پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیر تأمین مالی جمعی کارن کراد در گفت‌وگو با راه پرداخت / 1400 سال بازگشت اعتماد به کرادفاندینگ بود
احسان محمودی / سال 1400 سالی بسیار متفاوت برای سکوهای تأمین مالی جمعی به شمار می‌آید. چراکه در دوره‌ای بسیاری ناامید از بازار سرمایه در ایران بودند، بخشی از سرمایه‌های خرد خود را وارد پروژه‌های تأمین مالی کردند. این موضوع باعث شد تا رفته‌رفته اطمینان سرمایه‌گذاران به این سکوها جلب شود.
از طرفی سکوی تأمین مالی جمعی کارن کراد نیز از کیک در حال رشد این فضای جدید سرمایه‌گذاری در ایران سهم خود را افزایش می‌دهد. این پلتفرم به گفته علیرضا آقا احمدی مدیر تأمین مالی جمعی شرکت کارن کراد در ابتدای سال 1400 برای تأمین مالی، یک طرح در حال انجام داشت اما حالا در پایان این سال، 16 طرح را تامین مالی کرده و یک طرح در حال تامین دارد و ده‌ها طرح دیگر نیز در صف پذیرش قرار دارند. این آمار نمایان‌گر یک تغییر نگاه جدی به فضای تأمین مالی در ایران محسوب می‌شود که به نظر می‌رسد در سال 1401 این روند ادامه پیدا کند. در ادامه گفت‌وگوی مدیر تأمین مالی جمعی کارن کراد با راه پرداخت را می‌خوانید.
روندی که با ابهام آغاز شد
آقا احمدی، مدیر تامین مالی جمعی شرکت کارن کراد با اشاره به اینکه در ابتدای سال 1400 تنها برای یک طرح تامین مالی جمعی صورت گرفت اما توانست زمینه اعتماد دیگر سرمایه‌گذاران را برای مشارکت در سایر طرح‌ها ایجاد کند، گفت: «با توجه به اینکه اولین پروژه تأمین مالی جمعی انجام می‌شد شرایط به گونه‌ای بود که سرمایه‌گذاران دید روشنی نسبت به شرکت‌هایی که سرمایه جذب می‌کنند، نداشتند ازاین‌رو با تامین مالی که در اسفندماه سال گذشته برای شرکت بهیار صنعت که در حوزه تجهیزات پزشکی فعالیت می‌کند صورت گرفت؛ این شرکت طرح چهارماهه‌ای همراه با 19 درصد بازدهی را طراحی کرده بود که در تیرماه امسال تقسیم سود خود را انجام داد و توانست برای تامین مالی جمعی سایر پروژه‌ها اعتمادسازی کند.»
او این‌گونه صحبت‌های خود را تکمیل کرد و افزود: «بعدازاین طرح، پروژه‌های جدی‌تری در سال جاری آغاز شد که 18 طرح آن وارد مرحله تامین مالی شدند و ازاین‌بین 17 طرح توانستند منابع مالی موردنیاز خود را تامین کنند. به گفته او بازپرداخت سود این شرکت‌ها از تیرماه 1401 آغاز خواهد شد همچنین در حال حاضر 67 شرکت در صف بررسی تامین مالی جمعی قرار دارند.»
چشم‌انداز کارن کراد
به گفته او، در انتهای سال جاری چشم‌انداز کارن کراد، معرفی ابزار تامین مالی جمعی به‌تمامی شرکت‌هایی که نیاز به سرمایه در گردش دارند، است به‌طوری‌که این چشم‌انداز در ابتدای سال 1400 وجود نداشت ازاین‌رو این اتفاقات، شرکت‌ها و نهادهای مختلف را به این باور رساند که می‌توانند ازاین‌روش به‌عنوان یکی از ابزارهای تامین مالی استفاده کنند.
افول بورس سبب نارضایتی عمومی در مشارکت عمومی برای کرادفاندیگ شد
طبق گفته‌های او، مسیر تامین مالی جمعی بعد از اتفاقاتی که در بورس رخ داد و سبب نارضایتی و عدم اعتماد شده بود، سبب شد تا مشارکت سرمایه‌گذاران حقیقی در طرح‌ها کاهش یابد اما هرچه زمان سپری شد این مشارکت نیز افزایش یافت به‌طوری‌که در طرح‌های انتهایی شاهد مشارکت بیش از 70 درصدی سرمایه‌گذاران حقیقی هستیم. همچنین در سال 1401 با تقسیم سود توسط شرکت‌هایی که موفق به جذب سرمایه شدند، می‌توان شاهد افزایش این اعتماد بود. به گفته آقا احمدی، با حضور نهادهای بالادستی از قبیل صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری، بانک‌ها و شرکت‌های تامین سرمایه به‌عنوان تضمین‌کننده اصل سرمایه و متعهد سرمایه‌گذاری، مشارکت افراد حقیقی نیز تقویت می‌شود.
