آیا ققنوس نقطه شروع انقلاب بلاکچین در ایران است؟!

محمدجواد صمدی، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت ققنوس / شخصاً فکر می‌کنم واژه انقلاب، در سیر تحول و به‌کارگیری فناوری، کلمه مناسبی نیست و بیشتر از آنکه همراهی ایجاد کند، مقاومت و سرسختی به همراه دارد و معمولاً ترجیح می‌دهم از کلمه «انطباق» با این فناوری نوظهور استفاده کنم؛ چراکه با آمدن یک فناوری جدید ما خودمان را به‌منظور بهره‌گیری از مزیت‌های آن فناوری تطبیق می‌دهیم و اگر آن فناوری ارزش بنیادینی نداشته باشد، چه دلیلی به انطباق هست؟ و چرا باید از آن بهره جست؟

اما اگر فناوری نوظهور از ارزش مناسبی برخوردار باشد، افراد جامعه، به نوبه خود جهت بهره‌مندی از ارزش این فناوری خود را آماده می‌کنند و به تعبیری خود را جهت بهره‌مندی از آن، منطبق می‌سازند. همان‌طور که با اختراع ماشین بخار، برق و اینترنت جوامع بشری خود را برای بهره‌مندی از این فناوری‌ها منطبق ساختند، حتماً آماده‌سازی و انطباق برای پذیرش فناوری بلاکچین هم به وجود خواهد آمد.

ارزش پیشنهاد بلاکچین «اعتماد» است؛ چیزی که طی سالیان گذشته صرفاً از طریق واسطه‌ها قابل تأمین بود و برای ایجاد یک رابطه اعتماد بین دو نفر، معمولاً به فرد ثالثی متوسل می‌شدیم و به واسطه حضور او اعتماد شکل می‌گرفت. بانک‌ها، کارگزاری‌ها، بازارهای سرمایه، بنگاه‌های املاک و… نمونه‌هایی از این نهادهای واسطه‌ای هستند که اعتماد را در یک تعامل تجاری یا مالی برای ما فراهم می‌آورند. فناوری بلاکچین اعتماد بی‌واسطه را برای ما به ارمغان می‌آورد و این ارزشی است که باعث ایجاد برخی تغییرات می‌شود که ضرورت دارد ما خودمان را برای پذیرش آن منطبق کنیم.

آینده‌پژوهان بر این باورند که ناشی از ارزش اعتماد فراهم‌شده از سوی بلاکچین، ساختار جدیدی از فضای کسب‌وکار جهانی تحت عنوان «دفترکل گسترده جهانی» یا WWL (World Wide Ledger) یا «اینترنت ارزش» ایجاد می‌شود. عناصر متعددی در این ساختار جدید وجود خواهد داشت و مهم‌ترین آنها، انواع شبکه‌های بلاکچینی محلی است. آنچه از آینده محتمل WWL متصوریم، وجود شبکه‌های متعدد بلاکچینی محلی، سازمانی و منطقه‌ای است که توسط یک یا چند شبکه بلاکچینی عمومی جهان‌روا به هم متصل خواهند شد.

نکته بسیار مهم آن است که تحقق WWL آنی نبوده و در قالب یک مسیر تحول و فرایند بلوغ شکل خواهد گرفت و بازیگران صنایع و کسب‌وکارهای مختلف بر اساس فرصت‌هایی که شناسایی می‌کنند به‌مرور به این مسیر تحول اضافه خواهند شد. پیش‌بینی فعالان صنایع مالی و فناوری اطلاعات آن است که تا سال 2025 دفترکل گسترده جهانی به بلوغ خود رسیده و ارزشی معادل حداقل 10 درصد از GDP جهانی در خود نگهداری خواهد کرد.

شروع فعالیت ققنوس به سال 1397 برمی‌گردد که در آن زمان و قبل از ققنوس فعالیت‌های متعددی در جامعه بلاکچین ایران شکل گرفته بود؛ بنابراین از این جهت نمی‌توان گفت که ققنوس نقطه شروع این فعالیت‌ها بوده است، اما یکی از بازیگران اصلی این مسیر انطباق خواهد بود و در حال حاضر بزرگ‌ترین و فعال‌ترین شبکه دفترکل توزیع‌شده (DLT) ایرانی است که تاکنون موارد کاربرد متعددی را تجربه کرده و همچنان به مسیر آموختن خود ادامه می‌دهد. ققنوس بستر یادگیری بهره‌مندی از فرصت‌های بلاکچین است و همه فعالان فنی، اقتصادی و اجتماعی می‌توانند از ظرفیت‌های ققنوس به‌آسانی و تقریباً رایگان بهره‌مند شوند.

اعضای مؤسس ققنوس با درک این واقعیت که بلاکچین ضرورتی برای آینده جامعه ایران است و نیازمند آن هستیم که خودمان را برای انطباق با این فناوری آماده کنیم، تلاش کردند که زیرساختی ایجاد شود که همگان بتوانند به‌سادگی تجربه بهره‌مندی از این فناوری و ارزش پیشنهادشده را تجربه کنند. امیدواریم ققنوس بتواند نقش بزرگ و تعیین‌کننده‌ای در آینده WWL داشته باشد و این امر میسر نخواهد شد مگر با حمایت جامعه و پیوست آحاد شهروندان به این شبکه و توسعه اکوسیستم آن توسط صاحبان کسب‌وکار، فعالان اقتصادی و مدیران اجرایی.