پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هفته‌نامه عصر ارتباط؛
التهاب یکساله بانک ها به پایان رسید؛
درست یک‌سال از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها و چالش‌های بسیاری که شبکه بانکی کشور با آن دست و پنجه نرم کرد، می‌گذرد. طرحی که به‌زعم بیشتر مدیران بانکی و دیگر مسئولان، بانک‌ها اگر نه با نمره عالی اما به‌خوبی از پس آن برآمدند.
بیست‌وهشتم آذرماه سال 1389 برای اولین‌بار اجازه برداشت از یارانه‌های واریزی به حساب سرپرستان خانوار صادر شد و در فاصله چند روزه بعد از آن، بانک‌ها و شبکه شتاب بودند که با شوک ناگهانی از بار سنگین ترافیک بر دوش سوئیچ‌هایشان رو به‌رو شدند و می‌بایست از پس این آزمون سربلند بیرون می‌آمدند.
همزمانی برداشت نقدی یارانه‌ها با اوج ترافیک عادی ابتدا و انتهای هر ماه یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی بانک‌ها بود. واریز حقوق کارکنان و مستمری‌بگیران، صدور بیش از 70 میلیون قبض تلفن همراه و برق، افزایش دو تا سه برابری ترافیک سامانه‌ها و شعب با اعلام یک‌باره آزادسازی وجوه در سراسر کشور و افزایش میزان نقدینه‌خواهی مردم در فاصله همین روزها کار را برای شبکه بانکی کشور سخت‌تر می‌کرد.
بنابر اعلام بانک مرکزی، در روزهای عادی هفت میلیون تراکنش در شتاب انجام می‌شود که این رقم در فاصله روزهای پرداخت یارانه‌ها به حدود 14 میلیون تراکنش می‌رسد. برآورد ترافیک محتمل برای هر بانک با توجه به تعداد حساب‌های مرتبط با یارانه در هر یک از استان‌ها، تخمین ترافیک احتمالی در شبکه هر بانک و برآورد ترافیک احتمالی در زیرساخت بین بانکی، شتاب، جزو اقداماتی بود که بایستی پیش‌بینی درستی برای آن می‌شد. با نزدیک شدن به روزهای پایانی هر ماه، شمارش معکوس برای آماده‌باش بانک‌ها و پرداخت یارانه به حساب حدود 19 میلیون سرپرست خانواری که به ترافیک شبکه افزوده می‌شدند، آغاز می‌شد و صحنه تشکیل صف‌های طولانی پشت باجه‌های خودپرداز بود که تکرار می‌شد. اگرچه از مردادماه امسال که مصادف با ششمین دور از واریز یارانه‌ها به حساب سرپرستان خانوار بود جابه‌جایی در تاریخ واریزها صورت گرفت و این زمان از اواخر ماه به اواسط هر ماه کشیده شد تا قدری از حجم ترافیک پایانی ماه کاسته شود.
یک‌سال بعد…
حالا یک سال از اولین روزی که یارانه نقدي در حساب سرپرست خانوارهای ایرانی نشست، می‌گذرد و در این فاصله شبکه بانکی کشور برای 10 بار پیاپی به آماده‌باش رفت و درنهایت توانست اگرنه رضایت کامل تمام مشتریان را اما با نمره قبولی از پس این آزمون سخت بیرون بیاید.
اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در همین اثنا عملکرد نظام بانکی را در حوزه طرح هدفمند کردن یارانه‌ها درآورده است. در این عملکرد، سهم بانک‌ها در طرح هدفمندسازی یارانه‌ها مشخص شده اما فقط آماری از تراکنش‌های موفق بانک‌ها در دست است و با توجه به نداشتن حجم کل تراکنش‌هایی که در روزهای پرداخت یارانه انجام شده نمی‌توان آماری از تراکنش‌های ناموفق بانک‌ها ارائه داد.
