پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
اینترنت اشیا در صنعت بانکداری و پرداخت / تحول بهسوی چیزهای جدید و هیجانی
پیشرفت در دنیای دیجیتال و تکنولوژی تلفن همراه، باعث تغییر اساسی در رفتار و انتظارات مشتریان گردیده است. امروزه مشتریان (مشتریان جدید) نمیتوانند بهطور معین و مشخص از فاکتورهای دموگرافیک مرسوم مانند سن، جنسیت و درآمد استفاده کنند. مشتریان امروز بیشازاندازه آگاه، سختگیر و وسواسی برای انتخاب کردن هستند. آنها انتظار دارند در شرایط خاص خود بتوانند درباره کی، کجا و چگونگی درخواستهای خود بهصورت سفارشی تصمیمگیری کنند.
در پاسخ به این موارد: بانکها در حال جستجو برای ارائه روشهایی برای تغییر شکل اطلاعات برای فهمیدن بهتر برای مشتریان خود هستند. بانکها از این دانش برای ارائه به مشتریان برجسته خود استفاده میکنند.
همزمان انقلاب شناختهشدهای از اطلاعات جدید مانند اینترنت اشیاء اتفاق میافتد. در پی ایجاد این انقلاب بینظیر فرصتهای بسیاری برای شرکتهای خدمات مالی برای آگاهی، مشاوره، طراحی و بهرهبرداری برای محصولات و خدمات نزدیک به زمان واقعی به وجود آمده است. بانکها با بهرهگیری از قدرت اینترنت اشیاء، قادر خواهند بود نقش خود را در زندگی مشتریانشان و به وجود آوردن چیزهای جدید و هیجانانگیز تغییر بدهند. ما میتوانیم این واقعیت جدید را، بانک اشیاء (بانکداری از اشیاء) بنامیم.
.
اینترنت اشیاء
تقریباً طی 26 سال گذشته اینترنت زندگی ما را کاملاً دچار تغییر و دگرگونی کرده است. امروزه بیش از 10 میلیارد دستگاه به اینترنت وصل میشود که ما را قادر میکند بهطور مؤثرتر از زمان قبل آن، کار کنیم، به اشتراک بزاریم، همکاری کنیم و… . در ده سال آینده حدود 10 الی 20 میلیارد وسیله دیگر از قبیل لوازمخانگی، ماشینآلات سنگین، محصولات و حتی احشام به اینترنت وصل خواهند شد.
ر آیندهای نهچندان دور، اینترنت اشیاء بهطور واقعی مشتریان را قادر خواهد ساخت با استفاده از جریان ثابتی از اطلاعات برای درک بهتر و تصمیمگیریهای سریعتر کمک شایانی کند. ابداعات جدید، این اجازه را به ما میدهد تا نظر اجمالیتری نسبت به آینده داشته باشیم. ما اکنون میتوانیم سیستم گرمایشی و روشنایی منازل را از طریق تلفن همراه کنترل کنیم.
برای اولین بار یک هلندی سیستم مانیتور کردن محصولات کشاورزی و چهارپایان (احشام) را از طریق اتصال به اینترنت برای نظارت بر سلامتی آنها توسط کشاورزان و دامداران، راهاندازی نمود. این دستگاهها میتوانند نور خورشید، گرما، آب و سطوح کود را اندازه بگیرند. ماشینهای بدون راننده و هواپیماهای بدون خلبان داستان دیگری از این علم هستند. پتانسیل اینترنت اشیا فقط میتواند توسط تخیل و اشتهای ما برای ریسک محدود شود. برای بانکها، اینترنت اشیاء میتواند سطح بیسابقهای از بینش مشتریان را ارائه بدهد. این اراده و بینش به بانکها این اجازه را میدهد تا بتوانند به مشتریان، افراد و کسبوکارهای آنها تجربه قراردادهای واقعی را از طریق مشورت و پیشنهادهایی با توجه به حوادث روزمره زندگی مشتریان بدهد. اینترنت اشیاء، عامل کلیدی است که بانکها را قادر میسازد برای تبدیلشدن به بانکداری از اشیاء.
.
