پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
راهنمای سرمایهگذاری در 5G / شبکه نسل پنجم موبایل در راه است؛ کدام حوزه اقتصادی بیشترین منفعت را از سرمایهگذاری در آن میبرد؟
رونمایی از شبکه نسل پنجم در دوران بسیار عجیبی رخ میدهد؛ اپراتورها سالهاست برای بهرهبرداری از آن سرمایهگذاری میکنند و اگر فرض کنیم که پاندمیشدن بیماری کووید ۱۹ برنامه آنها را تغییر داده باشد، قرار است بهزودی شاهد فراگیر شدن استفاده از آن باشیم. اما هنوز اشتیاق لازم برای کاربران و مصرفکنندگان پدید نیامده است
ماهنامه عصر تراکنش شماره ۳۵ / مصرفکنندگان آمریکایی در ماههای پیشرو با سیلی از تبلیغات در مورد نسل پنجم یا 5G روبهرو میشوند و مدلهای مختلف گوشیهای هوشمند برای خرید به آنها معرفی میشود. شرکت ورایزن (Verizon) وعده داده است تا سرعتهای فوقالعاده و ظرفیت بسیار بیشتری در اختیار کاربرانش قرار دهد. این شرکت میگوید که «نسل جدید همهچیز را تغیر میدهد.» برای کاربران ایتیاندتی (AT&T) نسل جدید قرار است «آینده را متحول کند»، اما حقیقت این است که سرمایهگذارانی که روی موفقیت نسل پنجم قمار کردهاند، نباید سقف انتظاراتشان را زیادی بالا ببرند.
رونمایی از نسل پنجم بیش از آنکه یک انقلاب فناوری باشد، یک مرحله تکامل است و واقعیت این است که نتایج رونمایی از آن سالها بعد مشخص میشود؛ چراکه تا سالها قرار است شبکههای نسل چهارم یا 4G LTE و نسل پنجم، در کنار یکدیگر خدماتشان را ارائه دهند، بنابراین همزمان باید انتظار داشت مادامی که شبکه پیچیده نسل پنجم کامل نشود، بهبود سرعت انتقال اطلاعات بهتدریج عملیاتی شود.
«کرگ موفت»، تحلیلگر خدمات ارتباطات از موسسه «موفت ـ نتانسون» میگوید: «ارزش افزوده مورد نظر برای مصرفکنندگان گوشیهای هوشمند نسل پنجم هنوز توجیهپذیر نیست و تا آیندهای طولانی هم بعید میدانم توقعات مصرفکنندگان برآورده شود.»
بر اساس نظرخواهی موسسه «یوبیاس» کمتر از ۳۰ درصد از مصرفکنندگان آمریکایی خود را «خیلی شیفته» رونمایی از نسل پنجم توصیف کردهاند. این فناوری قرار است در مرحله تکاملیافتهاش اجازه دهد ویدئوها با کیفیت 4K در چند ثانیه بارگذاری شوند و واقعیت مجازی و واقعیت افزوده به روی گوشیهای همراه از طریق شبکه قابل دسترسی باشند. نسل پنجم قرار است امکان جراحی از راه دور را ایجاد کند و میلیونها دستگاه متصل به آن قرار است اجازه دهند که شهرهای هوشمند، کارخانههای هوشمند و حملونقل هوشمند، امکانپذیر شود.
اما ایدههای بزرگ، لزوما به منفعت اقتصادی ختم نمیشود. تجربه رونمایی از شبکه نسل چهارم یا 4G باید درسهایی برای سرمایهگذاران داشته باشد. هرچند با ارائه خدمات نسل چهارم فروش گوشیهای هوشمند و مصرف دادهها از طریق شبکه به شکل روزافزونی جهش کرده، اما متوسط درآمد از هر کاربر شبکه نسل چهارم برای ارائهدهندگان خدمات بهنسبت یک دهه گذشته کاهش یافته است. به گفته موفت، بخش عمدهای از منافع شبکه نسل چهارم به جای اینکه به اپراتورها برسد، به شرکتهایی مانند اوبر و اسنپ رسیده که یک دهه پیش و هنگام رونمایی از شبکه جدید اصلا وجود نداشتند.
