پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیرعامل بیت‌پین از فعالیت در منطقه آزاد انزلی می‌گوید: بازی در زمینی که برای استارتاپ‌ها طراحی نشده است
مناطق آزاد تجاری که بیش از چند دهه از عمرشان نمی‌گذرد، می‌توانند نقش بسزایی در توسعه تجارت داشته باشند. این روزها کسب‌وکارها با مهاجرت به این مناطق سعی می‌کنند هم از منافع مناطق آزاد بهره ببرند، هم کسب‌وکارشان را تا بیرون از مرزهای کشور گسترش دهند. «بیت‌پین» یکی از این شرکت‌هاست که منطقه آزاد انزلی را برای فعالیت خود انتخاب کرده است
عصر تراکنش 49 / بهره‌برداری از مزایایی مثل معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرک، نداشتن تشریفات زائد ارزی و اداری، سهولت در فرایندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و… که در مناطق آزاد تجاری حکم‌فرماست، قطعاً برای کسب‌وکارها و حتی فعالان حوزه فناوری جذابیت دارد. این قوانین تسهیلگر شاید شرکت‌ها را ـ حتی آنهایی که در پایتخت فعالیت می‌کنند ـ وسوسه کند تا کسب‌وکارشان را به این مناطق منتقل کنند. اتفاقی که این روزها افتاده و کم نیستند شرکت‌هایی که در مناطق آزاد مستقر شده‌اند. برای شرکت‌های ساکن پایتخت که چنین ایده‌ای در سر داشته باشند، نزدیک‌ترین منطقه آزاد، انزلی است. منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی انزلی دارای مرکز رشد واحدهای فناور بندر انزلی، پارک علم و فناوری گیلان و مرکز شکوفایی شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان و شورای «حمایت از ایده‌های نو» است. این نهادها در منطقه آزاد انزلی فعالیت می‌کنند و کسب‌وکارهایی که فعالیت خود را در این منطقه شروع می‌کنند، علاوه بر بهره‌بردن از مزایایی کلی کار در مناطق آزاد، می‌توانند از حمایت این مراکز هم بهره‌مند شوند.
بیت‌پین یکی از شرکت‌هایی است که فعالیت خود را در منطقه آزاد انزلی شروع کرده است. در این گزارش با امیرحسین مردانی، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل بیت‌پین گفت‌وگویی داشتیم و علاوه بر اینکه با او درباره شکل‌گیری و فعالیت‌های این شرکت گفت‌وگو کردیم، درباره شرایط کار در منطقه آزاد، مزایا و معایبش و ایده این مهاجرت اقتصادی، جویا شدیم.
آغاز به کار بیت‌پین
شروع کار بیت‌پین ریشه در دو مکان؛ هم در صنعت و هم در دانشگاه دارد. ریشه اول آن در هلدینگ قدیمی «پُتسا» است. هلدینگ پتسا یکی از هلدینگ‌های قدیمی فناوری ایران است که از دهه ۶۰ در حال فعالیت بوده و شرکت‌های بزرگی مانند آریا همراه و پارس تصمیم از جمله زیرمجموعه‌های آن محسوب می‌شوند و ریشه دوم شکل‌گیری این شرکت، به دانشگاه صنعتی شریف برمی‌گردد. مردانی در مورد آغاز به کار بیت‌پین این‌طور توضیح می‌دهد: «داستان بیت‌پین با محوریت آقای دکتر اسمعیل ثنایی، عضو هیئت‌علمی رشته برق دانشگاه صنعتی شریف و بنیان‌گذار هلدینگ پتسا شروع می‌شود. آقای ثنایی در چند سال اخیر با تشکیل گروه‌های گوناگون کسب‌وکاری از دل دانشگاه صنعتی شریف با تمرکز بر فناوری‌های نوین در هلدینگ پتسا، کار سرمایه‌گذاری و کارآفرینی در حوزه‌های گوناگون فناوری را شروع کرده است. در دهه گذشته، این هلدینگ و گروه‌های فعال در آن، در حوزه‌های متعددی چون بلاکچین، اینترنت اشیا، هوش مصنوعی و رایانش ابری فعالیت می‌کردند. حتی کسب‌وکارهای متعددی از دل این گروه‌ها نیز خارج شد. کسب‌وکارهایی مانند «آچاره» و «اوبار» شاید از معروف‌ترین این کسب‌وکارها باشند.»
