پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
کلمه «بورس» را که می‌شنویم خود به خود مفهوم ریسک در ذهن‌مان رژه میرود؛ ریسک در تاروپود بورس نهفته است؛ اما یکی دیگر از چیزهایی که احتمالاً در ذهن تداعی میشود، سالن‌های بزرگ پر از تابلوهایی است که دائماً در حال تغییرند، آن هم با اعداد و نسبت‌هایی که در نگاه اول عجیب و غریب به نظر میرسند. با باز شدن پای فناوری اطلاعات به فضای بورس، این هیاهو و هیجان به یک آرامش ظاهری تبدیل شده است. حالا میتوان در خانه روی مبل لم داد و بورس را در دستان یا بهتر بگوییم در لپ تاپ؛ موبایل، یا تبلت داشته باشید.
سرعت، دقت، افزایش بهره‌وری و درنتیجه کاهش ریسک از دیگر دستاوردهایی است که فناوری با خود به فضای بورس آورده و مطمئناً ایجاد این همه ویژگی مثبت به تنهایی از دست فناوری برنخواهد آمد و نیاز به یک اصل بزرگی به نام «تجربه» هست. این «تجربه» بود که متخصصان را بر آن داشت تا با فناوری اطلاعات پا در این عرصه بگذارند و راحتی، سرعت، دقت و کاهش ریسک را برای مردم به ارمغان بیاورند. حاصل این تفکر، شرکتهای دانش بنیانی همچون شرکت داده پردازان تدبیر سرمایه «داتکس» است که در عرصه نوآوری در این حوزه قدم نهاده است.
.
همکاری سه شرکت برای ظهور داتکس
شرکت داده پردازان تدبیر سرمایه یا همان داتکس با هدف ایجاد بستر فناوری‌های نوین مرتبط با بازار سرمایه در سال ۱۳۸۸ شروع به فعالیت کرد و امروزه به دنبال ایجاد «کارگزاری الکترونیک» به تمام معنا است. عصر یک روز تابستانی تقریباً دو ساعتی را مهمان احمد رفیعزاده، مدیرعامل شرکت داتکس بودیم. قبل از هر چیز داستان نام این شرکت، یعنی «داتکس» را جویا می‌شویم. شرکت داتکس با حمایت هلدینگ فناپ، شرکت «داتام کیش» و با همکاری یک شرکت اتریشی قدیمی به نام X-Trade Soft شکل گرفت و داتکس مخفف داتام و XTrade است اما هویت فناپی را در لوگو و رنگ سازمانی این شرکت میتوان مشاهده کرد.
رفیعزاده داستان را از ابتدا برایمان تعریف میکند؛ به گفته او زمان زیادی نیست که ابزار و امکانات بورس الکترونیک در کشور در حال رشد است و خرید نرمافزار معاملات بورس تهران در سال ۸۷ توسط شرکت مدیریت فناوری بورس تهران را میتوان نقطه شروع اصلی بورس الکترونیک دانست؛ نرم‌افزاری که از یک شرکت فرانسوی به نام ATOS خریداری شده بود.
درست یک سال بعد، یعنی در سال ۸۸ ادغام ATOS با یک شرکت آمریکایی؛ این شرکت که به دلیل وجود تحریمها و هویت جدیدش از این پس شرکتی آمریکایی محسوب میشد، سرویس‌‌دهی خود را محدود کرد. این باعث شد که یک خرید چند میلیاردی بدون پشتیبانی مناسب روی دست شرکت مدیریت فناوری بورس تهران بماند و اشکالات و قطعی‌ها در بورس تهران همه را شاکی کند. درست در همین زمان، شرکتهای مطرح دیگری کاندید شدند که سامانه‌ای برای شرکت مدیریت فناوری بورس تهران آماده کنند که یکی از آنها، شرکت XTrade Soft بود؛ یعنی شرکتی که داتکس همکاری‌‌اش را با آن شروع کرده بود؛ هرچند سیاست‌‌های سازمان بورس به سمت نخریدن نرمافزارهای خارجی و تولید نرمافزارهای داخلی رفت، اما هنوز از آن سیستم استفاده می شد و برای پشتیبانی گروه عریض و طویلی را داشتند.
