پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیرعامل به‌پرداخت ملت از تاثیر اصلاح کارمزد بر عملکرد پی‌اس‌پی‌ها می‌گوید / قبول کاهش درآمدها به قیمت پیروزی در سهم بازار
محمدمهدی تقی‌پور، مدیرعامل «به‌پرداخت ملت» مهمان قسمت سیزدهم سری‌برنامه‌های اتاق آبی به میزبانی میثم سلیمانی، سردبیر رسانه‌‌های آنلاین راه‌کار بود و درباره ابعاد مختلف اصلاح نظام کارمزد و رفتار ذی‌نفعان نظام کارمزد صحبت کرد. به اعتقاد او سیستم جدید کارمزد اهداف بانک و شرکت‌های پرداخت که سال‌های زیادی با تضاد مواجه بود را همگون می‌کند.
او با بیان اینکه نظام کارمزد از دو منظر تعرفه‌های جدید آن و قسمت مهم‌تر از آن، یعنی رفتار ذی‌نفعان نظام کارمزد قابل بررسی است، توضیح داد که این بار بانک در ازای تراکنشی که برایش نفع دارد کارمزد پرداخت می‌کند و از سمتی دیگر اطمینان دارد که در ازای مبالغ بیشتر پرداخت کارمزد منابع بیشتری هم دریافت می‌کند. از نگاه تقی‌پور، اصلاح نظام کارمزد می‌تواند تعامل شرکت‌های پرداخت و بانک را تسهیل کند.
در ادامه سلیمانی مطرح کرد که در تمام این سال‌ها، شرکت‌های پرداخت معترض و نگران عدم تغییر ساختار نظام کارمزد بودند و اعتقاد داشتند که اگر اقدامی انجام نشود، شبکه پرداخت و زیرساخت‌ها از دست خواهند رفت، حالا این اصلاحات تا چه حد نگرانی شرکت‌های پرداخت را از بین برده است؟ به گفته تقی‌پور، با اصلاح نظام کارمزد 20 درصد به درآمد شرکت‌های پرداخت اضافه خواهد شد، اما موضوعات تورم و افزایش هزینه‌های واردات و تهیه زیرساخت‌ها هنوز وجود دارد. شرکت‌های پرداخت برای استفاده بهینه از جریان درآمدی باید از روش‌های هوشمند استفاده کنند و بدانند که هزینه این 20 درصد به روش کلاسیک به مشکلات آنها دامن می‌زند. این سیستم تمام مشکلات را برطرف نمی‌کند، اما جریان درآمدی جدیدی برای صنعت ایجاد خواهد کرد.
بخشش کارمزد برای رقابتی کاذب
رقابت شدیدی میان شرکت‌های پرداخت در جریان بود و حتی آنها حاضر می‌شدند برای کارمزد دستگاه‌های کارت‌خوان رایگان و صندوق‌های فروشگاهی ارائه دهند. بعد از اصلاح نظام کارمزد این سؤال ایجاد شد که آیا اصلاح نظام کارمزد مانع کارمزدخواهی پی‌اس‌پی‌ها می‌شود؟ تقی‌پور معتقد است اصلاحات جدید رفتارهای جدیدی به همراه دارد؛ در سیستم جدید پذیرنده متوجه شده که قرار نیست پولی دریافت کند و حتی برای دریافت سرویس باید هزینه پرداخت کند. این رویکرد می‌تواند به تنهایی از سهم‌خواهی پذیرندگان جلوگیری کند. شرایط هنوز برای بازگشت پول به پذیرندگان توسط شرکت‌های پرداخت فراهم است و در صورت تداوم این جریان، شرکت‌های پرداخت مقصر این رقابت زیان‌بار هستند.
