پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا شبکه بانکی برای ورود به تاریخ ۱۴۰۰ آمادگی دارد؟ / چالشی برای تغییر
معاونان فناوری اطلاعات برخی بانک‌ها مانند بانک‌های اقتصاد نوین و پست بانک بر این باورند که دغدغه‌های زیادی روی تغییر تاریخ به سال ۱۴۰۰ وجود ندارد و نباید با مساله پیچیده‌ای روبه‌رو شد. با این حال مرتضی ترک تبریزی، عضو هیئت مدیره بانک تجارت معتقد است که اگر تغییرات تاریخ سال ۱۴۰۰ در سیستم‌ها پیش‌بینی نشده باشد، می‌تواند عواقب خطرناکی برای سامانه‌های بانکی داشته باشد.
بانک‌ها معمولاً در انتهای سال با حجم بالایی از کار مواجه هستند و این حجم کار فشرده پایان سال این بار مصادف شده با تغییر سال شمسی از سال ۱۳۹۹ به سال ۱۴۰۰ که احتمالاً اشکالاتی در شبکه‌های بانکی ایجاد می‌کند. شرکت‌های بانکی نیز در حال حاضر درگیر مدیریت و حل کردن این موضوع هستند. اگر این پروژه قبل از پایان سال تمام نشود، در سال آینده بسیاری از خدمات بانکی برای ارائه با مشکل مواجه می‌شوند.
به همین دلیل تغییر تاریخ سال ۱۴۰۰ از جمله کارهای مهمی است که بانک‌ها در حال انجام آن هستند. معاونان فناوری اطلاعات برخی بانک‌ها مانند بانک‌های اقتصاد نوین و پست بانک بر این باورند که دغدغه‌های زیادی روی تغییر تاریخ به سال ۱۴۰۰ وجود ندارد و نباید با مساله پیچیده‌ای روبه‌رو شد. با این حال مرتضی ترک تبریزی، عضو هیئت مدیره بانک تجارت معتقد است که اگر تغییرات تاریخ سال ۱۴۰۰ در سیستم‌ها پیش‌بینی نشده باشد، می‌تواند عواقب خطرناکی برای سامانه‌های بانکی داشته باشد.
پیش‌بینی نشدن تغییر تاریخ عواقب خطرناکی دارد
مرتضی ترک تبریزی، عضو هیئت مدیره بانک تجارت، فیلد تاریخ را به عنوان یکی از مبناهای اصلی کار برنامه‌نویسی برای بسیاری از محاسبات، تغییرات و انجام وظایفی می‌داند که در سیستم‌های بانکی انجام می‌شود. به‌گفته او اگر تغییرات تاریخ سال ۱۴۰۰ در سیستم‌ها پیش‌بینی نشده باشد، می‌تواند عواقب خطرناکی برای سامانه‌های بانکی داشته باشد.
او به مورد مشابه این موضوع برای سال ۲۰۰۰ اشاره کرد و توضیح داد: «سال ۲۰۰۰ در بانک ملت در بحث Y2K درگیر موضوع بودم. سیستم‌های متعدد بانک در این سال درصورت عدم اعمال تغییرات لازم دچار مشکلاتی می‌شدند. بنابراین مجبور شدیم مذاکراتی با گروه‌های خارجی و داخلی بانک داشته باشیم تا مشکل بررسی و حل شود. این مشکلات هم تنها در خصوص نشان دادن تاریخ به اشتباه نیست و حتماً مشکلات و مسائلی در حوزه به‌روزرسانی‌ها، محاسبات، گزارش‌ها هم به‌وجود خواهد آمد. به همین دلیل بسیاری از بانک‌ها از مدت‌ها پیش درگیر پروسه رفع مشکلات احتمالی تغییر تاریخ موسوم به ۱۴۰۰ هستند.
ترک تبریزی بیان کرد که بانک مرکزی هم حساسیت این موضوع را به بانک‌ها اعلام و آنها را به اجرای فرایند اصلاح ملزم کرده است. بنابراین بانک‌ها برنامه‌ریزی و کار خود را شروع کرده‌اند و امیدوار هستیم که تا قبل از پایان اسفندماه به نتیجه برسند.
