پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
اپراتورها: مسدودسازی ارسال پیامک احراز هویت به کاربران ایرانی از طرف پلتفرم‌های خارجی است / کارشناسان: اختلال پیامکی در راستای سیستم فیلترینگ است
اپراتورهای تلفن همراه اعلام می‌کنند که مسدود شدن ارسال پیامک کد تأیید احراز هویت تلگرام و واتس‌اپ ربطی به آنها ندارد و پلتفرم‌های خارجی این سیاست جدید را علیه کاربران ایرانی اعمال کرده‌اند. در مقابل این اظهارنظر اپراتورها، برخی کارشناسان و متخصصان حوزه شبکه و امنیت با انتشار اسناد و مدارک مختلف می‌گویند مطمئن هستند که اختلال ایجادشده از طریق شبکه اپراتورهای تلفن همراه بوده که در راستای سیستم فیلترینگ جدید کشور پیاده‌سازی شده است.
این گروه از کارشناسان برای اثبات ادعای خود این سؤال را مطرح می‌کنند که اگر پلتفرم‌های خارجی جلوی ارسال پیامک‌های کد تأیید احراز هویت به کاربران ایرانی را گرفته‌اند، چطور جلوی ارسال پیامک‌های داخل شبکه اپراتورها که حاوی کلماتی مانند تلگرام، واتس‌اپ و توییتر است نیز گرفته شده است؟
چهارشنبه هفته گذشته (26 مرداد) کاربران در شبکه‌های اجتماعی خبر از مسدودسازی ارسال پیامک کد تأیید احراز هویت تلگرام و واتس‌اپ دادند. به‌دنبال این اتفاق کاربران مختلفی در توییتر با خطاب قرار دادن تلگرام، توییتر، واتس‌اپ و مدیران این شبکه‌ها از آنها خواسته‌اند که در این زمینه شفاف‌سازی کنند که آیا آنها باعث ایجاد این محدودیت شده‌‌اند یا خیر؟ هرچند این توییت‌ها بی‌پاسخ مانده‌اند. در همین زمینه نیز راه پرداخت با ارسال ایمیل‌هایی جداگانه به تلگرام، واتس‌اپ و توییتر از بخش پشتیبانی این سرویس‌ها دلیل عدم ارسال پیامک کد تأیید احراز هویت به کاربران داخل ایران را جویا شده؛ اما آنها تا لحظه انتشار این گزارش پاسخی به ایمیل‌ها نداده‌اند.
بعد از اما و اگرهای بسیار در مورد این اتفاق، روز گذشته (28 مرداد) ایرانسل و همراه اول در دو توییت مشابه اعلام کردند که مشکل «دریافت‌نکردن پیامک کد تأیید ورود به پلتفرم‌های خارجی» که کاربران از آن شکایت می‌کنند، حاصل سیاست جدید پلتفرم‌های خارجی است و به اپراتورهای ایرانی ارتباطی ندارد. این دو اپراتور تأکید کردند که هیچ‌گونه محدودیت یا تغییری در این زمینه از سمت آنها اعمال نشده است. همین اظهارت کافی بود تا باز هم موج انتقاد و اعتراض کاربران و متخصصان بلند شود.
پای این توییت همراه اول و ایرانسل ده‌ها کامنت وجود دارد که در آن کاربران و کارشناسان شبکه با ابراز تعجب از این اظهارنظر گفته‌اند که چطور این امکان وجود دارد که تلگرام، توییتر و اینستاگرام در یک اقدام هماهنگ ارسال پیامک به کاربران ایرانی را مسدود کنند، آن هم در شرایطی که وقتی کاربران پیامکی را که حاوی کلمات تلگرام، اینستاگرام، توییتر و واتس‌اپ باشد، حتی از داخل شبکه اپراتورها نمی‌توانند به خود یا دیگران ارسال کنند.
ایجاد محدودیت جدید برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی
دو روز بعد از انتشار خبرهایی در مورد دریافت‌نشدن پیامک حاوی کد تأیید احراز هویت از سمت تلگرام، توییتر و واتس‌اپ خبر می‌رسد که این اختلال که در روز‌های اول به‌صورت سراسری بود و حتی کاربران امکان ارسال پیامک به خود یا دیگران حاوی کلمات کد تلگرام، توییتر و واتس‌اپ را نداشتند، این اختلال کاهش و به‌صورت پراکنده در شبکه همراه اول، ایرانسل و رایتل دیده می‌شود.
