پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
با گسترش روزافزون کاربران اینترنت و تسهیل روزافزون کارها با استفاده از خدمات اینترنتی بسیاری شرکتها و موسسات بزرگ در پی آنند که بتوانند از این فرصت طلایی بیشترین بهره را ببرند و در فضای تجارت الکترونیک وارد شوند. در چنین شرایطی هر شرکتی به بهترین نحو از این امکانات بهره ببرد فروش بیشتری خواهد داشت اما مساله مهم این است که بانک‌ها برای تسریع و بهبود این فضا چه کارهایی کرده‌اند و در ایجاد یک فضای آرام و امن برای فعالیت‌های برخط چه نقشی دارند؟
.
رویارویی بانک‌ها با مشکلات تکنولوژیکی
استفاده بانک‌ها از شبکه اینترنت برای ارائه خدمات سنتی بانکی به صورت کارآتر مدتی است آغاز گردیده و برخی از بانک‌ها نیز تلاش نموده‌اند تا خدمات جدیدی را فقط برای تسهیل مشارکت مشتریان در تجارت الکترونیک طراحی نماید. بانک‌ها باید توجه نمایند که در عرصه تجارت الکترونیک (E-Commerce) با ریسک‌های استراتژی و عملیاتی روبرو خواهند شد. همچنین پدیده مذکور، شکل‌های جدیدی از رقابت را میان بانک‌ها ایجاد خواهد نمود و آنها ناچار میشوند تا درباره یکسری فعالیت‌های خویش در زمینه‌های سرویس‌دهی به مشتریان، اندازه شعب در شبکه و میزان حمایت آنها از شبکه‌های پرداخت بین بانکی، تغییراتی را بوجود آورند. از سوی دیگر مشارکت در شبکه تجارت الکترونیک، رویارویی بانک‌ها با مشکلات تکنولوژیکی را افزایش خواهد داد. موفقیت بانک‌ها در رویارویی با این چالشها به تثبیت میزان اثرگذاری آنها در بازار الکترونیک کمک خواهد نمود.
.
فواید تجارت الکترونیک برای بانک‌ها
بانک‌ها دلیل محکمی برای انجام تجارت الکترونیک دارند. اگر آنها به موقعیت‌های طرح شده از سوی اینترنت پاسخ مقتضی ندهند، می‌بایست یک نقش درجه دوم را در زمینه تجارت الکترونیک ایفا نمایند لیکن آنها شانس کمی برای برقراری ارتباط مستقل با خریدار و فروشنده یا ارائه خدمات خودشان در بازار الکترونیک دارند. در مقابل، حضور بانک‌ها در شبکه اینترنت می‌تواند گذشته از آنکه خدمات سنتی بانکی را کاراتر ارایه دهد، به گسترش و فروش خدمات جدیـدی که مشتریـان تجارت الکترونیـک در جستجوی آن هستند، کمک نماید. حضور فعال بانک‌ها در تجارت الکترونیک موجب کارآیی بیشتر آنها می‌شود.
.
تغییرات حاصله در پاسخ بانک‌ها به تجارت الکترونیک
بررسی سال‌های اخیر نشان می‌دهد که مشارکت بانک‌ها در زمینه اینترنت حتی در پنج سال گذشته بسیار محدود بوده است، یک بانک می‌تواند برای ارایه اطلاعات در زمینه خدمات خویش به مشتریان یک Web site ایجاد نماید، هر چند که معاملات واقعی بانکی هنوز در شعب و از طریق پست، تلفن یا شبکه دستگاه‌های خودکار بانکی (ATM) انجام می‌شود. در سال‌های اخیر برخی از بانک‌ها استفاده از اینترنت را به عنوان یک کانال مکمل برای ارائه خدمات سنتی خود به مشتریان و تجار آغاز کرده‌اند. برخی از بانک‌ها نیز در حال بررسی این نکته هستند که چگونه می‌توانند به گسترش خدمات جاری خویش پرداخته و خدمات جدیدی که فقط برای تجارت الکترونیک طراحی شده‌اند را ضمیمه خدمات سنتی خود نمایند.
.
