راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

فناوری اطلاعات را چگونه مدیریت کنیم؟

[محمد ابراهیم مقدم، محمد مراد بیات/ ماهنامه بانکداری الکترونیک ] امروزه همگان به ضرورت فناوری اطلاعات برای توسعه کسبوکار پی بردهاند و از رشد و تأثیر فزاینده آن آگاهاند. اصولاً فناوری اطلاعات تاروپود هزاره سوم شده است، گرچه نوع نگرش به پدیده‌های فناورانه هنوز در کشورهای مختلف و اقلیم‌های فکری متفاوت، یکسان نیست. به عنوان نمونه، برخی درصددند تا فرایندها و کسب‌وکارهای گذشته خود را با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات، مکانیزه کنند و عده‌ای دیگر برآنند تا کسب‌وکار خود را IT محور ساخته و فرایندهایی نوین و هوشمندانه متناسب با عصر جدید خلق کنند.

به نظر می‌رسد گروه اول صرفاً از جذابیت فناوری به سرشوق آمده‌اند و هردم که از این باغ بری می‌رسد، به عنوان یک مصرف‌کننده، شتابان به سوی آن روان می‌شوند. اما گروه دوم علاوه بر اینکه تغییرات تکنولوژیکی را به خوبی رصد می‌کنند، طیف وسیعی از توانایی‌ها را در خود و سازمان متبوعشان فراهم می‌سازند تا بتوانند به خلق فرایندهای مدیریتی نوین متناسب با تحولات تکنولوژیکی دست یابند و فناوری را برای رونق کسب‌وکار خویش به بند کشند.

معنا و مفهوم مدیریت فناوری اطلاعات با نگرش گروه دوم سازگارتر است. گرچه فناوری ابزار اساسی برای نوآوری می‌باشد، ولی این پیشرفت‌ها اگر با نگرش دسته دوم همسو نگردد، چالش‌های متعددی را برای افراد و سازمان‌ها به وجود می‌آورد و مدیران را در رابطه با چگونگی تخصیص بهتر منابع محدود، پیچیدگی و ریسک سرمایه‌های فناوری، توان رقابتی و… با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌سازد. اما با بهره‌گیری از مدیریت فناوری اطلاعات و کسب مهارت‌های متناسب با آن می‌توان بر چالش‌های فوق فائق آمد و فرایندهایی دقیق مبتنی بر شناسایی، انتخاب، اکتساب، توسعه، بهره‌برداری و حفاظت مؤثر از فناوری‌های مورد نیاز برای استمرار محصولات و خدمات به بازار را طراحی کرد. به بیان دیگر، مدیریت فناوری همه جنبه‌های مربوط به ترکیب مسایل فنی و تصمیم‌گیری در خصوص کسب‌وکار را مورد بحث قرار می‌دهد و به طور مستقیم با تعدادی از فرایندهای کسب‌وکار شامل توسعه استراتژی، نوآوری، توسعه محصولات جدید و مدیریت عملکردها پیوند می‌یابد. با وجود چنین نقشی است که جا دارد سازمان‌ها، شرکت‌ها و به ویژه بانک‌ها در خصوص سهم، نقش و جایگاه مدیریت فناوری به ارزیابی و بازنگری ویژه‌ای بپردازند.

ناگفته نماند سلامت مدیریت فناوری اطلاعات نیازمند ایجاد جریان‌های علمی مناسب بین دیدگاه‌های فنی و تجاری در سازمان جهت رسیدن به تعادل میان کشش بازار و فشار فناوری است.

براساس آنچه اشاره شد، مدیریت فناوری اطلاعات متفاوت از فناوری و تخصص‌گرایی‌های صرف است و در برگیرنده یک مقوله چند وظیفه‌ای و چند رشته‌ای است که نیازمند دریافت داده‌هایی از کارکردهای فنی و تجاری در سازمان و ترکیبی از دیدگاه‌های دانشگاهی مانند مهندسی، اقتصاد، مطالعات بازرگانی، علوم اجتماعی و روانشناسی است.

خلاصه اینکه هدف کلیدی مدیریت فناوری اطلاعات این است که اطمینان می‌دهد منابع فنی به طور مؤثر با نیازهای کسب‌وکار در ارتباط است. سالهاست دنیای امروز بر اهمیت این مقوله تأکید می‌ورزد و ابعاد و مدل‌های علمی و مدیریتی آن را می‌کاود و استانداردهای آن را تبیین می‌کند تا بتواند مهره‌های پراکنده فناوری را همچون تسبیحی به بند کشد و طوفان‌های برخاسته از فناوری را حساب شده و با کمترین آسیبی به خدمت بگیرد.

مرکز فابا نیز همسو با چنین ضرورتی شماره 45 ماهنامه بانکداری الکترونیک را به موضوع مدیریت فناوری اطلاعات در بانک‌ها اختصاص داده است و در قالب مصاحبه، میزگرد و مقالاتی چند تلاش کرده تا برخی از ابعاد و جوانب آن را بکاود و نگاه‌ها را به چنین مهمی جلب و همگان را برای رفع چالش‌های موجود در عرصه مدیریت فناوری اطلاعات در بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری، به هم‌اندیشی و هم‌گرایی دعوت کند.

واقعیت این است که هنوز در خصوص معنا و مفهوم مدیریت فناوری اطلاعات، ویژگی‌های مدیران فناوری و تفاوت آن با متخصصان فنی این حوزه، نیاز به بحث فراوان است. هنوز شاخصه‌ها و مؤلفه‌های ارزیابی مدیران فناوری اطلاعات آنچنان که باید، ترسیم نشده است. جایگاه سازمانی چنین مهمی نیاز به واکاری مجدد دارد. هنوز تجربیات تلخ و شیرین ملی و بین‌المللی این مقوله در چرخه مدیریت دانش به گردش در نیامده است و…

درست است که علیرغم تلاش‌های علمی، یک چارچوب صددرصد پذیرفته شده به دلیل ماهیت متفاوت سازمان‌ها، مورد اجماع صاحبنظران قرار نگرفته است، اما تجربیات ارزشمندی را می‌توان به صورت مطالعات موردی در خصوص برخی شرکت‌ها و سازمان‌های پیشرو یافت و از آنان بهره گرفت و حتی از تجربیات تلخ و گاه موفق در خصوص تولید یا برون سپاری، کمبود دانش و فقر عوامل انسانی، توجه بیش از حد به «هزینه» یا توجه به «منافع» درس آموخت و از بروز تلخ کامی‌های تجربه شده جلوگیری نمود. به نظر می‌رسد تبادل چنین تجربه‌ای یکی از ضرورت‌های امروز نظام بانکی است و این شماره از نشریه نیز گامی در این راه برداشته است.

مرد هنرمند خرد پیشه را / عمر دو بایست در این روزگار

تا به یکی تجربه اندوختن / با دگری تجربه بردن به کار

منبع: ماهنامه بانکداری الکترونیک؛ شماره 45

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.