پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نشست تخصصی فرایند نوآوری در صنعت بانکداری و پرداخت مطرح شد / خدمات بی‌ان‌پی‌ال و لندتک؛ روند اصلی سال 1402
نشست تخصصی فرایند نوآوری در صنعت بانکداری و پرداخت با حضور آرش بهجو، مدیرعامل شرکت اسمارت سیستم؛ محمد فرجود، مدیرعامل هلدینگ فناوری بانک تجارت؛ مسعود وکیلی‌نیا، مدیرعامل شرکت ارتباط فردا؛ حسین اسلامی، رئيس هیئت‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران؛ حسام حبیب‌الله، معاون فناوری اطلاعات بانک شهر؛ محمد صادقی، مدیرعامل شرکت بهسازان ملت در دومین روز هشتمین نمایشگاه تراکنش ایران برگزار شد. به عقیده مهمانان نشست با توجه به شرایط تورمی موجود و نیاز کاربران، لندتک‌ها و سرویس‌های ارائه اعتبار در محل خرید سال آینده روند اصلی اکوسیستم فین‌تک ایران خواهند بود. ریسک‌ها و چالش‌های رگولاتوری در صنعت فین‌تک نیز از دیگر موضوعات مورد بحث در این نشست بود.
در ابتدای نشست محمد فرجود در توضیح اهمیت نوآوری بیان کرد: «در صنعت بانک و پرداخت روندها به سرعت پیشروی می‌کنند و همه ناگزیر از پذیرش آن هستند؛ این به نوعی یک اجبار برای همه بازیگران این حوزه است نه انتخاب.» فرجود با اشاره به تأثیر کرونا بر سرعت دیجیتالی‌شدن روندها گفت: «کرونا با همه معایبش همه را به عصر دیجیتال هل داد. الان اکوسیستمی داریم که موتورهای متعددی چه در لایه تکنولوژی و چه در سمت تقاضا آن را حرکت می‌دهند و به سمت تحول می‌برند. اگر نوآوری را تغییر به سمت ایجاد ارزش بهتر تعریف کنیم بررسی محصولات بانک و پرداخت نشان‌دهنده ابعاد مختلف کاربرد این نوآوری است.»
تبدیل زنجیره ارزش به شبکه ارزش
فرجود در ادامه نشست ضمن بیان اینکه نوآوری در مدل کسب‌وکار یکی از ابعاد نوآوری است، گفت: «نقش‌های بازیگران این اکوسیستم در زنجیره ارزش در حال تغییر است و به سمت مشارکت حرکت می‌کند. زنجیره ارزش در صنعت نیز به نحوی تبدیل به شبکه ارزش شده است؛ به این معنی که همه بازیگران هم‌زمان هم ایجاد ارزش می‌کنند و هم از بقیه ارزش دریافت می‌کنند و در خیلی از موارد نیز جایگاه مشتری و ارائه دهنده سرویس عوض می‌شود.»
او ادامه داد: «یکی از مهم‌ترین ابعاد نوآوری در این اکوسیستم نوآوری در حوزه مدلهای کسب‌وکاری است. طبق یک آمار بازیگران حوزه بانک اذعان کرده‌اند تا سال ۲۰۲۵، ۸۶ درصد از نوآوری‌ای را که برای صنعت متصور هستند در تعامل با فینتکها به دست می‌آورند. در حال حاضر بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری‌های مالی درخصوص ادامه فعالیت بانک‌ها نظرات متفاوتی دارند و برخی معتقدند که بانک‌ها به مفهوم امروزی به زودی از بین خواهند رفت. به طور کل با هر موجودیتی که از بازیگران سنتی حوزه بانک و پرداخت مواجه باشیم یکی از مهم‌ترین مسائل بازتعریف ارتباطی است که این بازیگران با فینتکها خواهند داشت.»
