پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا طرح ماینینگ در مجلس می‌تواند مشکل این صنعت را حل کند؟
جعفر قادری، حمیدرضا صالحی و محمود استقلال به این سوال پاسخ می‌دهند
هفتم مهرماه خبری منتشر شد مبنی بر اینکه طرح اصلاح نرخ حامل‌های انرژی برای احیای صنعت ماینینگ (استخراج رمزارز) جهت ایجاد فرصتی برای ارزآوری جهت ایجاد اشتغال در کشور با جمع‌آوری ۲۳ امضا در مجلس کلید خورد. در این خصوص با حمیدرضا صالحی عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق، محمود استقلال مشاور کمیسیون صادرات و مسئول کمیته رمزارزهای اتاق بازرگانی ایران و جعفر قادری نماینده مردم شیراز که از طراحان اصلی این طرح به شمار می‌آید گفت‌وگو کردیم.
سه مشکل اساسی کشور با ماین رمزارز می‌تواند مرتفع شود
جعفر قادری نماینده مردم شیراز درباره طرح اصلاح نرخ حامل‌های انرژی برای احیای صنعت ماینینگ که خود آن را تهیه و ارائه کرده است، گفت که یکی از ظرفیت‌هایی که برای تولید و تامین ارز در کشور در شرایط تحریمی وجود دارد، بحث تولید رمزارز از طریق ماینینگ است. قادری با بیان اینکه در کشور سه مشکل و چالش اساسی وجود دارد، توضیح داد: «اولا در حال حاضر امکان صادرات گاز نداریم. دوما در مصرف و تولید برق در مقاطع مختلف سال و در ساعات مختلف شبانه‌روز عدم تعادل وجود دارد و سوما امکان فروش نفت در کشور وجود ندارد؛ درنتیجه کمبود ارز داریم. اگر این طرح تصویب شود، زمینه‌ای برای تولید رمزارز فراهم خواهد شد و این سه مشکل با استخراج رمزارز می‌تواند مرتفع شود. درواقع می‌توان گاز را به برق و برق را به رمزارز تبدیل کرد و بخشی از این مشکلات را حل کرد. همچنین این موضوع امکان تامین بخشی از نیازهای ارزی را فراهم می‌کند. همچنین نیروگاه‌های جدیدی که احداث می‌شوند، می‌توانند در ساعات و روزهای پیک مصرف، به ما برق بدهند درنتیجه ظرفیت‌های جدیدی ایجاد خواهد شد. درنهایت ما در ساعات غیرپیک از ظرفیت‌های نصف‌شده فعلی می‌توانیم به‌درستی استفاده کنیم و نیروگاه‌های موجودی که در حال حاضر مشکل مصرف برق در ساعات غیرپیک دارند، می‌توانند از این امکان و فرصت استفاده کنند که برق خود را به واحدهای تولید رمزارز بفروشند و سودآور باشد.»
نماینده مردم شیراز با بیان اینکه اصلا بحث برق ارزان دادن به ماینرها نیست، توضیح داد: «بحث برق ارزان نیست. درواقع گازی که در حال حاضر در اختیار واحدهای صنعتی قرار می‌دهیم را با همان قیمت در اختیار ماینرها قرار می‌دهیم؛ بنابراین بدین صورت هم می‌توانیم معضل کمبود ارز را تامین کنیم و هم کمبود برق در ساعات پیک را جبران و هم می‌توانیم اشتغال ایجاد کنیم و هم از ظرفیت خالی نیروگاه‌ها در ساعات غیر از پیک استفاده کنیم. به هر حال با این اقدام، می‌توانیم در بازار ماینینگ رمزارز عقب‌ماندگی‌های خود نسبت به کشورهای دیگر را جبران کنیم.»
طبق صحبت‌های قادری، فعالیت‌هایی از نوع ماینینگ، در فعالیت‌های گروه یک قرار دارند و ارگان‌های دولتی اجازه‌ی ورود به این فعالیت‌ها را ندارند. همچنین دلیلی نیز برای ورود ارگان‌های دولتی به این بخش وجود ندارد.