این تجربه منجر به سیاست حمایت از شرکتهای داخلی برای تولید نرم افزار دیگری که در واقع دسترسی آنلاین سرمایه‌گذاران را به هسته معاملات برقرار و سفارشات آنان را مدیریت میکرد، شد. این نرمافزار (OMS (Ordering Management System یا Online Trading بود و پنج شرکت برای تولید آن دست به کار شدند.
احمد رفیعزاده می گوید: «شرکت XTrade Soft در آن زمان نماینده‌‌ای در ایران داشت؛ دکتر شفازند که در آن زمان به نوعی کارشان انتقال دانش به ایران در حوزههای مختلف فناوری به ویژه حوزههای دانش‌بنیان بود. او فناپ را می‌‌شناخت و می‌‌دانست که فناپ نرمافزار سامانه یکپارچه بانکی را تولیده کرده است و می‌تواند در حوزه نرمافزارهای بزرگ بازار سرمایه نیز وارد شود.
از طرفی دیگر، اگر به برنامه‌های استراتژیک هلدینگ فناپ توجه کنیم، متوجه می‌شویم که بایستی در «حوزه بورس و بازار سرمایه» ورود میکرد. پس از ۶ ماه مذاکره میان دو شرکت، همکاری در قالب یک شرکت جدید و با استفاده از توان و تجربه آنها ایجاد شد تا بتوانند نرمافزار معاملات آنلاین سهام و سایر نیازهای فناوری اطلاعات بازار سرمایه را تولید کنند.
اگرچه هدف اصلی در ابتدا هسته معاملات بورس بود ولی به دلیل سیاست کلان متولیان بازار سرمایه، ورود در حوزه آن نرمافزار در انحصار شرکت مدیریت فناوری بورس باقی ماند.
.
تاسیس داتکس
پس از ثبت شرکت در ۱۵ دی ماه سال ۸۸، در سال ۸۹ با تأخیر دو ماهه نسبت به دو شرکت اصلی بازار، شرکت داتکس با تولید و فارسی‌سازی نرمافزار شرکت اتریشی و ارائه نرمافزار معاملات آنلاین به کارگزاری بانک پاسارگاد، وارد بازار شد. اما این نرمافزار خلأ بسیار بزرگی داشت و آن نداشتن Back Office یا حوزه حسابداری و مدیریت فرآیندهای پیچیده کارگزاران بورس بود و تولید آن یک الی دو سال زمان می‌‌برد.
از طرفی دیگر شرکت اتریشی هزینه‌‌های بسیار زیادی را طلب میکرد. در زمان مذاکره برای گسترش سیستم بودیم که تحریمها شدت گرفتند. تحریمها و اثرات ارزی آن تأثیر خود را در مجموعه فناپ و داتکس نشان داد بنابراین همکاری با شرکت اتریشی به‌کندی پیش رفت و از جایی به بعد هم کلاً متوقف شد.
ریسک تعطیلی این بنگاه نوپا با درایت مدیران فناپ و داتکس و اهداف آینده‌‌نگرانه و تعریف پروژه‌‌های زود بازده، مدیریت شد و البته همزمان، مجبور شدیم سیستم پیشین را با پایه بومی از ابتدا تولید کنیم. در این فرآیند کارگزاری بانک پاسارگاد نمی‌توانست کار خود را متوقف کند؛ بنابراین آنها با یکی از رقبای ما همکاری را شروع کردند.
در ۲۹ شهریور ۹۲، سامانه کارگزار الکترونیک (DTTS (DatX Total Trading Solution که مجموعه کامل از مدیریت الکترونیک فرآیندهای مالی و اجرایی کارگزاران بورس اوراق و کالا و دسترسی بر خط به خرید و فروش سهام در بازارهای بورس کشور میباشد، مجوز فعالیت خود را پس طی فرآیندهای قانونی و فنی از شرکت مدیریت فناوری بورس تهران و سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرد.
از ابتدای سال ۹۳ سیستم جدید داتکس به موازات با سیستم دیگری که در کارگزاری پاسارگاد کار میکند، بهره‌برداری را آغاز و اکنون در حال مذاکره برای جایگزینی این سیستم تا پایان سال ۹۳ هستیم.