ارائه خدمات سنتی بانکی به صورت الکترونیک
تعدادی از بانک‌ها Websiteهایی را ایجاد کرده‌اند که بوسیله آنها، مشتریان می‌توانند عملیات اصلی بانکی همانند کنترل ترازها، انتقال وجوه و درخواست کارت‌های اعتباری را انجام دهند. شرکتهای کوچک تجاری می‌توانند از این طریق درخواست‌های خود برای اخذ وام را مطرح نموده و از سوی دیگر اطلاعات مربوط به صورت اسامی کارکنان خویش و صورت حقوق و دستمزد آنها را به وسیله این شبکه کنترل نمایند و از فواید مدیریت نقدینگی نیز بهره مند گردند. عملکرد این Website ها که به عنوان کانال دیگری برای دسترسی به خدمات بانکداری عمده مطرح شده است، چنانچه فقط به این خدمات محدود شود، فرق چندانی با شبکه‌های شعب یا مراکز تلفن که توسط بانک‌ها احداث شده‌اند نخواهد داشت مگر وقتی که مشتریان از کامپیوترهای شخصی و اینترنت برای ایجاد ارتباط با بانک‌ها استفاده نمایند. این ابزار فواید بسیاری را نصیب بانک و مشتری می‌نماید. مشتریان از سهولت دسترسی به کانال بانک خرسند میشوند و در مقابل بانک‌ها نیز از کاهش هزینه‌ها بهره مند می‌گردند زیرا هزینه مراجعه مستقیم مشتری به بانک چه به صورت تلفنی و چه از طریق باجه‌های استفاده می‌کند بیشتر است. یک بررسی نشان می‌دهد که امروزه حدود ۶ الی ۷ میلیون نفر از مشتریان بانک‌ها به صورت On-Line با بانک خود مرتبط می‌باشند.
.
گسترش خدمات تجارت الکترونیک
بانک‌ها در حال طراحی و گسترش انواع خدمات جدید تجارت الکترونیک هستند.اگر موفقیت خدماتی که ذیلاً شرح آنها خواهد رفت، به اثبات برسد ترکیب فعالیت‌های بانکی احتمالاً تغییر خواهد کرد. بانک‌ها می‌توانند نقش خود را به عنوان تسهیل کننده تجارت On-Line افزایش داده و منتظر ایجاد کاهش در نقش دیرپای خود به عنوان واسطه مالی باشند.
خدمات بانکی ارایه شده توسط تجارت الکترونیک به شرح ذیل می‌باشند:
- تاسیس شبکه دسترسی به اینترنت: تعدادی از بانک‌ها در حال طرح‌ریزی برای ایجاد راه‌های ویژه ورود به اینترنت (Supersites) هستند. به این ترتیب فروشندگان زیادی می‌توانند نسبت به عرضه و نمایش تولیدات خود اقدام نموده و خریداران متعددی نیز محصولات مورد نظر خویش را ملاحظه نمایند. برخی از این سایت‌ها علاوه بر محصولات تولیدی، خدمات مالی نیز ارائه نموده و عده‌ای یگر محدوده فعالیت خویش را فقط به ارایه خدمات مالی منحصر می‌نمایند.
- تائید صحت مشخصات مشتریان: برای این که مشترکین تجارت الکترونیک در مقابل کلاهبرداری ناشی از سوء استفاده از کارت‌های شناسایی مصونیت داشته باشند، بانک‌ها موظف میشوند در زمینه هویت و شناسایی مشتریان چاره اندیشی نمایند. با استفاده از این روش، هر بانک می‌تواند مشخصات مشتری خویش را تائید نموده و به عنوان یک واسطه به مشتریان خویش کمک نماید تا هویت مشتریان سایر بانک‌ها نیز تائید گردد. به این ترتیب طرفین معامله از صحت هویت طرف مقابل مطمئن میشوند.
- کمک به ورود مؤسسات کوچک به شبکه تجارت الکترونیک: تلاش بعدی صورت گرفته توسط برخی از بانک‌ها، کمک به شرکتهای کوچک برای پیوستن آنها به تجارت الکترونیک است. این کمک به صورت برپایی زیر ساخت‌هایی نظیر روش‌های پرداخت و Websites است که دارای تاثیر متقابل با یکدیگر می‌باشند. بعلاوه در حال حاضر بانک‌های اندکی وجود دارند که به موسسات کوچک خدمات خرید الکترونیک ( شامل اخذ تخفیف از فروشندگان در مقابل حجم بالای خرید) ارائه دهند.
