پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عصر یک روز تابستانی در ماه مبارک رمضان دوسال پیش بود که شرکت شاپرک تاسیس شد و عصر یک روز تابستانی در ماه مبارک رمضان امسال هم مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره شاپرک برگزار شد. چند روز بعد از این مراسم جلسه‌ای با رئیس هیئت مدیره شاپرک داشتم و حبیب‌الله محمدقلیها را برای انجام امور روزمره کاری در دفترش ملاقات کردم. با توجه به تغییرات بوجود آمده در هیئت مدیره شرکت شاپرک و انتخاب محسن قادری به عنوان مدیرعامل جدید، فرصت را مغتنم شمردم و پس از انجام کارها چند سوال از ایشان پرسیدم تا ملاقات کاریمان تبدیل به یک جلسه پرسش و پاسخ بشود. متن پیش رو حاصل این دیدار است:
.
اخیراً شاهد برگزاری مجامع عمومی و فوق‌العاده بودیم، در این مجامع در خصوص چه مسائلی تصمیم‌گیری شد؟
بسم الله الرحمن الرحیم
و قل رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق و اجعل لی من لدنک سلطاناً نصیرا
مجمع عمومی عادی سالیانه شاپرک در مورخ 93/4/3 برای بررسی صورت‌های مالی و سایر موارد مطابق با دستور جلسه با حضور قریب به اتفاق سهامداران تشکیل و در نهایت، کلیه موارد پیش‌بینی شده با اتفاق نظر مورد تائید و تصویب سهامداران قرار گرفت.
.
چرا مجمع عمومی عادی سالیانه به صورت فوق‌العاده تشکیل شد؟
مجمع عمومی عادی سالیانه در تاریخ 93/2/21 با حضور قریب به اتفاق سهامداران تشکیل شد، ولیکن به لحاظ اشتباه سهوی و تاثیرگذار یکی از سهامداران عمده در انتخاب هیئت مدیره جدید و درخواست این سهامدار برای تجدید برگزاری، مجداً مجمع عادی به طور فوق‌العاده در تاریخ 93/4/3 برگزار شد.
.
این مجمع با مجمع سال قبل کمی متفاوت‌تر بود، این تفاوت را چگونه ارزیابی می نمائید؟
از نظر ساختاری تفاوتی نداشت، ولی با توجه به ضرورت انتخاب هیئت مدیره از حساسیت بیشتری برخوردار بود.
به هر حال با توجه به رشد، تعالی و جایگاه شاپرک، سهامداران بیشتری علاقه‌مند به مشارکت در هیئت مدیره بودند و این رقابت به نوبه خود حساسیت خاصی را ایجاد نمود که در نهایت به تشکیل بلوک‌های مشارکتی در تصمیم‌گیری و ارائه کاندیداهای مشترک منجر شد که به نوبه خود قابل تامل و تقدیر است و بیانگر گرایش سهامداران به تجمیع دیدگاه‌ها می‌باشد که باید این امر را برای هم‌فکری بیشتر و منسجم‌تر شبکه الکترونیکی پرداخت کارت به فال نیک گرفت.
.
هیئت مدیره جدید با چه ترکیبی رقم خورد؟
در انتخاب هیئت مدیره تعداد 23 سهامدار مشارکت داشتند که پس از شمارش آرای کسب شده، ترکیبی از سهامداران حقوقی و حقیقی شامل شرکت ملی انفورماتیک با حمایت 7 سهامدار با 28 درصد آراء، آقای احمد فیاض بخش با حمایت 3 سهامدار با 25 درصد آراء، آقای سید سعید حسینی با حمایت 3 سهامدار با 25 درصد آراء، بانک صادرات ایران با حمایت 12 سهامدار با 12 درصد آراء و بانک پارسیان با حمایت 8 سهامدار با 10 درصد آراء به مدت 2 سال به عضویت هیئت مدیره شاپرک انتخاب شدند.
.
