پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نویسندگان: دیوید گریدر، سرپرست تحقیقات و مت ماکسیمو، تحلیلگر تحقیقاتی / مترجم: رضا رحیمی‌نیا، تحلیلگر و مشاور سامانه‌های مبتنی بر وب و موبایل / اقتصادهای ابری رمزنگاری، خط مقدم نوظهور بازار سرمایه‌گذاری است و متاورس آغازگر این تحول اینترنت نسل 3 است. متاورس مجموعه‌ای از دنیاهای مجازی سه‌بعدی، به‌هم‌پیوسته و تجربی است؛ جایی که افراد در هر مکانی، در زمان واقعی می‌توانند تعامل کنند تا یک اقتصاد اینترنتی پایدار و متعلق به کاربر ایجاد شود که دنیای فیزیکی و دیجیتال را دربر گیرد.
متاورس همچنان در حال ظهور و به وجود آمدن است، اما بسیاری از اجزای کلیدی آن شروع به شکل‌گیری کرده‌اند و همه‌چیز را؛ از بازاریابی الکترونیک گرفته تا رسانه و سرگرمی و حتی املاک و مستغلات را دربر گرفته‌اند. «گزارش دسترالند گری‌اسکیل» (Grayscale Decentraland Report)» و «تور دسنترالند» این مفهوم را با معرفی یکی از این اجزا ملموس‌تر می‌کند.
دنیای مجازی پیشرو و مبتنی بر بلاکچین؛ دسنترالند
پروژه‌هایی مثل دسنترالند در حال ساخت یک متاورس جهان‌باز هستند؛ جایی که کاربران می‌توانند وارد شوند تا بازی کنند، مانا (توکن یا رمزارز بومی دسنترالند که کاربران می‌توانند با آن ان‌اف‌تی شامل سرزمین‌ها و کلکسیون‌ها را خریداری کرده و در انتخابات نظارت اقتصادی شرکت کنند) به دست آورند، یا ان‌اف‌تی‌ای بسازند که قابلیت بهره‌برداری از زمان صرف‌شده در بازی را در دنیای واقعی به آنها بدهد. این مسیر احتمالی تکامل اینترنت، شرکت‌های اینترنت نسل 2 مثل فیس‌بوک که در حال تغییر به شرکت متاورس و تغییر نام به متا هست، را جذب خود کرد.
در این نقطه‌عطف، احتمال دارد که سایر شرکت‌های پیشرو در اینترنت نسل 2، برای باقی‌ماندن در این رقابت شروع به جست‌وجو در متاورس کنند و این کانون توجه سریعاً موج جدیدی از سرمایه‌گذاری را در این دسته رمزنگاری نوظهور ایجاد کند.
ایده متا
اینترنت همیشه برای برقراری ارتباط میان مردم بوده است. در سه دهه اخیر فناوری اینترنت و در کنار آن نحوه تعامل ما با اینترنت تکامل یافته است. موارد زیادی تغییر کرده، اما سه دوره کلیدی جامعه آنلاین را می‌توان این‌طور تصور کرد:
- اینترنت نسل 1: نت‌اسکیپ (Netscape) بود که ما را به‌صورت آنلاین مرتبط می‌کرد.
- اینترنت نسل 2: فیس‌بوک که ما را به جوامع آنلاین متصل کرد.
- اینترنت نسل 3: دسنترالند که ما را به دنیای مجازی متعلق به جامعه متصل کرد.
ما طی این دوره‌ها حرکت کردیم و تعاملات و رسانه‌های مورد استفاده برای ایجاد این تعاملات گسترش پیدا کرد. ما مستقیماً تجربه کردیم که چگونه ساختارهای سازمانی که ما را مرتبط کردند، تغییر کردند، چگونه زیربناهای محاسباتی که بهشان تکیه می‌کردیم، کامل شدند و چگونه کنترل روی اینترنت کاهش یافت و بین جامعه و شرکت‌های بزرگ فناوری جریان پیدا کرد.
| اینترنت نسل سوم | اینترنت نسل دوم | اینترنت نسل یک | —- |
| خواندن، نوشتن، مالکیت | خواندن، نوشتن | خواندن | تعامل |
| اقتصاد مجازی | محتوای تعاملی | متن ثابت | ابزار واسط |
| شبکه‌های میان‌کاربری | پلتفرم‌ها | شرکت | سازمان‌دهی |
| فضای ابری بلاکچین | فضای ابری و همراه | رایانه‌های شخصی | زیرساخت |
| غیرمتمرکز | متمرکز | غیرمتمرکز | نظارت |
اینترنت همراه نسل 2 چگونگی، مکان، زمان و چرایی استفاده ما از اینترنت را تغییر داد. در نتیجه محصولات، خدمات و شرکت‌های مورد استفاده ما تغییر کردند که این تغییر الگوی تجارت، فرهنگ و سیاست ما را نیز دچار دگرگونی کرد. متاورس اینترنت نسل 3 نیز پتانسیل انجام همین کار را دارد.