مردانی صحبت‌هایش را ادامه می‌دهد: «در سال ۲۰۱۷ و با شروع تب‌وتاب بلاکچین، یکی از حوزه‌های مورد تمرکز این گروه، همین حوزه بود. در این سال، هسته اولیه شکل‌گرفته گروه بلاکچین با حضور بنده و آقای جهانی، هم‌بنیان‌گذار بیت‌پین شکل گرفت. در ابتدا بیشتر فعالیت‌های این گروه از جنس تحقیق و توسعه درباره فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال بود. در سال ۱۳۹۸ این گروه به‌صورت رسمی به شرکتی با نام گروه سنا تبدیل شد و فعالیت‌های تخصصی خود در حوزه فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال را شروع کرد. دو فعالیت بسیار مهمی که گروه سنا در این سال شروع کرد، پروژه توکنایز کردن دارایی‌ها و مدرسه تابستانه بلاکچین ایران بود. این دو فعالیت با همکاری آزمایشگاه بلاکچین دانشگاه شریف صورت گرفت. پروژه توکنایز کردن دارایی‌ها با هدف توکنایز کردن املاک و زمین‌های بلااستفاده کشور شروع شد و تا مرحله محصول پیش رفت و به‌دلیل مسائل رگولاتوری متوقف شد.»
به گفته مردانی، مدرسه تابستانه بلاکچین ایران، بزرگ‌ترین مدرسه آموزشی و همایش سالانه فناوری بلاکچین و رمزارز کشور بود که در سال ۱۳۹۸ اولین دوره آن برگزار شد. «این دوره با محتوای هم‌سطح دوره‌های بین‌المللی در دانشگاه صنعتی شریف و با حضور حداکثری علاقه‌مندان این حوزه برگزار شد. در ادامه، فعالیت‌های این شرکت در حوزه سرمایه‌گذاری در رمزارزها و سبدگردانی به‌صورت B2B ادامه یافت. جهت توسعه این فعالیت‌ها و ورود به یک بازار بزرگ‌تر، در پاییز ۱۳۹۹ با اضافه‌شدن یک گروه کامل برنامه‌نویس از دانشگاه صنعتی شریف، گروه سنا شروع به توسعه محصول بیت‌پین و ورود رسمی به بازار تبادل رمزارزها کرد. بیت‌پین یک پلتفرم و راه‌حل جامع جهت خریدوفروش و مبادله ارزهای دیجیتال برای طیف گسترده کاربران حرفه‌ای و مبتدی است.»
بیت‌پین؛ یک گروه باتجربه و یکپارچه
با توجه به صحبت‌های مردانی، مزیت رقابتی بیت‌پین در سه حوزه گوناگون تعریف می‌شود؛ گروه، محصول و قابلیت توسعه. «اولین مزیت رقابتی بیت‌پین گروه یکپارچه و باتجربه آن است.»
آن‌طور که مردانی می‌گوید، حضور شخصیت‌های حقیقی و حقوقی صاحب‌نام و دارای تجربه و کسب‌وکار در کشور ایران در این گروه، به متمایز شدن آن نسبت به سایر رقبا در کشور منجر شده است: «پشتوانه بیت‌پین دو شرکت حوزه فناوری و حقوقی معتبر در کشور و همچنین افراد سرمایه‌گذار در آن هستند. این افراد با تمام پتانسیل و اعتبار خود وارد این حوزه شده‌اند و به‌دنبال راه‌اندازی کسب‌وکاری شفاف در زمینه رمزارزها هستند. مزیت رقابتی بعدی، محصول است. بیت‌پین با مطالعه دقیق نیاز کاربر ایرانی، محصول و راه‌حلی جامع را برای کاربران طراحی کرده است. این محصول هم از نظر ویژگی‌ها و هم از نظر زیرساخت‌های امنیتی دارای مزیت‌های محسوسی نسبت به رقبای داخلی است. مزیت رقابتی آخر قابلیت توسعه است. معماری فنی و کسب‌وکاری بیت‌پین طوری طراحی شده که خود را با سرعت بالای تحول فناوری وفق داده و در هر لحظه با توجه به نیاز بازار، قابلیت توسعه و به‌روزرسانی دارد.»