از نگاه او، شرکت‌های پرداخت ممکن است در ابتدای عملیاتی‌شدن طرح اصلاح نظام کارمزد، سهم کارمزد پذیرندگان را تقبل کنند. تقی‌پور امیدوار است ائتلافی میان شرکت‌های پرداخت شکل بگیرد تا شبکه پرداخت دیگر شاهد این رویکرد که بیش از همه به پی‌اس‌پی آسیب می‌زند نباشد: «کارمزد بانک‌ها ثابت است، کارمزد شرکت‌های پرداخت در مبالغ خرد کاهش پیدا کرده و از تراکنش‌های خرد به جای 225 تومان 120 تومان کارمزد اخذ می‌شود. حدود 80 درصد تراکنش‌های پرداختی در این دسته هستند و این یعنی درآمد کاهش پیدا می‌کند و حالا این درآمد که تقریباً نصف شده را به پذیرندگان ببخشند.» او گفت: «شرکت‌های پرداخت آگاهانه از 70 درصد بازار چشم‌پوشی کرده‌اند و خودشان درآمدشان را کاهش داده‌اند.»
مدیرعامل به‌پرداخت ملت در تشریح جذابیت منطق بخشش کارمزد برای شرکت‌های پرداخت و انگیزه‌ای که آنها از کاهش درآمدشان دارند، افزود: «پاسخ یک‌کلمه‌ای این سؤال، شاخص رقابتی سهم بازار است. سهم بازار یکی از شاخص‌های صنعت پرداخت بود که عملاً ارتباطی هم با سوددهی شرکت‌ها نداشت و رقابتی کاذب میان شرکت‌ها و سهامداران ایجاد کرده بود. خوشبختانه شاپرک سال گذشته مؤلفه تعدادی را حذف کرد. البته هنوز شاخص سهم مبلغی مطرح است. در میان شاخص‌ها، شاخص بهره‌وری و سودآوری که به تغییر دغدغه پی‌اس‌پی‌ها منجر شود، احساس می‌شود.»
تقی‌پور توضیح داد که شاید این شاخص مانند شاخص‌های مبلغی و تعدادی به شاپرک به‌عنوان رگولاتور ارتباط نداشته باشد، مثلاً شرکت‌های پرداختی که بازار سرمایه نماد دارند می‌توانند گزارش‌های مالی خود را به‌صورت فصلی منتشر کنند که میزبان برنامه اتاق آبی در واکنش به این اظهارنظر گفت که حضور پی‌اس‌پی‌ها در بورس نامتوازن است و نبود آنها می‌تواند به ایجاد دغدغه جدید منجر شود.
کاهش وابستگی به درآمد شاپرکی
تقی‌پور درباره وابستگی شرکت‌های پرداخت به جریان درآمدی شاپرکی و تغییر رویکرد این شرکت‌ها بیان کرد: «شرکت‌های پرداخت در شرایط بحرانی باید سرمایه‌گذاری‌ای که به پارادایم شیفت درآمدی منجر می‌شود، انجام دهند. در واقع برای کاهش وابستگی به درآمد شاپرکی و حرکت به سمت درآمدهای جدید باید این تغییر را انجام دهند؛ چراکه این درآمدهای جدید می‌تواند از تعامل با شرکت‌های حوزه پرداخت‌یاری، پرداخت‌سازی و فین‌تک‌ها هم تأمین شود و از درآمدهای جدید صنعت بهره‌مند شوند.»
از نگاه او، لندتک‌‌ها، مدیریت ثروت، حسابداری صنعتی و سرویس‌های بیمه‌ای از گزینه‌های مناسب برای تعامل در حوزه‌های جدید درآمدی هستند.
تقی‌پور توضیح داد که شرکت‌های پرداخت می‌توانند از طریق دو روش به بازار جدید متصل شوند؛ آنها می‌توانند یا روی این شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند یا به‌عنوان شریک تجاری محصولات مشترک ارائه دهند. این تعامل هم به افزایش درآمد شرکت‌های پرداخت کمک می‌کند و هم به رونق بازار سرعت می‌بخشد.