فرصت متامارکت
بخش عمده‌ای از توجه ما، به‌خصوص نسل جوان، به فعالیت‌های دیجیتال معطوف است. امروزه یک‌سوم زندگی ما (8 ساعت در روز) صرف تماشای تلوزیون، بازی‌کردن و شبکه‌های اجتماعی می‌شود. همچنان که بیشتر وقت خود را در این تجربیات دنیای دیجیتال می‌گذرانیم، هزینه بیشتری در این قلمروهای اجتماعی برای ساخت موقعیت اجتماعی خود در این جوامع آنلاین می‌پردازیم.
زندگی اجتماعی و بازی‌های ما در حال هم‌گرا شدن و ساخت یک اقتصاد مصرف‌کننده کالای مجازی و در حال رشد سریع است. تخمین زده می‌شود که درآمد حاصل از بازی‌های مجازی می‌تواند از 180 میلیارد دلار در سال 2020 به 400 میلیارد دلار در سال 2025 برسد. تغییر مداوم درآمد توسعه‌دهندگان بازی یک پویایی کلیدی در این رشد است.
بازیکنان به‌طور افزایشی از پرداخت هزینه به بازی‌های پولی دور شده و به سوی بازی‌های رایگانی می‌روند که توسعه‌دهندگان با فروش آیتم‌های درون بازی به بازیکنان که گیم‌پلی یا موقعیت اجتماعی در این دنیاهای مجازی را افزایش می‌دهند، درآمد کسب می‌کنند.
این تغییر با توجه به کوچ از اینترنت محصور شرکتی نسل 2، به متاورس آزاد رمزنگاری‌شده اینترنت نسل 3، شتاب بیشتری پیدا کرده است.
- متاورس محصور شرکتی اینترنت نسل 2: مالکیت متمرکز توسط شرکت‌های بزرگ فناوری.
- متاورس آزاد رمزنگاری‌شده اینترنت نسل 3: مالکیت دموکراتیک توسط کاربران جهانی.
امروزه بسیاری از گیمرها، پول و زمان خود را صرف جمع‌آوری ثروت دیجیتال در بستر اینترنت محصور شرکتی نسل 2 می‌کنند. مشکل اینجاست که اکثر توسعه‌دهندگان، به بازیکنان اجازه بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری و زحمت‌شان را نمی‌دهند. توسعه‌دهندگان، این دنیاها را با ممنوع‌کردن خریدوفروش دارایی‌های درون بازی بین بازیکنان، بسته نگه داشته و بازیکنان توانایی انتقال ثروت از درون بازی به اقتصاد واقعی را ندارند.
متاورس آزاد رمزنگاری‌شده اینترنت نسل 3 با حذف کنترل سرمایه ایجادشده در این دنیاها توسط پلتفرم‌های اینترنت نسل 2، این مشکل را حل می‌کند. این الگوی جدید، به کاربران اجازه می‌دهد که مالکیت دارایی‌های دیجیتال خود را به شکل NFT حفظ کنند و آنها را با بازیکنان دیگر خریدوفروش کرده و به تجربه‌های دیجیتال دیگری تبدیل کنند که این امر، یک اقتصاد بازار آزادِ اینترنت‌محور کاملاً جدیدی را خلق می‌کند که قابل بهره‌برداری در دنیای واقعی است. این شکل از تکامل اقتصاد تولیدکننده‌ها، «بازی کن، درآمد کسب کن» شناخته می‌شود.
در متاورس، کاربران هستند که این شکل از تعامل بی‌دردسرِ شبیه به دنیای واقعی را در سراسر دنیای دیجیتال تعیین می‌کنند. در مقابل، طبیعت محصور پلتفرم‌های اینترنت شرکتی نسل 2، در مقایسه با متاورس آزاد رمزنگاری‌شده اینترنت نسل 3، احتمالاً وضعیت نامساعدی برای کاربران ایجاد می‌کند.
شرکت‌های اینترنت نسل 2 که موقعیت تثبیت‌شده‌ای دارند، باید با انعطاف‌پذیری و حذف استراتژی‌های رقابتی‌شان، الگوهای تجاری خود را دگرگون کنند. هنوز مشخص نیست که این جاه‌طلبی‌های فیس‌بوک در زمینه متاورس آن را در چه مسیری قرار خواهد داد، اما آنها مانند سایر شرکت‌های اینترنت نسل 2، نیازمند ایجاد این تغییرات چالش‌برانگیز هستند تا بتوانند در گزارش‌هایی که هر سه ماه به سهام‌داران ارائه می‌دهند، انتظارات آنها را برآورده کنند.
