پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
گفتوگو با امیر احسان برخورداری، مدیرعامل یکپی / ما یک رؤیا داریم
ابوالفضل رجبی / پلتفرم متصلکننده شبکه پرداخت بانکی داخلی به شبکه پرداخت بانکی بینالمللی است که فعالیت خود را از سال 1394 شروع کرده و پس از دو سال فعالیت، در سال 1396 نسخه اول پلتفرم یکپی را به کسبوکارها و فریلنسرهای ایرانی ارائه داد. بر اساس گفته امیراحسان برخورداری، مدیرعامل این مجموعه، تمام تلاششان در این سالها آن بوده که موانع حاصل از ملیت ایرانی در صادرات خرد کالا و خدمات کسبوکارهای کوچک و متوسط برداشته شود.
یکپی از طریق ارائه درگاههای بانکی بینالمللی برای کسبوکارهای آنلاین و سرویسهای لینک کوتاه اختصاصی خود به نام «یکپی لینک» این مهم را رقم زده است و اکنون حدود 70 هزار کاربر فعال دارد که به صادرات خرد محصولات و خدمات خود مشغول هستند. یکپی در حال حاضر سهم در حال رشدی از صادرات خرد محصولات دانشبنیان کشور را در دست دارد و امید دارد ظرف مدت چند سال آینده بتواند 20 درصد از سهم این بازار را از آن خود و رؤیای ۴۰۰ هزار کاربر فعال در حوزه کسبوکارهای خرد بینالمللی و فریلنسینگ بینالمللی را محقق کند. در ادامه گفتوگوی عصر تراکنش را با امیراحسان برخورداری، مدیرعامل یکپی میخوانید.
یافتن راهحلی برای رسمیسازی فعالیتهای برونمرزی
امیراحسان برخورداری، ابتدا درباره داستان شروع یکپی و هدف از تأسیس آن میگوید: «ایده تأسیس یکپی با یک سؤال که مدیران اولیه یکپی در سفری در ترکیه به آن رسیدند، آغاز شد. در آن زمان ما جلسهای با یک خانم کارآفرین ترکیهای که در آمریکا تحصیل کرده و به ترکیه برگشته بود، داشتیم. ایشان در آن زمان یک فروشگاه اینترنتی تأسیس کرده بود و وقتی ما را در همان لحظه دید، اولین سؤال ایشان این بود که چرا 35 درصد از مشتریان این فروشگاه اینترنتی، ایرانی هستند؛ در حالی که زبان و واحد پولی که فروشگاه با آن فعالیت میکند، ترکی و لیر است. این مسئله جرقه اصلی بود برای پرسش از اینکه چگونه میتوان مجموعهای مشابه در داخل ایران تأسیس و زیرساختهایی ایجاد کرد تا بتوانیم محصولات داخل کشور را به ترکیه و کشورهای دیگر صادر کنیم و بتوانیم مراودات مالی را نیز از همین طریق انجام دهیم.»
او در ادامه درباره اینکه چگونه نیاز کسبوکارهای داخلی با سرویسها و خدمات یکپی پیوند خورد، اضافه میکند: «با توجه به آنکه از ابتدای دهه 90 استارتاپها رشد چشمگیری را تجربه کردند، در سالهای 1395-1394 همزمان تعدادی از کسبوکارهای آنلاین به این نتیجه رسیدند که به اندازه کافی توانستهاند در بازار داخلی توانمندی و رشد مناسبی را کسب کنند، اما اینکه آیا میتوانند در بازار خارج از ایران نیز به چنین توانمندی و رشدی برسند، برایشان به یک پرسش مهم تبدیل شده بود. بر سر راه این امر نیز یک مانع بسیار بزرگ وجود داشت و آن، چگونگی دریافت وجه برای ارائه خدمات و محصولات بود. در آن زمان اداره پست برای صدور محصولات به خارج از کشور راهکارهای بسیار خوبی داشت و همچنین مجموعههای خصوصی دیگری نیز بودند که در این زمینه فعالیت میکردند، اما مسئله اصلی این بود که چگونه باید وجوه حاصل از فروش محصولات و خدمات را از خارج از کشور دریافت کرد. در آن زمان شکل دریافت وجوه حاصله از این فعالیت به شکل عمده غیررسمی و صرافیها بود و ریسکهای زیادی را نیز شامل میشد.»
