پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چطور اینترنت اشیا در حال ایجاد تحول دیجیتال در پرداخت‌هاست؟
فناوری اینترنت اشیا انقلابی جهانی در حوزه پرداخت به وجود آورده است. در این مطلب شماری از شرکت‌های پیشگام در این روند را بررسی می‌کنیم
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۷ / بخش خدمات مالی جهانی دوره تحول چشم‌گیری را تجربه می‌کند. به‌طور ویژه حوزه پرداخت دیجیتال در بحبوحه تکاملی سریع قرار دارد که رشد تقاضای مشتریان برای راه‌حل‌های پرداخت ساده و به‌هم‌پیوسته، محرک آن و جریانی از فناوری‌های قدرتمند جدید، عامل پیشروی آن است. در کنار آنالیتیکس داده بیش از پیش پیشرفته، هوش مصنوعی و معماری‌های دیجیتال مبتنی بر ابر، یکی از حوزه‌های فناوری که می‌تواند بیشترین تأثیر را روی این بخش بگذارد، اینترنت اشیاست.
اینترنت اشیا عبارتی برای توصیف طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها فراتر از دستگاه‌هایی است که از گذشته قابلیت اتصال به اینترنت را داشتند. دستگاه‌های اینترنت اشیا از خودروهای متصل تا یخچال هوشمند سامسونگ و رله‌های حسگر قدرتمند درون آتشفشان‌های فعال بیش از پیش دنیای مرتبط کنونی را یکپارچه می‌کنند. این اتفاق پیامدهای حیرت‌انگیزی دارد و پذیرش اینترنت اشیا با سرعتی فوق‌العاده افزایش می‌یابد.
انقلاب اینترنت اشیا با چنان سرعتی اتفاق می‌افتد که کشف سرعت دقیق آن برای آنالیتیکس سخت شده است. در گزارشی از «بیزینس اینسایدر» که در ابتدای سال 2019 منتشر شد، برآورد شده بود که در سراسر جهان حدود هشت میلیارد دستگاه متصل به اینترنت وجود دارد. این گزارش پیش‌بینی کرده بود که تا سال 2017 این رقم به 41 میلیارد می‌رسد. طبق اطلاعات 451 Research تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا از 7.9 میلیارد در سال 2019 به 13.8 میلیارد در سال 2024 می‌رسد که نشان‌دهنده نرخ پذیرش بسیار کمتری نسبت به گزارش بیزینس اینسایدر است.
بر اساس اطلاعات شرکت مشاوره جهانی مک‌کنزی تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا در سال 2018 به 10 میلیارد رسید و تا سال 2025 به 64 میلیارد می‌رسد. پژوهش استاتیستا نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از 22 میلیارد دستگاه اینترنت اشیای متصل به اینترنت وجود دارد و تحلیلگران Hogan Lovells معتقدند تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا تا سال 2025 به بیش از 75 میلیارد می‌رسد.
به‌طور خلاصه رشد اینترنت اشیا آنچنان سریع است که نمی‌توان برآورد دقیقی از بازار آن ارائه داد، اما بااطمینان می‌دانیم که در دهه آینده بزرگ‌تر و سریع‌تر می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2022 هزینه‌کرد جهانی برای فناوری اینترنت اشیا به یک تریلیون دلار برسد. هرچند در حال حاضر پذیرش فراگیر اینترنت اشیا در همه حوزه‌ها مشاهده می‌شود، اما مراقبت سلامت، هواشناسی، خدمات مالی و فین‌تک از حوزه‌هایی هستند که با تعلل کمتری اینترنت اشیا را می‌پذیرند.
اینترنت اشیا می‌تواند با فراهم‌کردن نقاط داده دانه‌ای (و در نتیجه تجربه‌های شخصی‌سازی‌شده‌تر برای مشتری) و تجربه‌های بیش از پیش شخصی‌سازی‌شده و یکپارچه برای مشتریان، به حوزه پرداخت فین‌تک شتاب ببخشد و ساختار این صنعت را به‌شدت تغییر دهد. در ادامه شماری از مهم‌ترین کاربردهای این مفهوم جدید «اینترنت پرداخت» و شرکت‌هایی را بررسی می‌کنیم که این فناوری قدرتمند جدید را به مزیت خودشان تبدیل کرده‌اند.