جمع کل مبلغ سرمایه شبکه‌های رمزنگاری‌شده پیشرو متاورس اینترنت نسل 3، تقریباً 27.5 میلیارد دلار است. این عدد در مقابل سقف 900 میلیارد دلاری فیس‌بوک، دو تریلیون دلاری حوزه بازی‌های رایانه‌ای و 14.8 تریلیون دلاری شرکت‌های اینترنت نسل 2 که در صورت نیامدن به سمت متاورس با خطر ورشکستی روبه‌رو هستند، عدد کوچکی به نظر می‌رسد.
اقتصاد اینترنت متا نسل 3
متاورس‌های رمزنگاری‌شده اینترنت نسل 3، اقتصاد‌هایی در دنیای مجازی با بازارهای نوظهور هستند که با ترکیبی روبه‌رشد از کالاهای دیجیتال، خدمات و دارایی‌ها، برای کاربران در دنیای واقعی سرمایه تولید می‌کنند.
دنیاهای متاورس اینترنت نسل 3 معمولاً بر بستر پلتفرم‌های محاسبه‌گر بلاکچین (لایه یک) ساخته می‌شدند و عده زیادی به توسعه و ساخت بازی‌ها و آیتم‌های درون بازی (که به‌طور آزادانه قابل خریدوفروش هستند) کمک می‌کردند.
کاربرانی که این موارد را خریداری می‌کنند، در حال راه‌اندازی تجربه جدیدی از تجارت الکترونیکی هستند. نمونه‌هایی از دیگر فعالیت‌های تجاری محبوب در دسنترالند و دیگر اقتصادهای دنیای مجازی به قرار زیر هستند:
- گالری‌های هنری: گالری‌های هنری مثل ساتبی تأسیس شدند که برای مالکان، موقعیت نمایش آثار هنری NFT و فروش‌شان در حراج را فراهم می‌کنند.
- دفاتر تجاری: شرکت‌های رمزارز مثل بایننس (Binance)، در متاورس دفاتر مرکزی دیجیتالی تأسیس کرده‌اند که کارکنان در آنها به ملاقات و همکاری می‌پردازند.
- بازی‌ها و کازینوها: مکان‌هایی که بازیکنان می‌توانند در آنها مانا (MANA) به دست بیاورند.
- تبلیغات: صاحبان مشاغل، بیلبوردهای مجازی ساخته‌اند که با پرداخت هزینه به تولیدکننده، به بازیکنان نشان داده می‌شود.
- محتوای حمایت‌شده: محتواهایی مثل Atari arcade که به‌تازگی معرفی شده و شامل بازی‌هایی است که در دسنترالند قابل بازی‌کردن هستند.
- سالن‌های موسیقی: سالن‌هایی که دی‌جی‌ها و موسیقیدانان در آن به اجرای موسیقی و برگزاری کنسرت می‌پردازند.
این دنیاهای متاورس اینترنت نسل 3، بخشی از اقتصاد ابری رمزنگاری‌شده به‌هم پیوسته بزرگتری هستند. این دستورالعمل‌های غیرمتمرکز، با اقتصادهای مجازی متاورس تعامل دارند و زیرساخت فنی مورد نیاز آنها را فراهم می‌کنند.
- شبکه‌های پرداختی: اقتصادهای متاورس اینترنت نسل 3، می‌توانند یا از ارز دیجیتال مخصوص به خودشان مثل MANA استفاده کنند، یا از ارز های همان پلتفرم اقتصادی رمزنگاری ابری لایه یک که بر پایه‌اش ساخته شده اند، مثل اتریوم(ETH) یا سولانا (SOL).
- اقتصاد غیر متمرکز: مبادلات غیر متمرکز، به کاربران اجازه می‌دهد که آیتم‌های درون بازی را خرید و فروش کنند و پلتفرم‌های امانت دهی،در سرزمین مجازی‌شان به کاربران وام می‌دهد.
- کالاهای NFT: بازیکنان می‌توانند از دیگر تولیدکننده‌ها NFT بخرند و در دنیاهای مجازی دیگر در معرض نمایش و فروش بگذارند.
- حکومت غیرمتمرکز: چارچوب‌های قضایی، کنترل اقتصادهای دیجیتال را از شرکت‌های متمرکز گرفته و به شبکه‌ای جهانی از کاربران متاورس اینترنت نسل 3 اجازه قانون‌گذاری برای فضای مجازی‌ای که به‌صورت جمعی مالک آن هستند را می‌دهند.