تلاش برای تبدیل تامین مالی جمعی به یک فرهنگ
او با اشاره به رویکرد کارن کراد و اینکه نباید به سود پیش‌بینی‌شده به صورت قطعی نگاه کرد بلکه باید تمام ریسک‌های یک پروژه را در نظر گرفت و در این راستا نهادهای بالادستی تنها اصل سرمایه را ضمانت می‌کنند، توضیح داد: «این موضوعات به اطلاع سرمایه‌گذاران می‌رسد که سودهای در نظر گرفته‌شده قطعی نیستند ازاین‌رو باید پذیرفت که بحث کرادفاندینگ در ایران در ابتدای مسیر خود قرار دارد و برای ادامه حیات نیازمند حمایت است تا بتوان این روش را برای سرمایه‌گذاری به عموم مردم معرفی کرد. بااین‌حال با تبدیل تامین مالی جمعی به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری مطمئن به یک فرهنگ عمومی در بین جامعه، می‌توان شاهد افزایش مشارکت و استقبال سرمایه‌گذاران نسبت به این موضوع بود.»
آَشنایی با برنامه کارویا
آقا احمدی با اشاره به برنامه تلویزیونی «کارویا» که از شبکه یک سیما پخش می‌شد، گفت: «فرآِیند این برنامه در فروردین‌ماه سال 1400 آغاز شد به‌طوری‌که این برنامه اولین طرحی بود که در مقیاس ملی و در صداوسیما قرار بود اجرا شود ازاین‌رو نیاز بود تا این شرکت‌ها از فیلتر‌های متعددی عبور کنند در همین راستا صندوق نوآوری و شکوفایی به لحاظ اعتبارسنجی شرکت‌ها برخی فیلترها را اعمال کرد، در مرحله دیگر شرکت‌ها باید از فیلتر داورهای مسابقه کارویا عبور می‌کردند همچنین این بررسی‌ها توسط سکو تامین مالی جمعی کارن کراد و نهاد مالی نیز صورت گرفت و در پایان نیز با اخذ تضامین و امضای قرارداد این روند به پایان می‌رسید.»
به گفته او، 120 شرکت دانش‌بنیان در فراخوان‌های اولیه شرکت کردند که ازاین‌بین 20 شرکت در مرحله اولیه به دلیل ریسک‌های اعتباری از گوی رقابت کنار رفتند و درنهایت 20 طرح در مسابقه کارویا پذیرفته شدند که 19 طرح توانستند وارد سکوی کارن کراد شوند که دو طرح در مرحله پایانی و اخذ تضامین و امضای قرارداد حذف شدند و 17 طرح باقی‌مانده برای تامین مالی جمعی انتخاب شدند که 16 طرح موفق به تامین مالی جمعی شدند و یک طرح ناموفق به پایان رسید.
طرحی که رکوردها را در جذب سرمایه جابه‌جا کرد
آقا احمدی با اشاره به یکی از طرح‌هایی که توانست در تامین مالی خود رکوردها را جابه‌جا کند، گفت: «شرکت ماکیان دام که در حوزه دام و طیور فعالیت دارد برای اولین بار در جهان توانسته بود تا از طریق گیاه دارویی خوراکی راهکاری را برای مقابله با یک انگل به ثبت و اختراع برساند به‌نحوی‌که این روش امکانی را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد که بتوانند بدون استفاده از محصولات شیمیایی بازدهی محصول و سهم بازار خود را افزایش دهند همچنین از دیگر موارد این طرح می‌توان به اخذ گواهی‌های ثبت اختراع، دانش‌بنیان و صادرات اشاره کرد.»
طبق گفته‌های او، این طرح در مدت شش‌ماهه، بازدهی 50 درصدی را پیش‌بینی کرده بود که به علت سودآوری جذاب و نیز به‌کارگیری فناوری پیشرفته خود توانسته بود توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کند به‌طوری‌که در مدت 15 دقیقه توانست چهار میلیارد تومان سرمایه جذب کند که حدود 96 درصد سرمایه نیز توسط سرمایه‌گذاران حقیقی صورت گرفته بود.
او بر این باور است که در موضوع کرادفاندینگ تجربه‌های ناموفقی در اوایل دهه 90 به دلیل ناکافی بودن ابزارهای نظارتی و عدم وجود مجوزهای تامین مالی جمعی از سمت نهاد ناظری مانند بورس وجود داشت، سبب شد تا مواردی از قبیل پدیده شاندیز، سکه ثامن و … به وجود آید که این موارد سبب کاهش اعتماد مردم شد. از طرفی نیز به دلیل همزمانی بحث کرادفاندینگ با افول بورس و نارضایتی که در بعدازآن شکل گرفت، مطرح‌شدن روش تامین مالی جمعی در صداوسیما و ضمانت اصل سرمایه افراد توسط نهادی دولتی یکی از حمایت‌های جدی بود که از طریق این ابزار صورت گرفت.
آقا احمدی این‌گونه ادامه داد: «با ورود فرابورس به‌عنوان نهاد ناظر، دستورالعمل‌ها و نظارت‌ها شکل جدی‌تری به خود گرفت به‌طوری‌که تبلیغ برنامه کارویا در سال 1400 توسط صداوسیما و صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری و مجموع این موارد سبب شد تا اعتماد افراد حقیقی برای مشارکت در چنین طرح‌هایی افزایش یابد.»