برای اینکه سرمایهگذاران پیشبینی کنند کدام سرویسها بیشترین سود را از شبکه نسل پنجم میبرند، هر سرمایهگذار باید از قالب خود خارج شود و با دیدی وسیعتر آینده را ارزیابی کند. اما خبر خوب این است که برخی کسبوکارهایی که احتمال دارد از شبکه نسل پنجم منتفع شوند، از هماکنون قابل شناسایی هستند.
زیرساخت شبکه
در حال حاضر بهترین مسیر برای سوار شدن به قطار شبکه نسل پنجم، اپراتورها نیستند. «سایمون لئوپولد»، تحلیلگر موسسه «ریموند جیمز» میگوید: «تامینکنندگان زیرساخت شبکه در واقع مانند صنایع تامین سلاح هستند، در حالی که اپراتورها شبیه به سربازان خط مقدماند. شبکه پیچیدهای از شرکتهای بالادستی در شبکه نسل پنجم مشارکت دارند که اصلیترین بازیگران این حوزه هستند.
آنتنها و مراکز شبکه را شرکتهایی مانند «اریکسون» در سوئد، «نوکیا» در فنلاند، «سامسونگ» در کره جنوبی و «هوآوی» و «زدتیئی» در چین تامین میکنند، اما واقعیت این است که بازیگران دیگری هم از این رونق بهرهمند میشوند. زیرساخت شبکه نیازمند روترها و سوئیچهایی است که شرکتهایی مانند «سیسکو» (Cisco Systems) و «ژوپیتر نتورکس» (Juniper Networks) تولید میکنند و از فیبر نوری تولیدی شرکتهایی مانند «سیهنا» (Ciena) و «کورنینگ» (Corning) استفاده میکنند.
نوکیا در سالهای اخیر اقدامات زیانآور زیادی انجام داده است. از جمله خرید سهام شرکت آلکاتل ـ لوسنت (Alcatel-Lucent) به ارزش ۱۷ میلیارد دلار. ادغام این دو شرکت یک عملیات هزینهبر بود و نوکیا بیش از شش میلیارد دلار هزینه اضافه برای تغییر ساختار شرکت و اقدامات پساادغام صرف کرد. عدم تمرکز نوکیا باعث شد تا اریکسون بتواند در خط مقدم نسل پنجم پیشرفتهای قابل ملاحظهای بکند و نوکیا بخشی از سهم بازار خود را به اریکسون باخت.
در حال حاضر توازن درآمد و هزینه اریکسون نسبت به نوکیا بسیار بهتر است، به اضافه اینکه اریکسون گزارشهای مالی خود را در سوئد بر اساس کرون میدهد، در حالی که درآمدش بر اساس دلار است و در سالهای اخیر با تقویت ارزش برابری دلار، در حوزه تبدیل ارز هم، منافع بسیاری برده است.
سال ۲۰۱۶ زمانی که قرارداد خرید سهام آلکاتل ـ لوسنت توسط نوکیا بسته شد، سرمایهگذاران این شرکت در هر سهم خود ۱۴ درصد ضرر کردند، در حالی که سهامداران اریکسون ۷۹ درصد سود و شاخص S&P 500 بهصورت متوسط ۴۷ درصد سود داشت. اکنون ارزش بازار اریکسون به ۲۷ میلیارد دلار رسیده است، در حالی که برای نوکیا این رقم ۱۹ میلیارد دلار است؛ هرچند در عملیات فروش، نوکیا ۲۶ میلیارد دلار فروش در کل جهان را داشته که دو میلیارد دلار از فروش اریکسون بیشتر است.