ترکیب نهایی هیئت مدیره که اشخاص حقیقی خواهند بود مشخص شده؟
بله با توجه به اینکه سه منتخب هیئت مدیره اشخاص حقوقی بودند، حبیب‌الله محمدقلیها، کارشناس ارشد مدیریت با بیش از 30 سال فعالیت در صنعت انفورماتیک کشور، استاد دانشگاه و مدرس دروس IT، از سوی شرکت ملی انفورماتیک، روح‌الله خدارحمی، کارشناس رشد اقتصادی و امور بانکی با بیش از 23 سال فعالیت در امور اقتصادی، بورس و بانکداری، از سوی بانک صادرات و احمد جعفری‌قزل‌حصار، کارشناس ارشد مهندسی صنایع با بیش از 10 سال فعالیت در صنعت انفورماتیک کشور IT، از سوی بانک پارسیان به عنوان اشخاص حقیقی برای عضویت در هیئت مدیره معرفی شدندکه در کنار آقای احمد فیاض بخش، دکتری مدیریت با بیش از 23 سال در مدیریت مجموعه‌های مختلف کشور و سید سعید حسینی، کارشناس ارشد برنامه ریزی با بیش از 20 سال در صنعت انفورماتیک کشور، اعضای حقیقی هیئت مدیره هستند.
.
ترکیب هیئت رئیسه و مدیر عامل چگونه خواهد بود؟
هیئت‌مدیره در تاریخ 93/4/15 در اولین جلسه خود حبیب‌الله محمدقلیها، نماینده شرکت ملی انفورماتیک به‌عنوان سهامدار ناظر و مجری طرح شاپرک به عنوان رئیس هیئت مدیره و آقای روح الله خدارحمی، نماینده بانک صادرات ایران را به عنوان نایب رئیس هیئت مدیره و آقای محسن قادری، کارشناس‌ارشد مهندسی کامپیوتر با بیش از 30 سال فعالیت در صنعت انفورماتیک کشور و استاد دانشگاه و مدرس دروس مهندسی کامپیوتر را به عنوان مدیر عامل انتخاب نمود.
.
علت برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده افزایش سرمایه بود یا دلایل دیگری هم داشت؟
افزایش سرمایه بخشی از مصوبات مجمع عمومی فوق‌العاده بود و در کنار آن تغییراتی در اساسنامه هم ضروری به نظر می‌رسید که با حمایت و همدلی به اتفاق آرای سهامداران محترم محقق شد.
.
با تغییرات انجام شده در اساسنامه باید منتظر تحولاتی در شاپرک باشیم؟
تغییرات صورت گرفته بیشتر جنبه‌های کارکردی داشته و برای شفافیت کارکردهای شاپرک بوده و حوزه فعالیت‌های کلان شاپرک را دست‌خوش تغییرات نخواهد نمود. ولی به طور کلی شاپرک در ابتدای راه است و چابکی و تحول به عنوان یکی از خصیصه‌های بنیادی آن می‌باشد.
.
نگاه هیئت مدیره شاپرک در دوره جدید چگونه خواهد بود؟
شاپرک به نمایندگی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار، به عنوان هماهنگ کننده و ناظر بر شبکه الکترونیکی پرداخت کارت کشور می‌باشد و در این راستا در دوره جدید نیز کماکان تمامی تلاش خود را معطوف توسعه و تعالی این شبکه خواهد نمود.
البته در این راه مانند سنوات قبل، از نظرات ارشادی و تاثیر گذار دبیرکل محترم، مدیرکل محترم فناوری اطلاعات، مدیر محترم اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مدیران محترم شرکت ملی انفورماتیک بهره خواهد جست.
.
