پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
یوتیوبرها با تبلیغ رمزارزها و پیش‌بینی‌هایی که غالباً اشتباه از آب درمی‌آید، درآمد زیادی به جیب میزنند. برای آنها این یک سرگرمی پول‌ساز و برای دنبال‌کنندگان‌شان چیزی شبیه رولت روسی است. نگاهی انداخته‌ایم به متن و حاشیه اینفلوئنسری در دنیای رمزارزها.
در ماه دسامبر سال گذشته یوتیوبری به نام کارل رون‌فلت که کانال یوتیوبی The Moon را راه انداخته، در فاکس‌نیوز حضور پیدا کرد و پیش‌بینی بزرگی را درباره رمزارزها مطرح کرد.
بالاترین قیمت بیت‌کوین تاکنون 60 هزار دلار بوده و آن زمان به زیر 50 هزار دلار سقوط کرده بود، اما این یوتیوبر که قبلاً کارمند یک سوپرمارکت بود و امروز به یک اینفلوئنسر رمزارز در سوئد تبدیل شده، به بینندگان برنامه گفت که این رمزارز تا پایان سال 2022 به قیمت خیره‌کننده 300 هزار دلار خواهد رسید.
رون‌فلت به مجری مهمان برنامه The Claman Countdown گفت: «بیت‌کوین پادشاه است.» پس از آن نیز به 560 هزار دنبال‌کننده کانال یوتیوبی خود گفت: «خیلی خوشحالم که می‌توانم در یک رسانه مهم درباره رمزارز صحبت کنم. این شخصاً برای من جذابیت زیادی دارد، چون می‌خواهم باعث پذیرش گسترده رمزارزها شوم.»
متأسفانه پیش‌بینی‌های رون‌فلت هنوز برای بینندگان او در فاکس و دنبال‌کنندگانش در یوتیوب محقق نشده است. در بهار امسال و حتی در همین روزها بیت‌کوین به زیر 20 هزار دلار هم رسید. با وجود اینکه بیش از نیمی از سال گذشته، این رمزارز هنوز حول‌وحوش همین قیمت است و در مقایسه با اوج قیمتش در سال 2021، ارزش آن به کمتر از یک‌سوم کاهش یافته است.
همزمان با اینکه محبوبیت رمزارزها افزایش پیدا می‌کند، نسل عجیبی از مبلغان رمزارز که یک‌شبه ظهور کرده‌اند به میلیون‌ها نفر در رسانه‌های اجتماعی و همچنین در رسانه‌های سنتی توصیه‌های مشکوکی می‌کنند. این اینفلوئنسرها که در اتومبیل یا اتاق‌شان از خود فیلم می‌گیرند و با مخاطبان‌شان حرف میزنند، در یک قلمرو مبهم و خاکستری شغلی قرار دارند؛ جایی بین مجری تلویزیون، تحلیلگر سهام، مشاور مالی و… .
سودی که این اینفلوئنسرها می‌برند، خیلی بیش از درآمدی است که صرفاً از رمزارزها به دست می‌آید. بسیاری از آنها لینک‌های صرافی‌های رمزارز را به اشتراک می‌گذارند و از تخفیف‌های معاملات دنبال‌کنندگان‌شان، هزاران دلار سود می‌برند. بعضی از آنها تی‌شرت‌ها و کالاهایی را با مارک رمزارزها به هواداران خود می‌فروشند. همچنین کلاس‌های آنلاینی با حمایت این اینفلوئنسرها برگزار می‌شود که به شرکت‌کنندگان وعده می‌دهند آنها را از راه رمزارز به یک میلیونر تبدیل می‌کنند. بعضی‌ها هم از طریق تبلیغ برای شرکت‌های رمزارزی که به‌دنبال شناخته‌شدن هستند، درآمدهای کلانی داشته‌اند.
این جریان‌های درآمدی به این معنی است که اینفلوئنسرهای رمزارز، فارغ از اینکه بازار در چه وضعیتی قرار دارد، در حال سود کردن از دنبال‌کنندگان‌شان هستند.
برنامه‌های تلویزیونی و نشریات به‌دنبال متخصصانی هستند که بتوانند بازار رمزارز را پیش‌بینی کنند، اما این اینفلوئنسرها مرتباً در CNBC، فاکس، فوربس، بلومبرگ و اینسایدر حضور پیدا می‌کنند و بدون اینکه اعتبار توکن‌های مورد علاقه خود را به قدر کافی بررسی کرده باشند، درباره مزایای آنها با اغراق صحبت می‌کنند.