فرجود گفت: «ما در بانک تجارت سه مدل کسب‌وکار نوآورانه را پیاده سازی کرده‌ایم؛ به عنوان مثال طرحی که امروز در این نمایشگاه معرفی کرده‌ایم پلتفرمی غیرحضوری است که خودمان بر روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. اولین سرویس این پلتفرم ارائه غیرحضوری وام ازدواج است. مدل دیگر را در تعامل با فینتکها داریم که در حوزه بانکداری باز است و در این مدل سعی کرده ایم بانک تجارت را با مشارکت در طرح‌هایی که توسط دیگر پلتفرم‌ها ارائه می‌شود به اکوسیستم نزدیک کنیم. نمونه مدل سوم نیز که ترکیب دو مدل قبلی است، طرحی است که در سرمایه‌گذاری بر پلتفرم دیجی‌پی به عنوان open banking به این پلتفرم سرویس‌دهی می‌کنیم و از طرفی دارای سهمی از این کسب‌وکار هستیم.» او تأکید کرد: «یکی از محورهای کلیدی نوآوری در مدلهای کسب‌وکار مشارکت بازیگران است.»
او در انتها تأکید کرد: «ارزشی که نوآوری در مدلهای کسب‌وکار به زنجیره اضافه می‌کند معمولا در سطح بالاتری از ارزشی است که محصولات نوآورانه ایجاد می‌کنند.»
تغییر پارادایم صنعت پرداخت
در ادامه این نشست تخصصی مسعود وکیلی‌نیا درتوضیح ترندهای دنیای فناوری‌های مالی توضیح داد: «بزرگ‌ترین روند حاکم بر فضای نوآوری هوش مصنوعی است. شاخصه‌های هوش مصنوعی به سرعت وارد حوزه فناوری های مالی شده‌اند و خیلی از فرایندهای مهم صنعت فناوری‌های مالی نظیر احراز هویت‌ها به سمتی می‌رود که کاملا مبتنی بر هوش مصنوعی باشد. نوع پرداخت‌‌ها نیز به سرعت در حال توسعه و درآمیختن هرچه بیشتر با فناوری است. در حال حاضر ما در آخرین نسخه از پلتفرم آبانک محصولی را ارائه کرده‌ایم که با استفاده از آن پرداخت به صورت کامل با استفاده از دستیار صوتی صورت می‌گیرد و این ابتدای مسیر ترندهای روز دنیای فناوری‌های مالی نظیر هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و .. است.»
او ادامه داد: «به عنوان اگر اخبار همین ده روز گذشته را پیگیری کرده باشید حتما متوجه شده‌اید که مایکروسافت سرمایه گذاری عظیمی در حوزه هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی محتواها در جست‌وجوی کاربران انجام داده است. بدون شک یکی از اثراتی جانبی چنین اقداماتی متحول‌شدن صنعت پرداخت خواهد بود.»
وکیلی‌نیا ضمن تأکید براینکه در یک بازه پنج‌ساله همه‌چیز را بسیار متفاوت از آنچه هست می‌بینیم ، بیان کرد: «موضوعاتی که از آن صحبت می‌کنیم تغییراتی معمولی نیستند بلکه به زودی شاهد یک پارادایم شیفت در صنعت پرداخت خواهیم بود.»
سرمایه انسانی؛ مهم‌ترین ریسک حوزه فناوری‌های مالی
در ادامه این نشست حسین اسلامی در توضیح ریسک‌ها و خطراتی که اکوسیستم فناوری‌های مالی، بانک و پرداخت با آن روبه‌روست بیان کرد: «مهم‌ترین ریسک حوزه زیرساخت، سرمایه انسانی است. در حال حاضر نیز در زیست‌بوم بانکداری و پرداخت رشد خوبی داشه‌ایم باید یاد و خاطره کسانی را گرامی بداریم که به سرمایه‌گذاری بر نیروهای انسانی وقع نهاده بودند.»