برخورداری در توضیح چگونگی شکلگیری و ابعاد خدماتدهی پلتفرم «پرداخت بینالمللی یکپی» میگوید: «شروع فعالیت یکپی با یافتن راهحلی برای اطمینانبخشی به فعالیتهای تجاری آنلاین برونمرزی رقم خورد. ما برای این منظور از انتهای سال 13۹۵ پلتفرم «پرداخت بینالمللی یکپی» را راهاندازی کردیم و برای توسعه روزافزون آن برنامهریزی و تلاش مستمر داشتیم و یک سال بعد این پلتفرم آماده شد و مشتریانش که در ابتدا B2B بودند، به آن متصل شدند. در واقع درگاههای پرداخت بینالمللی از طریق یکپی ارائه شد و مشتریان یکپی، آن را روی سایت خود اضافه کردند. در همان اولین روزها از درگاههای پرداخت یکپی در حوزههای مختلف استقبال بسیار زیادی شد. بعد از این با الگوبرداریهایی که از سیستمهای خارجی کردیم، علاوه بر بازارهای B2B که محصولات و خدمات خود را به خارج از کشور صادر میکردند، تلاش کردیم خدمات B2C را به فریلنسرهای ایرانی و مجموعهها و اشخاصی که وبسایت یا کسبوکاری به شکل کلاسیک ندارند، اما خدماتی دارند که برای مشتریان آن طرف مرزها ارزشمند است، ارائه دهیم.»
عرضه یکپی لینک به بازار
او درباره ویژگی لینکهای پرداخت بینالمللی یکپی نیز صحبت میکند: «بر این اساس ما لینکهای پرداخت یکپی را که به اسم «یکپی لینک» مشهور است، عرضه کردیم. این لینکها برای هر کسی که وبسایتی نداشته باشد و بخواهد وجهی از خارج از کشور بابت خدمات و محصولاتی که دارد، دریافت کند، کاربردی است. بر این اساس ما یک صفحه شخصی به مشتری داخل یکپی ارائه میدهیم که او میتواند عکس و اطلاعات خود را به همراه یکپی لینک در آن قرار دهد. در مرحله بعد فرد میتواند لینک این صفحه را برای هر کسی در خارج از کشور ارسال کند و در صورت پرداخت مشتری، فرد صاحب صفحه میتواند معادل ریالی وجه پرداختی را در حساب بانکی داخلیاش دریافت کند. اساساً زیرساختی که یکپی ایجاد کرده، برای هر ایرانیای که بخواهد محصولات و خدمات ارزشمند خود را بدون آنکه حساب ارزی داشته باشد و بدون استفاده از کارتهای اعتباری خارج از کشور چون ویزا و مستر و تنها با داشتن حسابی در بانکهای داخلی دریافت کند، مفید است. این مشتریان با استفاده از پلتفرم یکپی بهراحتی میتوانند محصولات و خدمات خود را به خارج از کشور ارائه دهند.»
تحریمها، یکی از ریسکهای کسبوکاری یکپی
برخورداری درباره تأثیر و چالشهایی که تحریمها برای یکپی ایجاد کرده و همچنین درباره شکل مواجهه با آنها میگوید که در اصل تحریمها وجود داشتند و بعد یکپی بهعنوان یک راهحل به وجود آمد و مواجهه یکپی همانند برخی کسبوکارها نبود که در حال فعالیت بودند و بعد تحریمها اتفاق افتاد؛ «از روز اولی که یکپی را تأسیس کردیم، تحریم جزء یکی از ریسکهای کسبوکاری ما بود و واقعاً هم برای یکپی مسئله چالشبرانگیزی بود. به همین خاطر، فضای یکپی به سمت کسبوکارهای خُرد حرکت کرد و تمرکزمان را بر تراکنشهای خرد تا حدود 2500 یورو در درگاههای پرداخت بانکی گذاشتیم. ما سعی کردیم با توجه به تواناییهایی که در خارج از کشور داریم، همواره از مسیرهای قانونی حرکت کنیم و همزمان به نقاط حساس و ریسکآفرین نیز توجه داشته باشیم. در واقع در مواردی بهدلیل آنکه ریسک بزرگی در حوزه تحریمها وجود داشت، ما در آن حوزه ورود نکردیم و به همین خاطر به فضاهایی وارد شدیم که بتوانیم ریسک آن را مدیریت کنیم.»
