباکس‌های مخصوص رمزارزها و دیفای به رگولاتورها کمک کنند تا مجوزهای لازم را صادر نمایند. به این ترتیب، سوپتکها می‌توانند شفافیت لازم برای رگولاتورها را فراهم آورند و انطباق با قوانین را تسهیل کنند.»
به گفته او در کنار سوپتکها، رگ‌تک‌ها (RegTech) نیز در این زمینه نقش مهمی دارند. این ابزارها می‌توانند به کسبوکارهای نوپا در حوزه‌های مختلف مانند پلتفرم‌های صرافی (Exchange) و حتی بانک‌های کریپتو کمک کنند تا بتوانند با قوانین پیچیده تطابق پیدا کنند.
رگولاتوری حوزه رمزارز نیامند نوآوری است
بر اساس گفته‌های پوراعظم یکی از مسائلی که در کشور ما هنوز به درستی شکل نگرفته، عدم وجود سندباکس‌های رگولاتوری در صنعت رمزارزها و دیفای است. این در حالی است که بسیاری از کشورهای همسایه به این مرحله رسیده‌اند و ما هنوز در این زمینه عقب هستیم.
پویا پوراعظم در ادامه به تغییرحکمرانی و رگولیشن متمرکز به حکمرانی غیرمتمرکز اشاره کرد و گفت: «در این نوع رگولیشن، قوانینی که برای خدمات مالی غیرمتمرکز و دیفای طراحی می‌شود، در دل خود پروتکل‌ها و منطق قراردادهای هوشمند قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، این قوانین و استانداردها از طریق فناوری بلاکچین، قراردادهای هوشمند و اوراکل‌ها به طور خودکار در پروتکل‌ها گنجانده می‌شود. این سیستم‌ها می‌توانند بدون نیاز به یک نهاد متمرکز، که نظارت یا قانون‌گذاری کند، به طور خودکار عمل کنند.»
در نهایت به گفته پوراعظم، مدل‌های حکمرانی در خدمات و کسبوکارهای دیفای و صنعت رمزارزها به طور مداوم در حال تحول و تغییر هستند و به نوآوری‌های بیشتر نیاز دارند تا بتوانند چالش‌ها و پیچیدگی‌های قانونی و رگولاتوری را به طور مؤثر حل کنند.
رگ‌تک و سوپتک می‌تواند از پولشویی در رمزارزها جلوگیری کند
از جمله مباحثی که در دنیای رمزارزها مورد توجه قرار دارد، پولشویی است. مفهوم پولشویی در این صنعت با مفهوم سنتی آن متفاوت است.
پوراعظم درباره چگونگی پولشویی در دنیای بلاکچین گفت: «در این حوزه، به دلیل ماهیت ناشناس تراکنش‌ها، آدرس‌های کیف پول‌ها، و قراردادهای هوشمند که ارتباطی با هویت‌های بیرونی یا موجودیت‌های فیزیکی ندارند، عملیات‌های پولشویی در دنیای کریپتو به شکل پیچیده‌ای انجام می‌شود. این موضوع به نوعی فرایند پولشویی را ساده‌تر کرده است.»
او در مثالی توضیح داد: «برای مثال، کریپتو لاندری (Crypto Laundry) به کمک ابزارهایی همچون صرافی‌های غیرمتمرکز، سرویس‌های میکسینگ، و حتی سایت‌های قمار و شرط‌بندی می‌تواند دارایی‌های دیجیتال را از حالت «کثیف» به «تمیز» تبدیل کند. سپس این دارایی‌ها به صرافی‌های متمرکز منتقل می‌شوند، جایی که می‌توان آنها را به پول فیات تبدیل کرده و در ظاهر «پول تمیز» به دست آورد. البته در واقع این پول همچنان کثیف است، اما در فرآیند تبدیل به پول فیات این تغییر ظاهری به وجود می‌آید.»
