پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
محمدرضا مانی‌یکتا، مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی، با بیان اینکه حجم قابل ملاحظه تراکنش‌های مبتنی بر کارت باعث ایجاد رفتارهای متنوعی شده، بر ضرورت استفاده از راهکارهای هوش مصنوعی و خوانش ماشین برای شناسایی الگوهای نامتعارف در حوزه پرداخت تأکید کرد.
به گزارش روابط عمومی شرکت ملی انفورماتیک، بانک مرکزی به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر در حوزه پرداخت، با نیازهای مختلف و متنوعی در حوزه نظارت و مقررات‌گذاری روبه‌روست. شاید دو نیاز اصلی این نهاد را بتوان شناسایی الگوهای نامتعارف در حوزه پرداخت و همچنین استفاده از ظرفیت خوانش ماشین برای تنقیح قوانین و مقررات دانست. برای پاسخ به این نیازها، بانک مرکزی و شرکت ملی انفورماتیک اقدام به برگزاری رویداد «اینوتکنیک» کرده‌اند تا نهاد ناظر بتواند از ظرفیت نخبگان، افراد دانشگاهی و فعالان صنعت، راهکارهای مورد نظر خود را در حوزه پرداخت دریافت کند؛ برای بررسی اینکه هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و سایر فناوری‌های نوین چه کمکی می‌توانند به بانک مرکزی درباره شناسایی الگوهای نامتعارف در حوزه پرداخت داشته باشند.
به گفته محمدرضا مانی‌یکتا، قرار است رویداد اینوتکنیک توسط بانک مرکزی و شرکت ملی انفورماتیک برگزار شود تا فعالان صنعت، خبرگان و افراد دانشگاهی راهکارهای خود را درباره مسائلی که نهاد ناظر با آن روبه‌روست، ارائه دهند. مانی‌یکتا درباره بیشترین راهکارهایی که مد نظر نهاد ناظر است، توضیح می‌دهد: «رویداد اینوتکنیک از رویدادهایی است که دستگاه‌های حاکمیتی و اجرایی به‌عنوان متقاضی اصلی یک خدمت یا دقیق‌تر کردن و ارتقای کیفیت ارائه خدمات و حکمرانی، مسائل خود را با فضای نخبگانی، تخصصی و دانشگاهی مطرح می‌کنند و تقاضای حل مسئله دارند. رویکرد اینوتکنیک با محوریت راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای اولین‌بار در کشور از طرف بانک مرکزی و شرکت ملی انفورماتیک آغاز شد.»
ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای بانک مرکزی
او ادامه داد: «ما ۱۰ سرفصل عمومی از مسائل مرتبط با حوزه پرداخت کشور و نیازهای بانک مرکزی در خصوص تصمیمات اقتصادی آن را مطرح کرده و از جامعه خبرگان، فعالان صنعت و دانشگاهی درخواست کردیم راهکارهای جامع مبتنی بر هوش مصنوعی خود را در این خصوص ارائه دهند. دامنه گسترده‌ای از راهکارها را از سمت شرکت‌کنندگان در این رویداد دریافت کردیم و طبیعتاً باید با معیارهای مختلف این راهکارها را مورد ارزیابی قرار دهیم و هر راهکاری که بیشترین نزدیکی را با مسائل مورد نظر بانک مرکزی داشت، انتخاب کنیم.»
مانی‌یکتا در پاسخ به سؤالی درباره ظرفیت‌هایی که هوش مصنوعی برای بانک مرکزی و اداره نظام‌های پرداخت در پی دارد، توضیح داد: «در رویداد اینوتکنیک، دو مسئله اصلی مد نظر سیاست‌گذار حوزه پرداخت بوده که از فضای تخصصی و جامعه دانشگاهی برای حل آنها کمک گرفته است. اولین موضوع شناسایی الگوهای تراکنشی نامتعارف در شبکه پرداخت‌های مبتنی بر کارت است. با توجه به حجم گسترده‌ای که این تراکنش‌ها دارند، شاهد رفتار بسیار متنوع و متغیر مشتریان شبکه بانکی هستیم. بانک مرکزی نیازمند شناسایی الگوهایی است که مطابق با آن بتواند رفتار مشتری را در شرایط اقتصادی متفاوت و ایام مختلف سال مانند روزهای پایانی و ابتدایی سال، مورد ارزیابی قرار دهد. حتی ممکن است رفتارهای مشتریان شبکه بانکی در ساعت‌های مختلف روز متفاوت باشد و این موضوع به طور مداوم نیازمند تحلیل و شناسایی الگوهای جدید با استفاده از ظرفیت یادگیری ماشین است.»
