پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در حوزه بانکداری و پرداخت ایران و جهان / اتفاق بزرگ بعدی از کجا طلوع میکند؟
در هر کسب‌وکاری که باشید، درنهایت با بانک سروکار دارید و پرداخت. محال ممکن است کارکنید اما نه با بانک سروکار داشته باشید و نه پرداخت. شاید از بس تغییرات در بانکداری و پرداخت زیاد بوده که به نظر می‌رسد ترکیب بانکداری الکترونیکی یا پرداخت الکترونیکی حشو است. مگر بانکداری غیر الکترونیکی هم داریم؟ بانکداری در سالهای گذشته به‌شدت دگرگون‌شده است و توجه داشته باشیم که بانکداری جزو مشاغلی است که به‌سختی نوآوری را می‌پذیرد.
اما در سالهای گذشته در ایران و جهان، بانکها در نوآوری از دیگران جلو زده‌اند. تا چند سال پیش کسی تصور نمی‌کرد که بانکداری و پرداخت چنین جایگاهی در فناوری‌های فوق پیشرفته پیدا کند. قوی‌ترین نرم‌افزارها و سخت‌افزارها در سامانه‌های بانکی استفاده می‌شود. در سالهای گذشته تغییرات فراوانی که در بانکداری ایجادشده بخش‌های دیگر را هم تحت‌الشعاع خودش قرار داده است. اما چند سالی هست که همه‌چیز به یک نقطه ثبات نسبی رسیده و گویا تا چند سال خبری از تغییری جدید نخواهد بود. شاید هم اشتباه می‌کنیم و همه‌چیز آماده ظهور تغییر بزرگ است. بیایید به ابزارهای فناورانه نگاه کنیم. ده سال پیش کم‌تر کسی تصور می‌کرد که تلفن همراه این‌چنین تغییراتی در دنیا ایجاد کند. امروز همه می‌گویند که آینده متعلق به تلفن همراه است؟ آیا راست می‌گویند یا ابزار فناورانه دیگری همه‌چیز را به هم می‌زند؟
.
یک تلفن همراه و یک دنیا مدعی
در سالهای گذشته بیشترین تمرکز بانک‌های ایرانی درزمینۀ تلفن همراه استفاده از فناوری نسبتاً محدود و کند ussd بوده است. هرچند که این روش پرداخت در ایران جدید بود و جذابیت‌های فراوانی داشت اما محدود کردن تلفن همراه درزمینۀ پرداخت به چنین فناوری ظلم به آن است. با آمدن نسل‌های سوم و چهارم ارتباطی به‌احتمال‌زیاد در ایران باید منتظر ظهور ابزارهای جدیدی برای استفاده از خدمات بانکداری و پرداخت باشیم. اگر اینترنت پرسرعت راهش را به تلفن‌های همراه باز کند که احتمالاً چنین خواهد شد، بانکها باید قید استفاده از فناوری زمختی مانند ussd را بزنند و به تجربه کاربر احترام بیشتری بگذارند.
اما در دنیا این روزها جنگ و صلح بزرگی بین پی‌پال، آمازون، ویزا، مستر، آمریکن اکسپرس، گوگل، اپل و حتی استارباکس درگرفته و هرروز شاهد پیوندهای جدیدی بین این شرکت‌های خواهیم بود. هنوز مشخص نیست پرداخت و بانکداری همراه در آینده چه شکلی است اما در ایران جنگ هنوز شروع نشده است.
.
بانکداری و پرداخت ابری
محاسبات ابری چیزهای زیادی را تغییر داده. هنوز البته راه مانده تا قبول کنیم که لازم نیست همه‌چیز را بر روی سرورهای خودمان داشته باشیم و لازم نیست همه فعالیت‌های محاسباتی را با پردازنده‌های خودمان انجام دهیم. اما همان‌قدر که ابرها در ایران به‌سختی وارد می‌شوند بانکها هم فعلاً به‌سختی به سراغ ابرها می‌روند. فعلاً خبری از مدل‌های کسب‌وکار مبتنی بر ابر نیست و هر بانکی دوست دارد دیتاسنتر خودش را داشته باشد و این‌جوری خیالش راحت‌تر است. زیرساخت، دیتاسنتر و نرم‌افزار به‌عنوان سرویس هنوز در ایران جدی نیست و امنیت مانند ابر سیاهی بر بالای آنها خودنمایی میکند.
.