پیش‌بینی‌های دور از انتظار از سوی کسانی که پیشینه غیرمتعارف دارند
در بهار گذشته جان واسکوئز، مدیر سابق 48ساله شعبه منطقه‌ای شرکت ولزفارگو که اکنون به اینفلوئنسر تبدیل شده در یک پست ویدئویی به 1.1 میلیون دنبال‌کننده خود در تیک‌تاک گفت: «به کلماتی که از دهان من بیرون می‌آید اعتماد نکنید، بلکه به احساس و ارتعاش درون‌تان اعتماد کنید.»
پیش‌بینی‌های واسکوئز محقق نشد. شش کوینی که او به خوانندگان اینسایدر در نوامبر 2021 پیشنهاد کرد، به‌صورت میانگین 73 درصد افت کردند. آلت‌کوین دیگری که او در فوریه 2022 به دنبال‌کنندگانش توصیه کرد، ریپل بود. در آن زمان قیمت ریپل 0.84 دلار بود و اکنون به 0.32 دلار کاهش پیدا کرده است. (او در یک ایمیل گفت که صحبت‌های او همواره بر اساس دیدگاه بلندمدت بازار است و کسی بر اساس آنها به‌سرعت ثروتمند نمی‌شود.)
واسکوئز مثل بسیاری از همکارانش در حوزه رمزارز، سابقه نامتعارفی دارد که به رمزارز مربوط نیست. او قبل از اینکه توصیه‌هایی در زمینه رمزارز ارائه دهد، یک تولیدکننده محتوای ویدئویی درباره سلامتی در شبکه تیک‌تاک بود. در سال 2021 که زمینه تولید محتوای خود را به رمزارز و امور مالی تغییر داد، تعداد دنبال‌کنندگانش را به عددی هفت‌رقمی رساند. او اکنون ویدئوهایی را ضبط می‌کند که خودش آنها را در جست‌وجوی حقیقت می‌نامد و در آنها از شایستگی‌های عیسی مسیح، تیک‌تاک و رمزارز حرف می‌زند.
تجربه واسکوئز در بانکداری به او تجربه‌ها و پیش‌زمینه‌هایی از امور مالی داده است، اما بسیاری از همتایان او چنین سابقه‌ای ندارند. برخلاف متخصصان امور مالی -از برنامه‌ریزان مالی معتبر تا تحلیلگران پژوهشگر- اکثر تحلیلگران حوزه رمزارز مدرک معتبری در این زمینه ندارند و درباره امور مالی آموزشی ندیده‌اند.
از شوفری به اینفلوئنسری
بن آرمسترانگ که صاحب کانال BitBoy Crypto در یوتیوب است، اینفلوئنسر معروفی است که 1.4 میلیون دنبال‌کننده دارد. او قبلاً مسئول یک مرکز بازپروری جوانان در جورجیای آمریکا بود که دولت با فعالیت آن به‌دلیل عدم رعایت استانداردهای نظارتی مخالفت کرد. کریستوفر یاسچینسکی با نام مستعار MMCrypto، قبلاً یک راننده تاکسی بود و اکنون به حوزه رمزارز وارد شده و در رسانه‌های خبری؛ از فوربس تا CNBC توصیه‌های خود را به اشتراک می‌گذارد. رون‌فلت نیز پیش از اینکه در یوتیوب در زمینه رمزارز فعالیت کند و به دوبی برود، در یک فروشگاه مواد غذایی صندوق‌دار بود.
عملکرد یاسچینسکی و آرمسترانگ شبیه به رون‌فلت و واسکوئز است. قبل از اینکه بیت‌کوین سقوط کند، یاسچینسکی پیش‌بینی کرد این رمزارز به 300 هزار دلار برسد. آرمسترانگ نیز پیش از اینکه سلسیوس ورشکست شود، از آن دفاع می‌کرد، اما حالا رون‌فلت، یاسچینسکی و آرمسترانگ به ایمیل خبرنگاری که به‌دنبال نظرشان بود، پاسخ ندادند.
اد گرتسن، رئیس سابق انجمن ملی برنامه‌ریزی مالی گفته شما باید قبل از اینکه درباره امور مالی توصیه کنید، درباره آن تجربه داشته باشید. به گفته او، مشاوران مالی سنتی قبل از اینکه بخواهند به مردم مشاوره مالی بدهند، آموزش‌های جدی می‌بینند. آنها همچنین تحت قواعد سختگیرانهای در زمینه جرایم مالی، ورشکستگی و سرمایه‌گذاری‌هایی که ممکن است موجب تعارض منافع شوند، کار می‌کنند. به گفته وی البته داشتن گواهی و اعتبار همه چیز را حل نمی‌کند، اما به شما اعتماد و اطمینان بیشتری می‌بخشد.
