پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
اُکانکت؛ ابتکار ناواکو در برابر جمع‌آوری خطوط E1 و کاهش هزینه‌های سیستم پرداخت / بررسی محصول جدید ناواکو در گفت‌وگو با معاون فنی و زیرساخت این شرکت
مرضیه نوری / نیمه دوم سال 1400 برای شرکت فناوری اطلاعات بانک مسکن، بسیار پرشور و پرتکاپو بوده؛ ناواکو بعد از رونمایی دو محصول جدید «ناپ» و «اُبانک»، اکنون در آستانه رونمایی از یک محصول جدید دیگر به نام «اُکانکت» است. این محصول در واقع در راستای تصمیم مخابرات کشور برای جمع‌آوری خطوط E1 و جایگزین‌کردن آن با خطوط SIP Trunk بوده است. از آنجا که عمده ارتباطات سیستم شرکت‌های پرداخت مبتنی بر خطوط ای‌وان است و تجهیزات تجمیع‌کننده موجود در کشور امکان پوشش SIP را ندارد، ناواکو با راه‌اندازی این مبدل قصد دارد سیستم ارتباطی مبتنی بر SIP را با توجه به مزایا و مشکلات موجود در سیستم E1 حمایت کند.
خلق یک محصول در واکنش به جمع‌آوری خطوط E1
سال‌هاست در جهان خطوط مخابراتی سنتی جای خود را به خطوط مخابراتی مخصوصی داده که قابلیت‌های بیشتری نسبت به خطوط قدیمی دارد، اما در همین مسیر نو، با آمدن هر محصول جدید، محصول قبلی کهنه می‌شود. در ایران خطوط E1 یا همان خطوط E1-PRI نام خطوط مخابراتی مخصوصی است که طی سالیان اخیر به‌صورت انبوه از سمت شرکت‌ها و ارگان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما در کنار آن، جهان مدتی است به سمت فناوری جدید SIP Trunk حرکت کرده و به‌نوعی SIP، نسل جدیدتر خطوط مخابراتی به حساب می‌آید که هم قابلیت‌های بیشتری دارد و هم کم‌هزینه‌تر بوده و از طرفی پیاده‌سازی آن نیز سریع‌تر از خطوط PRI است. حالا خطوط PRI نسل قدیم خطوط مخابراتی به حساب می‌آید و مخابرات ایران نیز مدتی است با توجه به مشکلات این خطوط، به‌دنبال جمع‌آوری آن است.
خطوط مخابراتی که در حال حاضر در کشور عمدتاً استفاده می‌شود، تحت زیرساخت E1 است و با توجه به اینکه این خطوط مستهلک شده، مخابرات کشور مکاتبه‌ای را با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت داشته و به آنها اعلام کرده، خطوط E1 به‌زودی جمع‌آوری خواهند شد. مخابرات کشور، خطوط SIP را به‌عنوان جایگزین E1-PRI معرفی کرده است.
در چنین شرایطی ایده راه‌اندازی یک ابزار جدید به نام «اُکانکت» در ناواکو شکل گرفت.
علیرضا وزیرپور، معاون فنی و زیرساخت شرکت فناوری اطلاعات ناواکو در گفت‌وگو با راه پرداخت در خصوص محصول «اُکانکت»، توضیح می‌دهد: «با توجه به نیازی که در صنعت پرداخت در خصوص تغییر زیرساخت خطوط مخابراتی از بستر E1-PRI به SIP Trunk دیده می‌شد، بخش فنی شرکت فناوری اطلاعات ناواکو، شروع به تحقیق و مطالعاتی کرد تا طی آن بتوان دستگاهی را با توجه به نمونه‌های خارجی که در بازار بود، تولید و ارائه کند.»
بنابراین باید شرکت‌ها هم به تناوب، این تغییر را اعمال و تجهیزات‌شان را با خطوط جدید که همان SIP است، هماهنگ کنند. موضوع اینجاست که اکثر تجمیع‌کننده‌های ارتباط تلفنی پایانه‌های فروشگاهی تنها از خطوط E1-PRI پشتیبانی کرده و توانایی کار با فناوری SIP Trunk را ندارند، در نتیجه یا نیاز به تجمیع‌کننده‌های جدید همخوان با خطوط SIP وجود دارد که مستلزم تغییر معماری و صرف هزینه‌های گزاف است یا ابتکارهای دیگری که بتواند تجمیع‌کننده‌های فعلی را به خطوط SIP متصل کند. بدیهی خواهد بود، ناواکو به‌منظور مدیریت هزینه‌ها و بهبود شرایط موجود مسیر دوم را انتخاب و به سمت تعریف راهکارهای ابتکاری رفته است.
