پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آینده بانکداری الکترونیکی در سیطره همراه بانک
غلبه بر محدودیت زمانی و مکانی یکی از دغدغه‌هایی بوده که بشر در تمام دستاوردهای خود به نوعی به آن پرداخته است. امروزه این رویا رفته رفته رنگ واقعیت به خود گرفته و می‌توان گفت برقراری ارتباط در هر زمان و مکان با هر نقطه‌ای می‌سر شده است. اکنون در قالب دستگاهی کوچک به نام تلفن همراه چنان تحولی رخ داده که از آن به عنوان رقیبی جدی برای رسانه‌های بزرگ یاد می‌شود. این قابلیت در کنار ویژگیهایی چون ارزان بودن خدمات، عمومیت و محبوبیت در میان مردم فارغ از سن، جنس، فرهنگ و سطح آگاهی، از آن وسیله‌ای اثر گذار و منحصر به فرد ساخته که به اذعان کار‌شناسان، نوید انقلابی ارتباطی را به همراه آورده است. همانگونه که پیش‌تر هم اشاره کردیم این قابلیت‌ها باعث توجه صاحبنظران بخشهای مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نسبت به کارکردهای مختلف تلفن همراه شده است. قابلیتهایی که با فعال کردن و ارائه آن‌ها می‌توان بر بخشی از مشکلات جاری فائق آمد. در کنار کارکردهای متنوع این وسیله، ورود آن به عرصه تعاملات مالی از موضوعات جذابی است که به بحث داغ این روزهای محافل بانکی و اقتصادی داخل بدل شده است. به هر حال امروز در شرایطی از همراه بانک سخن به میان می‌آید که این شبکه ارتباطی با طیفی متنوع از بهره برداران بیش از ۳۵ میلیون مشترک را در سراسر کشور پوشش می‌دهد. اگر بگوییم این سطح از نفوذ بیش از آنکه برخاسته از توان فنی شبکه ارتباطی کشور باشد برخاسته از حجم انبوه تقاضای غیرقابل پیش بینی مردم بوده که با وجود مقاومت‌های بسیار، این بخش را به سمت رقابتی شدن برای تسریع جریان توسعه سوق داده است به خطا نرفته‌ایم. موارد مورد اشاره بیش از هرچیزی تاکیدی بود بر قابلیتهای این خدمت که می‌تواند در بهبود و تسریع تعاملات مالی موثر واقع شود. با این مقدمه در ادامه، به روند ورود این فناوری به عرصه تعاملات مالی اشاره خواهیم کرد.
تاریخچه راه اندازی موبایل بانکینک در ایران
شرکت خدمات انفورماتیک در سال ۸۶ و ۸۷ ارائه این خدمت را به ترتیب با درخواست بانکهای صادرات و ملی آغاز کرد. در این سال‌ها بانکهای صادرات و ملی برخی خدمات را در قالب موبایل بانکینگ به مشتریان بانکهای طرف قراداد شرکت ارائه کردند. تا اینکه در مرداد ماه سال ۸۹ پست بانک، با انتشار خبری اعلام کرد سامانه موبایل بانکینگ این شرکت علاوه بر ارائه خدمات بانکی از طریق SMS این امکان را به کاربران می‌دهد که از طریق اینترنت تلفن همراه خود، تمامی‌امور بانکی را انجام دهند. تا پیش از این، تنها سامانه SMS بانکینگ بانک‌ها برقرار بود که برای استفاده از آن، کاربر باید به بانک مراجعه و این سرویس را فعال می‌کرد. برای استفاده از این خدمات جدید کاربران از طریق سرویس GPRS تلفن همراه خود و بدون مراجعه به شعبه می‌توانند به سامانه بانکهای ارائه دهنده این خدمت وارد شوند. گفته می‌شود در فاز دوم این طرح نیز، خرید از فروشگاه‌ها با استفاده از این بستر، اجرایی خواهدشد. در حال حاضر به گفته مهندس افسری، رئیس گروه موبایل بانکینگ شرکت خدمات انفورماتیک: از طریق این سامانه مشتریان بانکهای طرف قرارداد این شرکت اعم از بانکهای صادرات، ملی، توسعه صادرات، صنعت و معدن و بانک دی می‌توانند از خدماتی چون: اطلاع از مانده حساب، صورتحساب، انتقال وجه حساب به حساب مشتری، استعلام وضعیت چک، پرداخت قبض با کارت، خرید شارژ سیمکارت با کارت شتابی به صورت یکطرفه و اعلام سه گردش آخر، اعلام گردشهای خاص و دریافت سه شارژ آخر خریداری شده به صورت دوطرفه در زمانهای مورد تقاضای مشتری برخوردار شوند وی در این خصوص می‌گوید: در آیندهای نزدیک مشتریان قادر خواهند بود اقساط تسهیلات خود را با اتصال به سامانه پایا واریز و مانده کارت شتابی را دریافت کنند. افسری می‌افزاید: در حال حاضر قریب به ۸۴۴ هزارو ۹۱۱ هزار مشتری همراه بانک صرفا از سامانه‌ای که شرکت خدمات انفورماتیک در اختیار مشتریانش قرار داده است، استفاده می‌کنند ودر بازه زمانی ۲۷ آبان ماه تا ۲۷ آذر ماه بیش از ۷ میلیون و ۳۰۵ هزار تراکنش از طریق این سامانه در بانکهای طرف قرارداد شرکت انجام شده است. گرایش به این خدمت با توجه به زمان اندک راه اندازی آن در مقایسه با سایر خدمات بسیار جالب توجه بوده است. با این همه هنوز هم همراه بانک سهم ناچیزی از بانکداری الکترونیک را به خود اختصاص داده است.
