پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
ترخیص کالا به دلیلی که مسئولان نمی‌دانند متوقف شد / گره وزارت صمت در سامانه جامع تجارت
سخنگوی گمرک در گفت‌وگو با راه پرداخت با اعلام اینکه در حال حاضر با سیستم جدید سامانه جامع تجارت، واردکننده باید انبار خود را در سامانه جامع تجارت اعلام کند گفت: «به‌شرط تأیید انبار در سامانه جامع تجارت، کالا امکان ترخیص پیدا می‌کند و بارنامه‌ای که به شکل سیستمی توسط وزارت راه تأیید شده اجازه حمل کالا را می‌دهد. در این روند هر تغییری را باید سازمان‌های تصمیم‌گیر و قانون‌گذار اعلام کنند و گمرک امکان هیچ تغییری در این روند را ندارد. این نکته را باید موردتوجه قرارداد که هر سازمانی بر اساس قانون وظایفی برعهده دارد. گمرک به‌هیچ‌عنوان امکان قانون‌گذاری ندارد و فقط در صورت دریافت دستور‌العمل‌ها آنها را اجرایی خواهد کرد.»
بازرگانان یک‌بار دیگر دچار چالش شده‌اند. کالا‌ها در گمرک دپو شده و امکان ترخیص کالا وجود ندارد. ماجرا نه ویروس کرونا است و نه تحریم‌های بین‌المللی. ماجرا گره‌خوردن در قوانین و قواعدی است که پیش از تصویب زیرساختی برای اجرای آن تنظیم نمی‌شود. چند روزی است که امکان ترخیص کالا از واردکنندگان گرفته شده است. این موضوع شامل یک یا چند گروه کالایی خاص هم نیست. مشکل مربوط به همه گروه‌های کالایی است. حتی کالاهای گروه دارو و درمان نیز دچار این چالش شده‌اند.
به تعویق افتادن ترخیص کالا در شرایطی بازرگانان را سردرگم کرده که در حال حاضر کشور به همه گروه‌های کالایی مخصوصاً خوراکی و دارویی نیازی جدی دارد. ماجرا ازاین‌قرار است که بدون توجه به فراهم‌کردن مقدمات، وزارت صمت و سامانه جامع تجارت، فرایند اظهار کالا به گمرک را تغییر داده‌اند. بر اساس این تغییر اطلاعاتی که تا هفته گذشته از طریق سامانه بانک مرکزی به سامانه گمرک به نام پنجره واحد ارسال می‌شد، حالا دیگر باید از طریق سامانه جامع تجارت متعلق به وزارت صمت، دریافت و ارسال شود.
الزامی که اجرایی نشده
توقف در ترخیص کالا از آنجایی است که فرایند جدید با وجود الزامی شدن آن، اجرایی نشده است. این موضوع را قبلاً هم شاهد بوده‌ایم که قوانین جدید تصویب می‌شوند اما اجرا نه. البته در چنین شرایطی مجریان قانون بیش از دیگر بخش‌ها دچار سردرگمی می‌شوند. قوانین قبلی لغو شده، لیستی از قوانین جدید تنظیم شده، اما راهبرد و زیرساختی برای اجرا وجود ندارد. بازرگانان بر این باورند که در این فرایند جدید، سامانه‌های وزارت صمت و بانک مرکزی و گمرک، دخیل هستند.
فرایند قانونی قبل، از طرف مرکز تجارت الکترونیک و وزارت صمت تغییر کرده است. از همین رو این سؤال مطرح است که چرا سامانه جامع تجارت پیگیری کافی برای مدیریت این چالش را نکرده و تمهیدات لازم برای شفاف‌سازی موضوع را اعلام نمی‌کند؟ تماس و پیگیری راه‌پرداخت با مسئولین سامانه جامع تجارت تا لحظه نگارش این گزارش نتیجه‌ای نداشت و پاسخی از طرف مسئولان این سامانه درباره نوع عملکردشان دریافت نکرده‌ایم. اما سخنگوی گمرک درباره چرایی دپو محصولات وارداتی در گمرک توضیحاتی به راه‌پرداخت ارائه داد.