فایننس داده‌محور
بخش خدمات مالی صدها سال است که از داده‌های مشتری و زمینه‌ای برای اتخاذ تصمیمات بهتر و آگاهانه‌تر استفاده می‌کند. هرچه سازمانی اطلاعات بیشتری جمع‌آوری کند، بهتر می‌تواند از منافعش محافظت کند و برای خود و مشتریانش ارزش ایجاد کند. رواج دستگاه‌های اینترنت اشیا از جهتی معادل همان جمع‌آوری اطلاعات بیشتر است. در حال حاضر 3.5 میلیارد نفر تلفن هوشمند دارند و از آن استفاده می‌کنند. هر کدام از این تلفن‌های هوشمند از یک پایانه مقادیر بسیار زیادی داده جمع‌آوری می‌کند.
در واقع نرخ تولید داده انسان‌ها به‌صورت تصاعدی در حال افزایش است. برآورد می‌شود که ۹۰ درصد تمام داده‌های موجود در دنیا در دو سال گذشته تولید شده‌اند. دستگاه‌های اینترنت اشیا می‌توانند به ما کمک کنند پرداخت‌ها را پردازش کنیم، بر خستگی فلز نظارت کنیم و بدانیم چه زمانی باید جوهر چاپگر را تعویض کنیم، اما همه این کاربردها اساساً نوعی جمع‌آوری داده هستند. دستگاه‌های اینترنت اشیا، پایانه‌هایی از نوع حسگر هستند که درباره دنیای اطراف‌شان اطلاعات جمع‌آوری می‌کنند. با توجه به اینکه در دهه پیش رو تعداد دستگاه‌های اینترنت اشیا به‌شدت افزایش می‌یابد، مقدار داده‌های در دسترس همگان؛ از خرده‌فروشان تا سازمان‌های بیمه‌گر با رشد تصاعدی دیگری مواجه خواهد شد.
انتظار می‌رود این اطلاعات برای بخش فین‌تک بسیار ارزشمند باشند. «جردن مکی» از فوربس می‌گوید: «در بلندمدت فرصت کسب درآمد پنهان‌مانده (و سودآورتر) از اینترنت پرداخت به بهره‌برداری از ورودی‌های عظیم داده‌های جدیدی مربوط خواهد بود که می‌توانند بینش‌های عمیق‌تر و دانه‌ای‌تر از رفتار مشتری ارائه کنند. در واقع فرصت‌های ناشی از جریان‌های داده جدیدی که دستگاه‌ها و حسگرهای اینترنت اشیا تولید می‌کنند، بی‌حدوحصر خواهد بود و به افزایش دقت تصمیم‌گیری در حوزه‌هایی مانند جلوگیری از کلاهبرداری، الزامات احراز هویت، وام‌دهی و پیشنهادها و توصیه‌های هدفمند کمک خواهد کرد.»
یکی از مهم‌ترین بحث‌های جاری در جهان فناوری حریم خصوصی و امنیت اطلاعات است. در حالی که مقدار داده‌های موجود در دنیا رشد می‌کند و شرکت‌ها گام‌های بیشتری برمی‌دارند تا از ارزش این داده‌ها بهره‌برداری کنند، تلاش‌های جهانی در راستای تأمین امنیت سایبری باید با ریسک بیشتر همگام باشند. در حمله بات‌نتی Mirai در سال ۲۰۱۸، کلاهبرداران اینترنتی نوجوان، از دستگاه‌های اینترنت اشیای ناامن سوءاستفاده کردند تا اینترنت بخش زیادی از شرق ایالات متحده را قطع کنند. شرکت‌ها، به‌ویژه در بخش فایننس و پرداخت باید درک کنند که افزایش قابلیت‌های اینترنت اشیا باید با افزایش امنیت همراه باشد.