متخصصان با اتکا به همین نوع از اختلال اعلام می‌کنند که مسئله فیلترینگ و سانسور مطرح است و این اتفاق ربطی به سیاست‌های پلتفرم‌های خارجی ندارد.
سعید سوزنگر، کارشناس شبکه و امنیت، از جمله کسانی است که اعلام می‌کند محدودسازی جدید برای ارسال‌نشدن پیامک تأیید احراز هویت از سمت تلگرام، واتس‌اپ و توییتر از داخل کشور و توسط اپراتورهای تلفن همراه اعمال می‌شود.
سوزنگر توضیحات همراه اول و ایرانسل را که دریافت‌نکردن پیامک کد تأیید ورود به تلگرام، واتس‌اپ و توییتر را حاصل سیاست جدید پلتفرم‌های خارجی دانسته‌اند، رد می‌کند و به راه پرداخت می‌گوید: «چنین چیزی به هیچ‌وجه امکان‌پذیر نیست. واقعیت این است که بعد از اعتراض کاربران و انتشار خبر ارسال‌نشدن پیامک کد تأیید احراز هویت تلگرام و توییتر این مشکل حالا رفع شده و به‌صورت پراکنده دیده می‌شود. مگر می‌شود پلتفرم‌های خارجی تصیم به عدم ارسال پیامک کد احراز هویت به کاربران داخل کشور بگیرند و بعد از دو روز مجدد تصمیم خود را عوض کنند و اجازه ارسال پیامک در این زمینه را بدهند.»
او در ادامه می‌افزاید: «یکی از دلایلی که می‌گوییم اختلال از داخل کشور است، دقیقاً به این خاطر است که حتی کاربران وقتی کلیدواژه کد تلگرام یا کد توییتر را هم برای خود در شبکه داخلی اپراتور ارسال می‌کنند، نمی‌توانند پیام را دریافت کنند. اگر محدودسازی از سمت سرویس‌دهندگان خارجی است، چرا پیام با کلیدواژه تلگرام و توییتر در شبکه داخلی اپراتورها ارسال نمیشود؟»
سوزنگر تأکید می‌کند روی سرشماره‌ای که مربوط به تلگرام بوده، اختلال عمدی ایجاد شده و کسانی که در این ماجرا دخیل‌اند، در حال بررسی هستند.
سوزنگر در این مورد می‌گوید: «حداقل تا دیروز پیامک با سرشماره تلگرام، واتس‌اپ و توییتر یا پیامک حاوی کلماتی با نام این شبکه‌های اجتماعی ارسال نمی‌شد و امروز هم با اینکه عده‌ای می‌گویند این مشکل رفع شده، ولی همچنان برخی در این زمینه با مشکل مواجه هستند. این اتفاق به‌صورت شفاف نشان می‌دهد اختلال در دریافت پیامک کد احراز هویتی ربطی به سرویس‌دهنده خارجی ندارد.»
به باور او سرویس‌دهندگان خارجی در این زمینه شفافیت دارند و اگر بخواهند چنین محدودیتی بگذارند، به‌صورت شفاف اعلام می‌کنند که سیاست جدیدشان این است که پیامک احراز هویت به ایرانیان ارسال نمی‌کنند و این در حالی است که هیچ‌جا این سرویس‌دهندگان در این زمینه اطلاع‌رسانی نکرده‌اند.
سوزنگر همچنین معتقد است یکی دیگر از دلایلی که ثابت می‌کند این اتفاق و محدودیت ربطی به سرویس‌دهندگان خارجی ندارد، این است که کاربران داخلی ایران آن‌قدر ارزش مالی برای شرکت‌هایی مانند گوگل، فیس‌بوک و تلگرام ندارند که این شرکت‌ها بخواهند سیاست متفاوتی برای کاربران ایرانی اعمال کنند.
سوزنگر در این مورد توضیح می‌دهد: «برای مثال تلگرام همین حالا اکانت پولی دارد که این اکانت برای همه کاربران دنیا قابل استفاده است، به‌جز کاربران داخل ایران. این مسئله در مورد گوگل و سایر شرکت‌های خارجی هم وجود دارد. منظور من این است که ما کاربر ارزشمند و پولی برای این شرکت‌های خارجی نیستیم که آنها بخواهند سیاستی بگذارند که مثلاً پیامک ارسال کد احراز هویت برای ایرانیان ارسال نشود.»