او صحبتهایش را اینگونه ادامه میدهد: «در پنج سال فعالیت یکپی حتی در شدیدترین دوران تحریمهای بینالمللی و حتی در زمان رئیسجمهوری ترامپ نیز ما یک مشتری ایرانی نداشتیم که به خاطر ایرانیبودن مسیر پرداختی یا وجوه حسابش بلوکه شود و این مهم موفقیتی در کارنامه عملکردی یکپی است. در زمینه کنترل تحریمها نیز ما سعی کردیم تا جایی که میتوانیم، چالش تحریمها را مدیریت کنیم. ما همچنین برای تشدید تحریمها برنامهریزی داریم و عملکرد ما در سالهای پیش گواه این توجه و برنامهریزی است که توانستهایم ریسک تحریمی را کاهش دهیم. یکپی مسیر مطمئنی برای فعالیت کسبوکارها و فریلنسرهای ایران در خارج از کشور ایجاد کرده است. همچنین، علاوه بر این اگر روزی تحریمها لغو شود، ما بهشدت از این موضوع استقبال میکنیم، چون پلتفرمی داریم که میتواند بهعنوان یک زیرساخت در اختیار بانکهای داخلی قرار بگیرد و راه را برای شرکای خارجی که میخواهند در کشور سرمایهگذاری کنند، باز کند و با آنها مشارکت داشته باشیم.»
او در ادامه در پاسخ به اینکه چگونه این مسیر پرداختی ایجاد شد و نیز درباره اینکه یکپی به چه شکل تا به امروز توانسته آن را حفظ کند، اضافه میکند: «ما همچنین تلاش کردیم تا ارتباطمان با تعدادی از بانکها و مؤسسات خارجی از دریچه شفافیت عملکردی باشد و از طرفی تنها در حوزه آنلاین و با تمرکز بر محصولات و خدمات خرد فعالیت کردیم. در واقع در نقش یک کارگزار فروش در خارج از کشور برای کسبوکارهای ایرانی ظاهر شدیم. بر این اساس توانستیم ذهن بسیاری از همکارانمان را در خارج از کشور در زمینه کنترل ریسک تحریمها مطمئن سازیم و در داخل کشور نیز زمینهای ایجاد کردیم تا فریلنسرها و استارتاپهای ایرانی بتوانند فعالیت برونمرزی داشته باشند.»
حرکت به سمت روندهای فریلنسری
برخورداری در تشریح اینکه در سال گذشته یکپی بر کدام فعالیتها تمرکز داشته، میگوید که قبل از دوران کرونا یکی از حوزههایی که خیلی روی آن تمرکز داشتند، حوزه گردشگری و گردشگری سلامت بود: «ما در این دو حیطه برنامههای خوبی برای توسعه داشتیم و حمایتهای خوبی نیز از مجموعههای گردشگری سلامت داشتیم. اما در همهگیری کرونا این قسمت از فعالیتهای ما آسیب زیادی دید و بهناچار به سمت روندهای فریلنسری حرکت کردیم و خدمات مختلف از جمله یکپی لینک و سیستمهای تولید فاکتور آنلاین بینالمللی را برای فریلنسرهای ایرانی ارائه دادیم و به شکل مستقل برای کاربران، درگاه پرداخت شخصی ایجاد کردیم. البته ما معتقدیم که در حوزه آموزش به کاربران و فریلنسرهای ایرانی برای آنکه بتوانند در حوزه بینالمللی فعالیت کنند، بسیار ضعیف عمل شده و آموزش خاصی برای این بخش از کاربران وجود ندارد و همین مسئله سبب شده آزمونوخطا در کار زیاد شود.»
