پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
هم‌بنیان‌گذار والکس ماهیت بلاکچین را بررسی کرد / از مزیت توکنایز دارایی تا کاربرد در بازار سرمایه
بردیا احمدنیا، هم‌بنیان‌گذار «والکس» در نشست «عبور از مه» رویداد ۹ ژانویه در خصوص ماهیت بلاکچین گفت: «توکنایز کردن از قدیم و از ابتدای شکل‌گیری بازار سرمایه به‌نوعی وجود داشته است. همیشه سهام یک شرکت را خرد می‌کردند و این سهام توسط مردم خریدوفروش می‌شد. ۲۰۰ میلیون دلار توکنایز مسکن امروز به نظر کوچک می‌رسد، ولی قطعاً در چند سال آینده با اعداد میلیارد دلاری مواجه خواهیم بود. از طریق توکنایز دارایی‌های دیجیتال می‌توانیم چند کار انجام دهیم؛ مهم‌ترین کار این است که حجم نقدینگی را در بازار سرمایه‌های توکنایز افزایش می‌دهیم تا هر فرد بتواند وارد بازار شود.»
تعاریف اصلی توکنایز
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تعریف توکنایز اشاره کرد و گفت: «بگذارید توضیحی درباره «توکنایز» (Tokenize) بدهم. اصلاً توکنایز یعنی چه؟ یعنی اینکه یک دارایی مانند ملک، کامودیتی (commodity) یا حتی زنجیره تأمین کالا باشد که بتوان آن را تبدیل به قسمت‌های خردی کرد که قابلیت انتقال و حتی خریدوفروش دارند.»
احمدنیا در ادامه بیان کرد: «از دیدگاه فرایندی، ابتدا باید دارایی انتخاب شده و سپس تبدیل به توکن شود. توکنومی در این رابطه اهمیت دارد و در قسمت آخر باید توکن را در اختیار افرادی که به آن نیاز دارند بگذاریم؛ چه آنهایی که برای بیزینس می‌خواهند و چه آنهایی که در پی حفظ ارزش هستند. اما وظیفه بلاکچین در زمینه توکنایز کردن چیست؟ توکنایز کردن از قدیم و از ابتدای شکل‌گیری بازار سرمایه به نوعی وجود داشته است. همیشه سهام یک شرکت را خرد می‌کردند و این سهام توسط مردم خریدوفروش می‌شد. اما وظیفه بلاکچین در این میان این است که امنیت مبادلات را حفظ و دسترسی تمام مردم جهان را تضمین کند. در بازار سرمایه ایران، افراد باید حتماً کد سجام داشته باشند تا بتوانند سهام بورسی بخرند، ولی در بلاکچین این قابلیت هست که افراد بدون کد و به صورت ناشناس و صرفاً با یک آدرس کیف پول دست به خرید بزنند و وارد بازار توکنایز دارایی‌های دیجیتال شوند.»
ایجاد شفافیت در بستر بلاکچین
هم‌بنیان‌گذار والکس با تأکید بر قابلیت‌های بلاکچین گفت: «در بلاکچین هر چیزی که نوشته می‌شود دیگر پاک نخواهد شد. این به معنای افزایش شفافیت در بستر بلاکچین است. بگذارید تخمین‌هایی از دارایی در جهان واقعی (real-world asset) بگویم. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۷ حدود ۲۴ تریلیون دلار پول از طریق بلاکچین وارد بازار real-world asset شود. در حال حاضر بورس نیویورک یعنی بورس نزدک (NASDAQ) حدود همین عدد را دارد. این نشان می‌دهد که طی چهار یا پنج سال آینده با پدیده‌ای به بزرگی بورس نیویورک و بورس نزدک مواجه خواهیم بود. سرعت رشد فناوری‌های بلاکچین هر سال به صورت نمایی افزایش می‌یابد؛ توکن‌های جدید می‌آیند و پایداری بلاکچین تبدیل به دغدغه می‌شود. الان بلاکچین سولانا یکی از استیبل‌ترین (stable) بلاکچین‌ها به شمار می‌رود، ولی ایرادهای بیزینسی دارد.»
توکنایز در بستر بلاکچین
احمدنیا با اشاره به بنفیت‌ها نیز عنوان کرد: «وقتی از توکنایز در بستر بلاکچین می‌گوییم، چند المان را به ذهن متبادر می‌سازیم. اولین و مهم‌ترین آنها liquidity است؛ یعنی اینکه هر لحظه، هر کسی که از ۱۰ دلار تا ۱۰ میلیون دلار در حساب خود دارایی دارد، می‌تواند خیلی راحت و سریع به بازار دسترسی یابد و دارایی خود را نقد کند و نیازی به طی‌کردن مراحل KYC نخواهد داشت. امروز در ایران افراد ۱۰ یا ۱۱ساله‌ای داریم که به دنبال دسترسی به این بازار هستند، ولی مسیری برای آن ندارند و روشی نمی‌شناسند.»
