پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیرعامل قسطا درباره ضوابط جدید فعالیت تسهیلات‌یارها مطرح کرد / چالش دستورالعمل جدید برای پنج میلیون متقاضی وام خرد
بهناز ملکی / چهاردهم دی‌ماه ضوابط همکاری مؤسسات اعتباری شرکت‌های تسهیلات‌یار یا به عبارتی لندتک‌ها توسط بانک مرکزی منتشر و ابلاغ شد. دستورالعملی که مخالفت شرکت‌های دانش‌بنیان لندتک را به همراه داشته؛ چراکه از نظر برخی فعالان این حوزه، دستورالعمل مذکور دسترسی شهروندان به تسهیلات مالی را سخت‌تر کرده است. محمدرضا آشتیانی، مدیرعامل قسطا نیز از طرفی از ناگهانی بودن تصویب دستورالعمل مذکور انتقاد کرده و از سوی دیگر بر این باور است که لندتک در چند سال اخیر حدود پنج میلیون نفر از شهروندان را تحت پوشش اعتباری قرار داده است و چنین دستورالعملی این افراد را دچار مشکل خواهد کرد.
طبق الزامات دستورالعمل بانک مرکزی، وجه تسهیلات از طریق مؤسسه اعتباری، نه تسهیلات‌یار به حساب مشتری واریز می‌شود و واریز وجه اقساط تسهیلات به حساب تسهیلات‌یار نیز ممنوع است. ماده ۱۱ این دستورالعمل می‌گوید که لندتک نمی‌تواند به طور مستقیم از مشتری کارمزد بگیرد و فقط بانک مجاز به انجام آن است. بر اساس تبصره یک این ماده، مؤسسه اعتباری موظف است بر این نظارت کند که تسهیلات‌یار از مشتری کارمزدی نمی‌گیرد و در صورت احراز این موضوع، مؤسسه اعتباری باید از ادامه همکاری با آن تسهیلات‌یار خودداری کند.
از سوی دیگر شرکت‌های لندتک معتقد هستند مفاد دستورالعمل جدید، لندتک‌ها را بیش از پیش به بانک‌ها وابسته می‌کند که این موضوع باعث شده انجمن فین‌تک خواستار اصلاح آیین‌نامه جدید باشد. این انجمن با انتقاد از دستورالعمل بانک مرکزی درباره همکاری مؤسسات اعتباری با تسهیلات‌یارها اعلام کرده است: «دستورالعمل جدید در سکوت خبری و بدون مشارکت صنفی و در نظر گرفتن ساختار هزینه و مدل کسبوکارهای تسهیلات‌یار منتشر شده که این موضوع نگرانی‌های فعالان و کسبوکارهای صنعت را از روند ادامه فعالیت افزایش داده است.»
محمدرضا آشتیانی، مدیرعامل شرکت لندتک قسطا در گفت‌وگو با «راه پرداخت» علاوه بر ناگهانی بودن تصویب دستورالعمل به مواردی همچون نبود درآمد لندتک‌ها و نابودی این صنعت با اجرا شدن فرایند این دستورالعمل اشاره کرده است.
لندتک‌ها را در جریان مفاد دستورالعمل جدید قرار ندادند
آشتیانی در ابتدا انتقادهایی در خصوص چگونگی تصویب دستورالعمل مذکور مطرح کرد و گفت: «ما با نحوه کار بسیار مشکل داریم. معمولاً در دنیا بسیار مرسوم است که رگولاتور نظر صنعت را درباره یک حوزه نوآورانه که هنوز قانون ندارد و رگوله نشده است جویا می‌شود و نظر آن صنعت را در دستورات خود در نظر می‌گیرد. در ایران نیز این موضوع با اینکه هنوز با استانداردهای اروپا و دنیا فاصله دارد، به عرف تبدیل شده بود. ما نیز با بانک مرکزی به‌عنوان لندتک رابطه خوب و مستمری داشتیم و این موضوع مدام از سوی بانک مرکزی مطرح شده بود که پیش از انتشار آیین‌نامه آن را با ما در میان خواهند گذاشت و نظر ما را خواهند پرسید؛ ما نیز چندین بار از طریق نصر تهران و انجمن تهران درخواست داده بودیم تا ما را در جریان تدوین دستورالعمل بگذارند، از سویی دیگر به ما هم اعلام شده بود که زمانی که دستورالعمل نوشته شود ما در جریان خواهیم بود.»