مدیرعامل شرکت داتکس از مشکلاتی زیادی که در این راه پشت سر گذاشته‌‌اند و همچنین چشم‌انداز فناپ از تأسیس این شرکت اشاره میکند و میگوید: «چشم انداز اصلی مجموعه فناپ کسب درصد بالایی از تراکنش‌‌های آنلاین این بازار است در حالی که کارگزاری پاسارگاد در بین حدود ۱۰۰ کارگزار، فعلاً تنها ۱ درصد و رقیب اصلی ما حدود ۲۰ درصد از سهم بازار را دارد. نگاه ما این است که بتوانیم سهم تراکنش‌‌هایمان را با استفاده از این سیستم تا ۵ سال آینده به ۳۰% برسانیم. مهم‌‌تر از آن، فروش نرم افزار تنها هدف ما نبوده است که اگر چنین بود تاکنون به چند کارگزاری دیگر نیز می توانستیم نرم افزار بفروشیم؛ هدف ما تاسیس «کارگزاری الکترونیک» در کشور است.
از سال ۹۰ که داتکس درخواست تأسیس کارگزاری را داده تا به حال این امکان در فضای کارگزاری، فراهم نشده و از هشت سال پیش هیچ مجوز دیگری برای تأسیس کارگزاری جدید صادر نشده است. با این وجود، در این فضا دو راهکار وجود دارد؛ راهکار اول صبر برای دریافت مجوز که احتمالش زیاد ولی دور است و به غیر از آنها یکی دو مجموعه دیگر نیز خواستار کارگزاری الکترونیک هستند و راهکار دوم ادامه دادن این راه با کارگزاران کوچک بازار و تلاش برای گسترش تراکنش های آنها تا جایی که بتوانند مجوز‌ها را دریافت کنند.
.
کارگزاری الکترونیک
از احمد رفیعزاده می خواهیم تعریفش از کارگزاری الکترونیک را برایمان بازگو کند. وی در تعریف کارگزاری الکترونیک میگوید: در دنیا کارگزاری الکترونیک مانند بانکداری الکترونیک نیاز به تأسیس شعبه در همه جا ندارد و یک کارگزاری الکترونیک بزرگ ممکن است تنها یک دفتر مرکزی داشته باشد؛ اما شعب بانک های مختلف در بازار پول می توانند درگاه ورود مشتریان به این کارگزاری باشند. به‌طور مثال اگر به کارگزاری بانک پاسارگاد نگاه کنیم، به جای تأسیس شعب در مناطق مختلف، کافی است مشتری این احراز هویت را در شعب انجام دهد.
طرحی که ما در کارگزاری پیگیری می کنیم؛ این است که مشتری بانک پاسارگاد زمانی که به یکی از شعب بانک پاسارگاد در هرکجای کشور مراجعه می کند، در آنجا برگه هایی را برای دریافت حساب کاربری معاملات آنلاین می‌‌گیرد و با همان احراز هویتی که در بانک انجام می دهد مشترک میشود و با این کار موفق شده‌‌ایم جذب مشتری را افزایش دهیم. البته امکان یکپارچه سازی سامانه بانکداری الکترونیک و سیستم معاملات آنلاین نیز با امور انفورماتیک بانک پاسارگاد و یک بانک بزرگ دیگر در حال بررسی می باشد.
از بین متقاضیان مجوز برای ایجاد کارگزاری الکترونیک، تنها بانک یا گروهی که همه بازیگران حقوقی را در کنار خود دارد، گروه مالی پاسارگاد است. گروه مالی پاسارگاد دارای بانک، کارگزاری، شرکت تولید کننده نرم افزار بانکداری، شرکت مشاوره سرمایه گذاری، هولدینگ مالی بزرگی مثل پارس آریان، شرکت فناپ، ارزش پردازش آریان و شرکت نرم افزاری داتکس با مجوز رسمی در حوزه بورس است.
زمانی که در سال ۸۹ داتکس مجوز دسترسی مستقیم به هسته معاملات بورس تهران را دریافت کرد، چهار شرکت در این حوزه فعالیت می کردند که داتکس به عنوان سومین شرکت، این مجوز را دریافت کرد. شرکت بزرگ دیگری نیز در این حوزه وارد بازار شد که پس از چهار سال فعالیت موفق به کسب مجوزهای لازم نشد و از بازار خارج شد. در حال حاضر شرکتهای بزرگ دیگری، درخواست چنین مجوزی را دارند که به دلیل عدم دانش تخصصی حوزه بازار سرمایه، نمی‌‌توانند این مجوز را بگیرند.
همچنین سازمان بورس شرایط سختی را برای آنها گذاشته تا بتوانند مجوز را دریافت کنند. پیشنهاد‌های زیادی برای سهامداری در داتکس از سوی کارگزاران مطرح میشود که در صورت هم راستایی با برنامه‌های گروه فناپ، این پیشنهادات عملی خواهند شد.