اینترنت پرداخت
ملموس‌ترین روند توسعه ناشی از کاربردهای اینترنت اشیا در بخش پرداخت گسترش قابل ملاحظه شبکه پذیرش پرداخت‌هاست. به‌طور خلاصه یعنی تقریباً همان‌طور که در 10 سال گذشته دیدیم که هر تلفن هوشمندی به یک ابزار خرید بالقوه تبدیل شد، در چند سال آینده نیز خواهیم دید که همه دستگاه‌ها به پلتفرم‌هایی برای خرید کالاها و خدمات تبدیل می‌شوند. «شری هیموند»، معاون ارشد مشارکت‌های دیجیتال واحد آمریکای شمالی مسترکارت می‌گوید: «افراد می‌خواهند هر زمان خواستند به‌راحتی از داخل خانه‌هایشان، در ماشین‌هایشان و هر جای دیگری خرید کنند. آشنایی ما با خرید از طریق دستگاه‌های موبایل و مجهز به فرمان صوتی این انتظار را ایجاد کرده که تقریباً همه دستگاه‌ها باید ابزاری برای خرید و پرداخت باشند.»
یکی از محصولات پرچم‌دار در زمینه زندگی هوشمند و متصل و همچنین توسعه اینترنت اشیا، یخچال خانگی هوشمند سامسونگ است که به کاربر این امکان را می‌دهد که با استفاده از اپلیکیشن Instacart بر حسب تقاضا خواربار بخرد و هزینه‌اش را پرداخت کند یا از طریق خدماتی مثل GrubHub غذای بیرون‌بر سفارش بدهد. در عصر اینترنت پرداخت، هر چیزی؛ از لوازم‌برقی خانگی تا خودرو می‌تواند به پایانه‌ای برای پرداخت تبدیل شود.
در بخش خودروسازی، جنرال‌موتورز و هوندا قابلیت‌هایی را عرضه کرده‌اند که به رانندگان امکان انجام کارهایی مثل رزرو میز در رستوران و پرداخت هزینه کالاها و خدماتی مثل سوخت، بلیت سینما و پارکینگ را از طریق سیستم مسیریاب خودرو می‌دهند. نسخه آزمایشی سیستم Dream Drive هوندا در سی‌ای‌اس ۲۰۱۹ ارائه شد و همکاری این خودروساز با ویزا، مسترکارت و پی‌پال را به نمایش گذاشت. «اولابیسی بویل»، معاون اینترنت اشیای شرکت ویزا می‌گوید: «با تلفیق تخصص ویزا در پرداخت و پلتفرم گسترده هوندا، یک گام به «تبدیل خودرو به کانونی جدید برای تجارت» نزدیک‌تر شده‌ایم.»
حوزه‌ای که اینترنت پرداخت بیشترین پذیرش را تجربه کرده، حوزه اینترنت اشیای پوشیدنی است. پیشگام‌های این حوزه اپل (که در سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۰ میلیون واحد اپل‌واچ فروخت) و Garmin بودند که فناوری اینترنت اشیا و دستگاه‌های پوشیدنی را با هم تلفیق کردند. دستگاه‌های پوشیدنی اینترنت پرداخت به مشتریان امکان برقراری ارتباط با اپلیکیشن‌های بانکی را می‌دهد تا هزینه‌ها را بهتر پیگیری کنند و طیف گسترده‌ای از دیگر کارهای بانکداری موبایلی را انجام دهند. این دستگاه‌ها همچنین فرایند هزینه‌کردن را برای کاربر ساده و بی‌دردسر می‌کنند. به‌علاوه برخی از این دستگاه‌ها می‌توانند قابلیت‌های امنیتی بهتری ارائه کنند؛ از جمله مچ‌بند هوشمند Nymi که مشخصه ضربان قلب فرد را برای احراز هویت بیومتریک می‌خواند.
