پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به حرکت‌های کوچک و بزرگ رهیاب پیام گستران برای قدم برداشتن به سمت نئوبانک
مدیرعامل رهیاب پیام گستران: ما در نهایت به دنبال این هستیم که مجموعه‌ای ایجاد کنیم که هم بانک باشد، هم صرافی باشد، هم کار پرداخت کند و سرویس‌های مالی دیگر. درواقع بدون اینکه درگیر اسم و نامش باشیم ظاهرا می‌خواهیم به سمت ایجاد یک نئوبانک برویم
شرکت رهیاب پیام گستران از سال ۱۳۸۷ در حوزه فناوری و ارتباطات با رویکرد مبتنی بر ارائه خدمات پیام کوتاه شروع به کار کرده و با پیش شماره‌های 50001 و 50009 در ایران خدمت پیام کوتاه ارائه می‌دهد؛ اما خدمات این شرکت محدود به پیام کوتاه نمی‌شود و با توجه به آینده‌نگری و استراتژی‌هایی که داشته، اکنون نه‌تنها در حوزه تخصصی خود که پیام‌کوتاه است، فعالیت حرفه‌ای می‌کند بلکه وارد حوزه‌های دیگری ازجمله پرداخت‌یاری، اینترنت اشیا، شهر هوشمند، حوزه سلامت (بهزی و طبکال)، فروشگاه‌های اینترنتی (چهارسوق، هلثیوم)، سامانه مهارت‌آموزی (آموزال)، پروژه خودروهای متصل و تولید ده‌ها اپلیکیشن در سایر حوزه‌ها شده است و در شرکت‌های نرم‌افزاری سامانه‌های کتابخانه‌ای و آرشیوی (پارس آذرخش)، گروه آینده مجازی امن (گاما)، محتوا پرداز پارسه (تولید محتوا در حوزه خدمات ارزش‌افزوده) سرمایه‌گذاری کرده است و از معدود شرکت‌های دور از فضای فناوری‌های مالی ایران است که خیلی بی‌سروصدا به دنبال راه‌اندازی یک نئوبانک به شیوه خودش است. در همین راستا هم این شرکت با حفظ تمرکز فعالیت اصلی خود در حوزه پیامک، در بسیاری از حوزه‌های جدید سرمایه‌گذاری‌های ریز و درشتی کرده است تا در طولانی مدت با چیدن تکه‌های این پازل‌ها در کنار یکدیگر بتواند آن چیزی که در ذهنشان هست را پیاده کنند. از طرف دیگر شرکت رهیاب پیام گستران اکنون در صدد ورود به بازار بورس است و به همین بهانه نیز در گفت‌وگویی طولانی با محمدحسین واقف‌زاده مدیرعامل شرکت، از راهی که رهیاب پیام گستران آمده و خدماتی که ارائه می‌دهد، پرسیدیم.
درباره محمدحسین واقف‌زاده
محمدحسین واقف‌زاده مدیرعامل شرکت رهیاب پیام گستران متولد سال ۱۳۴۶ است و راه طولانی را تا به امروز طی کرده است. او دارای لیسانس مهندسی صنایع از دانشگاه پلی تکنینک، فوق لیسانس این رشته در دانشگاه صنعتی اصفهان و دکتری مهندسی صنایع در دانشگاه پلی تکنینک است. واقف‌زاده از همان ابتدای ورود به دانشگاه یعنی در سال ۱۳۶۴، به‌طور همزمان شروع به فعالیت در حوزه کامپیوتر کرد و زبان‌های برنامه‌نویسی مختلفی را فرا گرفت؛ سپس شروع به تدریس کامپیوتر کرد و دو کتاب در زمینه برنامه نویسی پاسکال نوشت. سپس در حوزه کامپیوتر به‌صورت حرفه‌ای‌تر وارد شد و هم کار تحلیل سیستم مهندسی صنایع و هم کار برنامه‌نویسی کامپیوتری می‌کرد تا اینکه بعد از اتمام دانشگاه، در زمان جنگ در یکی از طرح‌های موشکی، کارهای کامپیوتری انجام می‌داد و بعد از جنگ که سربازی‌اش تمام شد در ستاد مشترک ارتش در تحقیقات استراتژیک نیز همین فعالیت را ادامه داد. حدود سه سالی در آذرآب در زمینه طراحی سیستم و برنامه نویسی فعالیت کرد. سال ۱۳۷۴ به مرکز تحقیقات و نوآوری خودرو سایپا رفت و بعد از پنج سال، وارد سازمان صنایع و معادن بنیاد مستضعفان شد و اولین ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی (ISP) رسمی بنیاد بنام IOL را راه‌اندازی کردند.