هم واسکوئز و هم آرمسترانگ طی سال‌های 2000 تا 2009 اعلام ورشکستگی کرده بودند که مستلزم اعلام آن به کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) بود و کارفرمایان بالقوه آن را بررسی می‌کردند. یوتیوبرها تعهدی برای افشای کامل دارایی‌هایشان ندارند و به مخاطبان خود اطلاع نمی‌دهند که آیا آنها به‌عنوان تولیدکننده محتوا در آنچه تبلیغ می‌کنند، سهمی دارند یا خیر. آرمسترانگ که احتمالاً از مقررات و قوانین اطلاع دارد، یک نامه سلب مسئولیت در ویدئوهای خود گذاشته و در آن تأکید می‌کند که دیدگاه‌های او صرفاً نظرات شخصی اوست، نه توصیه‌های مالی.
اینجا قوانین یوتیوب حاکم است!
البته رمزارز در یوتیوب با دنیای مالی سنتی که تحت نظارت قوانین است، تفاوت دارد. حتی تحلیلگران باسابقه وال‌استریت هم در پیش‌بینی‌های خود اغلب دچار اشتباه می‌شوند. برای مثال جیم کرامر در CNBC که فارغ‌التحصیل گلدمن ساکس است، به‌دلیل دیدگاه‌هایش درباره بازار و انتخاب‌هایش در زمینه سهام، به‌صورت گسترده‌ای مورد تمسخر قرار گرفته است، اما بعضی از کارشناسان می‌گویند که اعتبار دادن به این رشته می‌تواند به نظارت بیشتر بر این صنعت کمک کند.
به گفته یکی از استادان دانشکده کسب‌وکار دانشگاه کلمبیا، اعتبار دادن به اینفلوئنسرها ممکن است به‌اشتباه به مصرف‌کنندگان بازار این اطمینان خاطر را بدهد که آنها درک اساسی از بازار رمزارز دارند و به استانداردهای حرفه‌ای پایبند هستند. اعتبار همه چیز را حل نمی‌کند، اما به شما اندکی اطمینان بیشتر می‌دهد.
وقتی پیش‌بینی‌های بسیاری از اینفلوئنسرها با مشکل مواجه می‌شود، آنها از جریان‌های درآمدی دیگرشان برای پر کردن کیف پول‌شان استفاده می‌کنند.
بسیاری از آنها تا حد زیادی متکی به لینک‌هایی هستند که برای ارجاع به صرافی‌های رمزارز به اشتراک می‌گذارند. آنها در ازای این کار از صرافی‌ها مشوق‌های مالی دریافت می‌کنند. آرمسترانگ و اینفلوئنسرهای دیگر بارها و بارها، بایننس را از طریق به اشتراک گذاشتن لینک تبلیغ کرده‌اند، اما سایت‌های معاملاتی کوچکتر مثل بیت‌جت (Bitget) و فمکس (Phemex) نیز مشوق‌های مشابهی را به اینفلوئنسرها عرضه می‌کنند. همچنین در یوتیوب تعداد زیادی دوره‌های آموزشی برای معاملات رمزارز وجود دارد که یوتیوبرهای کمتر شناخته‌شده آن را ارائه می‌دهند و بینندگان‌شان را ترغیب می‌کنند به لینک‌هایی که به اشتراک گذاشته‌اند، مراجعه کنند.
آرمسترانگ، رون‌فلت و یاسچینسکی هم بارها صرافی سنگاپوری بای‌بیت (ByBit) را تبلیغ کرده‌اند؛ این صرافی به کاربران امکان می‌دهد که وارد معاملات حاشیه‌ای پرریسک شوند. این شیوه به معامله‌گران اجازه می‌دهد هنگام معامله از روش وام‌گرفتن با وثیقه رمزارزی استفاده کنند. این کار می‌تواند سودآوری زیاد داشته باشد یا اینکه برعکس اگر بازار افت کند، سرمایه‌گذار را با زیان قابل توجهی مواجه کند. صرافی کوین‌بیس قبل از اینکه به‌دلیل دغدغه‌های نهادهای ناظر این گزینه را حذف کند، به مشتریان امکان معاملات اهرمی به میزان سه‌برابر وثیقه‌شان را می‌داد، اما بای‌بیت به کاربران اجازه می‌دهد به میزان 100 برابر معاملات اهرمی انجام دهند.
