پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
توهم دور زدن تحریمها با ماینینگ رمزارزها / رقم واقعی درآمد کشور از بیتکوین چقدر است؟
موضوع دور زدن تحریمها نیز باید شفاف و اعلام شود که چگونه قرار است بهوسیله رمزارزها تحریمها را دور زد؟ در نتیجه شاید بتوان گفت این عبارت که گفته میشود از رمزارزها برای دور زدن تحریمها میتوان استفاده کرد، توهمی بیش نباشد.
پس از مصوبه مردادماه سال ۱۳۹۸ در خصوص به رسمیت شناختن استخراج رمزارز در کشور که با انتقادهایی روبهرو شد و به تصویب نرسید، در هشتم تیرماه ۱۳۹۹ در جلسه هیئتدولت، تکلیف دستگاههای استخراج رمزارز موجود در کشور مشخص و بنا شد دارندگان دستگاههای ماینر با پرداخت کلیه حقوق و عوارض دولتی آن، فعالیت خود را رسمیت ببخشند. دو اشکال اساسی که به مصوبه مردادماه ۹۸ وارد بود، نامشخص بودن تکلیف دستگاههای استخراجی که ازطرق مختلف وارد کشور شده بودند و نامناسب و غیررقابتی بودن تعرفههای حاملهای انرژی مشخصشده در آن بود. با مصوبه تیرماه ۹۹ تکلیف دستگاههای ماینر مشخص شد ولی همچنان تکلیف نرخ حاملهای انرژی برای صنعت ماینینگ تعیین نشده است و در هالهای از ابهام قرار دارند.
از طرفی هفتم مهرماه بود که خبری منتشر شد مبنی بر اینکه طرحی برای احیای صنعت ماینینگ به مجلس رفته است. طبق این خبر، طرح اصلاح نرخ حاملهای انرژی برای احیای صنعت ماینینگ با جمعاوری ۲۳ امضا برای انجام کارهای اداری به معاونت قوانین مجلس تحویل داده شده است تا اعلام وصول شود و در روند کارهای مجلس قرار گیرد. در این طرح گفته شده است که «علیرغم اینکه کشور استعداد زیادی در تولید رمزارز دارد و در شرایط تحریمی و سخت نقلوانتقال ارز قرار دارد، رمزارزها میتوانند برای رفع نیازهای کشور گرهگشا باشند ولی با توجه به آییننامه ابلاغی هیاتوزیران که متضمن قیمت بالا برای گاز تحویلی به نیروگاههای برق جهت تولید رمزارز است، اجازه تولید و مبادله رمزارزها را نمیدهد.»
یکی دیگر از مواردی که در ابتدای این طرح عنوان شده است، اجازه صدور تاسیس نیروگاههای تولیدکننده برق برای تولید رمزارز است که به عقیده طراح این طرح، فرصت خوبی را برای تامین برق موردنیاز در ساعات اوج مصرف فراهم میکند که کشور از این امکان نیز استفاده نمیکند. در این خصوص در ماده سه این طرح آمده است که برای تامین بخشی از برق موردنیاز در ساعات اوج مصرف برق در طول سال، وزارت نیرو مکلف است به متقاضیان رمزارز در نقاط موردنظر وزارتخانه، مجوز احداث نیروگاه صادر و با صدور تاییدیه برای تحویل گاز یارانهای، برق این نیروگاهها را در ساعات اوج مصرف به قیمت مصوب خریداری کند. سوالی که پیش میآید این است که چرا باید گاز یارانهای برای تولید رمزارزها داده شود؟ چه تضمینی برای بازگشت این ارز وجود دارد؟ آیا در مجموع ارزش دارد که کشور بخواهد یارانهای را برای ماین رمزارزها پرداخت کند؟
یک سوم ماینینگ بیتکوین در ایران، چگونه؟
بعد از انتشار خبر طرح اصلاح نرخ حاملهای انرژی که توسط یکی از نمایندگان مجلس مطرح شده است، در هشتم مهرماه بود که روزنامه همشهری گزارشی را با عنوان «خیز ایران برای تبدیل شدن به قطب ماینینگ» منتشر کرد. در این گزارش به استناد از یک نشریه فرانسوی آمده است که با توجه به تولید بالای انرژی برق در کشور احتمالا بهزودی یک سوم ماینینگ بیتکوین جهان در ایران صورت خواهد گرفت و ایران به یکی از قطبهای مهم ماینینگ جهان تبدیل خواهد شد. همچنین در این گزارش آمده است که «پیش از این تخمین زده شده بود که اگر ایران بتواند موانع لازم در بخشهای مختلف ازجمله کمبود قوانین را برطرف کند ماینینگ بیتکوین میتواند سالانه درآمدی ۵.۸ میلیارد دلاری برای کشور داشته باشد.» این گفتهها باعث شد تا نگاهی به آمار جهانی ماینینگ بیتکوین بیندازیم و سپس جایگاه کشور را در آن بسنجیم.