راهاندازی یکپی آکادمی
او در ادامه از تأسیس آکادمی یکپی خبر میدهد و اضافه میکند: «ما از پارسال در حال ایجاد آکادمیای به نام «یکپی آکادمی» هستیم تا بتوانیم از این طریق به فریلنسرها و کسبوکارهای ایرانی که میخواهند فعالیت بینالمللی داشته باشند، آموزشهای لازم و ضروری را در حوزه بازاریابی، نقد کردن درآمد ارزی و ارسال محصول، برندینگ بینالملل،حقوق بینالملل و… ارائه دهیم. همچنین هدف ما این است که در نیمه دوم امسال «یکپی آکادمی» آغاز به کار کند و بتواند در حیطه آموزش و توسعه فعالیتهای بینالمللی در بین کسبوکارها و فریلنسرهای ایرانی تأثیرگذار باشد. از طرفی بهدلیل اینکه امسال، سال حمایت از کسبوکارهای دانشبنیان بوده و خود یکپی نیز یک شرکت دانشبنیان است، برنامه ویژهای برای حمایت از این نوع کسبوکارها با همکاری «صندوق نوآوری و شکوفایی معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری» و «مرکز تعاملات بینالمللی معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری» داریم. یکپی تلاش میکند بهعنوان یک زیرساخت، از کسبوکارهای دانشبنیان حمایت ویژهای داشته باشد تا این توانمندی در این مجموعهها به وجود آید که بتوانند محصولات خود را به خارج از کشور صادر کنند.»
رگولاتوری؛ بزرگترین چالش یکپی
برخورداری مهمترین چالش یکپی را در سال گذشته رگولاتوری میداند و درباره تجربه مسدودی سایت یکپی از سمت نهاد رگولاتوری میگوید: «بزرگترین چالش ما در سال گذشته مسئله رگولاتوری بود. همانطور که میدانید، یکپی در سال گذشته چهار ماه فیلتر شد و دلیل سوءبرداشتشده این مسدودسازی هم فعالیت گسترده ما در حوزه رمزارزها از طرف رگولاتور بیان شد، اما این مسئله باعث شد ما کسبوکارمان را به نهاد رگولاتور بیشتر معرفی کنیم و همچنین عدم فعالیت ما نیز در حوزه رمزارزها مشخص شد و بعد از چهار ماه با همکاری و عنایت معاونت فناوریهای نوین بانک مرکزی، یکپی رفع فیلتر شد. به همین سبب مسیری ایجاد شد تا کسبوکارهایی که در حوزه ارزآوری در حال فعالیت هستند، بیشتر دیده شوند. ما در جلساتی که با نهاد رگولاتور داشتیم، سعی کردیم فعالیتمان را بهصورت کامل شفافسازی کنیم. از طرف دیگر، امیدواریم در سال جدید با سرویسهای جدیدی که به کسبوکارها و فریلنسرهای ارزآور ارائه میدهیم، بهعنوان یک کسبوکار ارزشآفرین، بیشتر شناخته شویم و انتظار داریم نهاد رگولاتور تمرکز ویژهای بر حوزه قانونگذاری، تحریر شیوهنامه و ایجاد زیرساختهای مناسب برای ارزیابی کسبوکارهای فعال در این حوزه داشته باشد تا در نهایت کسبوکاری مثل یکپی که همواره تلاش دارد بهصورت شفاف و قانونی فعالیت کند، بدون دغدغه در حوزه رگولاتوری پیشرفت کند و توسعه یابد.»
