مدیر انتشارات راه پرداخت از‌ آینده صنعت نشر در عصر اقتصاد دیجیتال می‌گوید / عبور از اغراق‌گویی درباره حذف کتاب‌های کاغذی

سی‌وچهارمین نمایشگاه تخصصی بین‌المللی کتاب در حال برگزاری است و تا 30 اردیبهشت ادامه دارد. انتشارات تخصصی راه پرداخت با کتاب‌های حوزه فناوری مالی با موضوعات ارزهای دیجیتال و بلاکچین، هوش مصنوعی، علوم داده، نوآوری، اقتصاد دیجیتال، حقوق، امنیت، فین‌تک و زیرشاخه‌های آن یکی از ناشرانی است که در این نمایشگاه حضور دارد. شبستان، غرفه شماره 4 راهروی 9 نشانی غرفه انتشارات راه پرداخت است که در آن آخرین کتاب‌های انتشارات راه پرداخت؛ ازجمله کتاب‌های کسب‌وکار نوین مشاوره، حکمرانی دیجیتال، چاپ آخر قانون بی‌قانونی، آینده در اشتراک است، راهنمای تصویری فریلنسری، زیکونومی، فریلنسر شش‌رقمی، بزونومیکس، مبانی متاورس و… قابل‌ دسترس هستند.

رضا قربانی، مدیر انتشارات راه پرداخت در ششمین روز این نمایشگاه درباره آینده صنعت نشر در سایه اقتصاد دیجیتال سخنرانی کرد. بر اساس گفته‌های او، بسیاری از افراد بر این باورند که صنعت چاپ در عصر فناوری‌های نوین رو به سقوط است و با گسترش فناوری نمی‌توان آینده‌ای برای این صنعت متصور بود. اینکه «آیا کتاب آینده‌ای دارد؟»، «سرانجام کتاب چاپی چه خواهد بود؟»، «آیا کتاب چاپی در دنیای امروز مهم است؟» و «در آینده کتاب‌ها چه شکلی به خود خواهند گرفت؟» از عمده‌ترین دغدغه‌های ناشران چاپ در چند سال اخیر و از جمله پرتکرارترین سؤالات مردم در این‌ خصوص در فضاهای اجتماعی بوده است.

 به گفته قربانی، در سال‌های گذشته بسیاری از افراد صنعت چاپ را صنعتی رو به خط پایان می‌دیدند و بر این گمان بودند که در عصر فناوری شیوه سنتی چاپ زنده نخواهد ماند. او می‌گوید: «گرچه تأثیر فناوری بر صنعت نشر غیرقابل‌انکار است اما ۸۰ درصد کتاب‌های فروخته‌شده در سال‌های اخیر از دسته کتاب‌های چاپی بوده‌اند نه فایل صوتی یا نسخه دیجیتال.»

قربانی معتقد است از هر 10 کتابی که به فروش می‌رسد 9 نسخه آن چاپی و فقط یک نسخه آن دیجیتال است. این تعریف ممکن است برای برخی نشانگر آینده‌دار بودن کتاب دیجیتال باشد، اما واقعیت این است که سهم کتاب دیجیتال در برهه‌ای از زمان به 65 و 50 درصد هم رسیده، اما به‌مرور سهم این مدل از کتاب از سبد خریدها کم شد و امروز به 10 درصد رسیده است. 

مدیر انتشارات راه پرداخت اضافه کرد که نباید این بازگشت تمایل‌ها به کتاب‌های چاپی را به قداست کاغذ و بی‌اهمیت‌بودن نسخه‌های دیجیتال تعمیم دهیم، در نظر داشته باشیم که کاغذ هم نوعی فناوری است که به برق نیازی ندارد و هرآنچه بر آن ثبت می‌شود همیشه ثابت خواهد ماند.

او معتقد است صنعت نشر در هر دو بخش دیجیتال و چاپی آینده خواهد داشت، اما لازم است از اغراق‌های‌ حذف‌شدن کتاب‌های چاپی هم عبور کنیم.

قربانی با اشاره به اهمیت کتاب در دنیای امروز ادامه داد: «چند سالی است که کتاب به محصولات رسانه‌ای مانند روزنامه، تلویزیون، مجله، فیلم و… اضافه شده است. هدف از تولید کتاب در ساختار رسانه‌ای به چهار موضوع  آموزش، اطلاع‌رسانی، انتقال فرهنگ و سرگرمی‌سازی دلالت دارد.»

او با اشاره به مدل ساده‌شده نظام رسانه توضیح داد که به‌ طور کلی نظام رسانه به موضوعاتی مانند نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و نیز سواد رسانه‌ای و رسانه‌های بیگانه منشعب می‌شود و اهدافی مثل به‌دست‌آوردن بازار، مسئولیت اجتماعی و فعالیت حرفه‌ای را به شکل خصوصی، عمومی و دولتی در بر می‌گیرد.

قربانی گسترش فناوری را با به انزوا کشیده‌شدن شیوه تولید سنتی چاپ در تضاد نمی‌داند. او درباره مسیر پیش‌ رو و چشم‌انداز آن پیش‌بینی می‌کند: «فناوری نحوه فروش، توزیع و شیوه‌های تولید محتوا را تحت تأثیر قرار خواهد داد؛ مدل‌های جدیدی از کسب‌وکار وارد صنعت نشر می‌شود و ارزش پیشنهادی، مسیر ارتباط با مشتری و نوع مخاطبان تغییر می‌کند.»