شکل‌گیری شرکت رهیاب پیام گستران
واقف‌زاده درباره شکل‌گیری شرکت رهیاب پیام گستران توضیح داد: «تمام فعالیت‌های اینترنتی که بنیاد مستضعفان داشت را در سال ۱۳۷۹ وارد شرکت مهندسی ایران برنا کردیم که مدیرعامل آن بودم. چند استراتژی در آن زمان داشتیم؛ وورد به ترمینیشن ویس، راه‌اندازی پیامک، وایمکس و PAP که هیچ کدام را نتوانستیم دنبال کنیم. سپس این شرکت از زیرمجموعه سازمان صنایع و معادن بنیاد به زیرمجموعه حمل‌ونقل بازرگانی بنیاد منتقل شد و در سال 1384 نیز از سمت مدیرعاملی این شرکت استعفا دادم. سال ۱۳۸۴ وارد نفت پاسارگاد که تازه تاسیس شده بود، شدم و در حوزه نفت و گاز کار مدیریت برنامه‌ریزی کردم ولی خیلی دلم با این کار نبود و می‌خواستم در حوزه کامپیوتر فعالیت داشته باشم. در آن زمان تایدواتر خاورمیانه شرکتی به نام رهیاب رایانه گستر داشت که همزمان با نفت پاسارگاد رئیس هیات‌مدیره آن شدم. در همان زمان بود که شرکت رهیاب رایانه گستر بهعنوان برنده اول مزایده شرکت ارتباطات سیار، فعالیت خود را بهعنوان اپراتور اول خدمات پیام کوتاه در کشور با سرشماره ۱۰۰۰ آغاز کرد. در سال ۱۳۸۶ تایدواتر من را سرپرست شرکت کرد و به مرور بازار را در دست گرفتیم؛ تا اینکه در سال ۱۳۸۷ تاید واتر تصمیم گرفت، شرکت رهیاب پیام رسان را منحل و وارد شرکت رهیاب رایانه گستر کند و می‌خواست از حوزه پیامک نیز بیرون آید، چون در حوزه مدیریت بنادر فعالیت می‌کرد.
تا شهریور ۱۳۸۷ زیر نظر رایانه گستر این کار را انجام می‌دادیم تا اردیبهشت ۱۳۸۷ زمانیکه شرکت پیام رسان را منحل کردند، من شرکت رهیاب پیام گستران را تاسیس کردم؛ چون می‌دانستم این حوزه در آینده رشد می‌کند و این درحالی بود که ۹۰ درصد بازار وقت دست شرکت‌های آتیه داده پرداز و مگفا بود. در سال ۱۳۸۸ قرارداد سرشماره ما به هم خورد و در سال 1389 سرشماره‌های ۵۰۰۰۱ و بعدتر ۵۰۰۰۹ را گرفتیم. در سال‌های ۱۳۸۹-۱۳۹۰ توانستیم پتانسیل‌ها و زیرساخت‌های خود را به‌طور کامل آماده کنیم. همچنین به دلیل داشتن تنوعی که در سرویس‌هایمان داشتیم، رشد خوبی کردیم. ما در آن زمان سرویس‌هایمان را براساس نیاز مشتری شخصی‌سازی می‌کردیم.»