نماینده مردم شیراز با بیان اینکه در طرح ارائه‌شده گازی که به واحدهای صنعتی داده می‌شود، ملاک عمل است و صحبت از گاز یارانه‌ای نیست، توضیح داد: «در این طرح گفتیم که اگر مجموعه‌ای می‌خواهد به‌صورت کامل کار ماینینگ را انجام دهد با قیمت پایین‌ترین گاز صادراتی، گاز در اختیار آن‌ها گذاشته شود ولی اگر مجموعه‌ای بخواهد نیروگاه تاسیس کند و حاضر باشد در ایام پیک و اوج مصرف برق به ما بدهد، چه اشکالی دارد که ما در طول ساعات غیر پیک، بتوانیم گاز را به قیمت واحدهای صنعتی در اختیار آن‌ها قرار دهیم تا بتوانند کار ماینینگ را انجام دهند؟ همچنین ماینرها قرار نیست ارز خود را خارج از سیستم به فروش برسانند. در نتیجه این موضوع هم اشتغال دارد و هم درآمد ایجاد می‌کند و هم منبع خوبی برای تامین ارز در کشور است. علاوه بر این موارد، این ارزها قابل‌کنترل هستند و به ازای مقدار گازی که تحویل داده می‌شود، ماینرها مکلف می‌شوند که آن مقدار ارز را به سامانه نیمایی برگردانند؛ درواقع یا می‌توانند به دولت منتقل کنند و یا می‌توانند در سامانه نیما به فروش برسانند.»
درآمد چهار، پنج میلیاد دلاری از طریق ماینینگ
طبق صحبت‌های قادری، در حال حاضر کشور در شرایط تحریمی قرار دارد که تامین ارز برایمان یکی از مسائل جدی و کلیدی است در نتیجه پرداختن به حوزه ماینینگ می‌تواند کمک‌کننده باشد. او در این باره گفت: «اگر گاز داشته باشیم ولی نتوانیم آن را تبدیل به احسن کنیم، چه فایده‌ای دارد؟ اگر گاز در این شرایط به درد ما نخورد، دیگر چه زمانی می‌خواهد کمک‌کننده باشد؟ همچنین سایر ارزهایی که در کشور به دست می‌آوریم در نقل‌وانتقال آن‌ها چالش داریم ولی رمزارزها به‌راحتی در دسترس هستند و می‌توانند بسیاری از مشکلاتمان را حل کنند. اگر هر سال چهار، پنج میلیارد دلار بتوانیم در کشور از طریق ماینینگ، ارز به دست بیاوریم، عدد بزرگی است که می‌تواند بسیاری از مشکلات کشور را حل کند.» به عقیده نماینده مردم شیراز، وقتی امکان انتقال رمزارزها وجود دارد، یعنی تحریم دور زده می‌شود؛ درواقع ارز حاصل از ماینینگ به‌راحتی قابل جابه‌جایی است.
قادری ادامه داد: «استخراج رمزارز، رقابتی است بین ما و کشورهای دیگر. سرمایه‌گذاران حوزه رمزارز وقتی می‌خواهند سرمایه‌گذاری انجام دهند، ابتدا مقایسه می‌کنند و اگر در کشوری یارانه و حمایت از این حوزه بیشتر باشد، سرمایه‌گذاران ماینینگ وارد آن کشور می‌شوند ولی در غیر این صورت به کشورهای دیگر مانند ترکمنستان و کشورهایی که شرایط راحتی را برای ماینینگ در نظر گرفته‌اند، می‌روند.»
باید کمک کرد تا کسب‌وکار ماینرها در کشور راه بیفتند
حمیدرضا صالحی عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق نیز در خصوص این طرح گفت: «با توجه به اینکه حوزه ماینینگ به‌عنوان یک صنعت به رسمیت شناخته شده است، باید موردحمایت نیز قرار گیرد و برق موردنیاز آن نیز تامین شود. از طرفی نیز چون بعد از زمان‌های پیک، مصرف برق کاهش پیدا می‌کند، می‌توان از مازاد برق هم برای صادرات و هم برای حوزه‌هایی مانند ماینینگ استفاده کرد. درواقع می‌توان در قالب آیین‌نامه و طرحی این موضوع را عملیاتی کرد.»