او ادامه داد: «راهکارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به طور طبیعی بالاترین ظرفیت را برای ارائه راهکارهای جامع درباره شناسایی دقیق‌تر الگوهای رفتاری مشتریان دارند و می‌توانند به شناسایی الگوهای مخاطره‌آمیز کمک شایان توجهی کنند.»
رفع نیاز نهادهای ناظر با اتصال به فین‌تک‌ها
طبق صحبت‌های مانی‌یکتا، موضوع دیگر فراهم‌کردن ظرفیت استفاده از فناوری خوانش ماشین برای گستره عظیم قوانین و مقررات در حوزه نظام‌های پرداخت است. عمر نظام‌های پرداخت در ایران به بیش از ۲۰ سال رسیده و با توجه به حجم گسترده تراکنش‌ها در شبکه بانکی، با طیف بسیار متنوعی از مقررات در قالب مقررات نظام‌های پرداخت مواجه هستیم که باید توسط ذینفعان شبکه پرداخت اجرا شود: «این مقررات به طور پیوسته در حال به‌روزرسانی هستند و تنقیح آنها یکی از الزاماتی است که بانک مرکزی می‌خواهد با استفاده از فناوری هوش مصنوعی و خوانش ماشین برای آن راهکار بیابد. به‌عنوان نمونه اگر در مواردی همپوشانی در مقررات وجود داشته باشد، هوش مصنوعی می‌تواند آنها را شناسایی کرده و با تنقیح قوانین، الگوهای بسیار پیشرفته را برای اجرا ارائه کند.»
به گفته او، بانک مرکزی به دنبال راهکارهایی است که با استفاده از ظرفیت پردازش و خوانش ماشین، مجموعه دستورالعمل‌های اجرایی توسط ماشین جمع‌آوری و اجرا شده و بلافاصله بعد از آنکه تنظیم‌گر، مقررات را به‌روزرسانی یا مقررات جدیدی به آنها اضافه کرد، توسط ماشین‌های پردازشگر تفسیر و اجرایی شود.
یکی از موضوعات درباره رویدادهایی مانند اینوتکنیک این است که فین‌تک‌ها (رگ‌تک و سوپ‌تک) به‌نوعی به نهاد ناظر متصل شوند و بتوانند برای نیازهای آن راهکار ارائه دهند. مانی‌یکتا در خصوص راهکارهایی که می‌توان به بانک مرکزی ارائه داد، افزود: «بانک مرکزی بسیار به زمینه‌سازی برای شکل‌گیری فناوری‌های نوین نظارتی مانند رگ‌تک‌ها و سوپ‌تک‌ها نیاز دارد.
به طور مداوم با توجه به پیچیدگی‌های فناوری، نیازمند ابتکارهای فناورانه در زیرساخت‌ها هستیم. با توجه به ساختارهای بروکراتیک و دیوان‌سالارانه، نه‌تنها بانک مرکزی، بلکه تمامی تنظیم‌گران کلان ظرفیت ارائه راهکارهای نوآورانه با توجه به پیچیدگی فضای فناوری را ندارند و این رگ‌تک‌ها و سوپ‌تک‌ها هستند که با چابکی خود می‌توانند الزامات و کنترل‌های نظارتی را تا پایین‌ترین سطوح توسعه دهند.»
او در پایان صحبت‌هایش گفت: «رگ‌تک‌ها و سوپ‌تک‌ها می‌توانند به بانک مرکزی کمک کنند تا در حوزه‌های تخصصی خود با اثربخشی و کیفیت بیشتری کار نظارت را انجام دهد. استفاده از ظرفیت‌های هوش مصنوعی توسط شرکت‌های فناورانه که ساختار چابکی داشته باشند، می‌تواند با پویایی بیشتر، نیازمندی‌های نظارتی بانک مرکزی را جامه عمل بپوشاند. رویدادهایی مانند اینوتکنیک در حقیقت برای پاسخ به این نیازها مورد توجه قرار دارند.»