پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
عصر تراکنش ۵۰ / در سال‌های اخیر، همزمان با رشد ماهانه نرخ تورم و کاهش قدرت افراد برای به سرانجام رساندن ایده‌ها و توسعه کسب‌وکارشان، پلتفرم‌هایی برای ایجاد تأمین مالی جمعی در کشور ایجاد شد تا کسب‌وکارها را برای رسیدن به اهداف‌شان یاری و البته مردم را در سود فعالیت‌های اقتصادی در جریان سهیم کند. سکوهای تأمین مالی جمعی علاوه بر اینکه مسیر پیشرفت کسب‌وکارها را تسریع می‌کنند، می‌توانند محلی کم‌ریسک و سودده برای سرمایه‌گذاری هم باشند. در این مطلب، سه شرکت فعال در حوزه تأمین مالی جمعی در کشور را معرفی کرده‌ایم.
ققنوس
ققنوس شرکتی متمرکز بر توسعه کاربردهای فناوری اطلاعات، فعالیت خود را از سال ۱۳۹۷ آغاز کرده است. ققنوس در واقع زیرساخت توسعه اقتصاد دیجیتال است که با بهره‌گیری از فناوری دفاتر توزیع‌شده (DLT) بستری را برای انتشار توکن‌های دارایی و گواهی توسط ناشران ایجاد کرده است. رکن اصلی شبکه ققنوس، میزبان‌های آن هستند که مسئولیت پردازش و نگهداری تراکنش‌های توکن‌های شبکه را بر عهده دارند.
دو دسته فعالیت عمده در شرکت یکتاققنوس پارس انجام می‌شود که یکی از آنها اضافه‌کردن قابلیت‌های جدید به لایه‌های هسته شبکه ققنوس است؛ به عبارتی توسعه هسته شبکه و اضافه‌کردن عملیات جدید به شبکه. دسته دیگر فعالیت‌های این شرکت، در حوزه پیاده‌سازی راه‌حل‌های مبتنی بر DLT است و توسعه کاربردهای DLT به‌منظور ارزش‌آفرینی، مبتنی بر ظرفیت‌های فناوری دفترکل توزیع‌شده است.
این شرکت در تلاش است تا با ارائه راه‌حل‌های خلاقانه و مبتنی بر فناوری دفاتر کل توزیع‌شده، ابزارهای جدید سرمایه‌گذاری و مدیریت ثروت را پیشنهاد دهد؛ به‌خصوص در حوزه نقدپذیری، دارایی‌های سرمایه‌ای منجمد و افزایش جریان و بازده آنها در بازار سرمایه برنامه مشخصی را دنبال کند. در همین راستا توکن‌هایی مانند توکن شناسایی مشتریان، توکن املاک مازاد، توکن قبض انبار شمش طلا، توکن الماس، توکن وفاداری، دفتر ثبت سهام دیجیتال، پلتفرم انتخابات امن غیرحضوری، سکوی بی‌تا (NFT) و بازار حراجی بی‌تا در بستر ققنوس پیاده‌سازی شده است.
یکی دیگر از زیرساخت‌های موجود در هسته ققنوس سامانه تأمین مالی جمعی است که تحت نظر فرابورس فعالیت می‌کند. تأمین مالی جمعی در ققنوس به سه شکل مشارکت‌محور (تحت نظارت فرابورس)، پاداش‌محور و خیریه‌محور در دسترس است و تجربه فعالیت در هر سه حوزه محقق شده است. در روش تأمین مالی جمعی مشارکت‌محور که بر اساس مصوبه سازمان بورس و تحت نظارت فرابورس فعالیت می‌کند، طرح‌ها می‌توانند حداکثر ۱۰ میلیارد تومان باشند. ققنوس در این حالت، مستقل از حوزه فعالیت، با کسب‌وکارهایی که دامنه مخاطب عمومی دارند، همکاری می‌کند و از طرح‌هایی که جامعه مخاطب بزرگی دارند و مشارکت‌کنندگان‌شان می‌توانند مصرف‌کننده نهایی محصول یا خدمت طرح باشند، حمایت می‌کند.
به گفته قائم‌مقام ققنوس، به‌منظور تجربه در پروژه‌های تأمین مالی جمعی مشارکت‌محور در ابعاد بزرگ‌تر، با بهره‌گیری از ظرفیت قانون تعاون و جلب مشارکت عمومی نیز می‌توان اقدامات مناسبی را به عمل آورد. در این حوزه با موافقت وزارت تعاون، قالب اساسنامه جدیدی جهت ایجاد تعاونی سپرده‌گذاری مسکن مصوب شد که امکان تأسیس تعاونی‌های مسکن خاص با رویکرد تأمین مالی جمعی مشارکت‌محور فراهم شده است.