مزیت سیپ نسبت به E1 چیست؟
قبل از اینکه به معرفی محصول ابتکاری ناواکو برسیم، باید مروری بر ماهیت تصمیم مخابرات کشور در جمع‌آوری خطوط E1 داشته باشیم. تفاوت E1 و SIP در چه موضوعاتی بوده و SIP چه مزیت‌هایی دارد که اکنون مخابرات ایران به‌دنبال تغییر این بستر به سمت SIP است؟ این موضوع نیازمند بررسی و ارزیابی تفاوت‌های این خطوط و مزیت‌های خطوط SIP نسبت به E1 است.
SIP Trunk و E1 دو راه متفاوت برای اتصال سیستم تلفنی به دنیای بیرونی هستند و به زبان خیلی ساده SIP از بستر شبکه برای برقراری تماس استفاده می‌کند، در حالی که E1 مبتنی بر انتقال داده روی سیگنال‌های دیجیتالی و بستر خطوط مسی است.
او در ادامه می‌افزاید: «خطوط E1-PRI که در سراسر کشور استفاده می‌شود، بستر ارتباطی است که اکثر پایانه‌های فروشی که مبتنی بر خطوط تلفنی هستند، به آن متصل شده و با استفاده از راهکارهای مختلف به مراکز داده متصل می‌شوند؛ اما این فناوری قدیمی شده و در جهان نیز در حال منسوخ‌شدن است؛ بنابراین با توجه به مشکلات و مستهلک‌شدن زیرساخت موجود، مخابرات خطوط SIP را جایگزین این فناوری قدیمی کرده است.»
او درباره خطوط SIP، کاربردها و مزیت‌های آن عنوان می‌کند: «در حقیقت خطوط SIP و اطلاعاتی که بر این بستر منتقل می‌شود، مبتنی بر یک شبکه اینترانت مخابرات با قابلیت انعطاف‌پذیری بالا و دارای آدرس مبدأ و مقصد یکتاست که این آدرس‌ها از طریق مخابرات به بهره‌بردار اعلام شده و باید روی دستگاه تعریف و پیاده‌سازی شوند. دستگاه تولیدشده در شرکت ناواکو، قابلیت رجیستر کردن خطوط SIP، تبدیل داده‌ها از SIP به E1 توسط سوئیچ نرم‌افزاری داخلی و در نهایت ارائه خروجی مبتنی بر فناوری E1 و ارسال داده‌ها به تجمیع‌کننده‌ها را دارد.»
آیا محصول اُکانکت کارا و به‌صرفه است؟
بنا بر گفته‌های وزیرپور، در واقع بانک مسکن و شرکت فناوری اطلاعات ناواکو به واسطه این محصول جدید، دیگر از خطوط E1 که در مراکز استان‌ها دارد، استفاده نمی‌کند و به جای آن خطوط SIP را از مخابرات تهیه می‌کند. در این فرایند، داده‌ها و ترافیک از سمت پایانه‌های فروش به خطوط SIP متصل می‌شود، یعنی ورودی داده متصل به خطوط SIP است، اما از آنجا که دستگاه‌های تجمیع‌کننده موجود تنها از خطوط E1-PRI پشتیبانی می‌کند، اُکانکت به‌عنوان یک مبدل عمل کرده و خروجی را به‌صورت E1 و مشابه با معماری زیرساخت مخابرات و قابل درک برای تجهیزات تجمیع‌کننده ارسال می‌کند.
معاون فنی و زیرساخت شرکت فناوری اطلاعات ناواکو می‌گوید: «در واقع ما دو راهکار پیش رو داریم. یک راهکارمان این است که باید اُکانکت را در تمامی مراکز استان‌ها بر سر راه تجیمع‌کننده‌ها قرار دهیم یا اینکه به هر حال از طریق خطوط SIP کشوری، ترافیک را به مراکز داده اصلی منتقل و از آنجا به دست مبدل طراحی‌شده داده و خروجی مبدل را به دستگاه‌های تجیمع‌کننده ارسال کنیم.»