بانک‌های قدیمی دغدغه بیشتری دارند
محمد صادقی، معاون فناوری اطلاعات بانک اقتصاد نوین با اشاره به موضوع تغییر سال در ۲۰۰۰ میلادی و وضعیت مشابهی که با سال ۱۴۰۰ شمسی دارد، توضیح داد: «با توجه به تجربه‌ای که در سال ۲۰۰۰ داشتیم، موضوع نگهداری و استفاده از مقادیر تاریخ، در تولید و توسعه سامانه‌های نرم‌افزاری مورد توجه قرار گرفت و اصلاحات لازم در سامانه‌ها و برنامه و اسکریپت‌ها صورت گرفت و مقادیر تاریخ شمسی و میلادی در فیلدهای اطلاعاتی با در نظر گرفتن بخش قرن و تعریف، مورد استفاده قرار گرفت، اما همچنان ممکن است که در برخی موارد دقت و توجه لازم صورت نگرفته باشد و این کار انجام نشده باشد.»
به‌گفته او دغدغه‌های موجود در حوزه تغییر قرن را می‌توان در چند بخش دسته‌بندی کرد. مساله اول، سامانه‌ها مربوط به بانکداری و سامانه‌های ستادی مورد استفاده در بانک‌هاست که باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد تا از به‌کارگیری فیلدهای تاریخ با فرمت YYYYMMDD در آنها اطمینان حاصل شود، زیرا هر گونه اشکال در این بخش باعث اختلال در تداوم سرویس می‌شود و مشتریان و کارکنان بانک در دریافت سرویس دچار مشکل خواهند شد. البته به خاطر جوان‌تر بودن بانک‌های خصوصی و بهره‌گیری از سامانه‌های به‌روز و جدید، احتمال وقوع این دسته از مشکلات در این بانک‌ها بسیار کم است، اما بانک‌هایی که قدمت بیشتری دارند و از دهه ۶۰ و ۷۰ شمسی، سامانه‌هایی را روی پلتفرم‌های آی‌بی‌ام و یونیکس یا سامانه‌های شعبه‌ای را روی Btrieve، Clipper یا FoxPro توسعه داده‌اند و همچنان از آنها استفاده می‌کنند، قطعاً باید دغدغه‌های بیشتری داشته باشند.
مساله دومی که صادقی به آن اشاره کرد در نگهداری اطلاعات برای گزارش‌گیری است. به‌گفته او این امکان وجود دارد که مساله تغییر تاریخ در پایگاه‌های داده و اسکریپت‌ها و برنامه‌هایی که برای استفاده از داده‌ها نوشته شده است، مشکل ایجاد کند و باید حتماً بازبینی دقیق، روی این بخش با جدیت صورت گیرد.
ایجاد فایل‌ها و نامگذاری آنها و تبادل آنها بین سرورها مساله سومی است که ممکن است در تغییر تاریخ وجود داشته باشد و صادقی درباره آن گفت: «ممکن است در نامگذاری فایل‌ها و فولدرها و تبادل فایل‌ها روی سرورها و استفاده از نام فایل‌ها و فولدرها در برنامه‌هایی که برای خواندن از فایل‌ها تولید شده است، مساله تغییر قرن و تاریخ را داشته باشیم که باید به آن توجه کرد.»