صدرنشین‌ها
براساس آمار بانک مرکزی، بانک ملی در تمام ده دور گذشته با فاصله نجومی از دیگر بانک‌ها بیشترین سهم را در طرح هدفمندسازی یارانه‌ها داشته است. اگرچه انتظاری جز این هم نمی‌توان از بزرگ‌ترین بانک دولتی کشور که بیشترین شعبه و خودپرداز و همین‌طور حساب‌های بانکی سرپرستان خانوار را در خود دارد، داشت. این بانک به‌طور میانگین 25 درصد از سهم تراکنش‌های موفق را در جریان واریز و پرداخت یارانه‌ها نصیب خود کرده و به عبارت دیگر یک چهارم از کل کار توسط این بانک بزرگ دولتی کشور انجام شده است. بانک صادرات هم به‌طور میانگین با گرفتن نمره 17، نشان می‌دهد که 17 درصد از تراکنش‌های موفق در خودپردازهای این بانک انجام شده است. بانک ملت هم که تا پایان این ده دور، همواره در جایگاه سوم جدول قرار دارد، یازده درصد از تراکنش‌های موفق را به خود اختصاص داده است.
دیگر جایگاه‌ها
در اولین دور از واریز یارانه‌ها اگر از سه بانک ملی، صادارت و ملت که همواره در تمام دوره‌ها در جایگاه ثابتی قرار داشتند صرف‌نظر کنیم، بانک‌های کشاورزی و تجارت هر یک با 9 و هفت درصد تراکنش موفق در رتبه‌های بعدی جای دارند و بانک‌های مسکن و سپه با داشتن امتیازی مشابه یعنی 6 درصدی در رتبه ششم هستند. بانک‌های رفاه کارگران، پاسارگاد، پارسیان، انصار، سینا، اقتصاد نوین و سامان هم در رتبه‌های بعدی جای دارند. تمام این بانک‌ها جزو بانک‌هایی‌اند که مبلغ کارکردشان بیش از 100 میلیارد ریال بوده است. اما در دور دوم واریزها، بانک مسکن دو پله صعود می‌کند و با داشتن سهم 9 درصدی از تراکنش‌های موفق اسفندماه سال 89 جای بانک کشاورزی را می‌گیرد و در جایگاه چهارم جدول می‌ایستد. پس از آن هم بانک کشاورزی با داشتن سهم هفت درصدی در رتبه پنجم می‌نشیند. اما بانک‌های تجارت و سپه با پنج درصد و بانک‌های رفاه و پارسیان با چهار درصد تراکنش موفق امتیازهای مساوی کسب می‌کنند.
در اردیبهشت‌ماه امسال که مصادف با سومین دور از واریز یارانه‌ها به حساب سرپرستان خانوار بود، بانک‌های کشاورزی و رفاه کارگران هر یک با هفت درصد تراکنش شتابی موفق بیش از 100 میلیارد ریال یارانه پرداخت می‌کنند. بانک‌های سپه و تجارت با پنج درصد و نیز اقتصاد نوین و مسکن با چهار درصد در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
در دور چهارم واریز یارانه‌ها هم به مثابه ماه گذشته پس از بانک‌های ملی، صادرات و ملت، بانک کشاورزی باز هم در سکوی چهارم می‌ایستد اما این بار 10 درصد از تراکنش‌های موفق را از آن خود می‌کند. پس از آن بانک مسکن با هفت درصد و بانک سپه با پنج درصد در جایگاه پنجم و ششم قرار می‌گیرند. اما بانک‌های تجارت، پاسارگاد و پارسیان هر سه با امتیاز برابر چهار درصدی در هفتمین جایگاه جدول می‌نشینند. پس از آنها نیز بانک رفاه با سه درصد و بانک سامان با دو درصد در انتهای جدول قرار می‌گیرند.
اما در پنجمین دور از پرداخت یارانه‌ها یعنی تیرماه 1390، بانک تجارت برای نخستین‌بار با انجام 9 درصد تراکنش موفق در رتبه چهارم قرار می‌گیرد. این بانک در فاصله روزهای یکم تا پنجم تیرماه نزدیک به پنج میلیون تراکنش موفق داشته است. پس از آن هم بانک‌های کشاورزی و سپه هر یک با هشت درصد تراکنش یعنی حدود چهار و نیم میلیون تراکنش موفق در رتبه پنجم جدول قرار دارند. بانک مسکن و رفاه نیز با انجام بیش از دو میلیون تراکنش موفق در فاصله این چند روز در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. اما از دور ششم تا دهم یعنی مرداد تا آذرماه سال جاری تمام بانک‌ها عملکرد یکسانی از خود نشان می‌دهند و در جایگاه ثابتی قرار دارند. در فاصله این چهار ماه، پس از بانک‌های صدرنشین یعنی ملی، صادرات و ملت، بانک‌های کشاورزی، سپه، تجارت، رفاه، مسکن و پارسیان به طور ثابت در رتبه چهارم تا نهم جدول جای گرفته‌اند.