او در پاسخ به این سؤال که آیا ورود پی‌اس‌پی‌ها به چنین فضایی به رقابت دوباره در فضای جدیدی منجر می‌شود، گفت: «رقابت برای بازاری است که منابع در آن محدود است. فین‌تک ایران هنوز در مرحله خلق ارزش است و منابع آن محدود نشده است.»
مدیرعامل به‌پرداخت ملت در بخش دیگری از صحبت‌هایش به اپلیکیشن «سکه» اشاره کرده و افزود: «قرار بود این اپلیکیشن سکوی خدمات باشد، اما جریان رقابتی باعث محدودیت فعالیت این اپ مالی شد و به‌مرور با آمدن اپلیکیشن جدید تمرکز به‌پرداخت بر «سکه» از بین رفت، اما قرار است اپلیکیشن سکه با خدمات و شمایل جدید، از ارائه خدمات پایه پرداختی فراتر رود و به حوزه‌های لندتک، اینشورتک، مدیریت ثروت و… وارد شود.»
علت حضور به‌پرداخت ملت در جایگاه سوخت، ارزش افزوده است نه انحصار
موضوع انحصار به‌پرداخت ملت برای دستگاه‌های کارت‌خوان داخل جایگاه‌های سوخت به شورای رقابت رسید و رأی شورا بر عدم ایجاد انحصار در این حوزه دلالت داشت؛ با این حال تقی‌پور تصمیم گرفت در این‌باره شفاف‌سازی کند. براساس گفته‌های او، دو شبکه در جایگاه‌های سوخت وجود دارد که یکی از آنها شبکه هوشمند و کارت‌خوان سوخت و دیگری شبکه پرداخت است. شبکه اول متعلق به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است و متولی شبکه پرداخت جایگاه‌های سوخت به‌پرداخت است. سایر پی‌اس‌پی‌ها با نصب دستگاه کارت‌خوان در جایگاه‌های سوخت به این بخش وارد شده‌اند و ما ممانعتی انجام نداده‌ایم و این خود نشان‌دهنده نبود انحصار است.
او صراحتاً بیان کرد که نمی‌توان بر چسبندگی خدمت‌گیرنده به خدمت نام انحصار گذاشت: «سیستم به‌پرداخت ملت در جایگاه‌های سوخت یک ارزش‌افزوده است که سیستم حسابداری را در اختیار جا‌یگاه‌داران قرار می‌دهد و آنها از این طریق به میزان فروش روزانه خود دسترسی دارند. این یک خدمت است که جایگاه‌دار را به پرداخت وفادار کرده و هیچ ارتباطی با انحصار ندارد.»
تمایل سهامداران بزرگ به مالکیت پی‌اس‌پی
او در پایان در پاسخ به این سؤال که آیا ممکن است بازیگر جدیدی وارد صنعت پرداخت شود، توضیح داد: «سال گذشته دیدیم که شرکت پرداختی با ارائه یک سرویس در کمتر از هشت ماه هشت درصد از سهم بازار سایر شرکت‌ها را گرفت، اما این صنعت در ساختار جدید کارمزد و میزان درآمدها کشش ورود پی‌اس‌پی‌های جدید را ندارد؛ منتها علاقه‌مندی سهامداران شرکت‌های بزرگ به مالکیت پی‌اس‌پی به افزایش بازیگران منجر خواهد شد.»
تقی‌پور درباره رویکرد رقابتی این شرکت بر سر تعداد و مبلغ تراکنش‌ها با دیگر شرکت‌های پرداخت هم گفت: «مجموعه بانک ملت مجموعه‌ای بزرگ و حرفه‌ای است که به اول بودن علاقه دارد و نمی‌توان تمایل به بهترین بودن در هر صنعت را نفی کرد. شاخص مبلغی است و کارمزدها هم بر این اساس هستند، اول شدن در رتبه‌بندی بدون بخشش کارمزد و سوددهی مطرح بوده و این نشان‌دهنده گستردگی شبکه است. رقابت خوبی میان ما و سایر شرکت‌ها وجود دارد و از رخوت سایر صنایع دور هستیم.»