درآمد سالانه ۵ میلیارد دلاری ماینینگ در دنیا نه در ایران
طبق آمارها تنها در سال ۲۰۱۹ استخراج بیتکوین در دنیا درآمد ۵ میلیارد دلاری داشته و اعلام این موضوع که ماینینگ میتواند برای کشور سالانه درآمدی بیش از ۵ میلیارد دلار داشته باشد، واقعا دور از ذهن و عدد بزرگی است که به وقوع پیوستن آن تقریبا غیرممکن است. وقتی در کل دنیا درآمد ماینینگ ۵ میلیارد دلار است، ایران چگونه میتواند به چنین عددی در سال دست پیدا کند؟
با توجه به آمار جهانی، در سال ۲۰۱۹ ماینینگ ۵ میلیارد دلار درآمد در دنیا داشته، با فرض اینکه ایران بتواند یک سوم ماینینگ جهان را داشته باشد که این موضوع نیز ادعای بزرگی است، یعنی استخراج بیتکوین میتواند در سال برای کشور یک میلیارد و ۶٠٠ میلیون دلار درآمد داشته باشد نه ۵.۸ میلیارد دلار. همچنین براساس نقشه استخراج ماینینگی که دانشگاه کمبریج منتشر کرده است، ایران سهم ۳.۸۲ درصدی از استخراج بیتکوین در جهان را داراست و چین ۶۵ درصد سهم ماینینگ جهان را به خود اختصاص داده است. در نتیجه سهم 3.82 درصدی ایران در ماینینگ دنیا از درآمد 5 میلیارد دلاری جهان، چیزی حدود 150 میلیون دلار میشود. بنابراین چنین ادعاهایی که ایران میتواند یک سوم ماینینگ جهان را داشته باشد و یا اینکه این حوزه میتواند برای کشور سالانه درآمد ۵.۸ میلیارد دلاری داشته باشد، آدرسهای اشتباهی است که از سوی عدهای داده میشود و قطعا منافعی در اعلام چنینی ادعاهایی وجود دارد.
علاوه بر این موارد یکی از دلایلی که در گزارش همشهری و به نقل از نشریه فرانسوی برای تبدیل شدن ایران به یکی از قطبهای ماینینگ جهان بیان شده، موضوع دور زدن تحریمها است. سوالی که در این بین پیش میآید این است که کدام تحریمها؟ چگونه میخواهیم این تحریمها را با استفاده از رمزارزها دور بزنیم؟ برای مثال تصور کنید یک شرکت خودروسازی تصمیم بگیرد به دلیل ممنوعیت اعلامشده از جانب دولت کشورش دیگر به هیچ نحو به مشتریان ایرانی خودرو و قطعات و خدمات نفروشد. در نتیجه در چنین شرایطی اگر منظور از دور زدن تحریم تغییر نظر شرکت برای برقراری مجدد رابطه تجاری باشد، نوع ارز و نوع فناوری پرداخت مورداستفاده هیچ تأثیری در این بین نخواهد داشت و استفاده از هر ارزی ازجمله دلار، یورو، ریال و بیتکوین یا هر ارز دیگری به شکل نقد، آنلاین، اعتباری یا هر روش دیگری تغییری در نظر طرف تجاری ایجاد نخواهد کرد و تحریم از بین نخواهد رفت. در نتیجه موضوع دور زدن تحریمها نیز باید شفاف و اعلام شود که چگونه قرار است بهوسیله رمزارزها تحریمها را دور زد؟ در نتیجه شاید بتوان گفت این عبارت که گفته میشود از رمزارزها برای دور زدن تحریمها میتوان استفاده کرد، توهمی بیش نباشد.
شاید در آینده بتوان ازطریق رمزارزها تحریمها را دور زد و یا در نقلوانتقالات بینالمللی از آنها استفاده کرد ولی حداقل در حال حاضر و با شرایط فعلی کشور و سهمی که از استخراج رمزارزها داریم، خیلی نمیتوان روی این موضوع که برای دور زدن تحریمها به سراغ ماینینگ رمزارزها رفت، صحبت کرد.