- صدور صورتحساب به صورت الکترونیک: صدور صورتحساب الکترونیکی و خدمات دریافت وجوه، در جهت گسترش و توسعه خدمات مربوط به مدیریت نقدینگی و فرآیند حواله وجوه که به شرکتهای بزرگ تجاری با حجم وسیع صورتحساب‌ها ارایه می‌گردد، طراحی شده‌اند. در این روش بانک‌ها بوسیله پیوستن به پست الکترونیک اینترنت، صورتحساب‌ها را از طریق شبکه‌های پرداخت بین بانکی ارسال می‌نمایند. در ابتدای کار، صادر کننده صورتحساب، پرونده الکترونیک خود را که حاوی صورتحساب‌های ماهانه است به بانک خویش ارسال می‌کند. بانک مذکور، صورتحساب‌های الکترونیک را میان Website هایی که توسط طرفین معامله انتخاب شده‌اند، توزیع می‌نماید. مشتریان، صورتحساب‌ها را روی Website بررسی کرده و پس از آن مرحله پرداخت، روی یک تصویر خاص آغاز می‌گردد. در نهایت، بانک طرف قرارداد، وجوه را به صورت الکترونیکی وصول نموده و حسابهای دریافتنی صاحب صورتحساب را به روز می‌کند. جریان ورود صورتحساب و پرداخت آن، به صورت الکترونیک و بدون استفاده از اسناد صورت می‌گیرد.
- ارایه تسهیلات Electronic Business to Business: تعداد کمی از بزرگترین بانک‌های تجاری ارائه این تکنولوژی به مؤسسات را آغاز کرده‌اند. این بانک‌ها عهده دار انتقال خودکار اطلاعات مربوط به تهیه و توزیع کالاها و خدمات میان شرکتهای تجاری هستند. از دیدگاه بانک‌ها، ارائه این خدمت به مفهوم گسترش مدیریت خودکار وجوه می‌باشد که از سوی آنها به شرکتهای بزرگ ارائه می‌گردد.
- صدور پول الکترونیک و چک‌های الکترونیک: دو محصول عمده تجارت الکترونیک که هنوز در مرحله برنامه ریزی هستند، پول و چک الکترونیک است. از آنجا که بسیاری از کامپیوترها به خوانندگان کارت‌های هوشیار مجهز گردیده‌اند، بانک‌ها پول الکترونیک را منتشر و آن را در کارت هوشیار ذخیره نموده و از طریق اینترنت این پول‌ها خرج میشوند. بعلاوه یک سازمان تکنولوژی بانکداری با خزانه داری آمریکا و تعدادی از بانک‌ها در حال بررسی مدل الکترونیکی چک‌های کاغذی هستند. چک‌ها توسط اینترنت از سوی خریدار به سوی فروشنده ارسال شده سپس به صورت الکترونیک توسط فروشنده ظهرنویسی گردیده و در نهایت به صورت On-Line به بانک فروشنده برای وصول الکترونیک از بانک خریدار ارسال می‌شود.
- یکپارچه کردن دستگاه‌های خودکار بانکی (ATM) و شبکه‌های اینترنت: برخی گروههای تکنولوژی بانکداری و شرکتهای تکنولوژی، راه دسترسی به اینترنت و Websites بانک‌ها را از طریق ATM مد نظر قرار داده‌اند. اگر یکپارچه کردن این دو شبکه تحقق یابد، مشتریان می‌توانند از ATM برای پیوستن به تجارت الکترونیک استفاده کنند یا نیازهای بانکی خود را در Websites بانک خود مرتفع نمایند.
بانک‌ها با استفاده از محصولات تجارت الکترونیک از مزایای عمده‌ای نسبت به رقبای بالقوه خود بهره‌مند میشوند. مردم احتمالاً برای اسم‌های تجاری بانک‌ها به عنوان شخص ثالث معتبر و ارتباطاتی که آنها به عنوان طرف سوم مورد اعتماد با مشتریان و تجار برقرار کرده‌اند. ارزش زیادی قائل هستند. بعلاوه چنانچه بانک‌ها به عنوان فروشنده خدمات تجارت الکترونیک عمل نمایند می‌توانند از فواید آن در سایر خطوط تجاری خویش نیز بهره مند گردند. این سیستم موقعیت‌های چندی برای بانک‌ها ایجاد می‌کند تا ارتباطات خویش با مشتریان را تثبیت نموده، به فروش خدمات بیشتر پرداخته و از تخطی بوسیله شرکتهای تکنولوژی و سایر مؤسسات مالی غیربانکی فعال در تجارت الکترونیک جلوگیری نمایند.
.
خطرات ناشی از تجارت الکترونیک
با وجود این که بانک‌ها در پیوستن به سیستم تجارت الکترونیک از فواید بسیاری بهره‌مند گردیده‌اند، لیکن در مقابل با خطرات جدیدی مواجه میشوند. برخی از این خطرات استراتژیک هستند، به عبارت دیگر بانک‌ها ممکن است نتوانند خود را با تغییرات موجود در شرایط ناشی از تجارت الکترونیک وفق دهند. برخی خطرات دیگر عملیاتی بوده و به این معنی است که کامپیوترها و شبکه‌های تکنولوژیک که از تجارت الکترونیک حمایت می‌کنند، صدمه دیده و قادر به ادامه کار نباشند.
منبع: بانکی
