پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بررسی راه پرداخت از جزئیات دستورالعمل جدید ارائه خدمات بانکی به اتباع نشان می‌دهد / دارندگان کارت آمایش همچنان در فهرست ممنوعه‌ها
وزارت اقتصاد دستورالعمل جدید ارائه خدمات بانکی به اتباع را منتشر کرد. برخلاف خوش‌بینی‌ها مبنی بر صدور این بخشنامه و حل مشکلات بانکی مهاجران، جزئیات این دستورالعمل نشان می‌دهد نظام بانکی ایران همچنان درهای خدمات بانکی خود را روی عمده مهاجران افغانستانی بسته است؛ به‌طوری که فقط مهاجرانی که دفترچه اقامت ویژه دارند از دریافت تمامی خدمات بانکی بهرهمند خواهند بود و سایر مهاجرانی که دارنده دفترچه آمایش، دفترچه اقامت یا دفترچه پناهندگی هستند از دریافت عمده خدمات بانکی محروم هستند و جزو ممنوعه‌ها معرفی شدهاند.
بعد از سال‌ها گرفتاری مهاجران برای دریافت خدمات بانکی و رسانه‌ای‌شدن این موضوع، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی در ماه‌های اخیر اعلام کردند به دنبال حل مشکلات بانکی اتباع بوده و در همین راستا در حال تدوین دستورالعملی برای ارائه خدمات بانکی به مهاجران هستند. حالا این دستورالعمل منتشر شده، اما در جزئیات آن خبری از حل مشکلات بانکی عمده مهاجران افغانستانی نیست.
در این دستورالعمل که از سوی شورای عالی مقابله و پیشگیری از جرائم پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم وزارت اقتصاد صادر شده، نحوه ارائه خدمات بانکی به اشخاص خارجی مشخص شده است. هرچند این دستورالعمل به‌عنوان یکسری اقدامات جدید معرفی شده، اما محتوای آن تقریباً تکرار همان سیاست‌هایی است که از قبل در حال اجرا بود. در این دستورالعمل، افراد «خارجی» در سه گروه دسته‌بندی شدهاند.
گروه اول شامل کسانی می‌شود که دارای دفترچه اقامت ویژه هستند یا دارای اقامت دیپلماتیک، کنسولی و اقامت خدمت هستند. این گروه طبق این دستورالعمل از تمامی خدمات بانکی بهرهمند خواهند بود و بانک‌ها مجاز به ارائه هرگونه درخواست بانکی به این گروه مانند سایر مشتریان خود هستند.
مدرک اقامتی دفترچه ویژه توسط پلیس مهاجرت و گذرنامه فراجا برای اتباع خارجی ساکن در ایران صادر می‌شود. یکی از موارد صدور دفترچه اقامت ویژه برای کسانی است که در قالب «برنامه همکاری با متخصصان و کارآفرینان بین‌‌المللی» یا «آی‌کانکت» واجد شرایط شناخته شدهاند. پذیرفته‌شدگان این طرح از اقامت ویژه سه‌ساله و پنج‌ساله برخوردار هستند. همچنین اتباع خارجی که در قالب گردان فاطمیون و زینبیون در جنگ سوریه حضور داشتند، از سوی دولت ایران اقامت ویژه دریافت کرده‌اند. این نوع مدرک تقریباً تمامی حقوق شهروندی به‌جز حقوق سیاسی را برای مهاجران ایجاد می‌کند.
اما در میان جمعیت مهاجران، کسانی که دارای این دفترچه هستند به نسبت سایر مهاجران اندک‌اند و طبق اعلام رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه در سال 1401 حدود 50 هزار نفر دارای دفترچه اقامت ویژه هستند. در حالی که جمعیت مهاجر افغانستانی ساکن ایران حدود پنج میلیون نفر برآورد می‌شود.
گروه دوم اتباعی هستند که دارای مدرک آمایش، دفترچه اقامت یا دفترچه پناهندگی هستند. این افراد بیشترین جمعیت مهاجر در ایران را شامل می‌شوند و از بین پنج میلیون نفر جمعیت برآوردی مهاجر افغانستانی، حدود دو میلیون و 500 هزار نفر کسانی هستند که طبق دسته‌بندی بانک مرکزی جزو گروه دوم تشخیص داده شدهاند. بر این اساس این گروه تقریباً مانند سابق از عمده خدمات بانکی همچنان محروم خواهند بود.
ارائه هرگونه خدمات بانکی آنلاین به گروه دوم ممنوع است. همچنین افتتاح حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری با دسته‌چک، فروش ارز، اجاره صندوق امانات و نقل‌وانتقالات الکترونیک برای این مهاجران ممنوع است.
وزارت اقتصاد برای گروه دوم آستانه مجموع مبالغ برداشت از طریق درگاه‌های غیرپرداخت را اعمال کرده است. همچنین این افراد برای خرید از طریق کارت بانکی با محدودیت سقف مواجه هستند و سقف هر تراکنش برای اتباع معادل ۵۰۰ هزار تومان است. این دسته از اتباع برای برداشت روزانه از حساب سپرده خود فقط مجاز به برداشت مبالغ خرد هستند و برداشت بیشتر برای آنها ممنوع است.
محدودیت جغرافیایی از دیگر مصوبات این دستورالعمل است. برای مثال اگر فردی در تهران افتتاح حساب کند، نمی‌تواند در مشهد خدمات بانکی دریافت کند و شعبه بانک از متقاضی می‌خواهد به همان بانکی که افتتاح حساب کرده، مراجعه کند.
اتباع مدت‌هاست در دریافت خدمات بانکی با مشکل مواجه هستند و نهادهای مرتبط پیش‌تر وعده حل این مشکلات در قالب بخشنامه بانک مرکزی را داده بودند. افشار دارابی، سخنگوی وزارت کشور در واکنش به ممنوعیت و محدودیت ارائه خدمات بانکی به اتباع اعلام کرده بود مشکل ارائه خدمات به اتباع خارجی رفع خواهد شد. او گفته بود: «وزارت کشور زمانی که از مشکل اتباع خارجی برای دسترسی به خدمات بانکی مطلع شد، بلافاصله پیگیری‌های خود را در این زمینه آغاز کرد و مشکل ارائه خدمات بانکی به اتباع خارجی حل خواهد شد.»
همچنین مدیر روابط عمومی بانک مرکزی وعده داده بود خدمات مبتنی بر کارت و خرید اینترنتی برای تمامی اتباع خارجی در دسترس قرار خواهد گرفت و سایر خدمات بانکی پس از دریافت اطلاعات هویتی از مراجع ذی‌صلاح ارائه خواهد شد.
اما حالا بخشنامه جدید وزارت اقتصاد آب پاکی را روی دست اتباع ریخته و به‌صورت رسمی ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها را تأیید و تثبیت کرده است.