شروع رشد و خروج از تک محصوله بودن رهیاب پیام گستران
طبق صحبت‌های واقف‌زاده، از سال ۱۳۹۵ به بعد حجم ترافیک رهیاب پیام گستران به‌گونه‌ای بود که اولین ترافیک در اپراتورها متعلق به شرکت آنها بود. او می‌گوید: «در آن زمان به رکورد ۲ میلیارد پیامک در ماه رسیدیم و توانستیم از انتهای جدول به صدر جدول صعود کنیم. در طول مسیری که حرکت کردیم، من به تک محصوله‌بودن رهیاب راضی نبودم؛ در نتیجه از حدود سال ۱۳۹۵ بود که در حوزه‌های دیگر وارد شدیم و برای خود استراتژی تعریف کردیم که ما باید حلقه‌های زنجیره‌ای در حوزه خدمات ارتباطات و مخابراتی را با نگاه به آینده تکمیل کنیم. با توجه به اینکه زندگی آینده کاملا دیجیتالی‌شده خواهد بود.»
ناخواسته به دنبال نئوبانک
مدیرعامل شرکت رهیاب پیام گستران توضیح داد که از زمان تاسیس این شرکت به‌دنبال دریافت مجوز پی‌اس‌پی بود ولی چون شرکتی خصوصی بودند، توان مالی این موضوع را نداشتند. او در این باره گفت: «برای دریافت مجوز پی‌اس‌پی مبلغ ۵۰ میلیارد تومان ضمانت نیاز بود که نتوانستیم آن را تامین کنیم وگرنه قطعا مجوز پی‌اس‌پی خود را می‌گرفتیم. اما با توجه به اینکه یکی از استراتژی‌های ما ورود به حوزه پرداخت بود، در این حوزه سرمایه‌گذاری‌هایی را انجام دادیم. درگاه‌های پرداخت خوبی داریم که آنها را با پیامک ادغام کرده‌ایم و کار جذابی هست چراکه شرکت‌های ارائه‌دهنده راهکارهای موجود تاکنون یا فقط درگاه پرداخت دارند یا فقط زیرساخت‌های پیامک؛ ولی ما هر دو را داریم و شرکتی در زیرمجموعه خود به نام رادمان پرداز ره پی با برند «ره‌پی» راه‌اندازی کرده‌ایم که کار پرداخت‌یاری ما را انجام می‌دهد و اگر وارد بورس شویم، برنامه‌های خوبی برای آینده داریم.»
او یکی از دلایل رفتن به سمت پرداخت‌یاری را درآمدزا بودن تراکنش‌های پرداخت‌یاری عنوان کرد. او درباره دلیل بعدی گفت: «ما در حوزه فین‌تک قطعا می‌خواهیم سرمایه‌گذاری‌هایی داشته باشیم که دروازه ورود به این حوزه نیز پرداخت‌یاری بود. ما در نهایت به دنبال این هستیم که مجموعه‌ای ایجاد کنیم که هم بانک باشد، هم صرافی باشد، هم کار پرداخت کند و سرویس‌های مالی دیگر. درواقع بدون اینکه درگیر اسم و نامش باشیم ظاهرا می‌خواهیم به سمت ایجاد یک نئوبانک برویم؛ تاکید می‌کنم ما به دنبال این اسم نیستیم؛ آن چیزی که در ذهنمان هست را می‌خواهیم دنبال کنیم که ظاهرا در تعاریف موجود به نئوبانک شبیه است. البته که اگر خود بانک‌ها باهوش باشند و به این سمت بروند، برنده بازی خواهند شد.»