او افزود: «اما با تمام این اوصاف آنچه که در 15 آذر مصوب شده بود، بدون اینکه با ما در میان گذاشته شود، بعدازظهر پنجشنبه 14 دی‌ماه منتشر شد که این موضوع به خودی خود عجیب بود و شنبه صبح هم ابلاغ شد. نکته عجیب دیگر این است که معمولاً وقتی دستورالعمل جدیدی تنظیم می‌شود، فارغ از اینکه نظر صنف را می‌پرسند یا نه، حداقل یک دوره زمانی انطباق برای کسب‌وکارها و بانک‌ها در نظر می‌گیرند که این موضوع نیز اجرا نشد.»
دستورالعمل جدید غافلگیرانه به تصویب رسید
مدیرعامل شرکت لندتک قسطا دستورالعمل جدید را غافلگیرانه خواند و اظهار کرد: «بنابراین خود دستورالعمل فارغ از تنظیم و اجرا یک نوع غافلگیری بود و همه را متعجب کرد. من فکر می‌کنم رگولاتور ما به سمت رگولاتورهای بالغ در دنیا در حال حرکت بود اما ناگهان با چنین حرکتی همه را غافلگیر کرد.»
یکی از مهم‌ترین محتواهایی که در دستورالعمل می‌توان به آن اشاره کرد این است که هیچ‌گونه درآمدی برای لندتک در نظر گرفته نشده که این موضوع طبیعتاً صنعت نوپای لندتک را با خطر نابودی مواجه می‌کند.
موضوعی که آشتیانی نیز به آن اشاره کرد و گفت: «لندتک در چهار، پنج سال اخیر حدود پنج میلیون نفر از شهروندان را تحت پوشش اعتباری قرار داده است. این افراد تاکنون از هیچ شبکه بانکی خدمات اعتباری دریافت نکرده یا خیلی کم از این خدمات استفاده کرده بودند و به عبارتی افرادی بودند که خیلی به تسهیلات بانکی دسترسی نداشتند. اما لندتک همین موضوع را تسهیل کرد. در نتیجه چنین صنعتی هنگامی که با خطر ناگهانی نابودی روبه‌رو شود، نه‌تنها خودش به‌عنوان یک حوزه دانش‌بنیان در خطر قرار می‌گیرد، بلکه افرادی که حدود پنج میلیون نفر هستند و از این امکانات تسهیلات دریافت می‌کردند نیز دچار مشکل خواهند شد.»
هیچ درآمدی برای لندتک‌ها در نظر گرفته نشده است
دستورالعمل مذکور علاوه بر اینکه هیچ درآمدی را برای لندتک فرض نکرده، چارچوب بسیار سلبی دارد و به عبارتی انعطاف‌پذیر نیست. به گفته مدیرعامل قسطا، معمولاً آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی که در حوزه‌های دانش‌بنیان و خلاق و نوآورانه نوشته می‌شوند باید به گونه‌ای باشند که در عین مشخص کردن خطوط قرمز، اجازه خلق نوآوری را نیز بدهند. اما چهارچوب دستورالعمل اخیر آن‌قدر سلبی است که اساساً جای هیچ نوآوری باقی نمی‌ماند؛ به صورتی که یک فرایندی از الف تا ی مشخص شده که هیچ تخطی‌ای از آن نمی‌توان کرد و هیچ جای انتخابی برای یک کسب‌وکار باقی نمی‌گذارد.
این مورد باعث می‌شود خلاقیت و نوآوری از بین برود؛ در حالی که این صنعت نوآورانه است و شرکت‌ها نیز عمدتاً شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق هستند که با این آیین‌نامه از این موضوع محروم خواهند شد.
البته بانک مرکزی نگفته وجه تسهیلات به حساب مشتری واریز بشه. بانک مرکزی گفته به جای حساب لندتک به حساب پذیرنده ای که کالا فروخته واریز بشه