پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پس از ماه‌ها انتظار، گزارش صنعت استخراج رمزارزهای جهان‌روای کمیسیون اقتصادی مجلس قرائت شد / گزارشی با تمرکز بر ماینینگ
پس از ماه‌ها بحث و پیگیری، غلامرضا مرحبا، سخنگوی کمیسیون اقتصادی در جلسه علنی امروز سه‌شنبه (23شهریور) مجلس شورای اسلامی گزارش این کمیسیون در مورد بررسی وضعیت صنعت استخراج رمزارزهای جهان‌روا و مبادلات داخلی آن در کشور را قرائت کرد. این در حالی است که محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در جلسه علنی روز یکشنبه نسبت به عدم اجازه هیئت‌رئیسه برای قرائت این گزارش اعتراض کرد. اردیبهشت‌ماه امسال بود که راه پرداخت با پیگیری‌های متعددی که انجام داد، به متن اولیه این گزارش دست یافت که نشان از نقش پررنگ و تمرکز گزارش روی بحث ماینینگ بود که عمده‌ترین اعتراضی که نسبت به این گزارش وجود دارد، همین بخش است. ایرادی که همچنان در گزارش نهایی که امروز قرائت شده، می‌توان آن را مشاهده کرد. در این گزارش همچنین تأکید بسیار زیادی روی صنعت ماینینگ شده که می‌توان از طریق آن بر تحریم‌های ظالمانه علیه ایران غلبه کند. اما نکته اینجاست که در این گزارش تأکید شده که دنیای رمزارزها دنیای ناشناخته‌ای است، ولی اگر این دنیا ناشناخته است، پس چرا نمایندگان پیشنهاد ورود به این دنیا برای عبور از تحریم‌ها را می‌دهند. صنعت ماینینگ در کشور می‌تواند صنعتی مهم و تأثیرگذار باشد، اما اینکه تا چه حد روی دور زدن تحریم‌ها اثرگذار است، چشم‌انداز مبهمی دارد و این ابهام پایه‌هایی را که این گزارش روی آن بنا شده، سست می‌کند. از همین رو اگر بناست قانونی در راستای ساماندهی رمزارزها تدوین شود، بیش از اینکه روی صنعت ماینینگ تمرکز داشته باشد، باید دارایی دیجیتال را به رسمیت بشناسد و همه جنبه‌های این فضا از جمله ماینینگ و تبادل را کنار یکدیگر ببیند.
متن این گزارش که در راستای موضوع تبصره (1) ماده (45) قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی تهیه و قرائت شده، به شرح زیر است:
مقدمه:
با توسعه روزافزون فناوری اطلاعات و اهمیت اقتصاد دیجیتال شاهد پیدایش تکنولوژی‌های نوین همچون رمز ارزها (ارزهای دیجیتال یا رمز دارایی‌ها ) به‌عنوان محصولات مبتنی بر تکنولوژی بلاک چین در جهان هستیم . تقریباً نمی‌توان رمز ارز را پول یا ارز محسوب نمود چراکه ارزش و قدرت خرید آن تقریباً به‌صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند و وجه کالا بودن آن پررنگ‌تر است. لذا این ارزش‌های دیجیتالی در بهترین حالت یک شبیه‌سازی هوشمندانه از فلزات گران‌بها محسوب می‌شوند که توانسته‌اند در عمر حدود 10 ساله خود محبوبیت و توجه فراوانی را جلب نمایند. عدم محدودیت جغرافیایی آن باعث شکل‌گیری اقتصاد و صنعتی فرامرزی شده به‌طوری‌که در کشور ایران، هم در بعد استخراج و هم در بعد مبادلات، متقاضیان زیادی یافته که به دلیل عدم ساماندهی، در شرایط غیررسمی و بعضاً زیرزمینی فعالیت می‌کنند. پدیده رمز ارز علاوه بر تبدیل‌شدن به قدرت در حال رشد و تأثیرگذاری در اقتصادهای ملی و جهانی، منجر به ایجاد بازارهای داخلی و صنایع وابسته شده است و همان‌قدر که مدیریت صحیح آن می‌تواند موجب توسعه ظرفیت‌ها و بهبود و رشد اقتصادی و زیرساخت‌های مرتبط مانند صنعت تولید برق شود، عدم توجه به آن موجب از دست رفتن فرصت‌های بی‌بدیل و آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر خواهد شد. با این شرح، رمزینه ارزها به‌عنوان موضوعی مهم و حساس، موردبررسی کمیسیون اقتصادی قرار گرفت که نتایج آن به شرح زیر تقدیم می‌شود:) به‌عنوان محصولات مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین در جهان هستیم.