برنامه‌های شاپرک در دوره جدید چه خواهد بود؟
شاپرک در راستای توسعه، تعالی و امنیت درون سازمانی و شبکه الکترونیکی پرداخت کارت، اقداماتی را در برنامه خود دارد، که از آن جمله می توان به:
1. توسعه کیفی و فنی نیروی انسانی شاپرک
2. تهیه و تدوین و برگزاری دوره‌ها، کارگاه‌ها، سمینارها و کنفرانس‌های فنی و آموزشی برای ارتقا و توسعه شبکه الکترونیکی پرداخت کارت
3. تقویت و توسعه دانش محور زیرساخت‌های فنی و علمی شاپرک با عنایت به افزایش سرمایه صورت گرفته
4. توسعه دامنه خدمات قابل ارائه و ارزش افزوده به استفاده کنندگان شبکه الکترونیک پرداخت کارت با حفظ مصالح جامعه و ذینفعان
5. ساماندهی مجدد شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت کارت با فراهم نمودن شرایط تمدید مجوز فعالیت شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت کارت از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
6. ارائه فرآیندهای کاربردی در راستای ضرورت توسعه گستره فیزیکی توزیع کارتخوان‌ها و کاهش تعداد کارتخوان‌ها به تعداد فروشگاه‌ها و پوشش درصد بیشتری از کشور با تراکم مناسب و تعداد تراکنش قابل قبول برای هر کارتخوان
7. تدوین فرآیندها و الزامات پذیرش علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری برای ارائه خدمات ارزش افزوده بر بستر کارتخوان‌ها
8. مشاوره، تصمیم‌سازی در تدوین نهایی سیاست‌ها، مقررات و الزامات نظارت بر فعالیت‌های شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت کارت و اجرای آن
9. مشاوره، تصمیم‌سازی و اجرای کارمزدهای متناسب و متناظر با خدمات شبکه الکترونیک پرداخت کارت
10. کاهش تدریجی حمایت‌های پرداخت کارمزد و فعال‌سازی دریافت کارمزد از ذینفعان درجه اول و دوم
و… اشاره داشت.
.
توصیه‌ها و دستورالعمل‌هایی که شرکت‌های PSP باید مورد توجه قرار دهند چیست؟
باید توجه داشت که PSPها یکی از محورهای اصلی شبکه الکترونیکی پرداخت کارت هستند و از این روی باید همیشه از فعالیت امن و صادقانه را در کنار پرهیز از رفتارهای مخاطره‌آمیز در این شبکه، را مد نظر قرار دهند. به‌علاوه باید همواره به این نکته توجه داشته باشند که بالندگی این صنعت به مواردی وابسته است، که برخی از آنها عبارتند از:
1. مشارکت در یک فضای رقابتی سالم با حفظ بقای شبکه و رعایت حقوق ذینفعان
2. تدوین فرآیندها و الزامات پذیرش علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری برای ارایه خدمات ارزش افزوده بر بستر کارتخوان‌ها با مشارکت همه بازیگران بالفعل موجود و بالقوه و بالفعل آتی
3. افزایش نگاه ملی در ارائه خدمات و مشارکت در ایجاد خدمات ارزش افزوده با اولویت مصالح ملی و بازدهی اقتصادی
4. توسعه دامنه خدمات و تلاش برای توزیع جغرافیایی و افزایش سطح پوشش کارتخوان‌ها در تمامی واحدهای صنفی سراسر کشور، با رعایت لزوم حداقل تراکنش هر کارتخوان
5. پرهیز از استفاده ابزاری از تبلیغات برای سوق دادن جامعه به استفاده از کارتخوان یک بانک یا یک شرکت خاص و ارائه خدمات جدید برای ترغیب آحاد مردم به استفاده از کارتخوان در معاملات
6. مشارکت موثر PSPها در کمیته های تهیه و تدوین ضوابط و دستورالعمل‌های ناظر بر فعالیت این شرکت‌ها.
7. حفظ استقلال و پرهیز از انجام فعالیت‌های بانکی و خارج از مقررات مصوب
.
شاپرک برای بانک‌ها هزینه‌ای هم دارد؟
سوال به جا و جالبی است که موضوع این سوال در ذهن عده‌ای ممکن است با دیدگاه‌های متفاوتی از منظر خاصی خطور کند.
