پنل تخصصی چالش‌های کسب‌وکار و رگولاتوری برگزار شد / توسعه BNPL با افزایش رگولاتوری

هفدهمین رویداد فیناپ میزبان یک پنل تخصصی درخصوص چالش‌های کسب‌وکار و رگولاتوری بود. مهران محرمیان؛ معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، امیرحسین داودیان؛ معاون مشتریان بانکداری شخصی بانک تجارت، علیرضا ماهیار؛ معاون فناوری اطلاعات و شبکه ارتباطات بانک ملی ایران، امید ترابی؛ مدیرعامل دیار دیجیتال، آرش بابایی؛ مدیرعامل ارتباط فردا و رسول قربانی سردبیر راه پرداخت به‌عنوان دبیر پنل حضور داشتند.

علیرضا ماهیار،معاون فناوری اطلاعات بانک ملی بااشاره به وضعیت ایران در شیوه رابطه میان کسب‌وکارها و رگولاتور گفت: «بیش از 60 درصد تسهیلات بانک ملی تسهیلات خرد است و مشتریان از فرایند پیچیده تسهیلات‌دهی گلایه دارند. همچنین روند کاغذبازی بسیار زیاد است درصورتی که معتقدیم مشکل بزرگ را می‌توانیم حل کنیم اما با روش نوآورانه. بانک می‌تواند نقش واسطه‌ای را به شکل دیگری ایفا کند اما باید پذیرفت که فرهنگ جامعه همچنان تمایل به دریافت تسهیلات نقد دارد. اینجا راهکاری مانندBNPLمی‌تواند خیلی کارآمد باشد.»

به گفته ماهیار درمورد قانون گذاری هم باید مقررات باز و شناور داشته باشیم. می‌توانیم به مشتری از بابت رفتار و نوع نگرش و نوع خرید اهمیت داد.

او تاکید می‌کند که همه اختلافات را به نهاد ناظر گره می زنند، درحالی‌که باید از ظرفیت‌ها استفاده کرد و از چند ابزار و چند مدل باید استفاده کرد.

در ادامه این پنل امید ترابی با اشاره به مسئله ریسک سیستماتیک در اقتصاد ایران گفت: «واقعیت اینجاست که ما دو مدل مسئله داریم؛ یکی ریسکی که از وضعیت اقتصادی می‌آید و یکی ریسک‌هایی که ما با رگولاتور داریم. ما اگر خیالمان راحت باشد، رگولاتور فضا را می‌بیند، شاید دست ما هم بازتر شود.»

از آن سو داوودیان یکی دیگر از سخنرانان این پنل معتقد است، ابتدا باید مشخص کرد که ما با چه چیزی مواجه هستیم؟«آیا ما با یک کسب‌و کار جدیدی روبه رو هستیم که بازیگران محدودی دارد یا با جریانی مواجه هستیم که عایدی بیشتری دارد و مشتری سریع‌تر اعتبار بهتری به دست می‌آورد.»

به گفته داوودیان حضور قانون گذار ضروری است و داستان BNPL فقط مربوط به لایه نهایی نیست.«منافع متضادی در زنجیره ارزش آن وجود دارد؛ کسی که تامین مالی می‌کند، می‌خواهد نرخ بهره خوبی داشته باشد اگر از این کار به درستی مراقبت نشود، می‌تواند منجر به این شود که در تامین مالی خرد هزینه  های بیشتری بپردازند. ما در برابر جریانی قرار داریم که اگر آن را درست بسازیم می‌تواند قوی باشد. ما در نهایت اگر بازی را درست انجام دهیم، تمامی حلقه‌های زنجیره می‌توانند محل اعتبار شوند، اعتبار زنجیره‌ها باید به خرد برسد.»

آرش بابایی نیز بااشاره به اینکه BNPL در دنیای امروز ترند شده و رشد قابل توجهی داشته است، گفت:«مدل نوین اعتبار را با مدل قدیمی‌تری مقایسه کنم، کارت اعتباری در ایران جاری است و رگوله شده است. نحوه مصرف کارت اعتباری عمده تر است و کارمزدهایی دارد اما BNPL صفر است.»

در ادامه این پنل مهران محرمیان از زاویه دید رگولاتور به شرح راهکارها پرداخت و گفت: «اینکه نرخ بهره واقعی مثبت است یا منفی تفاوت عمده‌ای ایجاد می‌کند و در برخی کشورها تسهیلات را بازاریابی می کنند اما در ایران نیازی به آن نیست. در مجلس بسیار تمایل بر این است که تسهیلات را از قبل تعیین کنند و تکالیفی برای بانک‌ها ایجاد می‌کنند. بالاتربودن تقاضا نسبت به عرضه را باید توجه کنیم، تتسهیلات داده می‌شود اما نمی‌دانیم این تسهیلات چگونه خرج می‌شود.»