رمز ارز، پدیده‌ای مبهم و باریشه نامشخص است و حتی صاحب ایده مذکور (آقای ساتوشی ناکاموتو) نیز یک اسم غیرواقعی است. ازاین‌رو، اینکه سناریوی طراحی‌شده در پس پرده این پدیده و به‌ویژه بزرگ‌ترین مصداق آن یعنی «بیت کوین» چه است خود موضوع بحثی جداگانه است.
ماهیت نامتمرکز بودن رمز ارزها و تأکید فعلی بر ناشناس بودن دارندگان و مبادله کنندگان و عدم احراز هویت آنان، بزرگ‌ترین چالش فراروی کشورها برای تصمیم‌گیری در این حوزه است. قاعدتاً بانک‌های مرکزی کشورها چندان موافقتی باوجود چنین پدیده‌ای که می‌تواند بستر انواع اقدامات مخرب در اقتصاد زیرزمینی و تبهکاری و کاهش قدرت بانک مرکزی در اعمال سیاست‌های اقتصادی خود باشد، ندارند.
احتساب رمز ارز به‌عنوان پول یا ارز، محل تأمل کارشناسان اقتصادی است؛ چراکه ارزش و قدرت خرید آن تقریباً به‌صورت لحظه‌ای تغییر می‌کند، هرچند این پدیده به‌عنوان وسیله مبادله در ابتدا تعریف‌شده و شکل‌گرفته است و نمی‌توان از این جنبه آن غفلت نمود و کاملاً آن را نفی کرد. ضمناً این پدیده قابلیت تعریف به‌صورت دارایی نامشهود و در یک نگاه، به‌عنوان دارایی مالی را دارد. در هرکدام از این نگاه‌ها، آثار اقتصاد کلان این پدیده به‌صورت متفاوتی قابل تبیین است. برخی نیز این پدیده را نوعی شبیه‌سازی از فلزات گران‌بها می‌دانند که اکثراً به‌واسطه محدودیت در تعداد قابل ایجاد، توانسته‌اند در عمر حدود 10 ساله خود، طرفداران زیادی جمع نمایند. عدم محدودیت جغرافیایی این پدیده، باعث شکل‌گیری اقتصاد و صنعتی فرامرزی شده که در دنیا، و ازجمله در کشور ایران، هم در بعد ایجاد (استخراج) و هم در بعد مبادلات، متقاضیان زیادی دارد. این متقاضیان به دلیل عدم ساماندهی، در شرایط غیررسمی و بعضاً زیرزمینی فعالیت می‌نمایند. پدیده رمز ارز علاوه بر تبدیل‌شدن به موضوعی در حال بسط و تأثیرگذاری بر اقتصادهای ملی و جهانی، منجر به ایجاد بازارهای داخلی و صنایع مرتبط شده است و همان‌قدر که مدیریت صحیح آن می‌تواند موجب ایجاد فرصت‌هایی برای اقتصاد شود، عدم توجه به آن می‌تواند آسیب‌زا باشد. با این شرح، رمز ارزها به‌عنوان موضوعی مهم و حساس، موردبررسی کمیسیون اقتصادی قرار گرفت که نتایج آن به شرح زیر تقدیم می‌شود:
نتایج بررسی :
فارغ از نقش رمز ارزها در کاهش اثر تحریم‌ها، تولید و ذخیره‌سازی این محصول استراتژیک و کمیاب علاوه بر مزایای درآمدی و تولید ثروت ملی و در اختیار قرار دادن ظرفیت‌های مؤثر در مقابله با تحریم، فرصت‌های بی‌بدیل در ایجاد ارزش‌افزوده غیرمستقیم برای منابع نفتی و تحصیل درآمد ملی معادل برق صادراتی به وجود می‌آورد. و از طرفی با توجه به نقش بالای صنعت رمز ارز در تبادلات مالی آینده در جهان، سهم کشورها در این صنعت می‌تواند به‌عنوان یک شاخص ارزیابی قدرت نرم آنها قلمداد شود، لذا لازم است قبل از آنکه فرصت حضور در این عرصه پررقابت جهانی از دست برود دولت با آینده‌نگری، برنامه‌ریزی و اقدام فوری و به‌موقع سهم کشور را ارتقا بخشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با قانونمند نمودن این حوزه و همراهی دولت در ساماندهی ظرفیت‌های شکل‌گرفته موجود، می‌توان ظرف کمتر از یک سال سهم کشور در این صنعت بین‌المللی را به حدود 10 درصد با توان تولید ثروت سالانه نیم میلیارد دلار رسانده و با رشد سالانه 10 درصدی، این سهم جهانی را حفظ کرد.