Armis
Armis که در سال ۲۰۱۵ بنیان‌گذاری شده، شرکت امنیت سایبری مستقر در سیلیکون‌ولی و متمرکز بر جلوگیری از تهدیدات اینترنت اشیاست. «یوگنی دیبروف»، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار این شرکت می‌گوید: «نوید بهره‌وری و تشریک مساعی با این دستگاه‌های جدید تنها زمانی به ثمر می‌نشیند که این دستگاه‌ها امن باشند.» شرکت دیبروف به بخش‌های فایننس، مراقبت سلامت، تولید، خرده‌فروشی و توسعه شهر هوشمند، راه‌حل‌های امنیت اینترنت اشیا ارائه می‌کند.
پلتفرم Armis اولین پلتفرم امنیتی کاملاً منفعل و بدون نیاز به نصب نرم‌افزار برای پرداختن به حوزه امنیت اینترنت اشیاست که با استفاده از عقبه فناوری منحصربه‌فرد این شرکت پیوسته دستگاه‌های موجود در محیط مشتری را پیدا می‌کند و برای آنها پروفایل می‌سازد و با تحلیل رفتارشان ریسک‌ها و حملات را به‌صورت خودکار شناسایی می‌کند.
PayByCar
PayByCar که در شهر بوستون ایالت ماساچوست مستقر است، در سال ۲۰۱۷ بنیان‌گذاری شد و از زاویه‌ای بسیار ویژه و در مقیاسی کوچک‌تر و چابک‌تر نسبت به هوندا و جنرال‌موتورز به اینترنت پرداخت توجه کرده است. این استارت‌آپ شش‌نفره پروژه آزمایشی‌اش را آگوست ۲۰۱۹ در منطقه بوستون شروع کرد. این پروژه بین فرستنده‌های E-ZPass و تلفن‌های هوشمند کاربران با پمپ بنزین‌های مشارکت‌کننده حوزه «وست‌برو» ارتباط برقرار می‌کند.
وقتی رانندگان به پمپ بنزین وارد می‌شوند، پیامی دریافت می‌کنند که از آنها می‌خواهد انتخابی داشته باشند. بعد PayByCar از راه دور پمپ را از حالت قفل خارج می‌کند تا کاربر بتواند بنزین بزند و هزینه را از حساب او کم می‌کند. «اناند رامان»، رئیس و مدیر ارشد عملیاتی این شرکت می‌گوید: «در منطقه وست‌برو تعداد زیادی از افراد مدام در حال رفت‌وآمد هستند که فرستنده E-ZPass دارند. PayByCar به آنها امکان استفاده از فناوری آشنایی را به روشی کاملاً جدید می‌دهد.»
Garmin
Garmin از سال ۱۹۸۹ مشغول تولید لوازم الکترونیکی مصرفی بوده و خود را به‌عنوان رهبری در بازار ساعت هوشمند تثبیت کرده است که محصولاتش حوزه لوازم ورزشی را هدف گرفته‌اند. این شرکت در سال‌های اخیر از فناوری اینترنت اشیا در دستگاه‌های پوشیدنی هوشمندش استفاده کرده تا از راه‌حل پرداخت بدون تماس Garmin Pay پشتیبانی کند که بر ویزا و مسترکارت متکی هستند.
«دن بارتل»، معاون فروش جهانی این شرکت می‌گوید: «Garmin Pay به شما این امکان را می‌دهد که خریدهایتان را به‌سرعت، بی‌زحمت و بدون نیاز به هیچ چیز دیگری جز ساعت‌تان انجام دهید. به کیف پول یا تلفن همراه‌تان دسترسی ندارید؟ مشکلی نیست.» این فناوری همچنین گسترش یافته و شامل پرداخت هزینه حمل‌ونقل در مترو و اتوبوس هم شده است. دن بارتل همچنین می‌گوید: «کاربران اکنون می‌توانند وقتی برای دویدن یا ورزش به بیرون می‌روند، تلفن و کیف پول‌شان را در خانه بگذارند و همچنان هر جا که می‌روند خریدهایشان را انجام دهند.»