او در ادامه به یکی از مهمترین چالشهای رگولاتوری، یعنی تغییر در مدیران بالادستی اشاره میکند: «یکی از چالشهای مهم در حوزه رگولاتوری معمولاً تغییر مدیران در سطوح بالاست که میتواند روند کنونی را که حرکت به سمت تدوین شیوهنامههاست، کُند کرده یا حتی تغییر دهد. از طرفی از آنجا که تمام دنیا از صادرات کلان به سمت توجه به صادرات خُرد محصولات و خدمات پیش رفتهاند، شاید این نگاه نیز بتواند یکی از اولویتهای ما در داخل کشور باشد. همچنین در نهایت درخواست ما بهعنوان یک کسبوکار دانشبنیان این است که نهاد رگولاتور در زمینه تدوین شیوهنامهها تعجیل و در ایجاد و انجام فرصتهای جدید ما را یاری کند.»
نبود اطلاعات کافی و عدم آموزشهای لازم
برخورداری درباره تغییر نگاه به سمت صادرات خرد به خارج از کشور و ارزشهای ایجادشده در پی آن نیز میگوید: «اعتقاد ما در یکپی این است که کسبوکارها و فریلنسرهای ایرانی که خدمات و محصولات خود را به خارج از کشور ارائه میدهند، به شکل کلی چند ارزش مهم برای کشور ایجاد میکنند؛ نخست آنکه هرچند خُرد برای کشور ارزآوری دارند و دوم اینکه این امر در کاهش مهاجرت نقش مهمی ایفا میکند و دیگر اینکه کار با طرفهای خارجی، استاندارد کار آنها را افزایش میدهد و بخش داخلی نیز از این محصولات و خدمات استاندارد بهره خواهند برد. در آخر ما اگر بتوانیم در چهار سال آینده ۴۰۰ هزار کسبوکار و فریلنسر به مجموعه اضافه کنیم، عملاً به سد محکمی در برابر تحریمها بدل میشویم؛ چراکه آنها بهراحتی میتوانند صنایع اصلی کشور را تحریم کنند، در حالی که تحریم این تعداد از فریلنسر عملاً ناممکن است.»
برخورداری در توضیح مهمترین چالش کنونی یکپی نیز صحبت میکند: «با توجه به فاصله بین ریال و دلار و همچنین جذابیت درآمد ارزی، بسیاری از افراد تمایل دارند وارد فعالیتهای برونمرزی شوند یا میخواهند کسبوکاری در این حوزه ایجاد کنند. یکی از بزرگترین چالشهای این افراد برای ورود به این عرصه نبود اطلاعات کافی و عدم آموزشهای لازم است و رصدهای مستمر یکپی این مسئله را تأیید میکند. از طرفی چالش دیگر ما در حوزه گردشگری است؛ چراکه احتمال دارد در سال 1401 یک جهش شدید را در این حوزه تجربه کنیم. یکپی تلاش کرده خودش را برای ایجاد زیرساختها و بسترهای مناسب آماده کند، ولی بههرحال این افزایش میتواند چالشهایی از جنس توسعه نیروی انسانی، آموزش کسبوکارها و ارائه خدمات در پی داشته باشد. متأسفانه در چند سال اخیر بیشتر تمرکز کسبوکارهای گردشگری و گردشگری پزشکی روی کشورهای همسایه بوده، اما با گسترش این بازارها احتمال میرود با بازارهای اروپا و حتی اروپای غربی در تعامل تجاری قرار بگیریم. البته یک قسمتهایی از این آمادگی از جنس سرویسها و خدماتی است که یکپی میتواند در اختیار این کسبوکارها قرار بدهد.»