تحلیلگران بازار معتقدند که نوکیا در حال بهبود وضعیت خود و بازگشت به گذشته است و در شرایط کنونی، سهام ارزانتر این شرکت، سرمایهگذاری نسبتا خوبی برای آینده است. لئوپولد معتقد است: «به نظر میرسد اریکسون از لحاظ فناوری نسبت به نوکیا جلوتر است و فناوری خود را هم بهتر پیادهسازی کرده است. در نتیجه این شرکت بخت بیشتری در شبکه نسل پنجم دارد. زیرا نوکیا تصمیمات غلطی گرفته، مشتریان خود را ناراحت کرده و از رقیب عقب افتاده است. در مجموع هر سرمایهگذاری اگر در نوکیا سرمایهگذاری کند، قاعدتا بازگشت سرمایه بیشتری خواهد داشت، هرچند به اعتقاد من هر دو شرکت بهدلیل رویکردشان به نسل پنجم، فرصتهای جذاب سرمایهگذاری هستند.»
اتحادیههای سرمایهگذاری املاک
درست در شرایطی که اپراتورها برای پیدا کردن مشتری رقابت میکنند، صاحبان املاکی که زمینهای خودشان را برای نصب آنتنها و برجهای مخابراتی اجاره میدهند، خود را برای سود بردن از شبکه جدید نسل پنجم آماده میکنند. بسیاری از شرکتهای آنتنهای مخابراتی سهامی عام، در طول سالهای اخیر به اتحادیه سرمایهگذاری ملک تبدیل شدهاند و سهام آنها غیر قابل رقابت است؛ یک کسبوکار پرمنفعت که بقیه به آن غبطه میخورند، حاشیه سود بسیار بالا، درآمدهای پیدرپی و البته دورنمای بسیار پرمنفعت. بسیاری از این اتحادیههای املاک قراردادهای بلندمدتی با رقم تصاعدی خودکار سالانه دارند.
افزایش تقاضا برای اتصال و تبادل دادهها باعث میشود که نیاز به آنتنها و برجهای مخابراتی بیشتر شود و این برجها و آنتنها به زمین نیاز دارند. بسیاری از اپراتورها نقاط متفاوتی از یک برج مشترک را اجاره میکنند و همین برجها به املاک بسیار پرمنفعت برای اجارهدادن به اپراتورها بدل شده است. یکی از بزرگترین بازیگران این حوزه آمریکنتاور (AMT) است که ارزش سهام آن به ۱۰۲ میلیارد دلار میرسد و ۱۸۰ هزار نقطه را در ۱۹ کشور تحت تملک خود دارد. اتحادیههای سرمایهگذاری املاک سال گذشته هفت میلیارد و شش میلیون دلار درآمد داشتند.
بازگشت سرمایه سهام آنها ۱۶۸ درصد بود و سالانه 9.1 درصد به سهامدارانشان سود میدهند. قیمت هر سهم آمریکنتاور اکنون تا ۲۳۰ دلار هم میرسد که ۲۷ برابر بالاتر از ارزیابی قیمت عملیاتی سهم است. این سهام ارزانی نیست، اما بازگشت سرمایه آن با توجه به اینکه طی سالهای پیشرو اپراتورها به آنتنها و برجهای بیشتری برای توسعه شبکه نسل پنجم نیاز دارند، تضمین شده است. آنتنهای نسل پنجم، بزرگتر و سنگینتر هستند و در نتیجه اجاره ملک برای آنها هم گرانتر میشود.
اپراتورها به تجهیزات جدیدتری برای انتقال امواج با طیفهای جدید نیاز دارند که میلیاردها دلار برای آنها هزینه کردهاند و باید آن را در محل مستقر کنند. «جنیفر فیچه»، تحلیلگر موسسه ولزفارگو میگوید: «طیف امواج نسل پنجم مادامی که برای انتشار آن هزینه نکنید، یک قران هم نمیارزد.»
برجهای نسل پنجم بسیاری از برجهای مخابراتی که اکنون وجود دارد، فرصتهای توسعه بیشتری دارند. هرچند سیگنالهای نسل پنجم با فرکانسهایی بالاتر از فرکانسهای نسل چهارم منتشر میشود، اما مسیری که طی میکند، از امواج نسل قبل کوتاهتر است. به همین دلیل اپراتورها برای ایجاد شبکههای وسیع نسل پنجم مجبورند شبکهای مجتمعتر و چگالتر از آنتنها ایجاد کنند تا بتوانند یک منطقه شهری را پوشش دهند.