بانکداری فیجیتال
اگرچه رشد تصاعدی داده‌ها و تحول کامل در نحوه هزینه‌کرد پول توسط ما، هر دو به‌نوعی انقلاب‌های در جریانی هستند، اما بخش فین‌تک همین حالا نیز چند کاربرد اینترنت اشیا را به کار گرفته تا مرسوم‌ترین نقطه تماسش با عموم؛ یعنی بانک‌های خرد را بهبود ببخشد. در حالی که بانکداری فیزیکی بدون شک رو به افول است، فناوری اینترنت اشیا می‌تواند به نحوی در حوزه بانکداری فیزیکی تحول دیجیتال ایجاد کند و بخشی از مشکلات را کاهش دهد که بیش از پیش باعث جذب مشتریان به گزینه‌های دیجیتال می‌شوند.
بر اساس گزارشی از شرکت توسعه‌دهنده نرم‌افزار Iflexion اینترنت اشیا پتانسیل ایجاد هماهنگی بین بانکداری فیزیکی و دیجیتال را دارد. تجربه‌های «بانکداری فیجیتال» نتیجه ترکیب خدمات دیجیتال و خدمات فیزیکی بانک‌ها با استفاده از beaconها است. beaconها فرستنده‌های اینترنت اشیایی هستند که به دستگاه‌های مجهز به بلوتوث مثل تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و غیره متصل می‌شوند. سپس این beaconها (که در صنعت خرده‌فروشی نفوذ زیادی پیدا کرده‌اند)، به دستگاه‌های مشتریان متصل می‌شوند تا نوتیفیکیشن ارسال کنند، صف‌ها را مدیریت کنند، فرایندهای خوشامدگویی را اجرا کنند و تجربه شخصی‌سازی‌شده با خودپردازها ایجاد کنند.
بر اساس گزارش Iflexion؛ «beaconهای نسل جدید می‌توانند حضور مشتری را در فاصله دست‌کم 50 متری احساس کنند که به بانک‌ها این فرصت را می‌دهد تا با ارسال یادآورهای مناسب به تلفن‌های مشتریان، آنها را به سر زدن به شعبه ترغیب کنند.» نتیجه این اقدام افزایش تعامل مشتری با شعبه‌های فیزیکی با استفاده از قدرت بانکداری دیجیتال است. بانک نیز به نقاط داده جدیدی که با رفتار و ترجیح‌های مشتری مرتبط است، دسترسی پیدا می‌کند.
آینده اینترنت پرداخت
اینترنت پرداخت؛ از بلندگوها تا حسگرهای هوشمند و از خودروها تا ساعت‌های هوشمند، به شبکه‌ای فراگیر و اومنی‌چنل برای مصرف‌کننده مدرن تبدیل خواهد شد. اینترنت پرداخت با قدرت‌گرفتن از فراگیری روزافزون اینترنت اشیا، این پتانسیل را دارد که بخش فایننس را به اندازه ظهور کارت اعتباری متحول کند.
Mastercard
مسترکارت به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت دنیا صدها پروژه و طرح مشارکتی را طی چند سال گذشته با همراهی ارائه‌دهندگان راه‌حل‌ها و محصولات اینترنت پرداخت اجرا کرده است. این شرکت همچنین از طریق پلتفرم Mastercard Engage یکپارچه‌سازی‌ها و مشارکت‌ها در اکوسیستم اینترنت پرداخت را ترویج می‌کند. این پلتفرم به مشتریان کمک می‌کند شرکت‌های فناوری شریکی را پیدا کنند که استراتژی‌های پرداخت‌شان را با پشتیبانی از کیف پول‌های ان‌اف‌سی و دستگاه‌های پرداخت و همچنین روش‌های پرداخت با کیوآرکد و تجارت الکترونیکی Card-on-file به واقعیت تبدیل می‌کنند.