طبق صحبتهای برخورداری، چالش دیگر یکپی با توجه به اینکه در سال حمایت از کسبوکارهای دانشبنیان قرار داریم، این است که شرکتهای دانشبنیان زیادی وجود دارد که اقدام به صادرات محصولات خود به خارج از کشور خواهند کرد که این اتفاق از طریق «خانه نوآوری و فناوری ایران» و «مرکز تعاملات بینالمللی علم و فناوری» رقم خواهد خورد. او میگوید: «با این همه، زیرساختهای زیادی برای این اتفاق لازم است که یکی از آنها زیرساخت مالی است که یکپی تلاش داشته آن را همواره گسترش دهد. از طرف دیگر موازی با چالشهای یادشده، چالشهایی نیز از جنس ارسال مرسوله یا چگونگی پشتیبانی از مشتریان یا صورت قراردادهای خارجی با طرف مقابل -که بسیاری از آنها خارج از یکپی انجام میشود- وجود دارد که هر کدام از اینها اگر مشکلی ایجاد کند با مسئله پرداخت نیز درگیر خواهیم بود. در این لحظه است که نقش یکپی روشن میشود و ما وظیفه خود میدانیم در این قسمت از مسیر پاسخگو باشیم و برای همین تلاش کردیم یک همافزایی میان خودمان، معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری و اداره پست و هر مجموعهای که برای صادرات در مسیر شرکتهای دانشبنیان قرار دارد، ایجاد کنیم و از همکاری با این مجموعهها بهجد استقبال میکنیم.»
چهرهای جدید از یکپی
برخورداری درباره استراتژی یکپی در رابطه با توسعه خدمات داخلی و فرامرزی میگوید که با توجه به اینکه دو سالی است به خاطر پاندمی کرونا، بر بازارB2C تمرکز داشتهاند، در سال جدید میخواهند علاوه بر تمرکز بر بازار B2C به حوزه B2B نیز مجدد ورود کنند و در سال جدید، چهرهای جدید از یکپی را به نمایش بگذارند: «در حال حاضر کسبوکارهایی که در حوزههای مختلفی چون گردشگری و گردشگری سلامت، مراکز آموزشی و دانشگاهی، خدمات پزشکی داخل ایران، فروش محتوای ویدئویی در گونههای مختلف، بازیسازان و همچنین کسبوکارهای دانشبنیانی که خدمات و محصولات گجتها را تولید میکنند و به خارج از کشور فروش دارند و در نهایت برخی مجموعهها که تجهیزات ورزشی را به شکل خرد به خارج از کشور صادر میکنند، همگی جامعه هدف یکپی هستند. ما در حال ارائه زیرساختهای جدید به آنها هستیم و امید داریم با توانمندی هرچه بیشتر به آنها کمک کنیم تا بتوانند محصولات و خدمات خود را که حاصل تجاریسازی یک فناوری نو است، صادر کنند.»
تحقق ۴۰۰ هزار کاربر فعال در حوزه کسبوکارهای خرد بینالمللی
او درباره وضعیت رقبا و همچنین تعداد کاربران فعال یکپی اضافه میکند: «ما در حوزه درگاهها در داخل کشور رقیبی نداریم. البته مجموعههایی وجود دارند که به شکل محدود درگاههای پیپال ارائه میدهند که در بیشتر مواقع به شکلی غیررسمی فعالیت دارند و با توجه به ریسکهای پیپال و کارمزدهای بالایش، انتخاب یکپی بهینهترین تصمیم است. همچنین در حال حاضر یکپی بیش از 70 هزار کاربر فعال دارد که با توجه به تمرکز بر حوزه B2B و B2C احتمال میرود جهش شدیدی را در تعداد تراکنشها داشته باشیم.»
برخورداری در خاتمه درباره چشمانداز و افق توسعه یکپی میگوید: «ما امید داریم علاوه بر خدمات و سرویسهایی که به کسبوکارها و فریلنسرهای داخلی ارائه میدهیم، بتوانیم در مسئله آموزش کاربران این باور غلط را که نمیتوان محصولات و خدمات را به خارج از کشور فرستاد، اصلاح کنیم و در گام بعدی نیز بتوانیم به شکل ویژهای محصولات و خدمات خلاقانه داخلی را در سطح کلان به کشورهای همسایه صادر کنیم. امیدواریم در سالهای آینده 20 درصد از صادرات خرد دانشبنیان کشور با همکاری «معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری» توسط پلتفرم یکپی انجام شود و با فعالیت خود، رؤیای ۴۰۰ هزار کاربر فعال در حوزه کسبوکارهای خرد بینالمللی و فریلنسینگ بینالمللی را محقق کنیم.»