او ادامه داد: «عدم استفاده موثر از اعتبارسنجی جزو مشکلات ماست، درحالی که اعتبارسنجی پایه اصلی تسهیلات‌دهی است. در چنین ساختاری می‌خواهیم از bnpl صحبت کنیم. نگاه رگولاتور به این موضوع مثبت است؛ چراکه بسیاری از مشکلات را می‌تواند حل کند. معجزه اعتبارسنجی را به چشم خودم دیدم و واقعا اتصال خروجی نکول BNPL به شرکت اعتبارسنجی به شدت می‌تواند کمک کند و هیچ نیازی به دخالت تنظیم‌گر نیست.»

او تاکید کرد: «اگر کشورهایی که در زمینه BNPL رگولیشن دارند، با کشورهایی که در این زمینه رگولیشن ندارند مقایسه کنیم، هرچقدر رگولیشن بیشتری انجام شود، BNPL گسترده‌تراست؛ نمونه آن کشور آمریکا یا هند است. بهترین مدل رگولیشن چیزی است که بنیان آن از سمت خود بازار بیاید؛ چالش اینجاست که مدلی که از سمت بازار می‌آید فقط به دغدغه‌های بازار پرداختند و این زمان رگولیشن را طولانی می‌کند.»

محرمیان در پاسخ به اینکه آیا BNPL خط قرمز بانک مرکزی است یا نه گفت: «میزان بهره‌ای که از کاربر گرفته می‌شود، خط قرمز بانک مرکزی است. مخاطبان این مدل کسب‌وکاری جوان هستند و برای دریافت اعتبار اشتیاق دارند.» او ادامه داد: «بانک مرکزی فعالان حوزه و قانون‌گذران را برای برگزاری جلسات متعدد دعوت می‌کند.»

در ادامه امید ترابی در خصوص کارت‌های اعتباری گفت: «بانک‌ها تمایل دارند که کارت اعتباری ارایه دهند چراکه می‌توانند کارمزد بیشتری بگیرند. رفتار ما با کاربر ربوی است و انتظار داریم که اولین روز اعتبار رابه پول تبدیل نکند.»

او ادامه داد: «چه نام اعتبار را بی‌ان‌پی‌ال بگذاریم چه کارت اعتباری باید به درستی اجرا شود. نظام بانکی در این باره عملکرد جدی‌ای نداشته است. با احترام به تمام همکاران بانکی را نظر من نباید موضوعات را کلان بررسی کنیم و به دنبال تاثیرات آن بر اقتصاد و .. باشیم.»

داوودیان در راستای صحبت‌های ترابی گفت که تورم ما از دو رقم فاصله گرفته است این شرایط یعنی نگهداری پول در بانک‌ها زیان آور است و منفعتی نخواهد داشت، این می‌شود که مجموعه‌ها از سپرده‌های بانکی به سمت کلاس‌های دارایی جدید با نقدشوندگی آنی حرکت می‌کنند. بانک‌ها واسط هستند و مجبورند که با نرخ بالا تسهیلات دهند.»

اگر بخواهیم تسهیلات خردرا طبقه‌بندی کنیم، BNPL یکی از دسته بندی‌هاست و تفاوتش با تسهیلات بانکی این است که این سرویس در نقطه فروش قرار دارد. بی‌ان‌پی‌ال می‌تواند نظام پرداخت را اصلاح کند اما باتوجه به قوانین و مقررات بانکی، بانک‌ها در این باره رفتاری منعطف ندارند اما بانکداری خرد واقعا سودآور نیست.

بابایی در ادامه خطاب به رگولاتور گفت: «قطعا در BNPL هم به قوانین نیاز داریم و حسایت‌ها قابل درکند. از حضار حاضر در پنل می‌خواهیم که شفافیت بیشتری را ایجاد کنند و شرکت‌ها باهم تبادل اطلاعات داشته باشند.»

ماهیار در بخش پایانی پنل به موضوع فرهنگسازی اشاره کرد و گفت: «تمام مقایسه‌های جهانی به شرطی درست است که تفاوت رفتار کاربران را هم در نظر بگیریم. رفتار کاربر خرد با رفتار کاربر شرکتی متفاوت است.» او در ادامه بیان کرد که در ایران اگر مسیر را درست الگو گذاری کنیم مصرف کننده و سرویس دهنده و سایر بازیگران می‌توانند حماسه ملی ایجاد کنند.»