صالحی با بیان اینکه رمزارزها نیاز به برق مستمر ندارند ولی برای صادرات نیاز به برق مستمر هست، گفت: «ماینرها می‌توانند تنها از برق مازاد استفاده کنند درنتیجه اگر این طرح که به مجلس رفته، مورد موافقت قرار گیرد، به نظر من کلیات طرح خوب است ولی نیاز به اصلاحات اندکی برای اجرایی شدن دارد. بالاخره باید کمک کرد تا کسب‌وکار ماینرها در کشور راه بیفتند. ایران در این صنعت، درصد قابل‌ملاحظه‌ای شروع به ماین کرده است که به نظر می‌رسد در کشور زمینه این موضوع فراهم است و اگر این کسب‌وکارها با کنترل و چارچوب‌هایی موردحمایت قرار گیرند و ازلحاظ تامین برق نیز به وضعیت خوبی دست پیدا کنند، می‌توانیم شاهد اتفاق‌های خوبی در این حوزه باشیم.»
این طرح تنها به هزینه‌های تولید انرژی ماینینگ اشاره کرده است
محمود استقلال مشاور کمیسیون صادرات و مسئول کمیته رمزارزهای اتاق بازرگانی ایران درباره طرح احیای صنعت استخراج رمزارزها (ماینینگ) که به مجلس رفته است، گفت که اساس طرح کار خوبی است چراکه به فعالیت‌های استخراج رمزارز در کشور رسمیت می‌بخشد. «درواقع فلسفه و اساس این طرح خوب است منتها نواقصی دارد ازجمله اینکه این طرح تنها به هزینه‌های تولید انرژی ماینینگ اشاره کرده است و اشاره‌ای به سایر هزینه‌ها مانند مالیات و بحث‌های قانونی دیگر نداشته است؛ بنابراین فلسفه حمایتی طرح یک حرکت مثبت است ولی اینکه ما بخواهیم تنها یک جنبه را ببینیم و جنبه‌های دیگر مغفول بمانند، مشکلات بعدی را به بار می‌آورد.»
او با اشاره به اینکه یادمان نرود که اصل فلسفه حمایت از ماینینگ کمک به اقتصاد کشور است، توضیح داد: «در نتیجه ما نمی‌بایست ابتدا جلوی این فعالیت را در کشور می‌گرفتیم و سپس بخواهیم با سعی و خطا ببینیم که این حوزه به کدام سمت می‌رود. علاوه بر این موارد، من شدیدا توصیه می‌کنم که اگر دوستان می‌خواهند طرحی را ارائه کنند حتما نمونه‌های مطرح شده در کشورهای دیگر را مورد تطبیق و مقایسه قرار دهند. من شخصا حداقل دو کشور را بررسی کرده‌ام؛ یکی کشور چین و دیگری کشور کانادا. در ایالت کبک کانادا اساسا طرح‌های پشتیبانی‌کننده از ماینرها وجود دارد و همچنین در چین نیز در پارک سیچوآن که دولت محلی خود را دارد، تسهیلات و مشوق‌هایی را برای ماینرها قرار داده‌اند. به نظر من برای طرحی که قرار است به قانون تبدیل شود، حتما نیاز است که موارد موفق در کشورهای مطرح دنیا در این زمینه بررسی شوند تا ببینیم، چه نکات مثبتی را می‌توان از قوانین و دستورالعمل‌های آن‌ها برداشت کرد.»
باید به استخراج رمزارزها نگاه صادراتی داشت
به عقیده استقلال استخراج رمزارز اساسا منجر به ایجاد درآمد ارزی می‌شود که به‌نوعی می‌توان آن را صادرات خدمات به حساب آورد در نتیجه باید به استخراج رمزارزها نگاه صادراتی داشته باشیم هر چند که متأسفانه در حال حاضر در سایر فعالیت‌های صادراتی نیز حمایت چندانی از صادرکنندگان به عمل نمی‌آید. او صحبت‌هایش را ادامه داد: «افرادی که در حوزه ماینینگ در حال حاضر در کشور در حال فعالیت هستند، در سالیان گذشته کار خود را شروع کرده‌اند. واقعیت این است که آن دسته‌ای که در قالب مزارع (فارم‌های) بزرگ در حال استخراج هستند در همه این سال‌ها بدون هیچ قانونی کار را جلو برده‌اند بنابراین قانون باید برای این بخش تسهیل‌کننده، روشن و روان باشد. اگر دولت و حاکمیت بخواهد به سمت زدوبند برود، طبق معمول این موضوع به‌صورت زیرزمینی گسترش پیدا خواهد کرد.»