به همین دلیل هم موسسهای مانند «کراون کستل اینترنشنال» (CCI) که دومین اجارهدهنده برجهای مخابراتی در آمریکا محسوب میشود، تصمیم گرفته تمرکز خود را بر سلولها و آنتنهای کوچکتر قرار دهد. این شرکت در حالی که ۴۰ هزار برج بزرگ در اختیار دارد، شبکهای ۸۰ هزار مایلی از فیبرنوری برای اتصال آنتنهای سلولی کوچکتر ایجاد کرده است.
جنیفر فیچه توضیح میدهد: «کراون تصمیم گرفته که روی رویکرد آینده آنتنهای مخابراتی سرمایهگذاری کند و به همین دلیل آنتنهای سلولی کوچک را انتخاب کرده است.» در حال حاضر قیمت هر سهم کراون کستل اینترنشنال ۲۴ برابر ارزش عملیات ارزیابیشده آن است و سالانه 2.3 درصد سود به سهامداران میدهد.
سومین شرکت سهامی عام در بورس آمریکا SBA کامیونیکیشنز است که قیمت هر سهم آن ۳۰ برابر ارزش عملیاتی پیشبینیشده برای ۱۲ ماه آینده قیمت دارد. این شرکت در حال حاضر بیشترین رشد را در این حوزه دارد، هرچند بیشترین میزان وامها را دریافت کرده و بیشترین میزان بازخرید سهام را انجام میدهد.
اما مهمترین بخش رشد سرمایه در حوزه برجهای مخابراتی در بازار بینالمللی رخ میدهد. آمریکنتاور بخش عمده عملیات خود را در حوزه رشد و توسعه زیرساخت شبکههای بیسیم در هندوستان سرمایهگذاری کرده است. این شرکت در آمریکای لاتین، آفریقا و تعدادی از کشورهای اروپایی هم سرمایهگذاری کرده است. سال گذشته بیش از ۴۵ درصد از فروش این شرکت خارج از خاک آمریکا انجام شده بود.
برای شرکت SBA بزرگترین عملیات خارجی در برزیل است؛ به اضافه اینکه در بقیه قاره آمریکا و آفریقای جنوبی هم فعالیت میکند. اما «کراون کستل»، منحصرا در آمریکا فعالیت میکند. در مجموع استراتژی متفاوت سه شرکت چندان در سوددهی آنها نقشی ندارد؛ چراکه منافع این سرمایهگذاری تضمینشده هستند.
تولیدکنندگان پردازنده
استفاده از شبکه نسل پنجم به تجهیزات مصرفی جدیدی برای اتصال به شبکه نیاز دارد. سختافزار مورد نیاز برای استفاده در شبکه نسل پنجم نسبت به نسل چهارم بسیار پیچیدهتر است. این پیچیدگی به معنای افزایش درآمد تولیدکننده ریزپردازندههایی است که قلب دستگاههای مصرفی شبکه هستند. اپل قرار است آیفون نسل بعدی را امسال رونمایی کند. پیشبینی میشود که در رده محصولات نسل بعد آیفون دستکم یک مدل از شبکه نسل پنجم پشتیبانی کند. سال گذشته اپل با شرکت کوالکام، تولیدکننده پردازنده، قرارداد بلندمدت چندساله برای تامین پردازندههای قابل استفاده در تجهیزات نسل پنجم امضا کرده است. این قرارداد در حالی امضا میشود که دو شرکت در چندین دعوای حقوقی مجزا با هم در حال جدال هستند.
امضای این قرارداد نشان میدهد که وجود کوالکام تا چه اندازه برای صنعت پردازندهها اهمیت دارد. «تیموتی آرکوری»، تحلیلگر موسسه یوبیاس میگوید: «اپل شرکتی بود که اصلا نمیخواست با کوالکام وارد قرارداد شود، اما مجبور شد این کار را انجام دهد، آن هم به خاطر فناوری انحصاری.» اپل نهایتا قصد دارد مودمهای نسل پنجم طراحیشده توسط خودش را تولید کند و به همین دلیل شرکت INTC را از اینتل خرید. اما تا آن زمان که بتواند به این فناوری دست پیدا کند، آیفون مجبور است از فناوری کوالکام استفاده کند و بخشی از منفعت فروش آیفونها به جیب کوالکام میرود.