گروه بیت‌پین در حال حاضر از ۳۰ نفر تشکیل شده است. با توجه به سرعت رشد بیت‌پین، پیش‌بینی می‌شود تا سال آینده این تعداد حداقل دوبرابر شود. عمده نیروی انسانی حاضر در بیت‌پین، فارغ‌التحصیلان و دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه‌های معتبر آمریکا و کانادا در رشته‌های برق، نرم‌افزار، مدیریت کسب‌وکار و مدیریت مالی هستند. ترکیب سنی شرکت هم بسیار جوان بوده و در برخی بخش‌ها، متولدان اواخر دهه‌های ۷۰ و ۸۰ سمت‌های اجرایی را در دست دارند.
به‌دنبال مکانی برای سهولت شروع کسب‌وکار
یکی از دلایل مهاجرت اکوسیستم‌های نوآور به مناطق آزاد، معافیت‌های مالیاتی است. شرکت بیت‌پین اکنون در منطقه آزاد انزلی مشغول به فعالیت است. از مردانی درباره دلیل فعالیت بیت‌پین در منطقه آزاد انزلی پرسیدیم. مردانی در پاسخ توضیح داد: «ما از تهران به منطقه آزاد انزلی منتقل نشدیم، بلکه کسب‌وکار بیت‌پین از روز اول در منطقه آزاد انزلی راه‌اندازی شد. وقتی شما یک کسب‌وکار را در یک محل خاص شروع می‌کنید، مسائل بیشتر می‌شود، اما اینکه چرا به منطقه آزاد انزلی آمدیم دلایل متعددی دارد. به‌صورت کلی با یک مطالعه می‌توانید دریابید که شرکت‌های فناوری‌محور در دنیا معمولاً در محیط‌هایی که شاخص‌های سهولت کسب‌وکار بالاتر است، شروع به کار می‌کنند. ایران یکی از کشورهایی است که در شاخص سهولت کسب‌وکار در دنیا رتبه خوبی را ندارد. مناطق آزاد در ایران از این نظر حداقل روی کاغذ، نواحی هستند که کمی وضعیت بهتری دارند. این وضعیت بهتر هم در زمینه معافیت‌های مالیاتی و هم در زمینه سرعت تبادلات و ارتباط با خارج از کشور است.»
به گفته مردانی، با توجه به اینکه بیت‌پین در حوزه بسیار نوظهوری مانند بلاکچین فعال است، نیاز داشت تا حداقل در مکانی فعالیت خود را شروع کند که دارای مزایایی باشد که راحت‌تر بتوانند کسب‌وکارشان را گسترش دهند؛ در نتیجه آنها منطقه آزاد انزلی را برای شروع کسب‌وکار خود انتخاب کردند. او در این‌باره عنوان می‌کند: «مناطق آزاد گزینه مناسبی برای این هدف به نظر می‌رسیدند. منطقه آزاد انزلی، به‌دلیل اینکه نزدیک‌ترین منطقه آزاد از راه زمینی به تهران بوده و استان گیلان در حوزه فناوری اطلاعات از استان‌های قوی کشور به‌شمار می‌رود، به‌عنوان مکان دفتر عملیات بیت‌پین انتخاب شد. البته ناگفته نماند که بیت‌پین در تهران نیز دارای یک دفتر بازرگانی فعال است.»