او ادامه داد: «ما در حال حاضر در اکوسیستم در نگهداشت سرمایه انسانی با ریسک جدی مواجهیم. پیش‌تر حوزه بانک جز پنج حوزه اصلی مورد علاقه فارغ‌التحصیلان بود؛ اما شرایط به وجود آمده اوضاع را تغییر داده است.» اسلامی تأکید کرد: «ارائه یک تصویر روشن و شفاف از آینده مهم‌ترین خواسته سرمایه انسانی است و هرچیزی که این تصویر را مخدوش کند تأثیرات مخربی بر اکوسیستم خواهد داشت.»
اسلامی با بیان اینکه ریسک دوم این صنعت، رگولاتوری است، عنوان کرد: «هرزمان که اقتصاد دیجیتال پیشرفت کرده یکی از دلایل آن رگولاتوری ضعیف بوده است. اگر تاکسیرانی تهران خیلی قوی بود امکان شکل‌گیری اسنپ و تپسی وجود نداشت. در حوزه بانکی با یک رگولاتوری قوی مواجهیم و زمانی که همکاری حداکثری از سوی این رگولاتور صورت نگیرد نمی‌توان از یانک‌ها و شرکتها انتظار داشت در زمینه‌ّای نوآورانه پیشرفت کنند.» او ادامه داد: «باید جرأت و جسارت نوآوری در رگولاتور ایجاد شود.»
اسلامی گفت: «ریسک سرکایه‌گذاری مجدد از جمله خطرات دیگری است که در حوزه فین‌تک وجود دارد. هزینه سرمایه؛ذاری مجدد در این حوزه بالاست به طوری که کسانی که در همین حوزه درامد دارند حاصز نیستند مجددا در این حوزه سرمایه گذاری کنند.» رئيس هیئت‌مدیره نصر تهران تأکید کرد: «باید در سطح مدیریت بانک‌ها مدیران مسلط به حوزه فناوری داشته باشیم و مدیران باید اشراف کامل داشته باشند به این حوزه نه اینکه صرفا در مورد آن شنیده باشند.»
به گفته او با وجود همه این‌‌ها لازمه پیشرفت اقتصاد دیجیتال اینترنت آزاد است وباید این موضوع را به حاکمیت انتقال داد.
بهبود تجربه کاربری نیازمند همکاری سازمان‌هاست
در ادامه این نشست محمد صادقی نیز در خصوص اقدامات لازم برای بهبود تجربه کاربری افراد بیان کرد: «اگر فقط در مورد بانک‌ها صحبت کنیم باید بگویم بانک‌ها تا به این لحظه مسیر رشد خوبی را پیموده‌اند. برای بهبود تجربه کاربری رسیدن به نوعی بلوغ در نظام بانکی لازم است تا به دید درستی از مشتریان برسیم. به عنوان مثال اگر بخواهم از هوش مصنوعی در یک محصول استفاده کنیم باید دید باز و داده کافی داشته باشم. به طور کل مسئله تجربه کاربری را می‌توان تا حد زیادی با استفاده از خلاقیت و نوآوری بهبود بخشید؛ مشکل اصلی در خود سازمان‌هاست.»
او در ادامه توضیح داد: «کاربر نهایی نمی‌تواند برای استفاد از خدمات بانک‌ها و شرکتها تعداد زیادی نرم‌افزار نسب کند؛ بنابراین بلکه باید به سمت ایجاد نوعی مشارکت سازمانی در شبکه‌های اجتماعی حرکت کنیم تا کاربران مجبور به نصب نرم‌افزارهای متعدد نباشند و چنین بهبودی در تجربه کاربری مشتریان نیازمند همکاری میان شرکتها، سازمان‌ها و بانک‌هاست.»
طبق توضیحات او شرکتها و بانک‌ها باید از سفارشی‌کردن محصولات خود به سمت شخصی‌سازی آن‌ها حرکت کنند.