کوالکام در عین حال فرصت جدیدی پیدا کرده تا در کسبوکار فرکانسهای رادیویی هم وارد شود. در حال حاضر عمدهترین بازیگران این حوزه «کوروو» (Qorvo) و «اسکای ورکس سولوشنز» (Skyworks Solutions) هستند، اما محصولات فرکانس رادیویی که از سوی کوالکام عرضه میشود، قیمتهای رقابتیتری دارند و بهتدریج این شرکت تولیدکننده پردازنده میتواند بخشی از بازار فرکانسهای رادیویی را هم در اختیار بگیرد. به گفته تیموتی آرکوری با توجه به اینکه کوالکام محصولات نسل پنجم را در اختیار فعالان بازار همراه قرار میدهد و برخی از این شرکتها ترجیح میدهند به جای سروکلهزدن با چند تامینکننده، پردازنده و فرکانس رادیویی را یکجا بهصورت بسته سفارش دهند، در نتیجه این شرکت در بازار جدید فرصت زیادی دارد.
به هر تقدیر هر سه شرکت کوالکام، کوروو و اسکایورکس موقعیت بینظیری برای منفعتبردن از توسعه شبکههای نسل جدید دارند. هر اندازه که مفهوم اینترنت اشیا بیشتر توسعه پیدا کند، تعداد بیشتری از تجهیزات مصرفی به قطعات مربوط به فرکانس رادیویی نیاز پیدا میکنند.
رونمایی از شبکه نسل پنجم در دوران بسیار عجیبی رخ میدهد؛ اپراتورها سالهاست برای بهرهبرداری از آن سرمایهگذاری میکنند و اگر فرض کنیم که پاندمیشدن بیماری کووید ۱۹ برنامه آنها را تغییر داده باشد، قرار است بهزودی شاهد فراگیر شدن استفاده از آن باشیم. اما هنوز اشتیاق لازم برای کاربران و مصرفکنندگان پدید نیامده است. مشکلات مالی و بودجهای باعث شده که بسیاری از شهرداریها و محلات از سرمایهگذاری در پروژههای پیشین شهرهای هوشمند عقبنشینی کنند و بسیاری از اپراتورها هم مجبور شدهاند اولویتهای خود را تغییر دهند. نسل پنجم نهایتا از راه خواهد رسید و عاقبت روزی باعث تحول اساسی در سبک زندگی ما خواهد شد، اما قرار نیست این اتفاق یکروزه رخ دهد.
همه شبکههای نسل پنجم شبیه هم نیستند!
قرار نیست امسال شاهد زلزله نسل پنجم در عرصه مخابرات باشیم. حتی سال ۲۰۲۲ هم قرار نیست این اتفاق بیفتد. توسعه شبکه و مهمتر از آن جذب مشتری برای آن بسیار کند پیش میرود. اثر نسل پنجم سالهای سال طول میکشد تا کاملا خود را به شکل منفعت مالی برای اپراتورها نشان دهد، اما اپراتورها سرسختانه از سرمایهگذاری در نسل پنجم دفاع میکنند.
«کایلی مالادی»، مدیر فناوری شرکت ورایزن میگوید:
ورایزن، ایتیاندتی و تیموبایل در سراسر ایالات متحده آمریکا خدمات نسل پنجم خود را عرضه کردهاند و سرمایهگذاری در شبکه نسل پنجم اولویت استراتژی هر سه غول شبکه موبایل در آمریکاست. اما همه این شرکتها تلاش کردهاند تا استراتژی نسل پنجم خود را به شکلی تنظیم کنند که مجبور نباشد سرمایه نقدی زیادی برای آن هزینه کنند. به همین دلیل هم هست که همه تحلیلگران انتظار دارند گذار از نسل چهارم به نسل پنجم به شکل تدریجی اتفاق بیفتد.