وقتی یک بانک در حوزه کارت وارد شده و برای خود سهمی از بازار را مطالبه می‌کند قهراً در ازای رسوب پولی که عایدش می‌شود برای حضور در یک فضای مشارکتی با دستگاه‌های پرداخت سایر بانک‌ها و شبکه‌های پرداخت کارت، هزینه تراکنش‌های مربوط را به عنوان بخشی از سرمایه‌گذاری خود پذیرفته است ولی زمانی که در این فضای رقابتی به هر دلیلی از سود مورد انتظار برخوردار نمی‌شود، بدون ارائه خدمات جدید و متمایز و یا کاهش کارت‌های صادره، با اصرار بر حفظ سهم خود در بازار کارت، سرمایه‌گذاری‌های خود را نوعی هزینه می‌پندارد که این نوع نگرش منصفانه نیست.
باید سرمایه‌گذاری در زمینه کارت با ارائه خدمات موثر و جدید و ایجاد کشش متمایز جبران گردد نه با انتظار و امید بدون برنامه مدون و برتر از دیگر رقباء، به همین دلیل نه تنها شاپرک محلی برای ایجاد هزینه ایجاد نکرده بلکه برعکس، اولاً هزینه‌های پرداختی بانک‌ها به شرکت‌های ارائه دهنده خدمات کارت طرف قرارداد آنها را به صفر رسانیده، ثانیاً درآمد قابل توجهی عاید شرکت‌های PSP که اکثراً متعلق به بانک‌ها هستند کرده که در طول فعالیت تمامی این شرکت‌ها سابقه نداشته و با مراجعه به میزان درآمد عملیاتی محقق و وصول شده مندرج در ترازنامه سالانه این شرکت‌ها قابل ملاحظه است و ثالثاً از محل سهامداری شاپرک هم سود خوبی نصیب بانک‌ها شده است.
.
حوزه اختیارات و تصمیمات هیئت مدیره از محدودیت خاصی برخوردار است؟
حوزه اختیارات هیئت‌مدیره به سه بخش قابل تفکیک است:
1. مسئولیت شرکت مطابق قانون تجارت با هیئت‌مدیره و در اداره امور داخلی در چارچوب مفاد اساسنامه و مصوبات مجامع بوده و در این خصوص اختیار تام دارد.
2. در رابطه با امور مدیریتی و اداری و امثالهم، مانند همه شرکت‌های مشابه نیم نگاهی به شرکت ملی انفورماتیک به عنوان سرمایه‌گذار عمده دارد که این موضوع امری عادی می‌باشد.
3. در رابطه با مقرارت و ضوابط بالا دستی شرکت‌های PSP، مسئولیت این کار با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است ولی تا جایی که امکان‌پذیر بوده، شاپرک مورد مشورت قرار گرفته و به عنوان یک مجموعه تخصصی در کلیه تصمیم‌سازی‌ها از جایگاه خوب و موثری برخوردار بوده است.
به جرأت می‌توان ادعا داشت که شاپرک در اجرای سیاست‌ها و اجرای مقررات با رعایت تمامی جوانب و حفظ منافع و مصالح عموم ذینفعان عمل کرده است. اما به طور کلی باید به این مطلب توجه داشت که هیئت‌مدیره در رابطه با حقوق سهامداری کاملاً تابع نظرات سهامداران و در حوزه انجام وظایف و تکالیف مقرر، موظف به اجرای قوانین و مقررات مصوب است. همچنین با توجه به ماهیت شاپرک باید به مرزبندی‌های موجود نیز توجه نمود، تا اثر بخشی وظایف و مسئولیت‌ها در راستای اهداف کلان قرار گیرد. این موارد با نگاهی منصفانه معرف ابعاد چندگانه شاپرک و نقاط قوت آن می باشد.
.