ارزش کل بازار رمزارز دنیا 350 میلیارد1.5 تریلیون دلار با گردش روزانه 53150 میلیارد دلار تخمین زده می‌شود که بیت کوین به‌تنهایی 57 درصد این بازار را به خود اختصاص داده است. میزان استخراج سالیانه رمز ارزها در دنیا 3800 میلیون15 میلیارد دلار و در ایران 285 میلیون1.1 میلیارد دلار (در شرایط غیررسمی فعلی) برآورد می‌شود. لازم به ذکر است در حال حاضر از 324 هزار بیت کوین استخراجی سالانه دنیا 19500 بیت کوین به‌صورت غیررسمی در ایران استخراج می‌شود. با توجه به تجهیزات موجود در کشور و طبق آمار غیررسمی (در دوره قطع اینترنت کشور در سال گذشته توان پردازشی جهانی این صنعت دچار افت 7 درصدی شد ) چنین ارزیابی می‌شود که حدوداً 10 درصد از سهم جهانی صنعت استخراج رمز ارز و کنترل تراکنش‌های رمز ارزی در کشور شکل‌گرفته است که می‌تواند موجب ایجاد درآمد پایدار ارزی باارزش تقریبی نیم میلیارد دلار در سال و قابل‌افزایش در سال‌های آتی شده و کشور را از مزایای تبادلات ارزی در سطح بین‌المللی و کاهش وابستگی به ارزهای رایج بهره‌مند نمود، لذا لازم است دولت با هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی مشخص، نسبت به ساماندهی، توسعه و استفاده از ظرفیت‌های این حوزه استفاده حداکثری نموده و سهم کشور در مدیریت جهانی رمزینه ارزها را حفظ نموده و ارتقا نیز ببخشد. نکات احصا شده در بررسی فرصت‌ها و نیازهای حضور فعال کشور در حوزه رمز ارز، به شرح زیر است:
الف-به دلیل فقدان مقررات و عدم وجود بازار سازمان‌یافته، تقاضاهای داخلی نحوه مواجهه با پدیده رمز ارز به بازارهای کشورهای مجاور سوق یافته است که علاوه بر خروج حجم زیادی از ارز کشور، با ریسک‌های ناشی از عدم پشتیبانی را می‌توان در بازارهای پنج حوزه دسته‌بندی نمود: استفاده از رمز ارزها برای تبادلات خارجی همراه، استخراج و تولید رمز ارزهای موجود، طراحی رمز ارزهای ملی یا چندجانبه، تبادل رمز ارز، صنایع مرتبط با رمز ارز.
(1)در حوزه استفاده از رمز ارزها برای تبادلات خارجی، به نظر می‌رسد به‌واسطه امکانی که رمز ارزها در کاهش اثر تحریم‌ها – به‌واسطه دشوارتر بودن رصد مبادلات آنها – ایجاد می‌کند، نمی‌توان نسبت به استفاده از این ظرفیت بی‌تفاوت و بی‌برنامه بود. قاعدتاً با محاسبه مخاطرات از دست رفتن سرمایه به دلایل مختلف و مقایسه آن با شرایط مبادلات غیررسمی کشور در دنیا که مخاطرات مشابهی دارد، استفاده از شیوه‌های گوناگون جلوگیری از رصد مبادلات مالی کشور منطقی و ضروری به نظر می‌رسد که استفاده از رمزارزها در این راستا، و به‌عنوان مسیر جایگزین معاملات تهاتری یا تسهیل‌کننده این نوع معاملات قابل‌تعریف است. در این حوزه، فارغ از بحث استخراج رمز ارزها، می‌توان ما به ازای صادرات کشور به کشورهای مختلف، رمز ارز دریافت و در قبال واردات نیز همان رمز ارزها را پرداخت نمود.