تغییر نقش بانکها
طبق تجربه مشتریان جدید، تقاضا و بهینهسازی فرصتها و اشتیاق در دوره اینترنت اشیاء ارائه خواهد شد. بانکها نیاز دارند برای به دست آوردن اطلاعات از مشتریان و ترکیب آن با شبکهای از رسانههای دیگر و دیگر منابع اطلاعاتیشان مقدار زیادی سرمایهگذاری کنند. علم تجزیهوتحلیل، بانکها را قادر میسازد برای توسعه هر چهبهتر فهمیدن هر یک از مشتریان و ارائه بهتر تجربه طراحیهای مناسبتر به آنان. بانکها باید درک کنند که هر یک از مشتریان، روز خود را چگونه سپری میکنند تا بتوانند پیشبینی بهتری از نیازهای آنها داشته باشند. بانکها باید 3 نقش را برای تبدیلشدن ایفا کنند که نقش ضروری در زندگی روزمره مشتریان دارند.
ارائه مشاوره: بانکها بهعنوان یک مشاور مورد اعتماد باید محلهای مرسوم خود را حفظ کنند؛ اما در آینده آنها باید برای ارائه خدمات بهتر، مشورتهای شخصی برای مشتریان مالی و غیرمالی در زمان و مکانی که مشتریان میخواهند تلاش کنند.
ارزش جمعآوری دادهها و خبرها: بخش مهم برای تبدیلشدن بانکها، اکوسیستم مشتریان و جامعه اجتماعی است. آنها میخواهند با توسعه اتحادهای ویژه و مشارکتها قادر باشند با تجدیدنظر مشتریان از طریق ارائه انحصاری پیشنهاد قیمت، ارزش آنها را بیشتر کنند.
تسهیل در دسترسی: بانکها باید از ارتباطات خودشان برای ارائه پیشنهادات مناسب برای پشتیبانی از نیازهای مشتریان و سبک زندگی آنها استفاده کنند و خدماتی مانند بیمه، متخصصان بهداشت و سلامت، خطوط هوایی، هتلها و… ارائه بدهند.
.
بانک اشیاء 3 سناریو
بانکها باید بتوانند با توجه به گستره اطلاعات اینترنت اشیاء، به بخش و قسمت مهمی از زندگی روزمره مشتریان خود تبدیل شوند. بانکها باید بتوانند برای سبقت جستن از نیازهای مشتریان و پاسخ به تغییر موقعیتهای آنها و ارائه راهحلهای بهموقع در مورد آنها برای رسیدن به اهدافشان کمک کنند. باقی ماندن، اعتماد کردن، مشاوره گرفتن و تسهیل در امور برای مشتریان، نیازمند درک تقریباً صمیمی از نیازهای هر مشتری و ترجیحات آنها بستگی دارد.
.
بانکداری شخصی
بانکداری شخصی یعنی دسترسی به دادههای گرفتهشده توسط دستگاههای هوشمند برای ارائه اطلاعات جامع به مشتریان در زمان واقعی برای امور مالی شخصی خود. بانکها میتوانند از اطلاعات بینش محور برای سبقت جستن از نیازهای مشتریان و ارائه مشاوره، محصولات و ارائه راهحل برای کمک به مشتریان برای تصمیمگیری درست و هوشمند مالی استفاده کنند. در این راه بانک اشیاء تبدیل میشود به یک مشاور همیشه مفید، همیشه مراقب، تسهیلکننده و باعث بالا رفتن وفاداری مشتریان و افزایش احتمال ایجاد ارزشافزوده کسبوکارها میشود. قبلاً در ایالت متحده برای بیمه ماشینها، رانندگان و مشتریان و تعیین حق بیمه از مانیتور کردن رفتار واقعی رانندگان با استفاده از دستگاههای کامپیوتری و مخابرات استفاده میکردند. بر این اساس عامل «قیمت مشتری محور» یک اصل محسوب میشود. در آینده پوشش بیمه منازل و حق بیمه آن را بهطور منظم با توجه به جریان اطلاعات از دستگاههای هوشمند و کالاهای خانگی میتوانیم ببینیم. Garanti Bank بانک در ترکیه برنامه موبایلی طراحی کرده است که به مشتریان خود در خصوص پیشنهادات ویژه و برندهای محبوب آنها هشدار میدهد و در پایان هرماه با توجه به الگوهای هزینه تعادل را برقرار میسازد. این یکی دیگر از نشانههای اولیهای است که بانکداری از اشیا قادر به ارائه چه چیزهایی است.