نقش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در شاپرک و شبکه الکترونیکی پرداخت کشور تا چه حد است؟
در درجه نخست باید دانست که متولی نظام پولی منجمله نظام پرداخت کشور به نمایندگی از حاکمیت به عهده بانک مرکزی است. از سوی دیگر با نگاهی منصفانه به جرأت می‌توان گفت که شاپرک با حمایت بی دریغ مدیران ارشد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گام‌های موثری در نهادینه کردن شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در این دو سال برداشته که با سال‌های قبل اصلاً قابل مقایسه نیست.
در حال حاضر با تمرکز شاپرک بر این شبکه امنیتی بالا و رقابتی نسبتاً در حال توسعه ایجاد شده که کمترین حاصل آن برای مردم تضمین پرداخت و تامین امنیت کلیه تراکنش‌هاست و در حال حاضر چیزی به نام تراکش گم شده غیر قابل شناسایی وجود ندارد و رسیدهای صادره با آرم و نام شاپرک تضمین یک تراکنش موفق و قابل وصول است، این اقدام خدمت قابل تقدیری بوده که با همت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حاصل شده است.
.
در تعداد شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیکی عضو شاپرک تغییری حاصل خواهد شد؟
تصمیم‌گیری در این خصوص از اختیارات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است ولی به طور کلی باید عرض کنم مانعی برای هیچ یک از بانک‌ها، دارندگان کارتخوان‌ها و علاقه‌مندان سرمایه‌گذاری در این زمینه وجود ندارد. تمایل کلی در جهت رشد و توسعه این شبکه با محوریت مشارکت حداقلی بانک‌ها و مشارکت حداکثری بخش خصوصی در راستای شکل‌گیری و ساماندهی مستقل شبکه الکترونیکی پرداخت کارت است و صدور مجوزهای آتی بر این محور استوار خواهد بود لذا مناسب خواهد بود که شرکت‌های فعلی در این راستا گام‌های موثری را بردارند تا در زمان مقتضی از آمادگی لازم قبلی برخوردار باشند.
.
تاسیس شاپرک چه منافعی را در بر داشته است؟
سوال بسیار خوبی است، شاپرک یک شبکه جزیره‌ای، ناپیوسته و کم‌نظارت را به یک شبکه منسجم، تحت نظارت و قابل قبول تبدیل نمود. در این شبکه نظام‌مند فضای فعالیت یکسان با امکان رقابت سالم برای شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت کارت فراهم شده است که تعدادی از دست‌آوردهای اولیه و کلی آن عبارتند از:
1. استاندارد و یکسان‌سازی فرایندهای شبکه الکترونیکی پرداخت کارت در کشور، برای کلیه شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت کارت
2. امنیت توام با نظارت کلیه تراکنش‌های شبکه
3. اطمینان و تضمین تراکنش‌های مردم با امکان رصد متناظر با فرآیندها
4. صدور رسید با آرم شاپرک به منزله تضمین دریافت وجوه توسط فروشندگان در مقاطع زمانی مشخص شده
5. حذف فعالیت‌های غیر بانکی در بستر شبکه الکترونیکی پرداخت کارت و ایجاد فضای رقابتی عادلانه در بستری یکسان
6. ایجاد بستر شفاف برای پیگیری تراکنش‌ها برای رفع اشکالات احتمالی
7. شفاف‌سازی فرآیند دریافت و پرداخت تراکنش‌ها و در صورت لزوم نظارت بر عودت وجوه ناشی از معاملات انجام نشده
8. مستند بودن تمامی تراکنش‌ها بر اساس استانداردهای امنیتی مدون
9. ارایه خدمات مناسب به همه دارندگان کارت‌های بانکی و امکان استفاده از همه کارت‌ها در تمامی کارتخوان‌ها
.
