راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

ولی‌الله سیف: بگذاریم بانک مرکزی به استقلال برسد / از قابلیت‌های سامانه نیما برای مدیریت بازار ارز استفاده نمی‌شود

در زمان ریاست ولی‌الله سیف بر بانک مرکزی اقتصاد کشور با فراز و نشیب‌ها و تحولات زیادی روبرو شد. جهش نرخ ارز، مواجهه با شرایط برجام و پسابرجام، مؤسسات اعتباری غیر مجاز، سپردن نرخ سود به بازار و کنترل تورم با ابزار نرخ سود از جمله اتفاقات مهم دوره ریاست سیف بر بانک مرکزی بوده‌اند.

با همه نقدهایی که برخی رسانه‌ها نسبت به سیاست‌های پولی و نظارتی بانک مرکزی در سال‌های 92 تا 96 داشتند، کارنامه سیف برای افکار عمومی تا قبل از آغاز سال پایانی دوره پنج ساله‌اش در بانک مرکزی چندان حساسیت‌برانگیز نبود، اما سال آخر حضورش با تغییرات پی‌درپی نرخ ارز نگاه متفاوتی نسبت به او در اذهان بر جای گذاشت. فارس گفت‌وگوی تفصیلی با او داشته که در ادامه بخش‌هایی از آن را می‌خوانید


بانک مرکزی از استقلال لازم برخوردار نیست


سیف درباره استقلال بانک مرکزی توضیح داده که بانک مرکزی از استقلال لازم برخوردار نیست و مانور عملیاتی در سیاست‌های پولی و ارزی ندارد. در جایگاهی قرار گرفته است که رئیس مجمع آن رئیس جمهور است و علاوه بر آن عضو ستاد اقتصادی دولت است. اینها جزء سیاست‌های کلان کشور تلقی می‌شود و همزمان است با یک سری سیاست‌های بین‌المللی دیگر؛ مانند مذاکرات هسته‌ای که در آن مذاکرات گفته می‌شود خیلی مهم است که همزمان با مذاکرات، بازار ارز ثبات داشته باشد.


اجازه دهیم تصمیمات تخصصی را متخصصان بگیرند


سیف در ادامه به بحران ارزی که برای دولت‌ها در هر دوره به‌وجود می‌آمده اشاره کرده و در این باره معتقد است: «گفته می‌شود بر اساس متغیرهای اقتصادی بهترین شاخص‌ها مربوط به دولت‌های هفتم و هشتم است که آقای خاتمی رئیس جمهور بودند. دلیل آن هم این نیست که رئیس جمهور متخصص در اقتصاد بود. بلکه دلیل اصلی آن بود که اداره اقتصاد را به متخصصین اقتصادی سپرده بودند و به همین دلیل نتایج بهتری را ملاحظه می‌کنیم.»


اعتراض فین‌تک‌ها به اقدامات مقابله با پولشویی


خبرنگار این موضوع را از سیف پرسید که چرا در آن زمان اقداماتی مانند کنترل و مدیریت نقل و انتقالات ریالی از طریق مسدود کردن فعالیت پوزهای خارج از کشور و محدود کردن سقف خرید با دستگاه کارت‌خوان و غیرقابل خریدوفروش و دست به دست شدن چک‌های بین بانکی انجام نشده است؟

سیف پاسخ داده است: «تا آنجا که به خاطر دارم این گونه اقدامات از سال 94 در بانک مرکزی شروع شد و هدف اولیه هم این بود که از این طریق قابلیت‌های سیستمی را برای جلوگیری از پولشویی افزایش دهیم. از همان زمان هم به تدریج محدودیت‌هایی در جابه‌جایی و انتقال وجه حساب به حساب از طریق پایانه‌های فروش و ماشین‌های عابر بانک ایجاد شد. البته دو عامل محدودکننده وجود داشت. یکی توجه به تأثیر این اقدامات بر مبادلات و فعالیت‌های تجاری بود به نحوی که شاهد انتقادات و اعتراضاتی هم در بخش‌های واقعی اقتصاد بودیم. به عنوان مثال مشاغل مرتبط با تجارت الکترونیک و فینتک‌ها که از طریق وزارت ارتباطات پیگیر موضوع بودند و توسط وزارت ارتباطات در دولت هم مطرح شد.

«نگرانی اصلی این بود که اینگونه اقدامات به این فعالیت‌های نوپا لطمه بزند و تقاضا داشتند که اگر ناگزیر به اعمال محدودیت هستیم حداقل به آرامی و به صورت تدریجی انجام شود تا فعالیت‌های مورد نظر فرصت کافی برای تطبیق با شرایط جدید را داشته باشند.»


سامانه نیما با هدف اصلاح ساختار بازار ارز طراحی شد


سیف در پاسخ به این سؤال که چرا طرحی نو برای مدیریت بازار ارز طراحی نشده است، توضیح داد:‌«همه چیز در بازار ارز در این خلاصه می‌شود: عرضه، تقاضا و قیمت. شما باید روی این عوامل اثر بگذارید. مشکل این است که تقاضا در بازار به طور کامل رها شده و از آن طرف عرضه به اجبار با محدودیت روبرو است و فضای دلالی هم دائماً در صدد ایجاد نوسانات در بازار است. مساله این است که قیمت ارز در آن سطح نمی‌تواند باقی بماند و اگر روند بلندمدت را نگاه کنید همین را نشان می‌دهد. چقدر در طول چند دهه گذشته تلاش شده است که نرخ ارز کنترل شود اما واقعیت‌ها خود را تحمیل می‌کند. دوم اینکه مجهز شویم به تکنولوژی. این سامانه نیما برای همین طراحی و پیاده سازی شد و به تدریج هم قابلیت‌های بیشتری دارد که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.»


نهاد تصمیم‌گیر بلندمدت نداریم


به گفته سیف در جمهوری اسلامی یکی از چیزهایی که من متوجه شدم این است که چون یک تمرکز قدرت در دیکتاتوری زمان رژیم قبل بوده است در تدوین قانون اساسی و طراحی ساختار حاکمیتی جدید تمرکز قدرت وجود ندارد. یعنی یک تصمیمی که می‌خواهد گرفته شود بسیار سخت است. این مشکل است و باید یک روزی درست شود.

به باور او الان به نظر می‌رسد نهاد تصمیم‌گیر بلندمدت نداریم و هیچ کسی احساس ضرورت تصمیم‌گیری برای نتیجه‌گیری در بلندمدت نمی‌کند. همه روزمره هستیم. یکی از مشکلات ما این است. شما سند چشم‌انداز می‌نویسید، اما هیچکس مسئول آن نیست. قانون برنامه 5 ساله می‌نویسید اما هیچکس مسئول آن نیست. دولت چهارسال خودش را می‌بیند. لذا باید این مشکل برطرف شود.

منبع خبرگزاری فارس / بخش اول بخش دوم
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.