افق روشن نظام بانکی به واسطه فناوری هوش مصنوعی

امین مهاجر، مدیر هوش مصنوعی و امنیت اطلاعات بانک مرکزی / با عنایت به ایجاد معاونت هوش مصنوعی تحت مدیریت امنیت اطلاعات سابق و تمهیدات لازم برای فعالسازی اداره هوش مصنوعی و امنیت اطلاعات در بانک مرکزی به‌‌عنوان سازمانی پیشرو در بهره‌برداری از فناوری هوش مصنوعی در کسب‌وکار داخلی بانک، همچنین ایجاد مرکز هوش مصنوعی در شرکت ملی انفورماتیک، سیاستگذاری‌های اقتصادی برمبنای نیازهای روز کشور و همچنین فرآیندهای نظارتی شبکه بانکی، افق پیش رو نظام بانکی بسیار گسترده، روشن و امیدبخش شده و مأموریت‌های محوله توسعه یافته است.

اداره هوش مصنوعی و امنیت اطلاعات بانک مرکزی، از این لحظه به بعد علاوه بر اجرای طرح‌ها، آزمون‌ها و تست‌های امنیتی در راستای مقابله با حوادث سایبری و ارتقا امنیت اطلاعات، مدیریت مخاطرات امنیتی، پایش و نظارت امنیت نظام‌های پرداخت و بانکداری الکترونیکی؛ اهداف، وظایف و ماموریت‌های جدیدی را با بهره‌گیری از دانش هوش مصنوعی و به‌کارگیری تکنیک‌های یادگیری ماشین نه تنها در حوزه امنیت اطلاعات، بلکه در سطح تمامی حوزه‌های بانک مرکزی و نظام بانکی که در ادامه به آن می‌پردازم، دنبال خواهد کرد. آنچه از این اداره انتظار می‌رود، به‌کارگیری حداکثری از کلان داده‌ها، خودکارسازی و ساده‌سازی فرآیندها با هدف بهبود، توسعه و بالابردن دقت در تصمیم‌گیری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های بانک مرکزی و همچنین راهبری شبکه بانکی در راستای پیاده‌سازی بانکداری هوشمند است. در این حوزه تجربه خوبی هم در این سال‌ها در بانک مرکزی و شرکت ملی انفورماتیک ایجاد شده و در حال اشتراک‌گذاری است.

برای دستیابی به اهدافی که در بالا ذکر شد، ضرورت دارد در گام نخست، نیازمندی‌‌های داده‌محور و تحلیلی مبتنی بر مدل‌های هوشمند حوزه‌های مختلف در بانک مرکزی و منابع دادهای لازم را بررسی و شناسایی کنیم. نسبت به طراحی و ایجاد انباره داده و کلان داده اقدام و داده‌های پاکسازی شده، برچسب‌گذاری شده و طبقه‌بندی شده را برای طراحی و ایجاد مدل‌های تحلیلی و زیرساخت سیستمی و پشتیبانی فنی، جهت ارائه خدمات مبتنی بر تحلیل هوشمند به ذینفعان داخل و خارج از بانک استفاده کنیم.

دستاوردهای این اداره با همکاری شرکت ملی انفورماتیک، طیف وسیعی از نیازمندی‌های بانک مرکزی و شبکه بانکی را پوشش خواهد داد؛ که به‌عنوان نمونه می‌توانم به موارد زیر اشاره‌ای داشته باشم:

• ارائه چهارچوب‌های حاکمیتی، سیاست‌ها، رویه‌ها و کنترل‌های موثر برای مدیریت ریسک مدل‌های مرتبط با هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در شبکه بانکی؛
• تدوین دستورالعمل‌های پیاده‌سازی و الزامات امنیتی برای بهره‌گیری از هوش مصنوعی در کسب‌وکارهای بانکی؛
• هدایت و راهبری بانک‌ها در ایجاد واحد هوش مصنوعی، پیاده‌سازی الگوهای هوشمند کشف تقلب و امنیت سایبری؛
• بهبود فرآیندهای نظارتی، ارتقا مدل‌های رتبه‌بندی اعتباری و تحلیل‌های هوشمند بانک‌ها با استفاده از اشتراک‌گذاری دانش استخراج شده از تحلیل‌های هوشمند داده‌های کلان؛
• ایجاد تالار بانکی متاورسی؛
• هوشمند نمودن فضای آموزشی؛
• تحلیل هوشمند فضای مجازی و به‌کارگیری تکنیک‌های پردازش زبان طبیعی به منظور پیش‌بینی شاخص‌های کلان اقتصادی نظیر نرخ ارز، نرخ تورم، میزان نقدینگی، گرایش‌های مهاجرت نقدینگی و …؛
• ایجاد چت‌بات‌ها و قابلیت جست‌وجوی پیشرفته و هوشمندانه به طور ویژه براساس ضوابط، قوانین و مقررات ابلاغی؛
• پیش‌بینی تأثیرات اعمال سیاست‌های پولی و بانکی در جامعه؛
• استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به منظور مدیریت ریسک در نظام بانکی.