(2)در حوزه استخراج و تولید (ماینینگ) رمز ارزهای موجود (و ازجمله بیت کوین)، مزیت مذکور می‌تواند به‌صورت تبدیل منابع انرژی فسیلی کشور و یا سایر منابع طبیعی همچون جریان آب و باد و انرژی هسته‌ای به برق و سپس استخراج رمز ارز با استفاده از برق تولیدی، تعریف شود. به‌واقع در صورت محدود شدن صادرات انرژی فسیلی و برق کشور، مسیری برای تبدیل آن به رمز ارز و استفاده از آن برای واردات ضروری در کشور تعریف می‌شود. البته باید خروج ارز برای خرید دستگاه‌ها و تجهیزات ماینینگ را نیز مدنظر قرارداد. همچنین وجود بازار پررونق جهانی رمز ارز و قابلیت تبدیل آن به ارزهای واقعی می‌تواند ظرفیت بالقوه‌ای برای دسترسی به منابع ارزی باشد.
(3)در حوزه طراحی رمز ارزهای ملی یا چندجانبه، شاید یکی از مهم‌ترین و مغفول‌ترین بخش‌های بحث رمز ارزها باشد که هرچند تلاش‌هایی برای آن انجام‌شده است. اما ظاهراً بازخوردهای منفی زیادی مبنی بر اثربخش نبودن این اقدام وجود دارد. به نظر می‌رسد اتفاقاً همین‌جا است که همچون توجه به ظرفیت‌های داخلی در ایجاد شبکه ملی اطلاعات، پیام رسانه‌ای داخلی و ماهواره داخلی، باید اهتمام جدی سیاست‌گذاران و مدیران کشور به کار گرفته شود تا بتواند به‌جای بازی در بستری مبهم و طراحی‌شده، خود ایجادکننده قواعد بازی و اعمال حاکمیت باشد. بزرگ‌ترین نقطه مقاومت و مخالفت بسیاری از فعالان این بازار نیز همین‌جا است که باید در خصوص آن گفتگوها و بررسی‌های عمیق‌تری صورت پذیرد.
(4)حوزه تبادل رمز ارز، و به‌ویژه ایجاد بسترهای تبادل رمز ارز در داخل کشور، مهم‌ترین و پر چالش ترین حوزه بحث در زمینه رمز ارزها است که نیازمند بررسی دقیق و آینده‌نگری عمیق است. اتفاقاً ریسک بزرگی که متوجه اقتصاد کشور است نیز در همین بخش است که البته برخورد صرفاً سلبی و منفعل موجود با این حوزه هرگز نمی‌تواند راه‌حل مناسبی برای مواجهه با این ریسک باشد. تبدیل این تهدید به فرصت و بررسی دقیق‌تر جنبه‌های مثبت موضوع تبادل رمز ارز، در کنار ریسک‌های آن، و همچنین بررسی دقیق آثار اقتصاد کلانی تبادل رمز ارز در کشور توسط عموم مردم، از الزامات این حوزه است و البته از دولت به‌عنوان متولی اصلی اقتصاد و حکمرانی در کشور، انتظار می‌رود که هرچه سریع‌تر سیاست‌گذاری در این زمینه را انجام دهد و در صورت لزوم، مراتب را برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تبادل داخلی رمز ارز، علاقه وافر مردم به استفاده از نوسانات قیمتی و رشد قیمت رمزارزها به شمار می‌آید که موجب اقبال گسترده به آن شده است. بسیار ضروری است که این موضوع توسط مسئولان اقتصادی و به‌ویژه سازمان بورس و اوراق بهادار و بانک مرکزی موردتوجه قرارگرفته و ابزاری برای استفاده از نوسانات قیمتی این رمز ارزها در بستر شفاف و قابل رصد، به‌جای اقبال به بسترهای غیر شفاف و غیرقابل سیاست‌گذاری ایجاد شود. به‌عنوان‌مثال بورس شیکاگو نسبت به ایجاد قراردادهای آتی بر روی بیت کوین اقدام نموده است و در کانادا نیز صندوق مشترک سرمایه‌گذاری در این خصوص ایجادشده است.
(5)در حوزه صنایع مرتبط با رمز ارز، ابتدا صنعت برق و چگونگی تسهیم برق موجود بین این بخش و سایر بخش‌های اقتصاد و یا توسعه ظرفیت تولید برق برای توسعه استخراج رمز ارزها مطرح می‌شود. همچنین تکنولوژی ایجاد و تولید رمز ارز (روش اثبات کار یا اثبات سهم یا سایر روش‌ها که تأثیر بسیار مهمی بر مصرف برق و سایر جنبه‌های موضوع دارد)، محل و تأسیسات واحدهای (فارم یا مزارع) استخراج ، و چگونگی دسترسی به دستگاه‌های استخراج (ماینر) ازجمله واردات یا ساخت این دستگاه‌ها از دیگر بحث‌های مهم صنایع مرتبط با رمز ارز هستند.