مرکز پژوهش‌های مجلس باید به این طرح ورود کند
او در ادامه افزود: «درواقع اینکه موضوع حامل‌های انرژی برای صنعت ماینینگ از بلاتکلیفی خارج شود، خوب است ولی مسئله این است که ما قوانینی داریم که دارای تبصره‌های مختلف بوده و بعضا با عنوان کردن واژه «شرایط حساس کنونی» مسکوت مانده‌اند و در نتیجه شاهد تغییر همیشگی قوانین و دستورالعمل‌ها هستیم که فعالین اقتصادی را در بلاتکلیفی قرار می‌دهد. من فکر می‌کنم حداقل باید مرکز پژوهش‌های مجلس که یک بدنه کارشناسی خوب است به این طرح ورود کند و با کمیته رمزارز اتاق بازرگانی ایران و کمیته ایرانی ICC و نیز تشکل‌هایی مانند انجمن بلاکچین وارد مشورت شود و به یک جمع‌بندی مناسب در خصوص این طرح برسند تا حاصل این نتیجه‌گیری یک قانون خوب باشد. چراکه تشکل‌های ذکرشده ازجمله نهادهایی هستند که بار تخصصی خوبی در حوزه رمزارز و ماینینگ دارند.»
بدون قوانین دست‌وپاگیر می‌توان جز 10 صادرکننده برتر رمزارز بود
استقلال با بیان اینکه بر طبق تحقیقات دانشگاه کمبریج انگلستان، ایران جایگاه ششمین کشور در استخراج رمزارز در دنیا را دارد، افزود: «طبق همین گزارش، در حال حاضر بعد از کشور چین که درون آن حدود ۶۵ درصد استخراج رمزارز دنیا انجام می‌شود، ایالات‌متحده حدود ۷.۲ درصد، روسیه حدود ۶.۹ درصد، قزاقستان حدود ۶ درصد، مالزی بیش از ۴ درصد و ایران نیز حدود ۳.۵ درصد از سهم استخراج رمزارز در دنیا را دارند. بعد از ایران، کشورهای کانادا، آلمان، نروژ و ونزوئلا با زیر یک درصد سهم از استخراج رمزارز، جایگاه بعدی را به خود اختصاص می‌دهند. در نتیجه اگر قوانین دست‌وپا گیر و دستورالعمل‌های اضافی وضع نشود کشور ما می‌تواند همچنان جزء 10 صادرکننده برتر این زمینه در جهان باقی بماند.»
به عقیده او، اگر به ماینینگ مانند صنایع صادراتی از قبیل پتروشیمی و فولاد نگاه شود، در نتیجه باید همان حمایت‌هایی که از این صنایع می‌شود، از ماینینگ نیز صورت گیرد؛ برای مثال یارانه‌ی انرژی و مشوق‌های صادراتی باید به ماینینگ نیز اختصاص یابد و در کل این صنعت به‌عنوان یک کسب‌وکار صادراتی باید مشمول تمام کمک‌ها و معافیت‌های صادراتی شود. «لازم به ذکر است که طبق بررسی‌های صورت گرفته در صورت عدم تعلق مشوق‌ها و معافیت‌ها به این صنعت، هزینه‌های آن حدود دو تا پنج برابر می‌شود که در نتیجه توجیه اقتصادی آن از بین می‌رود.»
استقلال در انتها خواستار تسریع در به رسمیت شناختن خریدوفروش و نیز استفاده از رمزارزها در اقتصاد کشور شد و بیان کرد که استفاده از رمزارزها علاوه بر تسهیل تراکنش‌ها در تجارت کشور می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای مناسب به جای دلار و سایر ارزهای خارجی برای سرمایه‌گذاری مردم در جهت کاهش تقاضای این ارزها محسوب شود.