مثالی جالب برای بانکداری شخصی و بانک اشیاء: ژاپن- توکیو 2019: خانم یومی ساتو هنگامیکه در حال رانندگی از محل کار به سمت منزل خود بود هشدارهایی را از ماشین دریافت نمود که مشخص مینمود ماشین نیاز به مکانیک تعمیرات و دارد. او میدانست که برای تعمیرات موتور نیاز به هزینه سنگینی است. پس از رسیدن به منزل تلفن هوشمند خود و برنامه بانکی خود را باز نمود او در یک نگاه متوجه شد که بودجه کمی در اختیار دارد؛ اما بانک او با توجه به اطلاعاتی که از ماشین وی، یخچال هوشمند وی، مخزن آب هوشمند وی، تلفن هوشمند وی و سایر وسیلههای هوشمند منزل وی دریافت کرده بود یک تصویر لحظهای از زمان واقعی از میزان هزینه، مصرف و صرفهجویی موردنیاز برای تعمیر خودرو را ارائه داد بود. هنگامیکه خانم یومی ساتو درگیر اعداد و ارقام ارائهشده بود پیغامی روی گوشی تلفن همراه خود از بانکش دریافت کرده بود که ماشین شما نیاز به تعمیر دارد و با دو متخصص در دسترس قادر به حل مشکل شما، هماهنگ گردیده است. بانک با توجه به اطلاعاتی که از اشیاء دریافت کرده بود توانسته بود ذهن او را بخواند و دو راهحل برای تأمین مالی این مشکل ارائه داده بود: او میتواند با کاهش مسافرت تعطیلات سالیانه خود به مدت 6 ماه این مبلغ را جبران کند و یا با بالا بردن میزان محدودیتهای کارت اعتباری خود نسبت به تأمین بودجه اقدام کند. همچنین بانک بهعنوان آخرین کاهش هزینهها، بیمه خودرو وی را با توجه به اطلاعات دریافتی از خودرو و همچنین عادات رانندگی وی، کاهش داده بود.
.
کسبوکار بانکی
بانکها برای موفقیت کسبوکار مشتریانشان در آینده باید با توجه به دسترسی به اطلاعات کلیه کسبوکارهای مشتریان، زنجیره ارزش، تأمینکنندگان، توزیعکنندگان و خردهفروشان به آنها کمک کنند تا نتایج برتر تجاری را کسب کنند. بانک اشیاء قادر است که بینش مشتریان خود را بسیار عمیقتر توسعه بدهد. این پروسه به بانکها این اجازه را میدهد تا با تجزیهوتحلیل اطلاعات مالی، محصولات و خدمات، مشتریان، بتوانند با افزایش مزیت رقابتی برای کسبوکارهایشان در بازار کاملاً رقابتی موجود تمایز ایجاد کنند. تجزیهوتحلیل در بانک اشیاء باید بتواند به محصول یا خدمت مشتریان، ارزش اضافه کند.
برای مثال بانکها میتوانند با ترکیب کردن اطلاعات دموگرافیک و دادههای بازار با کسبوکار مشتریان به بینش و مزیت رهبری بازار دست پیدا کنند. بهعنوان نمونه اطلاعاتی در خصوص ترجیحات مصرفکنندهها، تفاوت بازار منطقهای، نوسانات بازار تقاضا، کمک میکند به کسبوکار مشتریان برای پایش و ارائه مدلهای قیمتگذاری مناسب برای محصولات و خدماتشان. برای نمونه دیگر بانک اشیاء چگونه میتواند از طریق حملونقل خدمات بهتری به کسبوکار مشتریان خود ارائه بدهد؟ هرچقدر که اطلاعات حملونقل بیشتر و بیشتر در دسترس باشد، شرکتهای تولیدی میتوانند روشهای بیشتری برای حملونقل را ببینند درنتیجه آنها میتوانند نسبت بالاتری از کالاهای مفقود شده یا معیوب را در زمان واقعی برای تنظیم میزان ارزش موجودی خود ببینند. بانک اشیاء درمجموع میتواند با در اختیار داشتن اطلاعات سایر کسبوکارهای مشتریان ریسک نسبی گزینههای حملونقل را شناسایی و همچنین در خصوص میزان قیمت بیمههای آنها پیشنهادهای ویژهای بدهد.