افزایش سقف تامین مالی جمعی برای طرح‌ها تدریجی خواهد بود
به گفته او، در سال گذشته سقف تامین مالی جمعی حدود دو میلیارد تومان بود که این رقم در سال جاری به 10 میلیارد تومان افزایش یافت. بااین‌حال نهاد ناظر و رگولاتور قصد ندارد تا ندانسته کاری را انجام دهد که سبب بروز اتفاقات تلخ گذشته شود و درنتیجه منجر به ورود لطمه جدی به ابزار تامین مالی جمعی و روش‌های جدیدی که ایجادشده است، شود ازاین‌رو ترجیح می‌دهد در این راستا محتاط رفتار کند.
او این‌گونه صحبت‌هایش را ادامه داد: «در همین راستا طرح نیروگاهی با نیاز مالی‌ای بیشتر از سقف قانونی فعلی درصدد اقدام به تامین مالی جمعی از طریق سکوی کارن کراد است و ازآنجایی‌که این شرکت‌ها نیازمند توسعه سریع و به هنگام هستند تسهیلات بانکی جوابگوی نیازهای آنها نخواهد بود ازاین‌رو سقف تامین مالی جمعی حاضر می‌تواند برای ورود چنین طرح‌هایی محدودیت ایجاد کند بااین‌وجود با تقویت این تقاضاها و به‌واسطه فشاری که ایجاد می‌شود می‌توان به‌تدریج شاهد افزایش رقم تامین مالی جمعی بود.»
به گفته او، این افزایش سقف به صورت آنی اتفاق نخواهد افتاد و این افزایش سقف باید به صورت تدریجی انجام شود چراکه در حال حاضر آمادگی لازم برای این اقدام از سمت سرمایه‌گذاران و نیز نهاد قانون‌گذار وجود ندارد. بااین‌حال با توجه به رویکرد کارن کراد، به شرکت‌هایی که متقاضی جذب منابع مالی بیشتری هستند پیشنهاد می‌کنیم که طرح خود را به طرح‌های کوچک‌تر و کوتاه‌مدت تبدیل کنند.
نقش قانون‌گذار در مسیر تامین مالی جمعی
به گفته آقا احمدی سکوی کارن کراد از ابتدای مسیر برای تدوین دستورالعمل‌های تامین مالی جمعی به صورت موازی با نهاد قانون‌گذار در تعامل بوده است که سبب شده سکوی تامین مالی جمعی و رگولاتور با دغدغه‌های یکدیگر آشنایی لازم را داشته باشند ازاین‌رو شاهد هستیم که تکامل لازم بین طرفین به‌تدریج در حال رقم خوردن است. او همچنین براین باور است که برای توسعه تامین مالی جمعی به تدوین دستورالعمل‌ها و روش‌های جدید نیاز است به‌طوری‌که طرح‌های تامین مالی جمعی فعلی به صورت مشارکت در درآمد تعریف می‌شود بااین‌حال می‌توان اقداماتی برای مشارکت در سهام و نیز محصول برای تامین مالی جمعی طراحی کرد که برای پیاده‌سازی این موارد به هماهنگی لازم برای تدوین چنین دستورالعمل‌هایی از سوی نهاد قانون‌گذار نیاز است.
چشم‌انداز سال 1401
طبق صحبت‌های آقا احمدی، تامین مالی جمعی با مرحله اشباع خود فاصله جدی داشته و در مرحله‌ای قرار دارد که نیازمند گسترش ابزارهای این حوزه است به‌طوری‌که دغدغه حال حاضر بحث قابلیت نقل‌وانتقال در بازار ثانویه اوراق بهادار است به‌طوری‌که گواهی‌های شراکت صادرشده برای تامین مالی جمعی، قابلیت خریدوفروش در بازار ثانویه را ندارند و این مسئله سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران بااحتیاط بیشتری در طرح‌ها مشارکت کنند ازاین‌رو لازم است تا در سال آتی در تعامل با فرابورس برای این مسئله راه‌حلی در نظر گرفته شود به‌طوری‌که افزایش سقف تامین مالی در نبود بازار ثانویه می‌تواند رشدی ناقصی را در پی داشته باشد که نیازمند رشدی متناسب و همراه هم است.
آقا احمدی، ورود به حوزه‌های مختلف برای تامین مالی جمعی را از دیگر برنامه‌های آتی شرکت کارن عنوان و بیان کرد: «در برنامه کارویا تنها به طرح‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و محصولات فناور پرداخته شد ازاین‌رو این نیاز احساس می‌شود که به طرح‌هایی در حوزه هنر و سینما، طرح‌های صنعتی کلاسیک مانند نفت، گاز و نیروگاهی نیز ورود کرد بنابراین این‌گونه می‌توان گفت که افزایش دامنه طرح‌ها در کنار فرهنگ‌سازی متناسب و تدریجی با تولید برنامه‌های تلویزیونی و… برای رشد متناسب حوزه‌های مختلف تامین مالی جمعی، یکی از حوزه‌هایی به شمار می‌رود که نیازمند توسعه است.»