پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عصر تراکنش ۵۵ و ۵۶؛ همایون محبوبی مدیرعامل فرابوم / سال 1396 بود. به یک جلسه داخلی در شرکت توسن دعوت شدم و تیمی از دوستان قدیمی در حال بحث روی ایده برداشت مستقیم از حساب بودند. خیلی خوشحال بودم که این موضوع مطرح شد؛ چراکه بسیاری از استارتاپ‌هایی که مدل درآمدی‌شان مبتنی بر اشتراک ماهیانه بود، این دغدغه را داشتند که در هر دوره بتوانند حق اشتراک کاربر را به‌طور خودکار دریافت کنند و منتظر واریز وجه از طرف ایشان نمانند. به یاد دارم اولین‌بار از طریق بنیان‌گذار یکی از فروشگاه‌های فروش موسیقی این نیازمندی برایم مطرح شد و سایر استارتاپ‌ها و مجموعه‌های پرآوازه هم این نیازمندی را مطرح می‌کردند.
دوستان ما به‌دلیل پوشش بانکی گسترده توسن‌بوم، برای ارائه سرویس‌های پایه درخواست همکاری داشتند و ما هم با تمام توان در کنارشان بودیم تا محصول آماده و عملیاتی شود. در بانک‌ها چالش‌هایی برای اجرای برداشت مستقیم وجود داشت و شاید مهم‌ترین آن نبودن سامانه و مکانیسم احراز هویت مشتری مبتنی بر OAuth بود. خوشبختانه راه‌حلی هم در این زمینه آماده کرده بودیم و در اختیار بانک‌ها قرار دادیم و توانستیم از این مرحله عبور کنیم.
به محض آماده‌شدن محصول که نام تجاری پیمان برایش انتخاب شده بود، از دو مجموعه فین‌تکی برای استفاده از سرویس دعوت و جلسات متعددی برای شروع کار و ارائه APIها برگزار کردیم. در آن حین متوجه چالش‌های متعددی شدیم که نیاز بود متناسب با شرایط بازار، تغییراتی ایجاد کنیم. سعی‌مان بر این بود که چابک باشیم، اما به دلایل متعددی، کار یکپارچگی با محصول پیمان به کُندی پیش می‌‌رفت و متأسفانه در آن مقطع نتوانستیم این محصول را با استارتاپ‌ها و اپلیکیشن‌های مطرح راه‌اندازی کنیم. تا اینکه اسفندماه سال 1397، به جلسه‌ای در خصوص عوارض آزادراهی جدید دعوت و آنجا خبردار شدم قرار است از 29 اسفند، در آزادراه‌های کشور عوارض به‌صورت الکترونیکی اخذ شود. در همان جلسه پیشنهادی مطرح شد که بتوان پلاک‌های خودرو را به حساب بانکی مشتریان متصل و بدهی عوارض آزادراهی را به‌صورت خودکار از حساب آنها برداشت کرد. ما هم که به‌دنبال فرصتی بودیم تا محصول پیمان‌مان را به اولین کسب‌وکار متصل کنیم، یک سامانه برای وصول عوارض مبتنی بر برداشت مستقیم طراحی کردیم.
انتخاب نام و طراحی سایت و ارتباط با APIهای عوارض آزادراهی در انتهای اسفند انجام شد. بانک‌های زیادی در فهرست سرویس‌های ما وجود داشتند که موافقت‌شان برای حضور در محصول اخذ شد. به‌طور مشخص جلسات فشرده‌ای در انتهای سال با دو بانک بزرگ برگزار کردیم و خوشبختانه این دو بانک هم APIها را آماده کردند و محصول با برند nspay در اول فروردین‌ماه راه‌اندازی شد و اولین تراکنش‌های مبتنی بر دایرکت‌دبیت را در فضای تجارت الکترونیکی تجربه کردیم.
ما اشتیاق زیادی برای راه‌اندازی پیمان داشتیم و عوارض آزادراهی را فرصت بزرگی برای خودمان می‌دانستیم، بنابراین کل تعطیلات عید را به‌طور مداوم کار کردیم تا محصول راه‌اندازی شد. خوشبختانه این رویکرد جواب داد و توانستیم چرخه کامل پیمان را در یک محصول پیاده‌سازی و مشکلات اجرایی را قدم‌به‌قدم رفع کنیم.