«بن گیلبی»، معاون ارشد پرداخت‌های دیجیتال و آزمایشگاه‌های واحد آسیا ـ اقیانوسیه مسترکارت سال گذشته در بیانیه‌ای رسانه‌ای گفته بود: «ما مسیر هیجان‌انگیز مسترکارت در حوزه پوشیدنی‌ها شاهدی برای تعهد ما به پیشبرد پرداخت‌های بدون تماس است. طیفی از راه‌حل‌ها را ارائه می‌دهیم تا به فین‌تک‌ها کمک کنیم سطح‌شان را بالاتر ببرند و با دسترسی به منابع، ابزارها و بینش‌های قدرتمند با سرعت بیشتری رشد کنند.»
Amazon Go
یکی از برجسته‌ترین نمونه‌های تلفیق اینترنت پرداخت با حوزه خرده‌فروشی فیزیکی سرویس اینترنت اشیای مجهز به بیکن «آمازون‌گو» است که به مشتریان این امکان را می‌دهد تا به فروشگاهی وارد شوند، هر کالایی که می‌خواهند، بردارند و بدون نیاز به ایستادن در صف گیشه پرداخت از فروشگاه خارج شوند. اپلیکیشن و فروشگاههای آمازون‌گو به تلفیقی از بینایی کامپیوتر، ترکیب حسگرها و یادگیری عمیق متکی هستند. آمازون می‌گوید: «فناوری «بردار و ببر» به‌صورت خودکار تشخیص می‌دهد محصولات چه زمانی از قفسه‌ها برداشته یا به آنها برگردانده شده‌اند و در سبد خرید مجازی وضعیت آنها را ثبت می‌کند. وقتی خریدتان تمام می‌شود، می‌توانید به‌راحتی از فروشگاه خارج شوید.
بعداً رسیدی برای شما ارسال می‌کنیم و هزینه را از حساب آمازون‌تان کم می‌کنیم». آمازون‌گو یکی از پیشرفته‌ترین نمونه‌های اینترنت پرداخت است که نیاز مشتریان به استفاده از کارت‌های اعتباری یا حتی تلفن‌هایشان را کاهش می‌دهد. تا آوریل ۲۰۲۰ تعداد فروشگاههای فعال آمازون‌گو در سراسر ایالات متحده به ۲۵ عدد رسید و آمازون به‌تازگی اعلام کرده که قصد دارد فناوری «بردار و برو» را به خرده‌فروشان شخص ثالث ارائه کند. «درک ویتا»، تحلیلگر ارشد و گزارش‌نویس شرکت «استراتژی آنالیتیکس» ماه گذشته گفته بود: «اگر ایده‌های خرید بدون مراجعه به صندوق‌دار مثل آمازون‌گو فراگیرتر شوند، می‌توانیم انتظار داشته باشیم رشد پذیرش انواع پرداخت‌های بدون تماس از طرف مصرف‌کنندگان تداوم پیدا کند.»
Kontakt.io
Kontakt.io که در سال 2013 بنیان‌گذاری شد، استارت‌آپی مستقر در سان‌فرانسیسکو است که beaconهای بلوتوث را برای خودکار کردن پرداخت‌ها به کار می‌گیرد، صف‌های مشتریان را مدیریت و خرده‌فروشی و دیگر فرایندهای رودررو با مشتری را ساده‌تر می‌کند. این beaconها همچنین در حوزه‌های مراقبت سلامت، لجستیک صنعتی و طراحی ساختمان هوشمند به کار گرفته می‌شوند تا محیط‌های هوشمند قدرت‌گرفته از اینترنت اشیا بسازند.
این شرکت در سال 2018 پلتفرم ابری‌اش شامل بک‌اند ابری و ای‌پی‌آی مکان و مسافت‌سنجی را در دسترس دستگاه‌های شخص ثالث قرار داد. در حقیقت داده‌های مفید در مورد دما، رطوبت، مکان و غیره جمع‌آوری، تحلیل و آماده می‌شوند تا سیستم بلافاصله از آنها استفاده کند. این سیستم شامل beaconهای غیرمرسوم مثل دکمه‌های هشدار، ترموستات‌ها، حسگرهای محیطی یا قفل‌های درب می‌شوند که ابعاد فیزیکی و دیجیتال یک حوزه را بیشتر ترکیب می‌کنند.