چرا ناواکو به سمت تعریف یک مبدل رفت؟
سؤال اساسی که در اینجا به وجود می‌آید، این است که ناواکو چرا به جای راه‌اندازی یک مبدل و طولانی‌شدن این فرایند، عملیاتی را تعریف نکرده که دستگاه‌های تجیمع‌کننده بتوانند به‌طور مستقیم خطوط SIP را پشتیبانی کنند؟ معاون فنی و زیرساخت ناواکو در پاسخ به این سؤال توضیح می‌دهد: «دستگاه‌هایی که در حال حاضر در ایران سرویس تجمیع ارتباط تلفنی پایانه‌های فروشگاهی را ارائه می‌دهند، عموماً IntelliNAC یا MegaNAC هستند که نسل‌های موجود دستگاه‌های فوق اکثراً قابلیت پوشش خطوط SIP را ندارند. حالا اگر بخواهیم به‌دنبال تجمیع‌کننده‌هایی برویم که قابلیت پشتیبانی و ارائه سرویس بر بستر SIP را داشته باشند، با چندین چالش جدی مواجهیم. چنین دستگاه‌هایی، همه تولید خارج از کشور هستند، علاوه بر هزینه خرید بسیار بالا هزینه تعمیر و پشتیبانی بالایی نیز خواهند داشت؛ بنابراین اگر بخواهیم دستگاه‌های تجمیع‌کننده نسل جدید با قابلیت پشتبانی از خطوط SIP تهیه کنیم، هزینه سنگینی به سیستم وارد می‌شود و عملاً نه‌تنها برای شرکت ناواکو، بلکه برای هیچ شبکه پرداختی توجیه‌پذیر نخواهد بود. در واقع ما به این ایده رسیدیم که با همان زیرساخت قبلی و به‌واسطه یک مبدل، تجمیع‌کننده‌های سیستم پرداخت را به خطوط SIP متصل کنیم.»
به گفته وزیرپور اُکانکت به لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر بوده و یکی از مزایای اصلی آن همین موضوع است و با توجه به اینکه این دستگاه تولید داخل است، نسبت به هزینه واردات تجمیع‌کننده‌های همخوان با خطوط SIP و دستگاه‌های مشابه تولیدی دارای قیمت ناچیزی است و محدودیت‌ها و وابستگی‌ها به شرکت‌های خارجی جهت دریافت لایسنس و خدمات پشتیبانی را کاهش می‌دهد.
اما ناواکو در پیاده‌سازی این ابزار مبدل با چالش‌هایی نیز روبه‌رو است؛ از جمله اینکه دو معماری برای ورودی و خروجی این مبدل (اُکانکت) تعریف کرده است. در معماری اول اُکانکت در تمامی مراکز استان بر سر راه تجیمع‌کننده‌ها قرار می‌گیرد و در مدل دوم از طریق خطوط SIP کشوری، ترافیک به تهران منتقل می‌شود و از آنجا به دست مبدل خواهد رسید.
به گفته وزیرپور ترجیح ناواکو بر پیاده‌سازی مدل اول است، چون به لحاظ هزینه‌ای به‌صرفه‌تر است. در مدل دوم هزینه انتقال ترافیک بر عهده تأمین‌کننده خط است؛ یعنی عملاً پذیرنده این هزینه را تقبل نخواهد کرد؛ «با توجه به تجهیزاتی که در مراکز سرپرستی داریم، برای افزایش سطح دسترس‌پذیری سرویس‌هایمان بهتر است بتوانیم از راهکار اول بهره‌مند شویم؛ یعنی دستگاه اُکانکت را که در واقع همان مبدل تبدیل خطوط SIP به E1 است، در تمام مراکز استان‌مان نصب کنیم.»
آیا اُکانکت قابلیت ارائه خدمات به مشتریانی به‌جز بانک مسکن را هم دارد؟
در حال حاضر در ناواکو بحث تحقیق و تولید دستگاه اُکانکت مطرح بوده و تاکنون نیز آزمایش‌هایی از این نسخه انجام شده؛ به طوری که در حال حاضر 400 دستگاه کارت‌خوان در تهران و چند مرکز استان به این دستگاه متصل هستند. تیم فنی ناواکو عملکرد این ابزار را فراتر از سطح انتظار ارزیابی کرده و معتقدند چون ارتباطات مبتنی بر یک فناوری جدیدتر برقرار شده، آمار تراکنش‌ها و سرعت برقراری تماس نسبت به خطوط مبتنی بر E1 افزایش داشته است.
در واقع محصول اُکانکت هنوز تجاری‌سازی نشده و در مرحله پایلوت است؛ اما ناواکو امیدوار است با توجه به قیمت مناسب و کارایی بالایی که این محصول دارد، مورد استقبال تمام شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت قرار گیرد.