اکنون فقط ۴ شرکت در سطح کشور این مجوز را دارند و شرکتهای جدید توسط کارگزاریها در حال شکل گرفتن هستند. کارگزاریها پی‌برده‌اند که اگر می‌‌خواهند پیشرفت کنند، ابزار را خودشان بایستی تولید کنند؛ چیزی شبیه به سامانه یکپارچه بانکی در بانک‌ها که هر بانک ادعای تولید نرمافزار را دارد.
رفیعزاده در خصوص اهمیت مجوزی که اکنون فناپ دارد می گوید: «مجوز دسترسی مستقیم به هسته معاملات بورس تهران، مجوز ارزشمندی است که هلدینگ فناپ در حال حاضر آن را دارد؛ اما برای مجوز کارگزاری الکترونیک همانطور که گفتم یا بایستی صبور باشیم تا مجوز را بگیریم که منفعلانه است و یا اینکه با سختی‌‌هایی که مهاجرت نرمافزار در کارگزاری بانک پاسارگاد دارد، این کار را آرام ادامه دهیم تا جایی که بتوانیم مجوز‌ها را دریافت کنیم. نگاه دیگر این است که بتوانیم با کارگزاری پاسارگاد به سمت کارگزاری الکترونیک برویم.»
مدیرعامل داتکس در ادامه میگوید: «فعالیت های دیگری در حال شکل‌گیری است، به عنوان مثال در مناقصه ی سامانه نظارت مکانیزه صندوق‌‌های سرمایه گذاری که پروژه بسیار استراتژیکی برای سازمان بورس بود، با هویت فناپ شرکت کردیم؛ ما ۱۰۰ صندوق سرمایه گذاری در کشور داریم که نرم افزاری شبیه به حسابداری دارند و فعالیت تمامی این صندوق ها در آن ثبت و ضبط میشود. با توجه به قواعد سختگیرانه سازمان بورس بر صندوق های سرمایه گذاری که نظارت را برای این سازمان سخت می کند، به دنبال سامانه ای برای جمع آوری اطلاعات از سامانه‌های دیگر و گزارش گیری بود. از سال ۹۰ مجموعه فناپ به طور جدی در این زمینه فعالیت کرد و توانستیم با کمک مدیران فناپ آن را به سرانجام برسانیم و پس از گذراندن دوره گارانتی، وارد مرحله پشتیبانی شویم.
برای مدیریت ریسک این حوزه نیز، برنامه‌ها و پیشنهاد‌هایی جهت گسترش فعالیت‌های‌مان داشتیم که در این راستا فعالیتی با عنوان گزارشگری مالی از سال ۹۱ شکل گرفته است. همچنین ما در داتکس در هر حوزه از فعالیت‌های‌مان کمیته‌ای داریم که فعالیت مربوطه را رصد می کند، کمیته فناوری بازار سرمایه، کمیته راهبردی سامانه گزارش ساز مدیریت مالی و کمیته سیاست گذاری شهرکتاب مجازی، که در هر کدام از آنها مدیران داتکس، فناپ و مدیران مرتبط در گروه مالی پاسارگاد و موسسه شهرکتاب حضور دارند.
شرکت داتکس همچنین عضور «شورای راهبردی فناوری اطلاعات بازار سرمایه» با حضور مدیران شرکتهای نرم‌افزاری بازار سرمایه و مدیران فناوری اطلاعات بازار سرمایه است و همچنین عضو کمیته «راه‌اندازی XBRL در بازار سرمایه» میباشد که شرکتهای همکاران سیستم، رایورز، توسن و رایان بورس در آن حضور دارند.
.
همکاری با هولدینگ‌ها و بانک‌ها
نرمافزار گزارشساز مدیریت مالی که در حوزه گزارشگری تخصصی مالی و تهیه گزارشات تلفیق صورت‌های مالی برای شرکتهای هولدینگ و به سفارش بانک پاسارگاد تولید شد، دیگر محصول متمایز داتکس در بازار نرمافزارهای مالی است که در این می‌نه تنها نرم افزار موجود در بازار است که به صورت سیستماتیک و جامع، گزارش‌های مالی و تحلیلی را از اطلاعات شرکتها تهیه و تولید میکند.