آنچه کاربران انتظار دارند در نسل پنجم از آن استفاده کنند، سرعت دانلود و آپلود بسیار سریعتر، واکنش بلافاصله و عملکرد بهتر در محلهای شلوغ است. همه این امکانات از طریق استفاده از طیف وسیعتری از موجهای رادیویی نصیب کاربر میشود. این طیفها هر کدام به وسیله کمیسیون فدرال ارتباطات (FCC) به شکل گواهینامهای واگذار شدهاند، اما از سه ارائهدهنده اصلی خدمات شبکه در آمریکا، هر یک به شکل متفاوتی با این طیف امواج نسل پنجم برخورد میکنند که این رویکردهای متفاوت میتواند آثار متفاوتی در کیفیت سرویسهای ارائهشده از سوی آنها بگذارد.
ورایزن روی فرکانسهای بالا، مشهور به موجهای میلیمتری یا mmWave سرمایهگذاری کرده است. این شکل از شبکه نیازمند مجموعهای بسیار نزدیک به هم از آنتنهای سلولی است. این نحوه اجرای شبکه برای مکانهای بسیار شلوغ مانند استادیومها، فرودگاهها و مالها ایدهآل است (نقاطی که در این دوره و زمانه بهدلیل شیوع بیماری کووید ۱۹ خلوتترین مکانها هستند و کسی از آنها استفاده نمیکند).
مادامی که آثار پاندمی بیماری کووید ۱۹ در جهان وجود دارد، ارائهدهندگان خدمات نسل پنجم، در شرایط سختی برای تبلیغ خدمات خود قرار میگیرند، اما یکی از خدماتی که شبکه نسل پنجم در دوران قرنطینه بهعنوان نقطه قوت عرضه میکند، شبکه پهنباند ثابت است که در واقع بهعنوان یک شبکه بیسیم برای خانهها قابل استفاده است. ورایزن در حال حاضر تنها اپراتور آمریکایی است که خدمات اینترنت خانگی از طریق نسل پنجم را ارائه میدهد. این خدمات در حال حاضر در لسآنجلس، شیکاگو، هیوستن، ایندیاناپولیس و ساکرامنتو عرضه میشوند.
در نهایت همه عرضهکنندگان خدمات نسل پنجم مجبور هستند که از طیفهای مختلف امواج برای خدماتشان استفاده کنند؛ فرکانسهای پایینتر برای پوشش مناطق وسیعتر با سرعت پایینتر، فرکانسهای متوسط برای پوشش مناطقی با شعاع بیشتر از یک مایل با سرعت بالاتر و فرکانسهای پایینتر برای بهترین پوشش در مناطق پررفتوآمد. تیموبایل برای دستیابی به تعداد بیشتری از فرکانسهای متوسط، سهام شرکت «اسپرینت» (Sprint) را خریده است. حالا این دو شرکت ادغامشده ذخیرهای از بیشترین باندهای فرکانس متوسط را در اختیار دارند و احتمالا از اصلیترین خریداران باندهای متوسط تازه عرضهشده باشند، اما حتی در صورتی که تیموبایل همه باندهای امواج متوسط را هم در اختیار بگیرد، باید سالها و میلیاردها دلار سرمایهگذاری کند تا بتواند محصول نهایی G5 را در سراسر آمریکا عملیاتی کند.
ایتیاندتی قصد دارد که تابستان امسال از شبکه G5 خود رونمایی کند. این شبکه هم مخلوطی عمدتا از موج کوتاه و موج متوسط است که بخش عمدهای از شبکه موج میلیمتری آن با عنوان 5G+ عرضه خواهد شد. ایتیاندتی تمرکز خود را بر مشتریان نهادی قرار داده تا شرکتهای بزرگ و مصرفکنندگان عمده، شبکههای کابلی اینترنتشان را با استفاده از خدمات ایتیاندتی به شبکه بیسیم 5G منتقل کنند.
«جف مکالفرش»، مدیرعامل ایتیاندتی میگوید: «ما معتقدیم که بخش عمدهای از کاربردهایی که باعث تحول بازار و کسبوکار میشود از حوزه کسبوکارهای بزرگ سرچشمه میگیرد. وقتی شرکتهای بزرگ از این فناوریها استفاده کنند، آنگاه مصرفکنندگان خرد هم بهتدریج از ابزارها و تجهیزات موجود و شبکه 5G استفاده میکنند.»