.
مقدمات اولیه بانکداری
اینترنت اشیاء این اجازه را به کسبوکارهای کشاورزی و دامداری میدهد که عملکرد خود را با دقتی بیسابقه پیگیری نمایند. وجود اطلاعات درست و بهموقع این امکان را به کشاورز، دامدار و بانک وی میدهد تا بهطور منظم و مداوم گزارش سلامت دام و محصولات کشاورزی را را دریافت کند. همچنین ارزیابی مورد انتظار با دقت بالاتری صورت پذیرد و درمجموع باعث ایجاد ارزش بیشتر برای کسبوکار وی گردد. همچنین کشاورزان، دامداران و بانکهای آنان، نیاز دارند برای تأمین مالی و برنامه مالی بر عملکرد گذشته کشاورزان و دامداران تکیه کنند. این اطلاعات به بانک اشیاء اجازه میدهد تا در محاسبات منعطفتر عمل کنند و پرداخت را بر اساس شرایط فعلی و پیشبینی نتیجه و حتی حوادث پیشبینینشده مانند بلای طبیعی در نظر گرفته، پرداخت نماید؛ اما نتیجه؟ بهتر شدن موقعیت مالی کشاورز، دامدار و همچنین قویتر شدن روابط بانک با مشتریانش.
.
بانکداری اشیاء: ساختن در زمان واقعی
ما در خصوص بانکداری اشیاء توصیفهای غیرقابلباور و دور از ذهن انجام ندادیم. پیشبینی میشود تکنولوژی اینترنت و بانکداری اشیا باعث رشد اقتصادی از 4.8 تریلیون دلار در سال 2012 به 8.9 تریلیون دلار در سال 2020 بشود. آینده بهسرعت در حال آمدن است و روی این فرصتها باید سرمایهگذاری کرد. امروزه بانکها نیاز دارند برای سرمایهگذاری در این اکوسیستمهای درحالتوسعه و قابلیتهایی که در آینده برای بانکداری اشیاء به وجود میآید.
ایجاد یک اکوسیستم بانکداری از اشیاء: برای ایجاد بانکداری از اشیاء، بانکها نیاز دارند تا در 3 حوزه کلیدی برای ایجاد یک اکوسیستم کسبوکار تمرکز کنند که بتوانند از مدل جدید پشتیبانی کنند.
• مشارکت درست و صحیح: بانکها نیاز دارند به همکاری با شرکای تجاری اکوسیستم بهمنظور گسترش دسترسی به اطلاعات و یکپارچهسازی محصولات در تمامی زمینههای زندگی مشتریان خود. این شرکا میتوانند شامل موسسات خدمات مالی، شرکتهای آب و برق، شرکتهای مخابراتی، خردهفروشان و یا شرکتهای فن آوری باشند.
• تجزیهوتحلیل یکپارچه دادهها: بینش مشتریان از ساختار و تجزیهوتحلیل داخلی بانکها برگرفتهشده است تا در آینده بتوانند با گرفتن تصمیمات استراتژیک، ستون اصلی کسبوکار خود را بر این اساس بنا کنند. درحالیکه بانکداری از اشیاء با در نظر گرفتن مصالح کلیه شرکای سیستم قادر به ارائه اطلاعات کاملاً واقعی از تجربه شخصی و تجربه یکپارچه مشتریان است.