پوراعظم درباره روش‌هایی که برای جلوگیری از پولشویی در حوزه رمزارزها مورد استفاده قرار می‌گیرد گفت: «تکنولوژی‌ها و ابزارهایی که برای شناسایی پولشویی در این حوزه به کار می‌روند، به سه بخش عمده تقسیم می‌شوند: اپلیکیشن‌ها، زیرساخت‌ها و سرویس‌ها. این ابزارها و فناوری‌ها می‌توانند به شناسایی و متوقف کردن عملیات پولشویی کمک کنند. در این زمینه، رگ‌تک‌ها (RegTech) به شدت به صنعت رمزارزها و پلتفرم‌های دیفای کمک می‌کنند. رگ‌تک از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند پایش تراکنش‌ها، شناسایی الگوهای مشکوک و آسیب‌شناسی فعالیت‌های مالی برای تشخیص پولشویی استفاده می‌کنند. این ابزارها می‌توانند عملیات‌های پیچیده و مخفیانه‌ای که در دنیای کریپتو اتفاق می‌افتند را شبیه‌سازی کرده و آنها را شناسایی کنند.»
به گفته او در واقع، رگ‌تک‌ها در این سه‌لایه اپلیکیشن، زیرساخت و سرویس‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای نظارت و پیشگیری از پولشویی عمل کنند و به بازیگران این صنعت کمک کنند تا با قوانین و مقررات مالی منطبق شوند و از مشکلات حقوقی و رگولاتوری جلوگیری کنند.
اولویت در کشور توسعه اکوسیستم رگ‌تک نبوده است
بخش دوم وبینار پیش رویداد چهارمین دوره رویداد ۹ ژانویه به سؤالات شرکت‌کنندگان وبینار اختصاص یافت.
اولین سؤالی که پوراعظم به آن پرداخت: «امکان تبدیل شدن صرافی‌ها به بانک‌های آینده بود.» پوراعظم در این باره توضیح داد: «این موضوع در حال حاضر چالش‌های زیادی دارد. البته از دید رگولاتور و از دیدگاه عملیاتی، صرافی‌های رمزارز اگر خدمات گسترده‌تری همچون مدیریت ریسک، تسهیل خدمات مالی و انتقال دارایی‌ها را به‌صورت متمرکز ارائه دهند، ممکن است در برخی موارد شبیه به بانک‌ها عمل کنند. اما نکته مهم این است که آنها همچنان در چارچوب‌های قانونی متفاوتی قرار دارند و برخی از ویژگی‌های بانک‌ها را نخواهند داشت.»
همچنین در این وبینار از چرایی عدم توسعه اکوسیستم رگ‌تک در ایران نیز پرسیده شد. پوراعظم در پاسخ به این پرسش عنوان کرد: «در این جا مسئله اولویت‌ها مطرح می‌شود. در ایران هنوز در خصوص ابتدایی‌ترین فعالیت‌های رمزارزی و دارایی دیجیتال با نهادهای قانون‌گذار و نهادهای ناظر دچار چالش هستیم، بنابراین دیگر زمان و انرژی برای حوزه مدیریت ریسک مؤثر باقی نمی‌ماند. همچنین زمانی برای خودتنظیم‌تری و استفاده از خدمات رگ‌تک‌ها نیز باقی نمی‌ماند. از سوی دیگر کسبوکارهای زیادی رد حوزه رگ‌تک در ایران کار نمی‌کنند و کسبوکارهای این حوزه و سوپتک در خصوص رمزارزها هنوز تشکیل نشده‌اند و خودتنظیم‌گری هنوز شکل نگرفته است. اما به اعتقاد من اگر خودتنظیم‌گری نیز شکل نگیرد، رگ‌تک‌ها و سوپتکها شکل خواهند گرفت و دغدغه کسبوکارهای این حوزه به‌علاوه دغدغه حاکمیت را حل‌وفصل خواهند کرد.»