بانکداری بدون شعبه
بانکها هنوز شعبه‌های‌شان را دوست دارند. بانکداری بدون شعبه یا آن چیزی که برخی به آن می‌گویند بانکداری مجازی چند سالی در دنیا امتحان شد و نمره ردی گرفت. همه با صرف هزینه فهمیدند که بانکها باید شعبه‌های‌شان را داشته باشند اما شعبه جای پرداخت قبض آب و برق نیست. برخی تعبیر سوپرمارکت مالی را برای شعبه‌‌ها استفاده میکنند و می‌گویند که شعبه‌های بانکی جایی برای خدمات به مشتریان بانکها هستند. هر مشتری بانکی آرزو دارد که فارغ از این‌که مشتری چه بانکی است وارد اولین شعبه بانکی که می‌شود خدمت بگیرد. مردم از این‌که از این شعبه به آن شعبه بروند و برای یک خدمت ساده مانند انتقال سختی بکشند بیزارند. در دنیا و البته در ایران هنوز دیوار‌ها بلند است. البته بانک مرکزی در سالهای گذشته تلاش کرده تا جایی که می‌شود بانکها را به هم نزدیک کند. اما همه‌چیز کند پیش می‌رود. به‌عنوان نمونه می‌شود به کلر و چکاوک و حذف لاشه فیزیکی چک اشاره کرد.
.
شبکه‌های اجتماعی یا خند‌ه‌بازار!
هنوز در ایران و تا حدودی در جهان تکلیف با شبکه‌های اجتماعی مشخص نیست. در سالهای پیشِ رو که تب‌وتاب‌های اولیه بخوابد تکلیف مشخص‌تر می‌شود. هنوز نمی‌دانیم که شبکه‌های اجتماعی کجای کارند. آیا بانکداری و پرداخت به کمک شبکه‌های اجتماعی تغییر فراوانی خواهد کرد یا نه؟ تکلیف دستاوردهایی مانند بیت‌کوین چه می‌شود؟ آیا این‌ها امواج زودگذری هستند که نباید به آنها توجه کرد یا نه؟ برخی شبکه‌های اجتماعی را در حد ابزاری برای روابط عمومی و برندینگ می‌دانند و برخی می‌گویند در دنیای آینده دیگر جایی برای بانکداری مرسوم و سنتی نیست.
.
افزایش اطمینان به خدمات
هنوز راه داریم تا به نقطه‌ای برسیم که دسترسی به خدمات بانکداری و پرداخت در همه ساعات شبانه‌روز تضمین‌شده و باکیفیت باشد. هرچند که دکتر جمالی استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران که چند سالی هست به‌دقت عملکرد سیستم بانکی را رصد میکند از بهبود و رشد شاخص‌ها می‌گوید اما هنوز جاداریم به‌روزی برسیم که دیگرکسی تمایلی به حمل اسکناس نداشته باشیم و روش‌های مختلف پرداخت مردم را بی‌نیاز از حمل اسکناس کند. هنوز راه داریم و در آمریکای امروز هم 50 درصد گردش مالی توسط اسکناس انجام می‌شود. البته پرداخت‌های خرد جزو حوزه‌هایی است که در دنیا با سرعت بیشتر و در ایران با سرعت کمتری الکترونیک می‌شود. اما هنوز هم نمی‌توان به کیف پول همراهی فکر کرد که ممکن است شارژش تمام شود و از کار بیفتد. اسکناس باتری و شبکه لازم ندارد. بنابراین یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های که باید بیفتد افزایش اطمینان به شبکه بانکی و پرداخت است.
.
چارچوب‌های مشخص می‌گردد
نه‌فقط در ایران بلکه در جهان هنوز چارچوب‌های پرداخت جای بحث و بررسی دارد. کم‌تر حوزه‌ای پیدا می‌شود که مانند پرداخت در چند سال گذشته شاهد این‌همه تغییرات بوده باشد. شرکت خدمات انفورماتیک و بانک مرکزی در سالهای گذشته تلاش کردند تا جایی که می‌توانند زیرساخت‌ها را تعریف کنند. هنوز مسیر ادامه دارد و دینامیک فوق‌العاده بالایی بر پرداخت و تا حدودی بانکداری ایران و البته جهان حاکم است. در سالهای آینده همه‌چیز باید روشن‌تر شود. البته باید امیدوار باشیم که الزامات جامعه چارچوب‌ها را مشخص کند نه دستورات از بالا.
رسول قربانی
منبع: هفته‌نامه عصر ارتباط؛ شماره 673