با توجه به این تلاش‌ها جایگاه امروز شاپرک را کجا می‌بیند؟
اگر واقع بین بوده و به گذشته نگاهی داشته باشیم، در میابیم که شاپرک طی دو سال اخیر گام‌های مؤثر و مفیدی را برداشته است. ولی اگر بخواهیم با توجه به جایگاه متعالی شاپرک و وظیفه خودمان در قبال هموطنان عزیزمان به آینده فکر کنیم باید بگوییم که تازه در آغاز راه هستیم و باید در راستای اهداف و وظایف محوله، ضمن بهره‌گیری از برنامه‌ریزی‌های مدون، گام‌های بلندتری را در زمینه توسعه خدمات پرداخت الکترونیکی و ارتقای صنعت بانکداری کشور برداریم. طرح‌های ملی چون شاپرک فقط نقطه آغازی برای شروع دارد و پایانی برای آن متصور نیست چون از نظر ما عرصه خدمت به مردم را پایانی نیست و این کلید موفقیت و بقای شاپرک خواهد بود.
.
ارتباط شاپرک، بانک‌ها و PSPها را چگونه می‌بینید؟
از نظر ساختاری بانک‌ها سهامدار و PSPها مجموعه تحت نظارت شاپرک هستند و از طرف دیگر ارتباط بانک‌ها با شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پرداخت کارت عمدتاً ارتباط سهامداری و یا کاری است.
ولی در کارکرد، به گمان من صنعت بانکداری از دیدگاه کلان، از عوامل موثر در اقتصاد و شاخص‌های کلان اقتصادی کشور بوده و در عین حال چرخ محرک اقتصاد خرد در رابطه با گردش نقدینگی و پولی در جامعه می‌باشد. از سوی دیگر شبکه الکترونیکی پرداخت کارت به عنوان بستر پرداخت الکترونیکی، جریان ساز و تسهیل کننده تجارت خرد در سطح کشور می‌باشد و اگر هر یک از دو عنصر حیاتی اقتصاد، در زمینه تخصصی و مورد انتظار عمل کنند و در حیطه فعالیت‌های نیز تداخل نداشته باشند قهراً برای یکدیگر هم‌افزایی به مراتب بالاتری خواهند داشت.
توسعه تجارت الکترونیکی در بستر شبکه الکترونیکی پرداخت کارت، نه تنها موجب افزایش استفاده از پول الکترونیکی و کاهش گردش پول نقد و به تبع آن حذف هزینه‌های مربوط خواهد بود بلکه موجبات ایجاد اطمینان در تجارت و تضمین اعتبار ذینفعان شده و به گسترش تجارت امن و متعاقب آن به گسترش تجارت اعتباری با تضمین پرداخت آتی منجر خواهد شد و این شفافیت و جریان به سرعت گردش اقتصادی کشور دامن زده و به نوبه خود موجب افزایش و رشد درآمدی جامعه می‌گردد که با این کار هم افزایی قابل توجهی هم از جهت نقدینگی و هم از نظر حجم برای صنعت بانکداری فراهم خواهد آورد.
.
در انتها اگر سخنی دارید بفرمائید.
تشکر، تشکر از همه افرادی که در این مسیر مشوق، همیار و همکار شاپرک بودند و کمتر از آنها یاد شده، تشکر از روسای محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ دبیر کل محترم، برادر گرامی جناب آقای احمدی که بی‌شائبه پشتیبان این طرح بودند، مدیرکل محترم فناوری اطلاعات آقای حکیمی که هم تئورسین این طرح بودند و هم بی دریغ زمان زیادی برای شاپرک تخصیص دادند و کمتر از ایشان و زحمات ایشان تشکر شده، مدیر محترم اداره نظام‌های‌پرداخت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مدیران و اعضای محترم هیئت مدیره شرکت ملی انفورماتیک که همه پشتیبان شاپرک بوده و هستند، کارکنان و مدیران مجموعه شاپرک علی‌الخصوص آقای قطبی که به عنوان اولین مدیرعامل، زحمات زیادی تقبل کردند و در نهایت مساعدت و همراهی اعضای هیئت مدیره قابل تقدیر و تشکر است. والسلام
منبع: شاپرک