در مدل تأمین مالی جمعی پاداش‌محور، چارچوب قانونی خاصی وجود ندارد و ققنوس معمولاً بر اساس میزان اعتبار و ضمانت‌هایی که ناشر این‌گونه توکن‌ها می‌تواند فراهم کند، اقدام به انتشار توکن می‌کند. ققنوس در این حالت کسب‌وکارهایی را که در فضای رقابتی متمایز هستند، انتخاب می‌کند. توکن هماتیک که توسط شرکت هواپیمایی هما ارائه شده، آخرین نمونه محقق‌شده در این دسته از پروژه‌های تأمین مالی جمعی است.
مبنای انتخاب شرکت‌ها در مدل مبتنی بر پاداش، میزان تقاضای خدمت و محصول در بازار و میزان پاداشی است که می‌توان از ناشر توکن برای مخاطبان دریافت کرد. در مدل تأمین مالی جمعی خیریه‌محور نیز ققنوس در تلاش است با ایجاد شفافیت لازم برای خیرین، امکان مشارکت ایشان را در پروژه‌های خیریه به‌صورت مستقیم فراهم کند. آخرین نمونه تجربه‌شده در این حوزه، انتشار توکن گنجمان بود که با هدف حفظ و نگهداشت میراث مستند با محوریت کتابخانه ملی انجام شد.
کسب‌وکارها برای استفاده از پلتفرم تأمین مالی جمعی ققنوس ابتدا باید مدل تأمین مالی مورد نظرشان را انتخاب کنند؛ زیرا ققنوس برای هر کدام از مدل‌ها، زیرساخت حقوقی متفاوتی را در نظر گرفته است.
دونگی
در حال حاضر شش پلتفرم، مجوز فرابورس را برای فعالیت در حوزه مشارکت دریافت کرده‌اند که دونگی یکی از این پلتفرم‌هاست. «سامانه نگار آتنا» که مالک دونگی است، سال ۱۳۹۲ پلتفرم نیکوکاری مهربانه را راه‌اندازی کرد که امروز به یک مؤسسه خیریه به همین نام تبدیل شده است. از همان ابتدا هدف آتنا فعالیت در حوزه تأمین مالی جمعی بود. 9 ماه اول فعالیت دونگی به آماده‌سازی زیرساخت‌های فنی و مالی و حقوقی گذشت و سرویس‌دهی دونگی به کسب‌وکارها عملاً از زمستان ۱۳۹۷ آغاز شد. دونگی طرح‌های کسب‌وکارها برای توسعه فعالیت‌شان را در پلتفرم خود منتشر می‌کند تا افرادی را که به سرمایه‌گذاری جمعی تمایل دارند، به کسب‌وکارها متصل کند. هر فردی به شرط داشتن کد بورسی می‌تواند بخشی از سرمایه مورد نیاز برای اجرای طرح‌های منتشرشده در دونگی را تأمین کرده و در سود و زیان اجرای طرح شریک شود.
طبق دستورالعمل فرابورس، پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی فقط اجازه فعالیت به دو روش دریافت سهام یا مضاربه را دارند که روش سهام‌داری دونگی، مضاربه است و سهام‌داران در سود و زیان طرح با شرکت شریک می‌شوند. از جمله کاربردهای دونگی برای کسب‌وکارها می‌توان به بازاریابی، توسعه مدل‌های فروش، تأمین مواد اولیه، عملیاتی‌سازی، سرمایه در گردش و توسعه محصول جدید اشاره کرد.
بیشترین تأمین مالی موفق برای کسب‌وکارها در بین پلتفرم‌های دارای مجوز از فرابورس ایران، توسط دونگی انجام شده؛ در واقع از پنج فراخوانی که تاکنون در کشور برای تأمین مالی جمعی منتشر شده، سه طرح متعلق به دونگی است که دو طرح از آنها با موفقیت تأمین مالی شده‌اند. دونگی در ابتدای کار، برای مدیریت ریسک، فقط با کسب‌وکارهای بالغ و باتجربه همکاری می‌کند و مدل درآمدی آن نیز از طریق کارمزد است. در واقع از تمام مبالغ جمع‌آوری‌شده، حداکثر 4.5 درصد کارمزد (سهم فرابورس، پلتفرم و نهاد ناظر) را کسر و مابقی وجوه را به کسب‌وکار تحویل می‌دهد. دونگی برای تأمین مالی، فقط طرح‌های اشخاص حقوقی را می‌پذیرد که بازه اجرای حداکثر دوساله داشته باشند. هر کسب‌وکاری از حوزه سنتی، فناورانه، دانش‌بنیان، استارتاپ و… می‌توانند در دونگی با اهداف تولید، خریدوفروش، هنری، صنعتی یا… از ۲۰۰ میلیون تا ۱۰ میلیارد تومان تأمین سرمایه کنند.