الزامات توسعه خدمات همراه بانک:
پیش‌تر نیز گفته بودیم؛ آنچه هم اکنون در قالب خدمات همراه بانک ارائه می‌شود، تنها گوشه‌ای از قابلیتهای این سامانه است در حالیکه با توسعه زیرساخت‌ها ارتباطی، نرم افزاری و تجهیز بانک‌ها، خدمات بسیاری را می‌توان به مشتریان بانک‌ها ارائه کرد. خدماتی که رفته رفته نیاز به کیف پول، کارت اعتباری و پول نقد را کاملا از میان می‌برد. اما چنین کارکردی نیازمند تدابیر امنیتی بالایی است. افسری از امنیت به عنوان یک اصل و ضرورت در توسعه خدمات این بخش یاد می‌کند. به اعتقاد وی بخشی از تامین امنیت این خدمت مربوط به شرکت‌هایی می‌باشد که نرم افزارهای مربوطه را ارائه می‌کنند و بخش دوم مربوط به شبکه مخابراتی است که باید گذرگاه امن با ظرفیت بالا را به ویژه در زمان ترافیک سامانه فراهم آورند. در واقع با توجه به اینکه در آغاز راه قرار داریم تداوم قطعی ارتباط در کنار کندی سرعت استفاده از اینترنت به ویژه در تلفن همراه، امکان ارائه خدمات جدید را بعضا غیر ممکن می‌نماید.
فرهنگ سازی ضرورت توسعه خدمات نوین
در کنار موضوعاتی چون ضرورت استفاده از خدمات نوین بانکی و تجهیز زیرساخت‌های فنی و امنیتی، آنچه که نباید از نظر دور داشت مقوله مهم فرهنگ سازی و آموزش مردم می‌باشد. با توجه به بی‌سیم بودن ارتباطات موبایلی و امکان توسعه آن در مناطق محروم، قطعا ساز وکار آموزش و فرهنگ سازی نیز باید متناسب با طیف وسیع و متنوع مخاطب این خدمت باشد. متاسفانه اغلب شاهد هستیم در تبلیغات این خدمات صرفا به انتشار تبلیغات در رسانه‌های دیداری، شنیداری و نوشتاری اکتفا شده و بدون در نظر گرفتن میزان دسترسی به این ابزار در نقاط دور افتاده در تمامی‌موارد از روشی یکسان بهره برده می‌شود. در همین راستا ماندانا ملاعلی کار‌شناس ارتباطات می‌گوید: آنچه ابزار فرهنگ سازی را مشخص می‌کند مخاطبین این تبلیغات است، و بی‌توجهی به این امر باعث می‌شود تا با وجود تبلیغات گسترده نتیجه دلخواه حاصل نگردد. در واقع اتکا به ابزار‌های معمول و فارغ شدن از آموزش‌های چهره به چهره و عدم ارائه تسهیلاتی همچون عرضه رایگان خدمات، تا حدود زیادی اثرگذاری این تبلیغات را کاهش می‌دهد. در کنار این مساله نباید از ظرفیت بالقوه این وسیله ارتباطی در قالب ارسال پیامک انبوه برای معرفی توانایی‌ها و مزایای آن و افزایش گرایش مردم به این خدمت غافل ماند.
کار گروه موبایل بانکینگ تشکیل شد
به هرحال طی کردن مسیر پر فراز و نشیب به ویژه در مقولاتی از این دست نیاز به خواست ملی دارد. خوشبختانه این مهم توسط مسئولان نیز مورد توجه قرار گرفته و کارگروه هماهنگی سرویس موبایل بانکینگ با محوریت معاونت پژوهشی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در جهت هماهنگی بیشتر در ارائه سرویس موبایل بانکینگ در کشور تشکیل شده است. در این کار گروه وزارتخانه‌هایی چون بازرگانی، وزارت اقتصاد، وزارت ارتباطات، بانک مرکزی، سازمان تنظیم مقررات، شرکت ارتباطات زیرساخت، شرکت ارتباطات سیار ایران و پست بانک حضور دارند. با این ترکیب امیدواریم دستاوردهای این کارگروه روی بایگانی به خود ندیده و در قالب راهکاری با پشتوانه اجرایی عملیاتی شود.
منبع: ماهنامه مهندسی ارتباطات