پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سعید احمدی‌پویا، مشاور ارشد توسعه کسب‌وکار و فین‌تک / «کوزه‌گر از کوزه شکسته آب می‌خورد» ضرب‌المثلی است که نقل روز اهالی صنف فناوری اطلاعات درباره انتخابات صنف است. سامانه انتخابات هیئت‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای (نصر) در روز پنج‌شنبه ۲۹ آبان، با چالش‌های عدیده‌ای روبه‌رو شد و در ساعاتی از زمان مجاز اخذ رأی، امکان رأی‌دهی مهیا نشد و انتخابات تا ساعت ۱۷ روز شنبه اول آذرماه تمدید شد. در این باره چند گزاره مهم قابل‌تأمل است.
نخست آنکه هیئت‌مدیره نصر، برای اولین‌بار ریسک استفاده از یک تکنولوژی نوین را در انتخابات پذیرفته است. فناوری بلاکچین، زیرساخت قدرتمندی برای برگزاری انتخابات است که می‌تواند صحت و شفافیت انتخابات را تضمین کند. این تمهید مورد استقبال فعالان حوزه فناوری اطلاعات قرار گرفت و این امید را ایجاد کرد که پس از تجربه موفقیت‌آمیز انتخابات نصر، تکنولوژی بلاکچین بتواند برای سایر انتخابات صنفی و سیاسی مورد بهره‌برداری قرار گیرد. پذیرش ریسک نوآوری و قدم گذاشتن در راه جدید از سوی مدیران نصر، امری پسندیده و ستایش برانگیز است.
نکته دوم که قابل‌تأمل است، بحث انتخاب پیمانکار است. برای عملیاتی کردن نوآوری مذکور، شرکتی بالغ که تجربه‌های متعدد در زیرساخت بلاکچین دارد، انتخاب و کار آغاز شد. از سوی دیگر، چند نفر از هیئت‌مدیره شرکت پیمانکار، در انتخابات نصر تهران، نامزد انتخابات شدند و هیئت نظارت، برای جلوگیری از ایجاد شائبه‌های انتخاباتی، اجرای پروژه انتخابات نصر سایر استان‌ها به جز تهران را به پیمانکار انتخابی واگذار کرد و برای انتخابات نصر تهران، یک شرکت استارت‌آپی را انتخاب کرد. پذیرش ریسک انتخاب یک شرکت استارت‌آپی برای انتخابات مهم نصر تهران، باز نکته‌ای ستایش‌انگیز در کارنامه مدیران نصر است.
و اما روز انتخابات نتیجه مطلوب حاصل نشد. انتخابات سایر استان‌ها با آرامش برگزار شد اما انتخابات نصر تهران به چالش‌های عدیده‌ای برخورد. چالش نخست، عدم توانایی مدیریت تعداد بالای درخواست‌های هم‌زمان بود. بعد از اتمام مجمع‌عمومی نصر، تمامی حضار برای اخذ رأی به سامانه مراجعه می‌کردند و امکان لاگین و ورود به سامانه را نداشتند. کسانی که موفق به ورود به سامانه شدند، اسامی نامزدهای انتخاباتی برایشان نمی‌آمد و در آخر افراد خوش‌اقبالی که لیست را مشاهده می‌کردند، بعد از انتخاب کاندیدای مطلوب خود، کد تأییدیه که باید با پیامک دریافت می‌کردند و در صفحه آخر به‌عنوان امضای الکترونیکی وارد می‌کردند، دریافت نمی‌کردند.
تمامی موارد مذکور نشان از این دارد که سامانه مذکور، تحت آزمون‌های کارایی نرم‌افزار به‌ویژه تست فشار (Stress Test) قرار نگرفته است و با بالارفتن تعداد کاربران هم‌زمان، کارایی آن دچار افت مشهودی می‌شود.
و اما چالش دوم. لحظاتی از زمان رأی‌گیری دیگر بحث افت کارایی مطرح نبود، بلکه عدم پاسخگویی سامانه مطرح شد که عنوان شد سامانه مورد حمله امنیتی DDoS واقع شده است. در این حملات، نفوذگران با ارسال درخواست‌های زیاد به سامانه، منجر به خارج شدن سامانه یا سرویس از دسترس می‌شوند. این حملات با شناسایی آدرس IP نفوذگران و بستن پذیرش درخواست از آدرس IPهای متخاصم، تاحدی رفع شد. چالش آخر، اینکه بعد از بازگشت سامانه و آغاز دوباره فرایند اخذ رأی، افرادی عنوان می‌کردند که می‌توانند چند بار رأی بدهند.
پس از بررسی موضوع مشخص شد که این افراد، اگر کد HASH را که نشان‌دهنده تضمین عدم تغییر در آرا است، دریافت کنند، رأی ثبت نهایی است، هرچند در سامانه قابل تغییر باشد و دیگر تغییرات ثبت نمی‌شود و رأی در زنجیره بلاکچین قابل تغییر نیست. این امر خطای فاحش تجربه کاربری را به اثبات می‌رساند. یک عملکرد صحیح با طراحی یک تجربه کاربری اشتباه، تصور غلط را برای کاربر پدید آورد که می‌تواند چند بار رأی بدهد و حتی افرادی را مظنون و مشکوک به‌سلامت انتخابات گردانید.
باتوجه‌به اقدامات باارزش و رویکرد پسندیده مدیران نصر، حلقه مفقوده چه چیزی بود که چنین نتیجه‌ای حاصل شد؟ مدیران نصر، همگی از مدیران باسابقه در حوزه فناوری اطلاعات هستند و همگی سکان‌دار شرکت‌های مهم در این حوزه هستند، اما شاید خلأ مشاوران متخصص در این حوزه، چنین نتیجه دور از انتظاری را رقم زد. تصور کنید مشاورانی در حوزه‌های بلاکچین، تولید و آزمون نرم‌افزار، امنیت و خلق تجربه کاربری در کنار مدیران نصر بودند؛ می‌توان حدس زد که احتمال وقوع رخدادهای پیش‌آمده، پایین می‌آمد و شاید تجربه لذت‌بخشی از پیاده‌سازی نوآوری هیجان‌انگیز در امر مهمی مانند انتخابات برای حوزه فناوری اطلاعات به ارمغان می‌آمد. شاخه مشاوران سازمان نصر، زبده‌ترین مشاوران را پس از آزمون احراز صلاحیت، شناسایی و پذیرش می‌کند.
مشاوران نصر، همگی این علاقه و توانایی را دارند که در کنار مدیران نصر قرار بگیرند و با علاقه فراوان، بهترین کیفیت را برای سامانه‌های نصر تضمین کنند. این همان حلقه مفقوده‌ای است که نصر را از زنجیره خلق تجربه‌ای دلنشین محروم کرد. به‌هرتقدیر، نصر خانه تمامی اعضای صنف فناوری اطلاعات است و همه فعالان حوزه فناوری اطلاعات، برای پیگیری مطالبات صنفی خود، خانه‌ای به جز نصر ندارند و تقویت نصر، خواسته تمامی اعضای صنف است؛ به‌ویژه شاخه مشاوران نصر که هرچند توانایی‌هایشان نادیده گرفته می‌شود و از تجربه‌ها و دانش تخصصی آنان استفاده نمی‌شود. مدیران نصر صرفاً به دنبال متخصصان هر حوزه، در شرکت‌های متخصص هستند و باز بهتر است برای کوزه انتخابات نصر، مثل دیگری عنوان شود که آب در کوزه و ما تشنه‌لبان می‌گردیم.
منبع
دنیای اقتصاد