آرون شاروکمن، معاون گروه آموزشی و اخلاقی رسانه پوینتر (Poynter) به سایت اینسایدر گفته که به این موضوع می‌اندیشد چگونه برنامه‌هایی که هدف‌شان ارجاع‌دادن به صرافی‌هاست، به اینفلوئنسرها این انگیزه را می‌دهند که معاملات بی‌پروا و نسنجیده را تشویق کنند.
او گفت: «آنها برای موفق‌شدن شما سرمایه‌گذاری نمی‌کنند. برای درآمد منِ نوعی که تولیدکننده محتوا هستم، لازم است که شما به‌عنوان کاربر صرفاً در این برنامه سرمایه‌گذاری کنید. برد یا باخت شما برای من مهم نیست. تنها نکته مهم، ورود شما به این برنامه است.» او همچنین گفت: «زمانی که یک معامله شبیه چنین چیزی باشد، تولیدکننده محتوا تنها روی یک چیز سرمایه‌گذاری می‌کند و آن وادار کردن شما به سرمایه‌گذاری در آن سیستم است. او روی موفقیت شما سرمایه‌گذاری نمی‌کند و این بخش اساساً برای او اهمیتی ندارد. در این صورت می‌توان گفت که چنین ارتباطی پیوند میان تولیدکننده محتوا و کاربر را از میان برده است. در نتیجه با یک مشکل اخلاقی روبه‌رو هستیم.»
صرافی بای‌بیت ادعا می‌کند که 11 هزار شریک اینفلوئنسر دارد که برای هر اشتراک‌گذاری لینک به آنها 500 دلار می‌دهد و اگر این کاربران در صرافی معامله کنند، به ازای هر معامله، اینفلوئنسر 30 درصد از کارمزد را به‌عنوان حق کمیسیون دریافت می‌کند. بای‌بیت در سایت خود نوشته که تاکنون بیش از 5600 بیت‌کوین را به‌عنوان کمیسیون پرداخت کرده که به قیمت امروز، معادل بیش از 120 میلیون دلار است.
دوره‌های آنلاین پولی مدل دیگری از کسب‌وکار است که در میان اینفلوئنسرها محبوبیت دارد. بن آرمسترانگ یک برنامه آموزش رمزارز به اسم بیت‌لب‌آکادمی را تبلیغ می‌کند که هزینه آن 30 دلار در ماه است. واسکوئز به دنبال‌کنندگان خود برنامه تری‌تی واریور آکادمی را می‌فروشد؛ این برنامه متعلق به یک گروه رمزنگاری است که به اعضا اهمیت معامله رمزارز، تناسب اندام و شیوه‌های نگرش را می‌آموزد. واسکوئز قبلاً به اینسایدر گفته بود که این آکادمی بیش از 1200 عضو دارد و او از آن درآمد هفت‌رقمی کسب کرده است.
امسال یک کاربر توییتر با نام کاربری @ZachXBT به‌عنوان یک حامی مالی پنهانی، از کانال آرمسترانگ درخواست تبلیغ کرده بود.
به گفته این کاربر، در ازای این درخواست برای او یک فهرست قیمت ارسال شد؛ از 2500 دلار برای یک مقاله خوب تا 40 هزار دلار برای یک مصاحبه در یوتیوب. خبرگزاری واشنگتن‌پست هم قبلاً درباره این معاملات مالی آرمسترانگ گزارش داده بود. آرمسترانگ به واشنگتن‌پست گفت که او در ژانویه 2022، پیش از اینکه محتوای حمایت‌شده را حذف کند، یک میلیون دلار از آن درآمد کسب کرد.
فهرست قیمتی که @ZachXBT آن را فاش کرد، نشان می‌دهد تعداد زیادی از اینفلوئنسرهای کوچک رمزارز نیز برای معاملات پنهانی مشابهی فهرست‌های قیمت دریافت کرده‌اند.
کریس لیچ (Chris Leach)، وکیل سابق کمیسیون تجارت فدرال به اینسایدر گفت اگر اینفلوئنسرها حمایت‌های مالی خود را اعلام نکنند، قوانین تبلیغات را زیر پا گذاشته‌اند. آنها برای اطلاع‌رسانی صحیح به مردم، باید حامیان مالی خود را در طول ویدئوهایشان معرفی کنند؛ البته به‌صورت روشن و آشکار، نه اینکه تبلیغ را در ویدئو به شکلی قرار بدهند که بیننده آن را نبیند.