ورود به حوزه اینترنت اشیا
حوزه بعدی که شرکت رهیاب پیام گستران روی آن سرمایه‌گذاری کرده است، حوزه اینترنت اشیا است؛ به عقیده واقف‌زاده روند زندگی بشر به سمت هوشمندسازی و استفاده از هوش مصنوعی است و در همین راستا نیز در سال ۱۳۹۵ قراردادی را با دانشگاه امیرکبیر نوشتند تا قبل از راه‌اندازی کسب‌وکاری در این حوزه، دانش خود را در زمینه اینترنت اشیا بالا ببرند. او در این باره توضیح داد: «در حوزه اینترنت اشیا شرکتی را به نام اندیشه فرتاک امیرکبیر (آتروان) راه‌اندازی کردیم که بیش از ۱۰ پلتفرم و محصول در حوزه‌های مختلف هوشمندسازی تهیه کرده است و روی لبه تکنولوژی جلو می‌رود. برخی از محصولات این شرکت، خانه هوشمند، اینترنت اشیا صنعتی، شهر هوشمند و سیستم مدیریت ناوگان است و در این شرکت بیشتر به کارهای برون مرزی فکر می‌کنیم. همچنین شرکتی به نام آزمون خزر داریم که روی هوشمندسازی کنترهای برق و آب فعالیت می‌کند.»
ورود به حوزه‌های آموزش، سلامت و ارزش افزوده
شرکت رهیاب پیام گستران علاوه بر حوزه‌های پرداخت و اینترنت اشیا، روی آموزش مجازی نیز سرمایه‌گذاری کرده است. واقف‌زاده گفت: «استارت‌آپی در زمینه آموزش مجازی به نام «آموزال» داریم که دو استودیو در دانشگاه امیرکبیر دارد و در حال حاضر تولید محتواهای آموزشی در حوزه‌های مختلف انجام می‌دهد. علاوه بر این موارد در حوزه سلامت نیز وارد شده‌ایم و روی دو استارت‌آپ «بهزی» و «طبکال» نیز سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. در حوزه VAS نیز با یک اگریگیتوری به نام دارالفنون همکاری می‌کنیم. شرکت رهیاب پیام گستران سرویس‌های ارزش‌افزوده‌ای که ارائه می‌داد را به یکی از شرکت‌های خود منتقل کرده است ولی روی USSD همچنان فعالیت می‌کنیم.»
ورود به حوزه پوش‌نوتیفیکیشن
شرکت رهیاب پیام گستران در ۳ سال گذشته، سرویس پوش‌نوتیفیکیشن را نیز ارائه کرده است که اگر مشتریان غیر از بستر پیامک، روی موبایل درخواست دریافت چنین سرویسی را داشتند، بتوانند به آنها ارائه کنند. او گفت: «فرقی که این سرویس با سرویس‌های موجود در بازار دارد این هست که سرور آن را خودمان توسعه داده‌ایم و این یعنی اینکه امنیت آن وابسته به گوگل یا جاهای دیگر نیست؛ در واقع هر سرویسی که ما ارائه می‌دهیم توسعه داخلی است و دلیلش این هست که پدافند غیرعامل برای ما خیلی مهم است. یعنی فرضمان این بوده که بتوانیم با وجود محدودیت‌های تحریمی که داریم همچنان به ارائه سرویس‌هایمان بپردازیم.»
ورود به بورس در سال جاری
حوزه پیامک که کار اصلی رهیاب پیام گستران است، قرار است وارد بورس شود. مدیرعامل رهیاب توضیح داد: «تلاش داریم که امسال وارد بورس شویم و در این راستا نیز با یکی از کارگزاری‌ها قرارداد بسته‌ایم و مدارک‌مان را برای بورس نیز فرستاده‌ایم. یکسری اصلاحات باید انجام دهیم که احتمالا تا دو هفته آینده اصلاحات انجام شوند. در نتیجه باید منتظر تایید کارشناس بمانیم و در نهایت برای دفاع به هیات پذیرش برویم. خیلی امید داریم که بتوانیم با توجه به ابعاد شرکت رهیاب پیام گستران که علاوه بر حوزه پیامک، در حوزه‌های دیگر نیز فعالیت می‌کند و نگاه خوبی به آینده دارد، وارد بورس شویم. مهم‌ترین دلیل ما برای ورود به بورس نیز تامین نقدینگی برای پروژه‌هایمان است؛ ما یک نگاه چند ده ساله به آینده داریم و تمامی فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم، نشان‌دهنده این موضوع هستند.»
سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت اینترنت و مدیریت اسناد
واقف‌زاده بر این عقیده است که در آینده نزدیک شرکت‌های فناوری محور باید روی چند حوزه پرداخت، هوشمندسازی، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا تمرکز ویژه‌ای داشته باشند. علاوه بر این حوزه‌ها باید روی بستر که همان اینترنت است نیز نگاه ویژه‌ای داشت. او گفت: «ما سعی می‌کنیم در زمینه بستر نیز سرمایه‌گذاری داشته باشیم چون اگر بستر را هم داشته باشیم حلقه زنجیره و سبد محصولات ما کامل خواهد شد. شبکه مخابراتی در حال تحول است و سرویس‌های جدید مخابراتی در حال ظهور هستند؛ در نتیجه شرکت‌های مخابراتی نیز در حال تغییر ماهیت هستند اما آن که سرویس‌دهنده اصلی است، شرکت‌های اینترنتی هستند که زیرساخت‌هایی دارند تا ارتباطات را بر بستر IP ارائه دهند. به همین خاطر یکی از نگاه‌هایمان این هست که در این حوزه نیز سرمایه‌گذاری و زیرساخت اینترنت را داشته باشیم ولی اگر نتوانیم در این بخش فعالیتی انجام دهیم، چند دستاورد داریم که می‌توانیم با آنها درآمد داشته باشیم؛ یکی بحث پرداخت و دیگری بحث اینترنت اشیا است.»
مدیرعامل شرکت رهیاب پیام گستران درباره دلیل سرمایه‌گذاری آنها در شرکت پارس آذرخش نیز اینطور توضیح داد: «دلیل این موضوع این بود که ما نگاهی نیز به مدیریت اسناد (Document Management) داریم؛ چراکه آرشیوهای دیجیتال در آینده مهم خواهند شد. ما در حال حاضر در کشور آرشیو وب نداریم. در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی حجم زیادی اسناد کاغذی هست ولی به‌صورت درست آرشیو نمی‌شوند. ما پلتفرم اسناد الکترونیک در کشور نداریم که بتواند آنها را فهرست‌نویسی کند. مدیریت اسناد در آینده نیاز هست. در حال حاضر سرویس‌های خارجی هستند که می‌توان از آنها استفاده کرد ولی تمامی آنها محدودیت‌هایی برای استفاده دارند. شرکت‌هایی نیز در کشور در این حوزه شروع به فعالیت کرده‌اند ولی خوب عمل نکرده‌اند. در نتیجه به دنبال سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز هستیم.»
مزیت رقابتی رهیاب پیام گستران
واقف‌زاده درباره مزیت رقابتی رهیاب پیام گستران نیز صحبت کرد. طبق صحبت‌های او، زمانیکه این شرکت توانست جایگاه خود را در بازار تثبیت کند، همزمان دو نوع پنل داشتند؛ یکی برای کسب‌وکارهای کوچک به نام «smshome» و دیگری پنل «smsonline» که یک سیستم حرفه‌ای بود. «داشتن دو نوع پنل خیلی برای ما ترافیک آورد و مشتریان را به سمت ما جذب کرد. دومین موضوع گیت‌وی ما است؛ ما دائما در حال به‌روزرسانی گیت‌وی خود هستیم و آن را تقویت می‌کنیم. همچنین ما جزو اولین شرکت‌هایی بودیم که با فیبر به همراه اول وصل شدیم که این موضوع نیز یک مزیت برای ما بود.