لزوم گسترش زیرساخت فناوری در مناطق آزاد
با توجه به صحبت‌های مردانی، مهاجرت به منطقه آزاد انزلی مزیت‌ها و چالش‌های خاص خود را دارد. او درباره این مزیت‌ها و چالش‌ها نیز می‌گوید: «مزیت‌ها به‌صورت کلی شامل سهولت راه‌اندازی کسب‌وکار، معافیت‌های مالیاتی، کاهش هزینه‌های جاری و نیروی انسانی و ارتباط راحت‌تر با خارج از کشور است، اما چالش‌ها به‌صورت کلی به دو چالش اصلی تقسیم می‌شوند؛ مشکل زیرساخت کسب‌وکار و تأمین منابع انسانی. در مورد تأمین منابع انسانی، باگذشت دو سال از شیوع ویروس کرونا و عادی‌شدن دورکاری، می‌شود گفت که چالش تا حد خوبی مدیریت شده است (البته چالش کلی درباره تأمین منابع انسانی در کل کشور ایران همچنان باقی است)، اما مهم‌ترین چالش، زیرساخت‌های کسب‌وکاری است. مناطق آزاد ایران برای شرکت‌های فناوری و به‌صورت کلی استارتاپ‌ها طراحی نشده‌اند. این مناطق مخصوص فعالیت‌های تجاری، بازرگانی و گمرکی هستند و با فضای فناوری و زیرساخت‌های لازم آن ناآشنا هستند؛ بنابراین، زیرساخت‌های فیزیکی، ارتباطی و قانونی مناسبی برای شرکت‌های فناوری وجود ندارد.»
او با اشاره به اینکه این کمبودها بسیار مفصل و دارای جزئیات زیادی هستند، بیان می‌کند: «قبل از ما، کسب‌وکارهایی مانند کافه‌بازار، پونیشا و چند کسب‌وکار دیگر به این منطقه منتقل شده بودند. تجربه کافه‌بازار تقریباً تجربه ناموفقی بود. دلیل اصلی این عدم موفقیت هم عدم وجود همین زیرساخت‌ها و همزمانی آن با شیوع ویروس کرونا بود، اما نقش‌آفرینی بیت‌پین در این منطقه متفاوت است. ما با ارتباطات خوبی که با منطقه آزاد ایجاد کردیم، به‌دنبال ساخت و فراهم‌کردن این زیرساخت‌ها هستیم. به‌صورتی که قصد داریم با فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم، اکوسیستم فناوری و نوآوری این منطقه را غنی کنیم.»
به گفته مدیرعامل بیت‌پین، خروج یک کسب‌وکار از تهران آن را با ابتدایی‌ترین چالش‌ها روبه‌رو می‌کند، اما وقتی کسب‌وکار را در جای جدید شکل می‌دهید، با چالش‌های ریزودرشت آن دسته‌و‌پنجه نرم می‌کنید و در واقع به بخشی از اکوسیستم نوآوری آنجا تبدیل می‌شوید. او در مورد همین مسئله توضیح می‌دهد: «خواسته یا ناخواسته باید برای حل چالش‌ها نقش‌آفرینی کنید. برای این کار، ما با مسئولان منطقه آزاد جلسات دائمی داریم. عضو شورای دهکده نوآوری منطقه آزاد انزلی هستیم و هم‌اکنون در پارک علم و فناوری گیلان و مرکز شکوفایی منطقه آزاد مستقر هستیم. بیت‌پین سعی می‌کند با ارائه طرح‌های جامع در زمینه اکوسیستم فناوری و نوآوری و همچنین پروژه‌های گوناگون در حوزه بلاکچین و رمزارزها (خصوصاً در زمینه تجارت بین‌الملل)، شروع‌کننده یک موج و اکوسیستم در منطقه آزاد انزلی باشد تا به این ترتیب سایر کسب‌وکارها برای ایجاد فعالیت «واقعی» به این منطقه مهاجرت کنند.»