اخیراً با همکاری بانک پاسارگاد و شرکت داتین مذاکراتی با چند هولدینگ بزرگ و بانک داشته‌ایم که از این سیستم استقبال زیادی کردند. ایده های این سیستم لزوماً برای ما نبوده و بعضی از آنها مستقیماً از بانک پاسارگاد آمده است.
سیستم گزارشساز مالی موجود، علی‌رغم پیشرو بودن شاید فعلا ۱۰ درصد از مسیر بلوغ خود را طی نموده و در مرحله بعدی، پیش بینی بودجه سال و بعد از آن تحلیل بر روی نسبت های مختلف مالی، داشبوردهای مدیریتی پیاده سازی می شود. هدف از تمرکز بر این نرم افزار این بوده که ما نباید به نرم‌افزارهایی تکیه کنیم که عملاً بازار اشباع شده ای دارند و بازارهای جدید را ایجاد کنیم. در حال حاضر باید بگویم سیستم تلفیق ما منحصر به فرد است.
.
سازمان هوشمند
رفیعزاده، طرح تلفیق را چنین توضیح میدهد: «در حوزه تلفیق حدود ۷ تا ۹ نفر مشغول به فعالیت هستند که گروه پشتیبانی این حوزه در ماه‌‌های آینده به شدت گسترش خواهد یافت. جذب نیرو آغاز شده و تقریبا در هر ماه دو تا سه نفر در حوزه تلفیق و پشتیبانی به شرکت اضافه می‌شوند. در حال حاضر هم بیش از ۳۰ نفر در شرکت در بخش‌‌های مختلف فعال هستند.»
با وجود این توضیحات، می شود گفت داتکس در خوشه بندی فعالیتی فناپ تا حد خیلی زیادی در سازمان هوشمند قرار دارد؛ ولی وقتی مجوز کارگزاری الکترونیک را بگیرند، پای شهروند هوشمند نیز وسط کشیده میشود.
.
پروژه شهر کتاب
از بورس و پیچیدگی‌هایش که بگذریم، حوزه دیگری که به طرز اتفاقی در داتکس جا گرفته، فروشگاه اینترنتی شهر کتاب است. داتکس نه‌تنها مجری، بلکه بهره‌برداری از این فروشگاه را انجام میدهد. وجود پروژه فروشگاه اینترنتی شهر کتاب در داتکس کمی عجیب است اما یکی از دلایل اصلی آن، علاقه شخصی مدیرعامل فناپ و احمد رفیعزاده به حوزه فرهنگ و مخصوصاً کتاب است.
این ایده در سال ۸۷ در هلدینگ فناپ با دو وظیفه شکل گرفت. ۱. تولید فروشگاه اینترنتی شهر کتاب و بهره‌برداری مشترک از آن و 2. ایجاد زیرساخت های CRM (ارتباط با مشتری) یکپارچه همه فروشگاه‌های شهرکتاب و سامانه‌های پرداخت یکپارچه متصل به بانک پاسارگاد
احمد رفیعزاده با آن چنان اشتیاقی از این پروژه میگوید که حساب وقت از دست‌مان در میرود. فوراً به پشت میزش میرود و لپ‌تاپش را می‌‌آورد. فروشگاه اینترنتی شهر کتاب را با ویژگی‌‌های منحصر به فرد آن توضیح میدهد. فروشگاهی که علاوه بر کتاب، لوازم التحریر، کیف و کوله، فیلم و لوازم سرگرمی کودک، لوازم تزئینی دست ساز و دیگر لوازم فرهنگی که اغلب در فروشگاه های فیزیکی شهرکتاب وجود دارند را میتوان یافت.
با اینکه هنوز یک سال از شروع فعالیت این فروشگاه اینترنتی نمی‌گذرد اما وقتی پنل مدیریت سایت را برایمان باز می کند، سفارش‌‌ها یکی پس از دیگری می آیند.
رفیعزاده بعد از اشاره به نبود یک سامانه یکپارچه در حوزه کتاب، میگوید: «چند وقت دیگر در جشن یک سالگی فروشگاه اینترنتی شهر کتاب، قصد رونمایی از CRM آن را داریم و با این کار همه شعبه های شهر کتاب به این CRM دسترسی خواهند داشت.»