تجربه ناواکو در راه‌اندازی ابزار اُکانکت در شرکت‌های رقیب دیگری نیز به‌نوعی پیاده‌سازی شده، اما تفاوت‌هایی نیز در عمل دارد. همچنین این دستگاه توسط کارشناسان فنی شرکتی (شرکت فناوری اطلاعات ناواکو) طراحی و راه‌اندازی شده که تجربه و سابقه لازم در ارائه خدمات در صنعت پرداخت و بانکداری الکترونیک را طی سال‌های اخیر دارا هستند.
در حال حاضر امکان ارائه این محصول با خدمات و بهره‌برداری‌های متنوع میسر است، زیرا تولید و طراحی توسط همکاران واحد فنی انجام شده است. همچنین در قالب دستگاه‌های متنوعی از قبیل دو پورت و چهار پورت و با درگاه‌های مختلفی می‌توان این محصول را تولید کرد. به گفته وزیرپور این ابزار در مقایسه با نمونه‌های خارجی قطعاً وابستگی ما به تولیدات خارجی را در بحث پشتیبانی، لایسنس یا مواردی از این دست، کم خواهد کرد.
او در ادامه می‌افزاید: «به‌طور کلی فکر می‌کنم این دستگاه با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شود و هدف‌مان هم این است که بتوانیم خدمات کارا و مفیدی به مشتریان خود ارائه دهیم.»
الهام‌گیری ناواکو از نمونه‌های خارجی برای راه‌اندازی اُکانکت
البته ناواکو برای راه‌اندازی اُکانکت به‌نوعی از تجربه سازندگان مختلف الهام گرفته است. به گفته معاون فنی و زیرساخت ناواکو، چند نمونه از این دستگاه مبدل در کشورهای خارجی وجود دارد که در قالب یک پک سخت‌افزاری ارائه می‌شود که تجربه موفقیت‌آمیزی نیز بوده است؛ بنابراین ما در تفکر اولیه برای راه‌اندازی این ابزار از تجربه جهانی الهام گرفته‌ایم، ولی پیاده‌سازی آن کاملاً به شکل بومی و توسط تیم فنی ناواکو انجام شده است.
معاون فنی ناواکو معتقد است، اُکانکت حتی با نمونه‌های مشابه خارجی نیز قابل رقابت است و با توجه به آزمایشی که در این مدت روی آن انجام شده و کارایی بالایی که از خودش نشان داده، قابلیت رقابت با محصولات خارجی را دارد. او تأکید می‌کند: «بررسی صحت عملکرد دستگاه، ما را بر آن داشته که اقدامات لازم جهت تأمین زیرساخت SIP Trunk را دریکی از استان‌های کشور انجام دهیم تا به‌زودی سرویس‌های پایانه‌های فروش در استان فوق روی بستر جدید مهاجرت کنند.»
او ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه تصمیم مخابرات مبنی بر جمع‌آوری خطوط E1 هزینه بسیار سنگینی به سیستم پرداخت تحمیل خواهد کرد، ارائه محصولی مانند اُکانکت تا حد بسیار زیادی این هزینه‌ها را کاهش خواهد داد. به هر حال من فکر می‌کنم با توجه به سازوکاری که مخابرات در دستور کار قرار داده، خطوط E1 به‌زودی جمع‌آوری و خطوط SIP جایگزین آن خواهد شد. در این حالت، شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت در صورت ادامه روند کار خود باید از طریق ارتباطات اینترنت ا راهکارهای ارتباطی دیگر، پایانه‌های فروش خود را به دستگاه‌های تجمیع‌کننده متصل کنند که این امر مستلزم تغییر معماری ارتباطات و تعویض دستگاه‌های پذیرنده خواهد بود، در صورتی که این مصائب و مشکلات می‌تواند با حرکت به سمت اُکانکت به فراموشی سپرده شود.»
به گفته وزیرپور در واقع حتی اگر زیرساخت E1 هم عوض شود و خطوط SIP جایگزین شود، اُکانکت این قابلیت را دارد که بتوان بدون هیچ تغییری در برنامه دستگاه کارت‌خوان و بدون هیچ اختلالی همان خدمات را مانند قبل ارائه دهد.
برای شرکت محترم ناواکو،مدیرعامل محترم ،معاونین وکارکنان شریف این شرکت آرزوی موفقیت بیشتر در راستای اهداف عالی شرکت دارم ،موفق باشید