لذا لازم است دولت با هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی مشخص، نسبت به ارزیابی و مطالعه آینده‌پژوهی این موضوع، ساماندهی، و استفاده از ظرفیت‌های این حوزه استفاده حداکثری نموده و نسبت به افزایش قدرت کشور در این حوزه، با انتخاب راهبرد مناسب در هر پنج حوزه فوق‌الذکر اقدام نماید.
نکات احصا شده در این زمینه به شرح زیر است:
الف-برخی برآوردها (از بررسی سایت‌های صرافی آنلاین ایرانی) حاکی از آن است که در بازار داخلی روزانه 700 بیت کوین معادل 10حدود 40 میلیون دلار (معادل حدود 1000 میلیارد تومان)، به‌صورت غیررسمی خریدوفروش می‌شود. مضافاً اینکه می‌شود. در برخی برآوردها رقم معاملات رمزارزها در بازار (اکسچنج) های معروف داخلی تا 2 هزار میلیارد تومان نیز برآورد شده است.
علاقه وافر ایجادشده به بهره‌مندی از رشد قیمت رمز ارزها (هرچند در ماهیت این رشد و نتیجه آن ابهاماتی وجود دارد)، واقعیتی غیرقابل‌انکار است. ازاین‌رو مردم به‌صورت گسترده‌ای در حال گرایش و فعالیت در این بازار هستند. این در حالی است که هیچ‌یک از بسترهای تبادل این رمزارزها در کشور دارای مجوز نیست و البته هیچ سیاست‌گذاری برای اقدام قانونمند در این حوزه نیز در کشور انجام‌نشده است که از نقاط ضعف کشور در این موضوع هست.
به دلیل فقدان مقررات و عدم وجود بازار سازمان‌یافته، عموم مردم به دلیل عدم بهره‌مندی از دانش لازم در خرید امن رمز ارزهای با اصالت و پاک قابلیت اتکای بیشتر و همچنین عدم دسترسی به صرافی و فروشندگان دارای مسئولیت داخلی، با انجام خریدهای اینترنتی دچار خسارت و یا حتی به‌طور ناخواسته درگیر جرائم پول‌شویی می‌شوند شده و می‌شوند، از این حیث لازم است ضمن تعیین متولی، به ساماندهی این تقاضاها پرداخته شود.
البته یکی از دغدغه‌های اساسی، تبعات رسمیت یافتن رمز ارز در تبادلات داخلی است چراکه اولاً استفاده از رمز ارز در مبادلات داخلی موجب تضعیف حکمرانی ریال و کاهش اقتدار بانک مرکزی خواهد شد ثانیاً رسمیت یافتن آن باعث اقبال عمومی به استفاده از آن می‌شود؛ درحالی‌که حوزه رمز ارز به دلیل ویژگی‌های غیرقابل‌کنترلی آن می‌تواند زمینه‌ساز خسارت به مردمی شود که اطلاعات تخصصی در این حوزه ندارند.
البته دراین‌بین، به دلیل ممنوعیت‌های اعلامی (و کمتر اعمالی) مبادله رسمی رمز ارزها، تقاضاهای داخلی رمز ارز به بازارهای کشورهای مجاور سوق یافته است که علاوه بر خروج حجم زیادی از ارز کشور، با ریسک‌های ناشی از عدم پشتیبانی در بازارهای خارجی همراه شده است.