در طول ماه‌های اخیر، آژانس‌های نظارتی مثل کمیسیون تجارت فدرال و کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا تیم‌هایی اجرایی در زمینه رمزارز تشکیل داده‌اند و به‌دلیل شکایات زیاد مشتریان بازار رمزارز درباره کلاهبرداری‌های بازار ارزهای رمزنگاری‌شده که به مردم وعده پول‌های هنگفتی می‌دهند، تحقیق می‌کنند.
لیچ می‌گوید از زمان‌های دور تا به امروز، کلاهبرداری با ما بوده است. ظاهراً رمزارز آخرین شکل تقلبی است که نهادهای نظارتی با آن مواجه شده‌اند.
نشانه‌ای مبنی بر توقف اینفلوئنسرها دیده نمی‌شود
در تابستان امسال کمیسیون تجارت فدرال قوانین سختگیرانهای برای تبلیغات اینفلوئنسرها پیشنهاد داد. چنین رویکردی در نقاط دیگر جهان از استرالیا تا بریتانیا هم دیده می‌شود، اما با وجود اینکه بازار رمزارز افت شدیدی داشته، به‌دلیل اینکه نظارت قانونی نیرومندی بر این بازار وجود ندارد، از سرعت حرکت اینفلوئنسرها کاسته نشده است.
بعضی از آنها از فروش کالا سود می‌کنند. برای مثال آرمسترانگ، واسکوئز و یاسچینسکی، همگی کلاه و تی‌شرت و لیوان می‌فروشند که رویشان شعارهایی چاپ شده است. در واقع طرفداران این اینفلوئنسرها با داشتن این کالاها وفاداری خود را به رمزارزها و اینفلوئنسرها نشان می‌دهند. برای مثال آرمسترانگ برای کسانی که از سقوط اخیر بازار ضربه خورده‌اند، تی‌شرتی را تبلیغ می‌کند که رویش نوشته شده: «آرام باش و شیبااینو بخر».
نام رون‌فلت هم در فهرست 30 نفر زیر 30 سال موناکو در فوربس جای گرفت. تصویر او در ماه آگوست روی جلد مجله کارآفرینی خاورمیانه قرار گرفت. او همچنین اخیراً در کانال خبر تجارت به نام چدار(Cheddar) حضور یافت و لقب میلیاردر گرفت.
این فقط یک سرگرمی است و شما کم‌هوشید!
بعضی از اینفلوئنسرها به منتقدان خود حمله کردند و قضاوت آنها را زیر سؤال بردند. آرمسترانگ در یک ویدئو که زمستان سال گذشته منتشر شد، مخالفانش را افرادی با ضریب هوشی بسیار پایین توصیف کرد. او همچنین در ادامه گفت که پیش‌بینی‌های او ماهیت سرگرمی دارد و این همان چیزی است که مردم می‌پسندند. از آن زمان تاکنون او به‌عنوان یک متخصص رمزارز در همه جا -از بلومبرگ تا دانشکده کسب‌وکار وارتون – حضور یافت.
او در ماه آگوست نیز شکایتی علیه یکی از یوتیوبرها به نام اتوزی(@Atozy) ثبت کرد. اتوزی، آرمسترانگ را به کلاهبرداری از مخاطبانش متهم کرده بود. این شکایت باعث شد دیگران در جامعه ارزهای رمزنگاری‌شده به اتوزی کمک مالی کنند تا بتواند از خود دفاع قانونی کند.
پیش‌بینی‌های بعضی از اینفلوئنسرها دور از ذهن است. در ویدئویی که اخیراً منتشر شد، رون‌فلت ادعای جسورانه دیگری را مطرح کرد و گفت: «تورم و فروپاشی نظام پولی می‌تواند بیت‌کوین را به صدها هزار یا میلیون‌ها دلار برساند.» او به دنبال‌کنندگانش گفت که ارزش این سکه در سال 2024 بیش از 10 میلیون دلار خواهد بود که در مقایسه با امروز یک رشد چهارهزاردرصدی محسوب می‌شود.
او در همین ویدئو لینک ثبت‌نام در صرافی بای‌بیت را قرار داد تا بینندگان به آن مراجعه و در این صرافی ثبت‌نام کنند.
منبع
کارنگ