کارن‌کراد
کارن‌کراد شرکتی فعال در زمینه تأمین مالی جمعی یا همان کراودفاندینگ است که از سال ۱۳۹۴ بدون اینکه شرکتی ثبت کند، فعال بود و در سال ۱۳۹۷ تصمیم گرفت به شکل رسمی فعالیتش را دنبال کند. هدف پلتفرم تأمین مالی جمعی کارن‌کراد تأمین مالی استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان است. معیار کارن‌کراد برای قبول همکاری با کسب‌وکارها تجربه و پیشینه آنهاست، نه حوزه فعالیت‌شان. برای مثال کارن‌کراد با همراهی صندوق نوآوری و شکوفایی، سلسله‌رویداد دوشنبه‌های استارتاپی را برگزار می‌کند که در هر دوره، مختص یک حوزه خاص است؛ مثل حوزه‌های فین‌تک، ساختمان، تجهیزات پزشکی و… . کارن‌کراد فرصت‌های سرمایه‌گذاری حوزه دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها را برای سرمایه‌گذاران مهیا و نیاز مالی شرکت‌ها برای رشد و توسعه را برآورده می‌کند.
کارن‌کراد علاوه بر تأمین سرمایه، برای استارتاپ‌ها و صنایع، جهت توانمندسازی آنها جلسات مشاوره در حوزه‌های حقوقی، مالی، کسب‌وکار، شبکه‌سازی، خدمات مشاوره عارضه‌یابی و خدمات آموزشی مثل کارگاه‌های آموزشی برگزار می‌کند. این پلتفرم همچنین به اعزام هیئت‌ها به سایر کشورها برای انجام فعالیت‌های بین‌المللی اهتمام می‌ورزد و به صنایع برای برنامه‌ریزی استراتژی حوزه نوآوری و سرمایه‌گذاری و ایجاد آشنایی با استارتاپ‌های مرتبط با این صنایع به‌عنوان مشاور کمک می‌کند. کارن‌کراد به دو روش سرمایه‌گذاری کلان و کراودفاندینگ اقدام به جذب سرمایه برای کسب‌وکارها می‌کند. در مدل اول، کارن‌کراد یک سرمایه‌گذار کلان را برای کسب‌وکار پیدا می‌کند و او در واقع سهام‌دار شرکت می‌شود.
در مدل تأمین مالی جمعی، سرمایه در گردش شرکت‌ها به وسیله عموم مردم تأمین می‌شود. در این حالت شرکت‌ها به سایت کارن‌کراد مراجعه و تمامی مدارک را تکمیل می‌کنند. شرکت‌هایی مورد تأیید کارن‌کراد هستند که سابقه فروش جدی در محصول مورد نظر را داشته باشند تا بتواند اطمینان حاصل کند که این شرکت‌ها توانایی بازگرداندن اصل سرمایه و سود مردم را دارند و سرمایه مردم را در معرض خطر قرار نمی‌دهند. کارن‌کراد مدل درآمدی مضاربه را انتخاب کرده، به عبارتی مشارکت‌کنندگان در سود و زیان فعالیت انجام‌شده سهیم هستند. پروژه موفق ساخت دستگاه رادیولوژی دیجیتال سقفی شرکت دانش‌بنیان بهیار صنعت سپاهان نمونه‌ای از فعالیت این پلتفرم است که در طول یک ماه از ۴۸ سرمایه‌گذار مبلغ 1.375.000.000 تومان سرمایه جذب کرد و در طول چهار ماه، اصل پول به علاوه 19.1 درصد سود (معادل 57.3 درصد سود سالیانه) به مشارکت‌کنندگان پرداخت کرد.
کارن‌کراد علاوه بر اینکه در حوزه تأمین مالی جمعی برای کسب‌وکارها فعالیت می‌کند، خودش یک سرمایه‌گذار است که تاکنون در شش شرکت سرمایه‌گذاری کرده؛ سرمایه‌گذاری در دو شرکت تولیدی محصولات آرایشی، بهداشتی و حوزه سلامت و هم‌سرمایه‌گذاری با کارگزاری مفید روی شرکت پیتام نمونه‌ای از اقدامات کارن‌کراد در این زمینه است.
این پلتفرم در حوزه فعالیت بین‌المللی شرکت‌ها و جذب سرمایه‌گذار بین‌المللی فعالیت‌های متعددی داشته و قصد دارد برنامه‌های خود را گسترش دهد. کارن‌کراد اولین همایش بین‌المللی خود را در اتریش برگزار کرده و در این برنامه، 16 صندوق ایرانی را در مواجهه با سرمایه‌گذاران اروپا قرار داده و در رویداد بعدی ۲۴ مجموعه سرمایه‌گذاری روسیه را با فضای دانش‌بنیان و استارتاپی ایران آشنا کرده است. کشورهای چین، هند، کنیا، ارمنستان و آذربایجان از اهداف آینده این شرکت جهت توسعه فعالیت‌های بین‌المللی شرکت‌ها و جذب سرمایه‌گذار بین‌المللی و معرفی آنها به سایر شرکت‌هاست.
هیچ پول ومال وثروت من ندارم چطور میلیادرشوم سعادت ابدالی