ب-یکی از کسب‌وکارهای وابسته به رمز ارز، صنعت استخراج (ماینینگ) است که علاوه بر ایجاد دسترسی به منابع محدود رمز ارزی، با مشارکت در افزایش ایمنی تراکنش‌های جهانی رمزارز موجب تولید قدرت نرم اقتصادی برای کشور می‌شود. این صنعت که در مقاطعی به دلیل وجود مزیت عدم سیاست‌گذاری مشخص برای تعرفه‌های انرژی توانسته بود با جلب و بهره‌مندی از رانت تعرفه‌های انرژی به‌واسطه استفاده از برق کاربری‌هایی که به‌موجب قوانین و مقررات برای آنها تعرفه ارزان در نظر سرمایه‌گذاران، روند توسعه و پیشرفت خوبی را به دست آورد،گرفته‌شده است، گسترش زیادی یافته است. امروزه بنا به محدودیت‌های قانونی و عدم‌حمایت به‌ویژه در شفاف‌تر شدن تعرفه تأمین انرژی موردنیاز، متوقف از سرعت رشد آن کاسته شده و در شرایط بحرانی قرارگرفته است. از طرفی دیگر در صورت تصمیم سیاست‌گذار، پاسخ مناسب به نیازهای تأمین نیروی برق این صنعت می‌تواند ضمن توسعه ظرفیت نیروگاهی موجب بهبود توزیع بار در شبکه برق، در کنار توسعه ظرفیت‌های اقتصادی قابل‌توجهی به‌ویژه در محرومیت‌زدایی، افزایش توان صادرات برق و …به‌ویژه در بخش خصوصی شود. لازم به ذکر است درحال حاضر صنعت استخراج رمزارز که تعداد واحدهای آنها به‌سرعت در حال افزایش است، عموماً در خلأ مقررات، به‌صورت زیرزمینی و استفاده از انشعابات برق غیرمجاز شکل‌گرفته است، لذا قانون‌گذاری، ایجاد شفافیت و استفاده از محصولات دیجیتال آن ضروری است. از فرصت‌ها و چالش‌ها و ظرفیت‌ها و نیازهای ساماندهی صنعت استخراج می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1.یکی از موانع حضور در تجارت جهانی، تحریم‌هاست که بر مبادلات مالی متمرکزشده‌اند، درحالی‌که از ویژگی‌های منحصربه‌فرد رمزارزهای غیرمتمرکز، عدم امکان شناسایی خریدار و فروشنده و درنتیجه عدم امکان تحریم مبادله کنندگان است و درنتیجه فعالان اقتصادی می‌توانند با استفاده از رمز ارزها به تأمین نیازهای کالایی و خدماتی خود و کشور بپردازند بدون آنکه به‌راحتی قابل تحریم باشند.
2.این صنعت کاملاً یکی از چالش‌های مطرح‌شده در زمستان سال جاری، کمبود برق در فصل زمستان بود که موضوعی جدید در سال‌های اخیر و پس از توسعه صنعت برق بود. این موضوع به‌منزله هشداری است که علاوه بر لزوم تدبیر و سیاست‌گذاری برای مصرف برق جهت استخراج رمز ارزها، توجه به توزیع بار در کنار تحلیل هزینه فایده استخراج رمزارز در مقایسه با مصارف مردم و یا کارخانه‌ها و تولید را ضروری می‌سازد.
3.این صنعت تا حد زیادی متکی به فناوری بوده و لذا دارای دوره عمر کوتاهی هست، همچنین سرعت تغییر تکنولوژی و استهلاک بالا و البته با وضعیت فعلی قیمت رمز ارزها، دوره بازگشت سرمایه کوتاه‌تری نسبت به سایر صنایع دارد. موضوع بازگشت سرمایه در دوره‌های کوتاه‌مدت و البته ابزار شفافیت و نظارت می‌تواند متضمن تعهدات تسهیلات این واحدهای صنعتی باشد که با حمایت و توسعه سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت، می‌تواند زمینه انتفاع نظام بانکی را فراهم کند.
4.وجود بازار پررونق جهانی رمز ارز و قابلیت تبدیل آن به ارزهای واقعی می‌تواند ظرفیت بسیار بالقوه‌ای برای دسترسی به منابع ارزی باشد. لذا به دست آوردن رمزارز به مفهوم دسترسی به ارز شناخته می‌شود. از طرفی در شرایطی که صدور منابع انرژی ازجمله نفت و گاز با مانع تحریم روبرو است و صدور برق نیز به دلیل توسعه ظرفیت برق کشورهای مجاور، با تهدید مواجه است می‌توان استخراج رمز ارز را نوعی صادرات غیرمستقیم منابع انرژی کشور تلقی نمود. به این معنی که درازای منابع ارزی، مازوت و گاز و برق به فعالان صنعت استخراج رمز ارز واگذار شود.
5.از چالش‌های این صنعت تأمین سوخت و برق موردنیاز است که با ساماندهی مناسب می‌تواند ظرفیت بسیار بزرگی در ایجاد نیروگاههای پراکنده در سطح کشور و همچنین مناطق محروم و کمتر به دنبال داشته باشد. از نکات بسیار مهم در حوزه تأمین برق و سوخت مزارع رمز ارز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از سازوکارهای مؤثر در رونق صنعت رمز ارز، ایجاد ارتباط این صنعت با تولیدکنندگان برق و همچنین ایجاد شفافیت درآمدی آن از طریق امکان رصد جریان مصرف برق این واحدهای تولیدی و استفاده از بورس انرژی است. از طرفی ورود تقاضای برق صنعت رمز ارز به این بورس منجر به ارتقای شاخصه‌ای بازار سرمایه کشور و توزیع ثروت خواهد شد. استفاده از ترانزیت برق در شبکه سراسری نیز از نیازهای تأمین بهینه برق این صنعت است.