- فضای ابری غیرمتمرکز: سرویس‌های ذخیره فایل مثل Filecoin، راهکار زیرساختی غیرمتمرکزی برای ذخیره داده به دنیاهای متاورس اینترنت نسل 3 می‌دهند و سرویس‌هایی مثل Livepeer، زیرساخت‌هایی برای رمزگذاری ویدئو فراهم می‌کنند.
- هویت خودمختار: اطلاعات سکه اعتبار اجتماعی که بر پایه اینترنت است(Creator Coins) می‌تواند برای هویت‌سازی یا افزایش اعتبار مالی، از پلتفرم‌های دیگر به متاورس انتقال پیدا کند.
معیار‌های اینترنت متا نسل 3
ترکیب این نوآوری‌ها تجربه آنلاین جدیدی را خلق کرده که از همین الان، کاربران را جذب خود کرده است. تعداد کاربران دنیای مجازی متاورس اینترنت نسل 3 در سال‌های اخیر شاهد رشد مداومی بوده است. امروزه، دنیاهای مجازی متاورس اینترنت نسل 3، 50 هزار کاربر فعال دارند (از طریق کیف‌پول‌های فعال) که نسبت به آغاز 2020، 10 برابر شده است.
در مقایسه با دیگر حوزه‌های اینترنت نسل 3 و 2، کاربران دنیای مجازی متاورس تازه در ابتدای فعالیت خود هستند، اما اگر همین روند رشد ادامه پیدا کند، این حوزه نوظهور می‌تواند در سال‌های پیش رو به جریان اصلی بپیوندد.
دنیاهای مجازی متاورس اینترنت نسل 3 برای توسعه‌دهنده‌ها، اشخاص ثالث تولیدکننده و کاربرانی که این اقتصادهای بازاری رمزنگاری شده اینترنتی در حال ظهور بر بستر ابری را می‌سازند، درآمدزایی می‌کنند. معاملات انجام‌شده در متاورس اینترنت نسل 3 برای چیزهایی مثل زمین مجازی، کالا و خدمات از مرز 200 میلیون دلار گذشته است.
دنیاهای مجازی متاورس اینترنت نسل 3، با حذف شرکت‌های متمرکز اینترنت نسل 2 که در طول تاریخ کنترل این فضاهای آنلاین را در دست داشته‌اند، رشد مستمری در نوآوری و بهره‌وری را شاهد بودند. دنیاهای مجازی رمزنگاری‌شده، با حذف کنترل سرمایه و باز کردن مرزهای دیجیتال خود به نظام سرمایه‌داری بازار آزاد، بازارهای اولیه و ثانویه چند میلیون دلاری را برای سازندگان و صاحبان دارایی فراهم کردند.
در سهماهه سوم 2021، مجموع جذب سرمایه رمزنگاری به 8.2 میلیارد رسید که بخش اینترنت نسل 3 و ان‌اف‌تی 1.8 میلیارد دلار آن را تشکیل می‌داد. در بخش اینترنت نسل 3 و NFT، بازی‌های تحت بلاکچین در 14 معامله، یک میلیارد دلار بودجه به دست آوردند که آنها را در رتبه اول این بخش قرار می‌دهد.
سرمایه‌گذاری در این بخش رشد خوبی را تجربه کرده، اما متاورس با توجه به 10 میلیارد دلاری که شرکت‌هایی مثل فیس‌بوک قصد دارند سرمایه‌گذاری کنند و مقداری که ممکن است توسط شرکت‌های دیگر و سرمایه‌گذاران جسور وارد این حوزه شود، در مراحل آغازین خودش است.
نتیجه نهایی
متاورس، جهانی دیجیتال است که فرای اینترنتی که امروز می‌شناسیم، حرکت می‌کند. چنین چشم‌اندازی برای وضعیت آینده اینترنت، قابلیت تغییر روابط اجتماعی، معاملات تجاری و اقتصاد اینترنتی مورد نظر را دارد.
متاورس هنوز در حال شکل‌گیری است، اما شبکه‌های رمزنگاری‌شده دنیای مجازی آزاد اینترنت نسل 3، نیم‌نگاهی از ویژگی‌های احتمالی آینده اینترنت را ارائه می‌دهند. موقعیت بازاری که زنده‌کردن متاورس ایجاد می‌کند، ممکن است سالیانه تا بیش از یک تریلیون دلار ارزش داشته باشد و با شرکت‌های اینترنت نسل 2 که در حال حاضر حدود 15 تریلیون دلار ارزش دارند، رقابت کند. این قابلیت، کمپانی‌هایی مثل فیس‌بوک را برای آمدن به سمت متاورس ترغیب کرده که می‌تواند مشوقی برای دیگر غول‌های فناوری اینترنت نسل 2 و سرمایه‌گذاران باشد تا در متاورس سرمایه‌گذاری کنند.