در ادامه و با وجود nspay به‌عنوان نمونه واقعی از مکانیسم برداشت مستقیم، مذاکرات با مجموعه‌ها خیلی بهتر پیش رفت و ما توانستیم محصول را روی تعدادی اپلیکیشن راه‌اندازی کنیم. این اتفاق همزمان با مشارکت توسن‌بوم با بانک ملی و بانک ملت بود که در نهایت در خرداد 1398 به شرکت مستقلی با نام فرابوم تبدیل شد. در ادامه و در سال 1399، ما تجربه‌های بیشتری از یکپارچگی برداشت مستقیم پیمان را با اپلیکیشن‌ها داشتیم. علاوه بر این و با وجود ظرفیت بزرگ کاربری آنها، نرخ موفقیت در ایجاد پیمان کم بود. این موضوع دلایل متعددی مانند عدم آشنایی مشتریان، عدم تبلیغ مناسب، اعتماد به این محصول و… داشت، اما یکی دیگر از دلایل بالا بودن نرخ انصراف کاربران، خروج کاربر از برنامه میزبان و ورود به صفحات احراز هویت و ثبت‌نام در پیمان بود.
برای رفع این مشکل در همان سال 1399، مسیر متفاوتی را با عنوان پیمان Embeddedطرح‌ریزی کردیم. در این مدل که مورد تأیید PSD2 هم هست، احراز هویت مشتری می‌تواند در خود نهاد ثالث که امکان برقراری اعتماد قوی با آن وجود دارد، انجام شود. با توجه به نوع کسب‌وکار اپلیکیشن آپ و مجوز پی‌اس‌پی که داشت، سرویس‌های پیمان را به ایشان ارائه کرده و کار یکپارچگی با APIهای جدید انجام شد و در نهایت شیوه جدید پیمان در فروردین 1400 به سرانجام رسید.
در حال حاضر، فرابوم دو شیوه برداشت مستقیم پیمان دارد؛ شیوه Web View و شیوه Embedded و هم‌اکنون 12 بانک به این محصول متصل‌اند و بیش از 40 شرکت بزرگ از خدمات پیمان استفاده می‌کنند. تعدادی از شرکت‌ها هم به‌طور غیرمستقیم از طریق آپ و وندار به پیمان متصل هستند. خوشحالیم که محصول را در این سال‌ها حفظ کرده و به‌عنوان یک نمونه موفق از دایرکت‌دبیت به بازار عرضه کردیم و انتظار داریم در آینده‌ای نه‌چندان دور، سهم حداقل 10، 15درصدی از تراکنش‌ها، مبتنی بر برداشت مستقیم شود. البته فاصله زیادی تا آن زمان داریم که نیازمند فرهنگ‌سازی و تکمیل بانک‌های پوشش‌دهنده این خدمت است.
در زمانی که این یادداشت را می‌نویسم، چهار سال از تولد دایرکت‌دبیت پیمان می‌گذرد. پیمان محصول B2B2C است و موفقیت آن در گرو عملکرد مناسب زنجیره حاضر در اکوسیستم است، یعنی بانک، پیمان و شرکت‌ها. به نظر می‌رسد پیمان، به‌عنوان یک محصول که طرف مقابلش شرکت‌ها هستند، با بازار هم‌خوانی پیدا کرده است.
اما آنچه مهم است اینکه پیمان نمونه‌ای از یک کار نوآورانه، پیوسته و خستگی‌ناپذیر است که از سندباکس توسن‌بوم به بازار عرضه شد؛ این‌گونه ساختارهاست که نوآوری‌ها را شکل می‌دهند و امیدواریم این جریانات در کشورمان تقویت شود و هر بخشی از نهادهای مسئول، در چارچوب وظایف و مسئولیت‌های خود عمل کنند و مشخصاً با تفکیک سیاست‌گذاری از اجرا، بتوانیم همگام با دنیا، در مسیر نوآوری قدم برداریم.