تمرکز روی سرویس‌های بیرونی و APIها
از نظر معاون فناوری اطلاعات بانک اقتصاد نوین مساله چهارم، سرویس‌های نرم‌افزاری و APIهایی است که در اختیار مشتریان قرار داده شده است. او در این باره توضیح داد: «ممکن است که این سرویس‌ها به صورت مستقیم توسط خود بانک به مشتری ارائه شود یا با واسطه و توسط شرکت‌های سرویس دهنده میانی، در اختیار مشتریان نیاز به خدمات مالی و کسب‌وکاری ارائه شده باشند. همچنین ممکن است بانک‌ها برای تکمیل زنجیره خدمات خود یا پوشش الزامات قانونی، از نهادهای بیرونی، سرویس‌های نرم‌افزاری و APIهایی را گرفته و بر اساس داده‌های اخذ شده از آنها، پیاده‌سازی لازم را در سامانه‌های خود انجام داده باشند. در اینجا هم امکان دارد که دغدغه تغییر تاریخ و قرن را داشته باشیم و باید این موارد مد نظر بانک‌ها باشد و آن را بررسی کنند؛ به‌خصوص باید بازبینی کاملی روی داده‌هایی که به بیرون ارائه می‌کنند، انجام شود تا مشکلی را ایجاد نکند.»
به‌گفته او بانک مرکزی در این خصوص اقداماتی را انجام داده و بانک‌ها را هم ملزم به اعمال تغییرات لازم کرده که امیدواریم جمیع جهات دیده شده باشد و مشکلی در پایان سال و شروع سال جدید نداشته باشیم.
صادقی درباره مسیری که بانک اقتصاد نوین تاکنون در این جریان طی کرده گفت: «ما در بانک اقتصاد نوین، همگام با اقدامات بانک مرکزی، اقدامات لازم را در سامانه‌ها و دستورالعمل‌ها و روال‌ها انجام داده‌ایم و اکنون در حال بررسی فرمت‌های ورودی و خروجی، سرویس‌ها و APIهای مختلفی که به مشتریان عمومی، خاص و اپلیکیشن‌هایی بیرونی چه به‌صورت سرویس مستقیم و چه غیرمستقیم ارائه شده است، هستیم. همچنین سامانه‌هایی که به صورت داخلی توسعه داده‌ایم نیز بار دیگر بازبینی می‌شود تا دغدغه‌ای روی موضع تغییر قرن نداشته باشیم.»
به نظر او دغدغه‌های زیادی روی تغییر قرن وجود ندارد و نباید با مساله پیچیده‌ای روبرو شد، اما هر کدام از موارد بالا مساله بزرگی است و حل نشدن آنها ممکن است تبعات سنگینی برای بانک‌ها داشته باشد و منجر به اختلال در ارائه خدمات به مشتریان و چرخه کسب‌وکار بانک‌ها شود.
صادقی این نوید را داد که این کار تا پایان سال در بانک اقتصاد نوین انجام شود و امیدوار است که در این مسیر به مشکل حادی برنخورند. او توضیح داد: «سعی ما بر این است که برنامه‌هایی که توسعه دادیم و APIهایی که ارائه شده را در ابتدا بررسی کنیم و اگر نیاز به بازبینی داشته باشد، تغییر دهیم و اصلاح کنیم.»
مسائل در تغییر تاریخ مرتفع شده است
فرهاد بهمنی، عضو هیات مدیره و معاون فناوری اطلاعات پست بانک اشاره کرد که این پروژه با تغییر تاریخ در سال ۲۰۰۰ متفاوت است و در این زمینه مشکلات کمتری وجود دارد. شاید در بانک‌هایی که از سامانه‌های قدیمی استفاده می‌کنند، چالش ایجاد شود، اما در سایر فعالیت‌ها مثل چاپ کارت یا صورتحساب‌ها که محدودیت مختصری وجود دارد، به‌نظر می‌رسد مسائل مرتفع شده یا ریسک آن قابل کنترل است. در خصوص نامگذاری فایل‌های رابط بین بانک‌ها و بانک مرکزی نیز، بانک مرکزی حل مشکلات را مد نظر قرار داده است.
او با بیان اینکه در مدت اخیر بحث‌هایی در این زمینه با شرکت‌های پیمانکار خود مطرح کرده‌ایم، گفت: «باتوجه به بررسی‌هایی که کردیم مشکلی در این خصوص وجود نداشته و ایراداتی هم درباره ارائه سرویس‌های API نداریم. به همین دلیل به نظر من تا آخر سال پروژه تغییر تاریخ به ۱۴۰۰ به پایان خواهد رسید.»