مزیت توکنایز کردن دارایی‌ها
به گفته احمدنیا، مزیت بازار توکنایزیشن fractional ownership یا مالکیت جزئی است. به این معنی که امروز می‌خواهید یک ملک بخرید. برای آن ملک باید مالکیت تمام یعنی پول کامل ملک را داشته باشید؛ درحالی‌که دنبال راهی می‌گردید تا دارایی و پول خود را از طریق مسکن hedge کنید؛ یعنی بخشی از دارایی را صرف سرمایه‌گذاری در مسکن کنید. در fractional ownership نیازی نیست که شما شش‌دانگ از یک ملک را بخرید؛ می‌توانید یک توکن از ملک را خریداری کنید و یک بخش از ملک را داشته باشید.
او در ادامه با اشاره به شفافیت و امنیت در این فرایند افزود: «برای مثال من امروز یک توکن را با آدرس والت معینی در یک شبکه خریداری می‌کنم و از آن لحظه، من مالک آن دارایی می‌شوم و قابلیت انتقال مالکیت را هم دارم. نکته خیلی مهم بعدی که بخصوص در ایران از هر جای دیگر دنیا حائز اهمیت تر است؛ اینکه می‌توانیم دسترسی جهانی به وجود آوریم. امروز ما در بازارهای سرمایه‌ای و بازارهای موازی مالی، امکان سرمایه‌گذاری خارجی را از دست داده‌ایم؛ درحالی‌که بسیاری از ما می‌دانیم بازار مسکن و ملک ایران نسبت به سایر جاهای دنیا جذاب‌تر است؛ چه‌بسا افراد خارجی و غیرایرانی بخواهند در این بستر سرمایه‌گذاری کنند. از طریق این کار می‌توانیم حتی برای فین‌تک و دیگر دارایی‌ها نیز جذب سرمایه کنیم.»
حوزه‌های مختلف بلاکچین
به گفته هم‌بنیان‌گذار والکس، در بلاکچین چند حوزه مختلف داریم؛ یکی به نام اسمارت‌کانترکت (Smart Contract) خوانده می‌شود. همه می‌دانیم برای اینکه یک فعالیت قانونی و حقوقی صورت گیرد، نیازمند آن است که از اعتبار آن اطمینان یابیم. در دنیا به‌واسطه بلاکچین، قراردادها یا کانترکت‌های هوشمند شکل گرفته که تا ۳۰ درصد از هزینه‌های رگولیشن و compliance می‌کاهد و فرایندهای اعتبارسنجی وابسته به حوزه DEPS می‌شود؛ به عبارتی می‌گوییم من یک قرارداد هوشمند دارم که مسیر و فضای معاملات را کنترل می‌کند.
او در ادامه با ذکر یک مثال عنوان کرد: «در زنجیره تأمین کالا اگر بخواهیم توکنایز انجام دهیم، چکار می‌کنیم؟ فرضاً امروز قرار است یک کالا از تهران به بندرعباس منتقل شود. این مسیر، از منظر قانونی و حتی اپریشن خیلی پیچیدگی دارد. یک توکن می‌تواند کاری کند که هزینه به‌شدت کاهش یابد. شما می‌توانید با یک توکن، مکانی ایجاد کنید که در هر لحظه بدانید دارایی‌تان در کجا قرار دارد، دست چه شخصی است و چه اتفاقی برای آن می‌افتد. حتی می‌توانید روی زنجیره تأمین، سرمایه‌گذاری انجام دهید؛ ولی باز هم تأکید می‌کنم که سرمایه‌گذاری روی بستر توکنایز دارایی دیجیتال تبدیل به یک جریان نوآوری خواهد شد. همان‌طور که امروز نسبت به دو، سه سال قبل، شاهد ۲۰۰ یا ۳۰۰ درصد رشد در این حوزه هستیم و بورس‌های بزرگ دنیا وارد حیطه قراردادهای هوشمند می‌شوند، در ایران نیز موفقیت‌هایی در همین رابطه داشته‌ایم.»
احمدنیا در بخش دیگر صحبت‌های خود به موضوع Inevitable Ledger اشاره کرد و گفت: «اینکه شما می‌توانید چیزی را یادداشت کنید و یادداشت‌ها قابل حذف نیست، سبب می‌شود مسیر را درست بروید. اما کاربردهای این قضیه چیست؟ فرضاً شاید بگویید در بازار املاک دنیا، ۲۰۰ میلیون دلار پولی نیست. امروز می‌گوییم که طی تمام دو سال گذشته ۲۰۰ میلیون دلار از املاک دنیا توکنایز شده‌اند. اما نکته مهم، شیب این حوزه است؛ این موضوع که سرعت پیشرفت آن چقدر بالا بوده و ۹ ژانویه آینده و ۹ ژانویه بعدتر، با چه اعداد و چه آینده‌ای مواجه خواهیم بود محل بحث است.»