محمد فرجود در ادامه نشست در خصوص فضای موجود میان بانک‌هاو فینتکها عنوان کرد: «در حال حاضر درک ارز ش تعامل میان بانک‌ها و فینتکها اتفاق افتاده است. سؤال اساسی اسن است که در حاضر کسب‌وکارها تا چه اندازه نوآوری را در بطن استراتژی‌های خود به کار می‌برند و یا اینکه تا چه اندازه هنوز به حزه نوآوری به عنوان یک ابزار می‌نگرند. اگر مورد اول اتفاق افتاده باشد باید سرمایه و وقت زیادی صرف کرد. هنوز نسبت اقتصاد دیجیتال ما به کل اقتصاد در تمامی حوزه‌ها بسیار کم است اما باید بپذیریم که فینتکها مزیت رقابتی ایجاد می‌کنند و فقط ابزار نیستند.»
به گفته فرجود فینتکها شناخت دقیقی از فضای قانون‌گذاری ندارند. بانک‌ها هم متقابلا شناخت کافی را نسبت به فینتکها ندارند و شاید یکی از وظایف اصلی فناوری اطلاعات بانک‌ها ترجمه نیازهای بازار برای طرفین است.
مدیرعامل هلدینگ فناوری بانک تجارت ادامه داد: «چند مسیر خوب در حوزه فین‌تک اغاز شده است به این دلیل که هم الزامات آن وجود دارد و هم در بازار نیاز آن احساس می‌شود. به طور مثال در حوزه اعتباردهوی خرد به دلیل آنکه تا ئیش از این سرویس درستی در خصوص اعتباردهی خرد ارائه نشده بود شرکت‌های این حوزه به خوبی در حال رشد هستند.»
به گفته فرجود زنجیره‌های اعتباری هنوز دست نخورده است و ظرفیت رشد خوبی دارد.
او در ادامه تآکید کرد: «حلقه اصلی کسب‌وکارهایی که آینده را ازآن خود خواهند کرد کسب‌وکارهای حوزه داده هستند و پس کسب‌وکاری که داده‌ها را در اختیار دارد خدمات بهتری ارائه می‌دهد. به طور مثال 80 درصد داده‌هایی که بانک‌ها می‌توانند با استفاده از ان مشتری‌های خود را تحلیل کنند از حوزه پرداخت جمع‌اوری می‌شود که متاسفانه بانک‌ها استفاده مناسبی از آن ندارند.»
مسیر توسعه اکوسیستم از یونیکورن‌ها می‌گذرد
در ادامه نیز وکیلی‌نیا در توضیح انتخاب سخت فینتکها برای توسعه یا تلاش برای نگهداشت وضعیت عنوان کرد: «اولین قدم مدیریت یک شرکت کاهش ریسک آن است و باید برای کسب‌وکار یک مدل پایدار وجود داشته باشد و بنابراین پایداری مسئله مهمی است. از این جهت فرهنگ مناسبی نداریم. درسازمان‌های کشور وجود ندارد.»
او ادامه داد: «چالش‌ها فضای خلاقیت را گسترس می‌دهند و چون در حال حاضر با محدودیت منابع مواجه هستیم شاهد محصولات خلاقانه‌تری در سال‌های آینده خواهیم بود. تغییر زیرساخت‌هایی مثل اینترنت و رگولیشن هم باید در سطح اول اواویت‌بندی قرار داده شوند.»
به گفته وکیلی‌نیا پیشران اصلی اکوسیستم اقتصادی نوآوری کشور شرکت‌های بزرگ یا همان یونیکورن‌ها هستند. هند ببستر از 50 یونیکورن دارد و این باعث رشد هرچه بیشتر اکوسیستم نوآوری هندوستان خواهد شد.»
او ادامه داد: «ما تا به حال تجریه‌های موفق زیادی از SMEها نداشته‌ایم. توسعه شرکت‌های کوچک و متوسط از مسیر شرکت‌های بزرگ می گذرد.»
نیازمند یک صبر استراتژیک در مواجهه با رگولاتوری هستیم
در ادامه نشست حسین اسلامی در توضیح ایجاد یک تعادل سازنده، مدیریت ریسک و حرکت به سمت رگولاتوری زیست‌بوم نوآوری کشور گفت: «مدیریت ریسک به معنای از میان برداشتن ریسک‌های یک کسب‌وکار نیست؛ بلکه دانش ریسک در وهله اول به معنای شناخت ریسک‌های موجود و ارائه راه‌حل‌هایی برای حل آن‌هاست.»