• اتصال: برای ایجاد یک شبکه یکپارچه و سازگار با تجارب مشتریان در میان کانالهای متعدد موجود برای ارائه به مشتریان برتر و افزایش درآمد از فرصتهای موجود نیاز به یک اتصال است. برای ساختن این اتصال، بانکداری از اشیاء نیاز به ادغام کانالهای توزیع خارجی جدید و توسعه شبکه بههمپیوسته و رسیدن به مدلی فراتر از مدلهای سنتی کانالهای توزیع فعلی بانکها دارد.
.
قابلیتهای بحرانی از بانکداری از اشیاء
بانکداری از اشیاء نیاز دارد به حرکت بسیار عظیم به سمت حجم زیادی از اطلاعات، دسترسی به نقاط تعامل متعدد مشتریان بهعنوان قطب حیاتی که مختصات فعالیتهای یک میزبان را برای ملاقات با مشتریان با اهداف مالی و غیرمالی مشخص مینماید. برای انجام موفقیتآمیز این کار، بانکها نیاز دارند به سرمایهگذاری در چندین قابلیت مهم کسبوکار:
تجزیهوتحلیل
بانکها در حال حاضر برای اطلاعات و دادههای مشتریان از روشهای منحصربهفردی جستجو میکنند. آنها در حال حاضر دادههای خارجی مانند بازخورد شبکههای اجتماعی را در اختیاردارند که به آنها کمک میکند در سبقت جستن از نیازهای مشتریان برای ارائه پیشنهادات بهموقع و بجا. در دوره بانکداری از اشیاء، حجم اطلاعات در دسترس در حد انفجار خواهد بود. بانکها نیاز دارند به ادامه سرمایهگذاری در علم تجزیهوتحلیل دادهها که به آنها این امکان را بدهد تا با پردازش و تجزیهوتحلیل همه این اطلاعات جدید، بتوانند ارائههای بسیار منحصربهفرد، باارزش و پیشنهادات عملی به مشتریان خود بدهند. ارائه محصولات مناسب و مشاورههای مشتری محور بهطور مداوم، باعث تعامل منظم بانکها و مشتریان آنها میگردد و بهطور روزمره اساس کار آنها بر اساس ارزش، اعتماد و مشاوره مالی شخصی بنا میگردد.
.
قیمتگذاری مناسب و توسعه محصول
بانکها در حال حرکت از حالت ایستا و مدلهای قیمتگذاری انعطافناپذیر و ایجاد یک محصول یکبعدی برای همهی سلیقهها به سمت پویایی و تحرک میباشند. امروز هدایتگرها، برآوردها، تجزیهوتحلیل روندها و بخش تجزیهوتحلیل مشتریان، در محدوده مدلهای قیمتگذاری محصولات استفاده میشوند. اینترنت اشیاء به بانکها برای تکامل بیشتر این پروسه این امکان را میدهد، همچنین بانکها این امکان را برای تعیین قیمت پویا در زمان واقعی به طراح محصول خود میدهند. اینترنت اشیاء به بانکها فرصتهایی را برای توسعه محصولات در سطحی کاملاً جدید که مجهز است به مقدار عظیمی از اطلاعات خرد درباره رفتار هر یک از مشتریان، کاربرد و استفاده در حوادث زندگی روزمره ارائه میدهد. بانکداری از اشیاء به طراحی و ارائه محصولات مناسب در آینده نیاز دارد برای ارائه به مشتریان ویژه؛ و همچنین نیاز به نقاط قیمتگذاری که منعکسکننده موقعیت مالی کلی مشتریان باشد.
.
توزیع
برای وارد شدن به زندگی روزمره مشتریان و جلوگیری از ایجاد ضعف، بانکها نیاز به انتخاب کاملاً دقیق ابزارهای توزیع، برنامههای کاربردی و روشهای مورداستفاده برای ارتباط با سایر مشتریان دارند. در این راستا و برای درک نیازهای فردی مشتریان، تحلیل داده محور و تنظیمات آن بسیار ضروری به نظر میرسد. در برخی موارد بانکها مراکز مرسوم (شعب) خود را بهعنوان محلی برای تعامل با سایر مشتریان در نظر میگیرند. آنها در این بازی، نقش پسزمینه محوری خود در تعامل بین مشتریان و سایر شرکای اکوسیستم را ایفا میکنند.