گمرک مجری است نه قانون‌گذار
روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران در پاسخ به راه‌پرداخت درباره چرایی توقف ترخیص کالا از گمرک گفت: «گمرک یک نهاد مجری است و امکان قانون‌گذاری و تدوین قانون را ندارد. ما فقط قوانینی که به گمرک ابلاغ می‌شود را اجرا می‌کنیم. حتی اگر حجم دپو کالا افزایش پیدا کند و بار فشار کاری برای گمرک چندبرابر هم شود چاره‌ای جز اجرای قوانین نداریم. هرچند این مشکلات در جلسات مشترک مطرح می‌شود اما در نهایت گمرک قانون‌گذار نیست.»
لطیفی در ادامه با توضیح فرایند ترخیص کالا در گمرک، گفت: «بر اساس ماده یک قانون مبارزه با قاچاق کالا در ابتدا ثبت سفارش انجام می‌شود. ثبت سفارش به معنی تأیید ضرورت نیاز به آن کالا از طرف وزارت صمت است. در مرحله بعدی نیز اسناد حمل باید در اختیار تاجر یا واردکننده قرار بگیرد. در پی آن نیز کالا در اختیار سازمان تحویل‌گیرنده کالا قرار می‌گیرد. بیش از ۹۰ درصد موارد هم تحویل‌گیرنده کالا سازمان بنادر است. در این مرحله اطلاعات با سامانه جامع تجارت تبادل می‌شود و مرجع ارز از طریق بانک مرکزی پیگیری می‌شود. بعدازاین مرحله بحث سلامت کالا و تأییدیه اولیه پیگیری می‌شود. در صورتی که همه این مراحل طی شود صاحب کالا تخصیص ارز را پیگیری می‌کند.»
او با اشاره به اینکه بعد از همه این مراحل پیچیده نوبت به گمرک می‌رسد، ادامه داد: «اظهار کالا، بخشی است که مربوط به گمرک است. اما توجه داشته باشید که با توجه به نوع کالا بین ۶ تا ۲۰ نوع تأییدیه به شکل سامانه‌ای باید برای کالا اعلام شوند. این موضوع هم ارتباطی با گمرک ندارد. این مراحل و همه مجوزها باید طی شود و در مرحله بعد به‌شرط دریافت کد ساتا یا کد رهگیری بانک و همچنین پرداخت حقوق و عوارض دولت، کالا امکان ترخیص را خواهد داشت.»
سکوت سامانه جامع تجارت در مقابل توقف ورود کالا
سخنگوی گمرک با اعلام اینکه در حال حاضر با سیستم جدید سامانه جامع تجارت، واردکننده باید انبار خود را در سامانه جامع تجارت اعلام کند گفت: «به‌شرط تأیید انبار در سامانه جامع تجارت، کالا امکان ترخیص پیدا می‌کند و بارنامه‌ای که به شکل سیستمی توسط وزارت راه تأیید شده اجازه حمل کالا را می‌دهد. در این روند هر تغییری را باید سازمان‌های تصمیم‌گیر و قانون‌گذار اعلام کنند و گمرک امکان هیچ تغییری در این روند را ندارد. این نکته را باید موردتوجه قرارداد که هر سازمانی بر اساس قانون وظایفی برعهده دارد. گمرک به‌هیچ‌عنوان امکان قانون‌گذاری ندارد و فقط در صورت دریافت دستور‌العمل‌ها آنها را اجرایی خواهد کرد.»
بر اساس توضیحات گمرک این نهاد، اثرگذاری قابل‌توجهی در جریان ترخیص کالا ندارد و در نهایت می‌توان به‌عنوان مجری، عملکرد او را مورد بررسی قرار داد. رویکرد سامانه جامع تجارت به‌عنوان یکی از بخش‌های وزارت صمت همچنان در این روند روشن نیست. بانک مرکزی و وزارت صمت نسبت به آنچه در حال حاضر گریبان تجارت کشور را گرفته سکوت کرده‌اند. این در حالی است که با توجه به توسعه تجارت الکترونیک در دنیای همگام با فناوری، چنین مسائلی نباید تجارت کشور را با اخلال مواجه کند.