علاوه بر این موارد قیمت‌هایمان نسبت به رقبا کمتر بود تا مزیتی نیز از نظر قیمتی برای مشتریان ایجاد کرده باشیم. سومین کاری که کردیم این بود که ما در سال ۱۳۹۱ واحد مهندسی فروش راه انداختیم که رسیدگی به شکایات مشتریان و یا نیازسنجی آنها را انجام می‌داد؛ یعنی به تک‌تک مشتریان زنگ می‌زدیم و چالش‌ها و مشکلاتی که داشتند را به‌صورت مرتب بررسی می‌کردیم. این موضوع باعث شد که یک رضایت‌مندی نسبی در بین مشتریان ایجاد شود و وفاداری آنها به ما نیز بیشتر شد.»
به گفته او، اما چیزی که باعث شد شرکت رهیاب پیام گستران نسبت به رقبا بیشتر دیده شود، تفاوت پلتفرم‌ها و تنوع سرویس‌های آنها بود. او گفت: «تنوع سرویس بسیار مهم است. همچنین ما سرویس‌هایمان را براساس نیاز مشتریانمان شخصی‌سازی می‌کنیم. علاوه بر این موارد سرویس‌های ۷*۲۴ نیز داریم و نفر مستقر در برخی از بانک‌ها و شرکت‌ها گذاشته‌ایم.»
مشتریان رهیاب پیام گستران
به گفته واقف‌زاده، این شرکت با تعدادی از بانک‌ها و موسسات دولتی و خصوصی بزرگ همکاری می‌کند و ۸۵ درصد ترافیک این شرکت چه روی ارسال پیامک و چه روی درآمد مربوط به این مشتریان است. ازجمله این سازمان‌ها می‌توان به بانک پارسیان، تجارت، ملت، کشاورزی، پاسارگاد، سینا، توسعه تعاون، سازمان تامین اجتماعی، کارگزاری مفید و شرکت‌های آب و فاضلاب، گاز و غیره اشاره کرد. در ۳۰ استان کشور نیز نمایندگانی در حوزه‌های پیامک و پرداخت‌یاری دارد.
او در این باره افزود: «همچنین با سه اپراتور کشور ارتباط داریم و با شرکت‌های MVNO مانند سامانتل، شاتل موبایل، آپتل و آذرتل مراوده داریم و همه ارتباط‌های ما با مشتریانمان امن هست. ما جزو معدود شرکت‌هایی هستیم که دو دیتاسنتر داریم؛ یکی در افرانت و دیگری در ساختمان اصلی شرکت رهیاب هست و تجهیزات بسیار گران قیمتی را در این دو جا داریم و دلیل آن نیز ارائه سرویس‌های بیشتر و متنوع به مشتریان است؛ به همین خاطر به یک دیتاسنتر اکتفا نکردیم.»
آینده از نگاه واقف‌زاده
به عقیده مدیرعامل شرکت رهیاب پیام گستران، در آینده همه چیز به سمت هوش مصنوعی و رباتیک می‌رود و جزو زندگی روزمره افراد خواهد شد؛ در نتیجه شرکت‌هایی که در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کنند، موفق خواهند شد. همچنین شرکت‌های فناوری باید حوزه پرداخت را جدی‌تر بگیرند. علاوه‌بر این موارد، دنیای آینده، دنیای انتقال مفاهیم است. ابزارهایی می‌آیند که مفهوم چیزی که می‌نویسید یا فکر می‌کنید را منتقل خواهند کرد. در حال حاضر انتقال محتوا وجود دارد ولی انتقال مفاهیم وجود ندارد و قطعا در آینده ابزارهایی به وجود می‌آیند برای انتقال مفاهیم. او در پایان گفت: «همینطور فکر می‌کنم که ماهیت تلفن‌های همراه و نحوه ارتباطات با افراد نیز تغییر خواهد کرد. اما اینکه چگونه خواهد شد را یقینا نمی‌دانم ولی به‌شدت به دنبال یافتن پاسخ این سوال هستم.»