.
چابکی
بهطور مشخص اینترنت اشیاء بهطور مستمر با تغییرات تکنولوژی و زیرساختها، تغییر خواهد کرد. بانکها به سرمایهگذاری در افزایش ظرفیت و چالاکی صورت گرفته به خاطر این تغییرات نیاز دارند؛ بنابراین آنها میتوانند خودشان را با شرایط وفق بدهند. قابلیت شناسایی این تغییرات توسط سازمانها به بخش جداییناپذیر و هسته اصلی کلیه فعالیتهای کسبوکار تبدیل شده است. بانکهایی که بتواند هر چه سریعتر خودشان را آموزش بدهند قادر خواهند بود تا پاسخی سریع و قابل انعطاف به تغییرات تکنولوژی بدهند و درنتیجه قادر به حفظ ارتباط با بازار خواهند بود.
.
نوآوری مستمر
نوآوری هدایتکننده کلیدی هر کسبوکاری به سمت سودآوری و رقابت در هر صنعتی است. تحول و تغییرات صورت گرفته از بانک به بانکداری از اشیاء یک فرآیند مستمر خواهد بود که نوآوری بهطور مستمر در پاسخ به تقاضا و نیازهای دائماً در حال تغییر مشتریان فردا، در آن صورت میگیرد. افزایش ظرفیت توسعه نوآوری با سرعت زیاد، بانکها را قادر میسازد تا ابتدا باعث رشد مشتریان و در ادامه باعث قویتر شدن موقعیت آینده آنها در بازار میشود.
.
مدیریت ریسک دیجیتال
امروزه بانکها از طیف وسیعی از مدلهای اعتباری برای مدیریت ریسک فعالیتهایشان استفاده میکنند: استفاده از مدلهای سهجانبه برای بهبود ایجاد تعادل بین تائید یا رد کردن پرداخت وام بهوسیله گروههای شناسایی مشتریان با گرایشهای بالاتر بهطور پیشفرض برای ارزیابی پتانسیل موجود و بهبود استراتژیها در زمان واقعی و تطبیق برآورد ارزش وثیقه در بهبود بدهی موردنظر استفاده میگردد. بانکها هنوز به سرمایهگذاری و تلاش برای مدیریت این مدلهای اعتباری در سالهای پیش را نیاز دارند. آنها برای آماده شدن برای آینده به این سرمایهگذاریها نیاز دارند. اینترنت اشیاء بانکها را قادر میسازد تا بتوانند با مشتریان خود برای فهمیدن بهتر نیازهای آنها، موقعیتهای مالی و ارزش وثیقهها و بهطور خودکار و مداوم همکاری کنند. با به دست آوردن دسترسی به اطلاعات زندگی روزمره مشتریان، بانک اشیاء قادر خواهد بود برای پایش مدلهای اعتباری خود و بهطورکلی و بهطور مداوم برای بهبود موقعیت ریسک استفاده کند.
.
آینده اینجا خواهد بود، پیشتر ما آن را میدانیم
عصر آینده، عصر اینترنت اشیاء است. بهزودی حتی پیشپاافتادهترین وسایل نیز جریان ثابتی از اطلاعات را که میتواند مورد تجزیهوتحلیل قرار بگیرد ارائه میدهد. بانکها امروزه برای رشد، ساختن و حفظ مزیت رقابتی پایدار به سرمایهگذاری برای جمعآوری اطلاعات و قابلیتهای تجزیهوتحلیل این دادهها نیاز دارند. علاوه بر این آنها به سرمایهگذاری در ساختن مشارکتهای جدید با طیف وسیعی از سازمانها نیاز دارند. کسانی که در دل این فرصتها هستند بهترین شانس را برای تبدیلشدن به یک بازیکن کلیدی که در همه مراحل زندگی روزمره مشتریان هستند، دارا میباشند.
پیمان رحمان؛ دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت کارآفرینی دانشگاه تهران
برگرفته از مقاله:the bank of things
منبع: ماهنامه بانکداری الکترونیکی عصرارتباط؛ شماره 17 و 18