یک رگولاتور باید بداند در چه مواقعی چشم‌های خود را ببندد. خیلی از مواقع نیازی به ورود رگولاتور نیست و قانون‌گذاران باید به این بلوغ برسند که برخی موضوعات را به اکوسیستم بسپارند و نتایج آن را ببینند.»
اسلامی در انتهای توضیحات خود عنوان کرد: «ادبیات مذاکره با رگولاتور متفاوت است و من به دوستان خودم توصیه می‌کنم که در این باره تجدید نظر کنند؛ گاهی ممکن است حرف حق هم شنیده نشود. نباید منتظر سرعت قابل قبولی در این مذاکره باشیم و درواقع ما نیازمند یک صبر استراتژیک در برخورد با رگولاتور هستیم.»
در ادامه نشست محمد فرجود در مورد موضوع اینترنت اشیا در زیست‌بوم نوآوری ایران عنوان کرد: «یکی از دلایل عدم توسعه این حوزه در اکوسیستم نوآوری کشور نبود مورد‌های کسب‌وکاری برای استفاده در چنین طرحی است. شاید موضوع برخی ابزار پرداخت در حوزه اینترنت اشیا جدی‌تر باشد اما نیازمند هزینه‌های زیاد سخت‌افزاری است.»
صادقی در توضیح مسیر حرکت فناوری‌های مالی در سال آینده گفت: «بهتر است که در سال آینده نیاز مشتری بهتر شناسایی شود و محصولات فین‌تکی بر این اساس طراحی شود. اگر قانون‌گذاران و وضعیت موجود اجازه دهد فین‌تک به سمت شخصی‌سازی محصولات برای مشتریان حرکت می‌کند.»
اسلامی نیز در این خصوص بیان کرد: «موضوع اصلی اکوسیستم نوآوری در کشور در سال آتی لندتک‌ها هستند آن هم نه به دلیل موضوعات مربوط به فناوری بلکه به دلیل وضعیت حال حاضر جامعه و شرایط تورمی موجود.»
وکیلی‌نیا نیز ضمن تأیید اینکه لندتک‌ها روند اصلی اکوسیستم نوآوری در سال 1402 هستند عنوان کرد: «این روند از هم‌اکنون در ارتباط فردا آغاز شده و ما سهامدار دو لندتک قسطا و لندو هستیم. همین امروز پلتفرم قسطا توانسته به تمام اهداف برنامه‌ریزی شده خود دست یابد و این روند درسال آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود.»
به گفته وکیلی‌نیا سال آینده Open web platformها علاوه بر بانک و پرداخت در تمامی حوزه‌های اکوسیستم نوآوری جایگاه خوبی خواهند داشت.
او ادامه داد: «تمام تلاش ما در آینده ارتباط فردا این خواهد بود که به سمت چنین پلتفرمی حرکت کنیم. مجموعه فینوتک تدر این حوزه گام‌های مثبتی برداشته است و ما تلاش می‌کنیم در آینده وارد حوزه خدمات غیربانک و پرداخت نیز بشویم.»
فرجود نیز عنوان کرد: «با توجه به نیاز جامعه، تمامی سرویس‌های مبتنی بر اعتبار از جمله لندتک‌ها در سال آینده جایگاه خوبی خواهند داشت. به طور خاص انتظار می‌رود که در سال آینده سرویس‌های مبتنی بر ارائه اعتبار در محل خرید به صورت جدی‌تر و با سبد کالا و خدمات گسترده‌تر ارائه خواهد شد.»
او در نهایت عنوان کرد: «در حوزه کسب و کار نیز جای چندین سرویس خوب برای مشارکت و ارائه اعتبار بع کسب‌وکارها خالی است. علاوه بر این موضوع احراز هویت دیجیتال نیز ترند خواهد بود.»