آنها قصد ورود به فروشگاه الکترونیکی موسیقی یا حتی لوازم الکترونیکی را نیز داشته‌اند اما به دلیل وجود رقبای جدی، این بخش را متوقف نموده‌اند. تاکنون ۲۸ هزار نفر عضو این وب سایت شده‌‌اند که خیلی از آنها مقیم شهرستان‌ها هستند و تقریباً ۵۰ درصد سفارش‌‌های‌شان برای شهرستان‌هاست. از مرداد ماه ۹۳ هم فروش خارجی را شروع کرده‌‌اند.
رفیعزاده در ادامه میگوید: «ما برای میانگین روزی ۸۰ سفارش که هرکدام حداقل ۵ محصول را داشته باشد سه اپراتور، یک پیک مستقر و دو پیک پاره وقت داریم. تعداد پرسنل این فروشگاه با برنامه گسترشی که اکنون داریم تا پایان سال بیشتر خواهد شد ولی فعلاً ۶ نفر است.»
رفیع زاده تأکید دارد که فروشگاه اینترنتی شهر کتاب خود هویتی مستقل با همکاری شهرکتاب و فناپ است که در حال ثبت این شرکت یا فروشگاه هستند و از ابتدای مهر، پرسنل ذیل این هویت مستقل فعالیت خواهند کرد.
از رفیع زاده می‌‌پر‌سیم اصلاً چه شد که به سراغ اجرای پروژه فروشگاه اینترنتی شهر کتاب رفتند؟ وی میگوید: «یکی از حوزه‌ها که فناپ قصد ورود به آن را داشت بازار فناوری اطلاعات در حوزه فرهنگ بود و در این حوزه کسانی شانس بیشتری دارند که در آن زمینه خود مجری باشند. بهترین مجری‌‌ای که میشد پیدا کرد که خود فناپ هم بتواند وارد آن حوزه شود شهر کتاب بود؛ زیرا شهر کتاب اعتبار خوبی در جامعه فرهنگی کشور دارد و فناپ به نظر من بهترین برند را انتخاب کرده است.
ما محدود به کتاب نیستیم. از ۹۰ هزار محصول، ۶۰ هزار عنوان کتاب و باقی، محصولات دیگر است. ۳۰ درصد فروش غیر کتابی داریم و به دنبال آن هستیم تا یک سال آینده بتوانیم محصولات دست ساز بیشتری را که فعالان آن در خانه یا کارگاه‌های شخصی تولید می‌کنند مانند صنایع دستی، لباس سنتی، دست‌بند و… را به فروشگاه اینترنتی شهر کتاب اضافه کنیم و مرکز تجمع استانداردی برای این محصولات شویم.
یکی دیگر از ایده‌ها، فروش کتاب از طریق پیامک است. مشتری اسم یا بخشی از کتاب را پیامک میکند و در صورت موجود بودن کتاب در فروشگاه، می توانیم کتاب را ارسال کنیم.»
.
چالش منابع انسانی
با وجود تمام این تفاسیر، داتکس شرکتی دانش‌بنیان است و دور از انتظار نیست اگر آنها هم با بزرگ ترین مشکل شرکتهای دانش‌بنیان، استخدام و حفظ نیروهای انسانی حرفه ای، دست و پنجه نرم کنند. به گفته رفیع زاده در ۵ سال گذشته ۱۰ نفر از شرکت داتکس به خارج از کشور رفته‌‌اند و اخیراً نیز یکی از توسعه دهندگان اصلی‌شان در گوگل استخدام شده و به زودی از ایران می رود.
مدیرعامل شرکت داتکس میگوید: «فناوری اطلاعات حوزه سختی برای کارکردن است و به همین دلیل حقوق بالایی نیز برای نیروی انسانی کلیدی و متخصص آن باید در نظر گرفته شود.
یکی از مشکلات حوزه منابع انسانی در فناوری اطلاعات این است که توقعات افراد منطقی نیست و به عنوان مثال در اولین سال شروع به کار توقع دریافت حقوق بسیار بالایی را دارند، با اینکه شاید هیچ تجربه ای هم در آن زمینه مشخص نداشته باشند. از طرفی دیگر، این شرکتها نیز به سختی از مرحله تولید به سودآوری میرسند. بنابراین اختلاف دیدگاه و توقعات در این حوزه بروز میکند. تنها مسئله‌ای که نمی‌‌توان کاری برای آن انجام داد، بحث رفتن بچه‌‌ها به خارج از کشور است. جذب، نگهداری و جانشین پروری درست در حوزه منابع انسانی برای ما خیلی مهم است.»