پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
مدیر یکی از بانکهای سرمایه به همتای خود در آسانسور چنین توصیه میکرد: اگر میتوانی فقط در یک چیز خوب عمل کنی بهتر است خوب دروغ بگویی زیرا اگر خوب دروغ بگویی در هر کاری خوب خواهی بود. شاید این گفتار چندان اشتباه نباشد.
در آزمایشی که به تازگی توسط نشریه نیچر (Nature) انجام گرفت ۱۲۸ بانکدار با میانگین ۱۲ سال سابقه کار به دو گروه تقسیم شدند. از گروه کنترل چند سوال معمولی مانند چند ساعت در هفته تلویزیون تماشا میکنید پرسیده شد. گروه آزمایش با سوالاتی درباره کار در بانک مواجه شدند.
سپس از هر بانکدار خواسته شد یک سکه را پنهانی ۱۰ بار بالا بیندازد و نتایج را گزارش کند. بسته به شیر یا خط بودن پرتاب، هر دفعه آنها میتوانستند ۲۰ دلار برنده شوند. بانکداران نتایج پرتاب سکه را در رایانه ثبت میکردند و بطور خودکار پول میگرفتند. اگر آنها به اندازه کافی خوش شانس و یا به طرز بیشرمانه دروغگو بودند میتوانستند در عرض چند ثانیه ۲۰۰ دلار بدست آورند.
در هر دو گروه افرادی که با بانکداری اصلی سروکار داشتند – مانند دلالان و معاملهگران- در مقایسه با کسانی که در کار بانکداری فرعی و کمکی بودند صداقت کمتری از خود نشان میدادند. اما در مجموع، گروه کنترل کاملاً صادق بود. آنها گفتند فقط ۵۲ درصد از پرتابها برنده بودند که اندکی از احتمال ۵۰ درصد مورد انتظار بالاتر بود.
در مقابل، گروه آزمایش گفتند که در ۵۸ درصد خوششانس بودهاند. تقریباً ده درصد از این گروه ادعا کردند ۲۰۰ دلار بردهاند هر چند احتمال چنین رویدادی یک در هزار است.
اما آیا فقط گفتگو درباره سهام و بورس نیست که افراد را متقلب و دروغگو میکند؟ هنگامی که نویسندگان مطالعه این آزمایش را در مورد افرادی غیر بانکی انجام دادند تاثیری مشاهده نشد. هنگامی که پژوهشگران از افراد دارای حرفههای دیگر- مانند رایانه و کالاهای پزشکی و دارویی- درباره کار سوال کردند آنها رفتار متقلبانه نشان ندادند.
نویسندگان حدس میزنند گفتگو درباره شغل باعث شد گروه آزمایش ذهنیت مادیگرایانهتری پیدا کند.
به عنوان مثال، در مقایسه با گروه کنترل، اکثر این افراد بیان کردند که جایگاه اجتماعی فرد عمدتاً از موفقیت مالی ناشی میشود. امکان دیگر آن است که افراد گروه آزمایش آمادگی بیشتری برای دروغ گفتن داشتند چرا که هویت حرفهای آنها در کانون توجه قرار گرفته بود و احساس افراد اهمیت کمتری پیدا میکرد.
بانکها میگویند قصد دارند بیصداقتی را در میان کارکنان از بین ببرند. برخی از آنها کارکنان را به حضور در کلاسهای اخلاق ملزم میسازند. پژوهشگران از بانکداران میخواهند معادل سوگند بقراط پزشکان را برای بانکداران با قول دادن بر عدم آسیبرسانی مطرح کنند. هلند این سوگند را در ابتدای سال ۲۰۱۳ معرفی کرد که بر طبق آن بانکداران باید مسئولیت در قبال جامعه را میپذیرفتند. اما ممکن است بانکدارها به اندازه محیط مقصر نباشند.
منبع: اکونومیست، ۲۲ نوامبر ۲۰۱۴ / پژوهشکده پولی و بانکی