به گفته احمدنیا در دوره‌ای ان‌اف‌تی‌ها وارد بازار شدند و فضای توکنایز دارایی دیجیتال را لوث کردند، ولی به‌هرحال این امکان فراهم شد که به‌جای خرید یک اثر میلیون دلاری، بخشی از آن را بخرید. نکته مهم این است که اثر مذکور، واقعاً به‌عنوان اثر هنری شناخته شود.
نقش بلاکچین و کاربرد آن در بازار سرمایه
احمدنیا در ادامه به نقش بلاکچین و کاربرد آن در بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: «امروز بازار بورس ما و حتی بازارهای بورس بین‌المللی، امکان حضور عده محدودی از آدم‌ها را فراهم می‌سازند. قشر محدودی به این بازارها می‌آیند. پس توکنایز کردن دارایی چه کمکی می‌کند؟ اینکه در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز بتوانید در هر مکانی که باشید دست به خریدوفروش بزنید. همچنین می‌توانید دسترسی جهانی به بازارها را ایجاد و کمک کنید که آن بازار، از فرد ۱۰ساله تا ۶۰ساله را جذب و امکان معاملات او را فراهم کند؛ هرچند اپلیکیشن‌هایشان با هم فرق داشته باشد؛ شاید افراد مسن‌تر نیاز به اپلیکیشن ساده‌تری داشته باشند.»
چالش‌های رگولاتوری بلاکچین و رمزارزها
احمدنیا با اشاره به چالش‌های رگولاتوری این حوزه بیان کرد: «رگولاتوری این حوزه یک سال و نیم است که شکل گرفته است. خوشبختانه الان یک سندباکس به وجود آمده و «مزدکس» اولین مجوز را گرفته است. این مسیر به نظر قابل قبول و قابل دستیابی می‌رسد، به شرطی که به سمت‌وسوی درست حرکت کنیم؛ نه اینکه شش ماه جلو برویم و بعد بگوییم چرا مزدکس مجوز گرفته؟ چرا من نگیرم؟ چرا مؤسسه مالی – اعتباری وارد این حوزه نشود؟ اگر مؤسسه مالی – اعتباری وارد شد، چرا بانک وارد نشود؟ به‌مرور این حوزه را از دست بخش خصوصی خارج و به بخش دولتی واگذار می‌کنیم و جلوی نوآوری را می‌گیریم.»
هم‌بنیان‌گذار والکس با اشاره به بحث تطبیق‌پذیری با بازار نیز گفت: «همان‌طور که گفتم، ۲۰۰ میلیون دلار توکنایز مسکن، امروز به نظر کوچک می‌رسد؛ ولی قطعاً در چند سال آینده با اعداد میلیارد دلاری مواجه خواهیم بود. چالش‌های فناوری را تقریباً می‌توان پیش‌بینی کرد. برای هر دارایی که توکنایز می‌کنید، نیازمند TPS یا transaction per second بالایی خواهید بود و برای رسیدن به تعداد بالای تراکنش در لحظه، باید شبکه مناسب را فراهم کرد. امنیت شبکه بلاکچین نیز مسئله مهمی خواهد بود. ما از طریق توکنایز دارایی‌های دیجیتال می‌توانیم چند کار انجام دهیم؛ مهم‌ترین کار این است که حجم نقدینگی را در بازار سرمایه‌های توکنایز افزایش می‌دهیم تا هر فرد بتواند وارد بازار شود. مزیت دوم این است که شفافیت و امنیت در این بازار بالاتر از بازارهای عادی است. امروز می‌گوییم که در بازار بورس، سفته‌بازی رخ می‌دهد. نمی‌گویم در بازار توکنایز این امکان وجود ندارد، ولی به حداقل می‌رسد و عموم مردم امکان دسترسی به آن را خواهند داشت.»
احمدنیا در بخش پایانی صحبت‌های خود به مزیت‌های بازار بلاکچین اشاره کرد و گفت: «یکی از مزیت‌های اصلی کاهش هزینه‌های رگولاتوری و compliance است. وقتی متکی به اسمارت‌کانترکت‌ها یا قراردادهای هوشمند باشیم، خیلی از موانعی که امروز از جنس KYC و فرایندهای اجرایی پیشروی ما قرار دارد از طریق اسمارت‌کانترکت تسهیل می‌شود.»
او افزود: «مزیت بعدی شاید به نظر ادعای بزرگی برسد؛ ولی این حرف من نیست. پیش‌بینی می‌شود بازار املاک دنیا به دولت‌ها امکان دهد که جی‌دی‌پی خود را پنج درصد بالاتر ببرند. این پنج درصد عدد دور از ذهنی نیست و اهمیت زیادی دارد. از طریق کنترل نقدینگی و انتقال آن به دارایی‌های دیجیتال، آنها را تبدیل به دارایی مولد می‌کنید که مهم‌ترین بخش جی‌دی‌پی به شمار می‌رود.
نکته مهم دیگر این است که وقتی دسترسی و بازه زمانی یک بازار را گسترده و امکان خریدوفروش را آسان‌تر کنیم، طبیعتاً روی جی‌دی‌پی نیز اثر می‌گذارد.»