مردانی بر این عقیده است که اکوسیستم منطقه آزاد انزلی تنها در صورتی شکل می‌گیرد که سایر بازیگران فناوری کشور به این منطقه کوچ کنند: «گروه سنا و بیت‌پین با انجام کار عملی در این حوزه و انتقال نیروی انسانی متخصص و همچنین سرمایه‌گذاران خود از تهران به منطقه آزاد انزلی، به‌صورت عملیاتی نشان داده که این کار امکان‌پذیر بوده و برای سایر اکوسیستم‌های استارتاپی کشور نیز ممکن است.»
هر مهاجرتی ریسک دارد
مردانی از ریسک انتقال کسب‌وکار به بیرون از پایتخت یا سایر کلان‌شهرها و راه‌های کنار آمدن با چنین خطراتی می‌گوید: «انتقال هر کسب‌وکاری دارای ریسک است. در کشور ایران، اکثر فعالیت‌ها در تهران متمرکز شده است، بنابراین اولین ریسک، ریسک دوری از مرکز است. در سال ۲۰۲۱ و بعد از شیوع ویروس کرونا، ثابت شد که فناوری مرزبندی خاصی ندارد و ابزارهای ارتباطی، دسترسی به مرکز قدرت را تسهیل کرده است. ما امسال کسب‌وکارهایی در ایران و در همین منطقه آزاد انزلی داشتیم که برای جذب سرمایه به‌صورت کاملاً ریموت اقدام کردند و تمامی مراحل مذاکره و دریافت سرمایه را به‌صورت صد درصد آنلاین و از راه دور طی کردند؛ بنابراین این ریسک‌ها در دنیای امروز قابل مدیریت هستند.»
از نگاه مدیرعامل بیت‌پین، ریسک مهم‌تری که کسب‌وکارها را تهدید می‌کند، عدم فهم مشترک اکوسیستم کسب‌وکاری شهرهایی جز تهران و کسب‌وکارهایی است که از تهران می‌آیند. به‌عنوان مثال، منطقه آزاد انزلی به‌صورت سنتی در پی تجارت و راه‌اندازی کارخانه‌های صنعتی و تولید سخت‌افزاری بوده است. ممکن است کسب‌وکارهای فناوری‌محور در ابتدا چالش‌های زیادی برای راه‌اندازی فعالیت‌های خود در این مناطق داشته باشند: «این چالش فقط با ارتباط دائم با اکوسیستم فناوری منطقه و حل آن توسط خود کسب‌وکارها قابل حل و مدیریت است.»
چشم‌انداز بیت‌پین؛ پیشرو در کسب‌وکارهای بلاکچینی تا پایان ۱۴۰۱
در پایان مدیرعامل بیت‌پین برنامه‌های این شرکت تا پایان سال ۱۴۰۱را این‌طور شرح می‌دهد: «بیت‌پین یکی از محصولات گروه سنا است. به‌صورت کلی گروه سنا متمرکز بر توسعه کاربردهای فناوری بلاکچین و رمزارزهاست، بنابراین، استراتژی اصلی این شرکت توسعه پروژه و محصول در این حوزه است. در حال حاضر تمرکز بیت‌پین به دو قسمت تقسیم می‌شود؛ در وهله اول توسعه محصول بیت‌پین هم از نظر محصول و هم از نظر بازار است. بیت‌پین قصد دارد تا پایان سال ۱۴۰۰ از نظر حجم مبادلات به یکی از سه پلتفرم اول کشور تبدیل شود. همچنین، بیت‌پین برنامه توسعه در داخل کشور و حتی خارج از کشور تا انتهای سال ۱۴۰۱ و رقابت با همتایان خارجی خود را داشته و برای این کار در حال مذاکره با شرکت‌های همکار و سرمایه‌گذار خارجی است. در کنار بیت‌پین، دو محصول «پیمون» (PayMoon) و «همیان» (Hamyan) در حال توسعه بوده و تا انتهای شهریورماه از آنها رونمایی می‌شود. پیمون کسب‌وکاری در حوزه خرده‌فروشی با استفاده از رمزارزها و همیان محصولی در حوزه پرداخت با استفاده از فناوری بلاکچین است.»