- وزارت نیرو غالباً در انجام تعهدات مالی خود نسبت به نیروگاه داران دچار تأخیرهای طولانی‌مدت شده و این امر موجب بروز مشکلات مالی شدید برای سرمایه‌گذاران خصوصی بخش نیروگاهی گردیده است که با رفع ممنوعیت‌های موجود و اجازه احداث نیروگاههای خود تأمین برای صنعت استخراج رمز ارز می‌توان آنها را به توسعه زیرساخت‌ها و افزایش ظرفیت تولید برق تشویق نمود و در ایام اوج مصرف از ظرفیت‌های به وجود آمده برای عبور از بحران تأمین برق بهره برد.
- نیاز دولت به افزایش درآمدهای ارزی غیرنفتی و کاهش تأثیرات تحریم‌های ظالمانه نیازمند تغییر استراتژی‌های فروش حامل‌های انرژی و سوخت است لذا دولت می‌تواند با ایجاد فرصت و جذابیت سرمایه‌گذاری در این صنعت از مزایای آن در جهت تأمین درآمدهای ارزی خود بهره‌مند شود.
- سرعت احداث و بهره‌برداری این صنعت بسیار بالا بوده و جدای از نیاز به شبکه سراسری (برق و گاز ) محدودیتی در محل احداث واحدهای صنعتی و نیروگاههای پراکنده نداشته لذا بارونق این صنعت و صنایع وابسته امکان ایجاد فرصت‌های شغلی و رفع محرومیت در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته فراهم می‌شود.
- عدم اجرای ماده 50 قانون برنامه ششم در سه سال گذشته (توسعه نیروگاههای تجدید پذیر به 5 درصد ظرفیت تولید برق کشور)، موجب تحمیل خسارت 1400 هزار میلیارد ریالی به اقتصاد ملی شده است. از اصلی‌ترین مشکلات منجر به این خسارت محدودیت‌های تأمین و تبادلات ارزی برای تجهیز نیروگاههای تجدید پذیر است که با هدایت مزارع واحدهای استخراج رمزارز به تولید این نوع انرژی‌ها ضمن افزایش تولید برق و کمک به انجام تکالیف بخش دولتی، از بروز خسارت سالانه 500 هزار میلیارد ریالی به اقتصاد ملی جلوگیری می‌شود.
پیشنهاد برای تصویب:
قانون “حمایت از استخراج رمز ارز و ساماندهی ایجاد، تولید (استخراج) و بازار مبادلات داخلی رمز ارز” با مفاد زیر تصویب شود:
ماده 1- بانک مرکزی و دولت مرجع تنظیم مقررات مبادلات رمزارزها در داخل کشور است و مکلف است ظرف مدت سه ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون نسبت به ساماندهی ایجاد، تولید (استخراج) و بازار مبادلات داخلی رمزارزها اقدام کند.
تبصره1: بکارگیری رمزارزها، غیر از رمزارز ملی، به‌عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور و یا برای راه‌اندازی و اداره شبکه پرداخت داخلی ممنوع است.
تبصره2: سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است نسبت به ارائه پیشنهاد ایجاد بستر قانونی سرمایه‌گذاری و یا استفاده از نوسانات قیمتی رمز ارزها در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری و یا ابزارهای موضوع بندهای 21 و 24 ماده (1) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، به شواری عالی بورس اقدام نماید. وزارت امور اقتصادی و دارایی مکلف است در صورت لزوم، مقررات لازم برای اجرایی شدن این تبصره را به هیئت‌وزیران پیشنهاد نماید.