سوزنگر مشکل ایجادشده بر سر ارسال‌نشدن پیامک تأیید احراز هویت کاربران در شبکه‌های پیام‌رسانی مانند تلگرام و واتس‌اپ را نوعی اجرای خاموش طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی می‌داند. او اعلام می‌کند که حالا شرایط به جایی رسیده که به جای فیلتر مستقیم شبکه‌های اجتماعی، پهنای باند دسترسی به این شبکه‌ها را آن‌قدر کاهش می‌دهند که کاربر از خیر استفاده از این شبکه‌ها بگذرد.
به باور او از طرف دیگر با اتفاق اخیر در مورد ارسال‌نشدن پیامک با سرشماره شبکه‌های اجتماعی به نظر می‌رسد نوع دیگری از فیلترینگ برای جلوگیری از دسترسی به شبکه‌های اجتماعی در راه باشد. او در این مورد می‌گوید: «به جای اینکه دسترسی کاربران به شبکه‌های اجتماعی را با فیلترینگ، از کار افتادن فیلترشکن و کاهش پهنای باند محدود کنند، در قدم جدید تصمیم گرفته‌اند از اساس دسترسی کاربران به این شبکه‌ها را با مسدود کردن سرشماره‌های ارسال کد هویت این شبکه‌ها محدود کنند. در واقع با این کار می‌خواهند اصولاً کاربری امکان ثبت‌نام در این شبکه‌ها را نداشته باشد.»
به باور او با این سیاست جدید به مرور زمان تعداد افرادی که به این شبکه‌ها متصل می‌شوند، کاهش می‌یابد.
به دست آوردن سود اقتصادی برای اپراتورها
در کنار اینکه برخی کارشناسان محدودسازی و اختلال در دریافت پیامک کد تأیید احراز هویت برخی شبکه‌های اجتماعی خارجی را به اجرای سیستم فیلترینگ جدید و محدودکردن کاربران در استفاده از اینترنت و سرویس‌های اینترنتی ربط می‌دهند، برخی کارشناسان بحث‌های اقتصادی و تلاش اپراتورها برای دریافت سود بیشتر را هم در این ماجرا دخیل می‌دانند.
محمد خطیبی، کارشناس آی‌تی و امنیت سایبری، در گفت‌وگو با راه پرداخت اعلام می‌کند که محدودسازی ارسال پیامک تأیید احراز هویت تلگرام، توییتر و واتس‌اپ به خاطر بحث‌های فنی و سیاست‌گذاری به هیچ‌وجه نمی‌تواند از سمت سرویس‌دهندگان خارجی باشد. به باور او در این زمینه بحث‌های مربوط به سانسور و همچنین بحث‌های سود اقتصادی از سمت اپراتورهای تلفن همراه مطرح است.
خطیبی در این مورد به راه پرداخت می‌گوید: «همراه اول و ایرانسل می‌گویند دریافت‌نکردن پیامک کد تأیید ورود به پلتفرم‌های خارجی سیاستی از سمت خود این پلتفرم‌هاست که این یک ادعای کاملاً کذب و غیر قابل باور است. تلگرام به کاربران سراسر دنیا سرویس ارائه می‌دهد. مگر می‌شود در قبال این کشورها هیچ سیاستی را تغییر ندهد و مدام در مورد ایران سیاست‌هایش را در استفاده از این پلتفرم تغییر دهد.»
او با اشاره به اینکه در این زمینه علاوه بر بحث‌های محدودسازی بیشتر کاربران، می‌تواند بحث‌های اقتصادی و سود اپراتورها هم در میان باشد، توضیح داد: «ارسال هر پیامک کد احراز هویت از سمت سرویس‌دهندگان خارجی چهار سنت برای اپراتورهای ایرانی سود دارد و این در حالی است که برقراری تماس صوتی برای اعلام کد بین 12 تا 16 سنت می‌تواند برای اپراتورهای ایرانی سود به همراه داشته باشد؛ بنابراین این به نفع اپراتور ایرانی است که جلوی ارسال پیامک تأیید احراز هویت را بگیرد و کاربر را مجبور کند که از تماس صوتی استفاده کند.»
خطیبی تأکید می‌کند یکی از عوامل دیگری که ثابت می‌کند اختلال ایجادشده برای ارسال این پیامک‌ها از داخل کشور بوده، این است که این اختلالات حالا و بعد از اعتراض کاربران با کاهش قابل توجهی همراه بوده است.
