دردسرهای بانکی تغییر نکردن ساعت رسمی کشور / از تولید نشدن رمز پویا تا اختلال در انجام تراکنش

تغییر نکردن ساعت رسمی کشور در سال جدید دردسرهای بانکی برای مردم و به‌خصوص کسب‌وکارها از تولید نشدن رمز پویا تا اختلال در انجام تراکنش ایجاد کرد.

امسال برخلاف سال‌های گذشته ساعت رسمی کشور در بامداد دوم فروردین به جلو کشیده نشد که این موضوع بسیاری از سرویس‌های موبایلی، بانکی و اینترنتی و دستگاه‌های اندرویدی و ویندوزی را برای یک ساعت با اختلال مواجه کرد.

همچنین، ساعت برخی از گوشی‌ها تغییر کرد که رگولاتوری دلیل آن را منتشر نکردن نسخه به‌روزرسانی‌شده توسط تولیدکنندگان گوشی اعلام کرد و گفت که در حال پیگیری‌های لازم در این زمینه است.

اما ماجرای تغییر نکردن ساعت رسمی کشور تبعات دیگری نیز داشت که اختلال در انجام تراکنش‌های بانکی به دلیل عدم تطابق ساعت انجام تراکنش با ساعت موبایل، تغییر ساعت برداشت بانک از حساب اشخاص حقیقی و حقوقی و تولید نشدن رمز پویا روی گوشی‌هایی که ساعت آنها تغییر کرده از جمله این موارد است.

رمزبان و بام‌ بانک ملی نمونه‌ای از  پلتفرم‌هایی هستند که با مشکل در ارائه خدمات مواجه شده بودند که به نظر می‌رسد امروز سوم فروردین ۱۴۰۲ مشکل آنها حل شده است. کاربران در استفاده از رمزساز پاسارگاد، رمزساز آینده (ریما)، اینترنت‌بانک سامان، همراز بانک تجارت و رمزنگار بانک ملت هم با مشکلاتی مواجه بوده‌اند. شهرپی بانک شهر هم با جابه‌جایی ساعت در زمینه برداشت حساب، کاربران را با مشکلاتی مواجه کرده و برای مثال به‌ جای ساعت ۱۰ ساعت ۹ برداشت حساب‌ها را انجام داده است.

در این زمینه، فعالان آی‌تی و بانکی معتقدند مشکلات ایجادشده در پی تغییر نکردن ساعت رسمی کشور باعث شد بحران y2k سال ۲۰۰۰ را درک کنیم. این بحران به وقایع مربوط به قالب‌بندی و ذخیره‌سازی داده‌های تقویم برای تاریخ‌های آغاز شده از سال ۲۰۰۰ مربوط می‌شود که در آن زمان، بسیاری از برنامه‌های نمایانگر سال‌های چهاررقمی فقط با دو رقم آخر در نظر گرفته شده بودند و این باعث می‌شد تا سال ۲۰۰۰ از سال ۱۹۰۰ غیرقابل‌تشخیص باشد که نمایش تاریخ قرن بیستم در چنین برنامه‌هایی می‌توانست باعث خطاهای مختلفی مانند نمایش نادرست تاریخ‌ها و ترتیب نادرست سوابق خودکار تاریخ‌دار شود.

در این زمینه، مصطفی امیری، مدیرعامل زرین‌پال در رشته توییتی با اشاره به بحران y2k سال ۲۰۰۰ به بیان فنی مشکلات پرداخت‌یاری زرین‌پال پرداخته و گفته است که برخلاف تصور موضوع تغییر نکردن ساعت به یکی از چالش‌های اصلی تیم زرین‌پال در دو روز اخیر تبدیل شده بوده و به نظر می‌رسد دولت و مجلس می‌توانستند با زمان‌بندی بهتر، پذیرش این تغییر را راحت‌تر کنند.

محمد یاراحمدی مدیرمحصول پلتفرم آپ نیز در رشته توییتی چالش تغییر ساعت را محدود به زمان گوشی‌ها ندانسته و گفته است: «حل موضوع به این سادگی نیست که تولیدکنندگان یک نرم‌افزار با یک نسخه جدید مشکل را حل کنند. هزینه به‌روزرسانی اجباری برای پلتفرمی که مخاطبانش را نفر به نفر جمع کرده کار ارزانی نیست و موجب ریزش کاربران می‌شود. اثر این تغییر فقط روی نرم‌افزار گوشی‌های موبایل نیست. کارت‌خوان‌های پرداخت با کارت و بسیاری پلتفرم‌های دیگر هم با مشکل مواجه می‌شوند.»
یاراحمدی در ادامه بیان کرد: «اگر زمان تنفس بیشتری برای این کار داده می‌شد نه نیازی به به‌روزرسانی اجباری نرم‌افزارها بود و نه نگرانی از بابت سیستم‌‌عامل‌های قدیمی به وجود می‌آمد.»

علاوه بر این، فعالان بانکی و آی‌تی عمده مشکلات پیش‌آمده در پی تغییر نکردن ساعت رسمی کشور را در تغییر عجولانه قانون از سوی قانون‌گذار می‌دانند و معتقدند باید تغییرات نرم‌افزاری در این زمینه صورت بگیرد.

حتی درباره مشکلی که تغییر نکردن ساعت رسمی کشور در تولید رمز پویا ایجاد کرد، برخی از فعالان آی‌تی در شبکه بانکی معتقدند اگر رمز پویا بر اساس زمان ایجاد نمی‌شد، اکنون این مشکل را نداشتیم و در این راستا بیان کردند: «هر نوع تغییر در ساعت دستگاه تلفن همراه مشتری می‌تواند باعث بروز ایرادات جدی در هماهنگی الگوریتمی بین سرورهای بانک صادرکننده و دستگاه مشتری شود.»

بنابراین، تغییر نکردن ساعت رسمی کشور مشکلات و دردسرهایی برای مردم و به‌خصوص کسب‌وکارها ایجاد کرد که قانون‌گذار می‌توانست با برنامه‌ریزی و هماهنگی درست پیش از این موضوع از میزان این مشکلات کم کند‌.