ماده2- دولت مکلف است اقدامات ذیل را ظرف سه ماه پس از ابلاغ این قانون انجام و به کمیسیون اقتصادی مجلس گزارش کند:
الف- برآورد گسترش ایجاد و تولید رمز ارزها و به‌ویژه رمزارزهای مستعد جهان روایی و تصاحب سهم بازار عمده در جهان
ب- پیش‌بینی آینده فناوری در حوزه ایجاد، توسعه و تبادل رمز ارزها
ج- هدف‌گذاری سهم کشور از استخراج و تملک رمز ارزها حداقل برای ده سال پس از زمان ابلاغ این قانون
د- برآورد آثار گسترش استخراج رمزارزها در کشور به‌ویژه از جنبه اقتصاد کلان، انرژی و محیط‌زیست
ماده 3- وزارت صمت متولی صنعت استخراج رمز ارز و مسئول صدور مجوز مزارع واحدهای استخراج آن هست و مکلف است با همکاری وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی، نفت، نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی نماید که قدرت پردازش مزارع استخراج رمز ارز کشور منجر به تولید درامد ناخالص سالانه نیم میلیارد دلار در سال 1401 شده و بعدازآن حداقل 10 درصد رشد سالانه داشته باشد..
تبصره1 – مزارع واحدهای استخراج رمز ارز موظف‌اند با نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت و همکاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای میزان درآمد رمزارزی خود را به بانک مرکزی اعلام نمایند. دستورالعمل نحوه این نظارت ظرف مدت دو ماه از تصویب این قانون به تصویب شورای عالی مقابله و پیشگیری از جرائم پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم می‌رسد.
تبصره2- پروژه‌های احداث و توسعه رمز ارزها و صنایع وابسته مشمول اعطای تسهیلات صندوق توسعه ملی است.
تبصره3- نیروی انتظامی ج.ا.ا مکلف است حسب اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، نسبت به پلمپ واحدهای غیرمجاز استخراج رمزارز و معرفی ذینفع این واحدها به مراجع قضایی اقدام نماید.
ماده 4- دولت مکلف است به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی نماید که ضمن تأمین انرژی موردنیاز صنایع موجود و مصرف خانگی مطابق با الگوی مصرف، انرژی موردنیاز برای استخراج رمز ارزها طبق هدف‌گذاری مذکور دربند (ج) ماده (2) این قانون، با تأکید بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تولید انرژی تأمین شود.
تبصره 1- واحدهای استخراج رمز ارز می‌توانند حامل انرژی مصرفی خود را از بورس انرژی و یا عقد قراردادهای دوجانبه با تولیدکنندگان داخلی و خارجی تأمین نمایند و مجاز به ترانزیت برق موردنیاز و یا مازاد مصرف هر دو تا سقف نیاز اسمی مزرعه، از طریق شبکه سراسری برق هستند.
تبصره2- وزارت نفت و نیرو مکلف‌اند برق مزارع استخراج رمز ارز و گاز موردنیاز برای تأمین برق مصرفی مزارع استخراج رمزارز را تأمین کنند.
تبصره3- واحدهای استخراج رمزارز مکلف‌اند در صورت تأمین برق و گاز از طریق دولت و درخواست دولت، برق و گاز مصرفی را با رمز ارز تولیدشده تهاتر نمایند. نرخ ارز تهاتری موردنظر برای رمزارزها بر اساس بالاترین نرخ تعیین‌شده توسط بانک مرکزی در بازه زمانی سه‌ماهه، مشخص می‌شود. وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای مکلف به نظارت بر اصالت رمز ارز تعهدی واحدهای تولیدی است.
تبصره4- واحدهای استخراج رمزارز می‌توانند با اخذ مجوز از وزارت نیرو و با ظرفیت موردنیاز نسبت به احداث یا مشارکت در نیروگاه برق اقدام و برق تولیدی مازاد بر مصرف خود را به وزارت نیرو با رعایت ضوابط ابلاغی و با رعایت بند ت ماده 48 قانون برنامه پنج‌ساله ششم و یا متقاضیان داخلی و خارجی بفروشند. این نیروگاه‌ها و نیروگاههای دارای قرارداد دوجانبه، در حد تأمین برق موردنیاز این مزارع واحدهای استخراج مشمول تعرفه سوخت واحدهای صنعتی مقیاس کوچک است. مزارع رمزارز به میزان مشارکت در احداث نیروگاههای احداثی در مناطق محروم، از پرداخت هزینه ترانزیت برق و پنجاه‌درصد تعهد ارزی این ماده مستثنا و مشمول یارانه گاز مصرفی بخش کشاورزی است.
تبصره 5- در راستای اجرای ماده 50 قانون برنامه ششم توسعه، نیروگاههای تجدید پذیر احداثی با مشارکت مزارع واحدهای استخراج رمز ارز مشمول دریافت صرفه جویی مصرف سوخت موضوع ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر هستند.