پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
فناوری اطلاعات، جهان جدیدی را پیریزی کرده است. جهانیکه در آن، کارگران کارخانههای به جامانده از دورهی صنعت گرایی فراموش شده و ظهور کارکنان متخصص و کاربران حرفهای، هر روز و هر لحظه به رونق بخش خدمات بیشتر میافزاید. در این مرحله جدید از جامعهی فرا صنعتی، که فرا رسیدن آن از دهه ۱۹۶۰ میلادی در آرای جامعهشناسان و اندیشمندان مختلف قابل پیش بینی بود، خلق ارزش افزوده از طریق پرداختن به فعالیتهایی اطلاعاتی همچون گردآوری، پردازش و بهطور کلی مدیریت اطلاعات حاصل میشود.
تغییر در الگوی رفتاری اجتماع و بهوجود آمدن روشهای جدید گردآوری اطلاعات، سبک جدید از حیات را شکل دادهاست. شاید، این سطح از درآمیختگی زندگی روزمرهی بشر، با پدیدهای که صرفاً با کاربرد اولیهی نظامی طراحی شده بود، حتی برای آقای «پاول باران» و موسسهی پژوهشی «آرپا» نیز تصور پذیر نبود. امروزه نفوذ اینترنت در میان کاربران اجتناب ناپذیر است. بر اساس گزارش سازمان بینالمللی ارتباطات، «آیتییو» در سال 2006 تنها 18% از جمعیت جهان از اینترنت استفاده میکردند اما در سال 2011 این مقدار به 35% رسیده است. در همین تاریخ، تعداد کاربران تلفن همراه از 41.7% به 85.7% افزایش یافته است. در این چنین محیطی پویا، بدیهی است که ماهیت کسب و کار در قرن 21 تغییری بنیادین را نسبت به گذشته تجربه کند.
در شرایطی که کلیهی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی با تغییری بنیادین همراه بوده و پول مجازی در آستانهی اخراج پول فیزیکی از میدان است، در هر برخورد انگشتان انسان با صفحه کلید و با هر کلیک، اعلام نیاز به شکل جدیدی از بانکداری، رنگ جدیتری بهخود میگیرد.
بانکداری مبتنی بر شبکه های اجتماعی
شکلگیری جامعهای که پیشتر ترسیم شد، موجب پا گرفتن شیوه ی نوینی از بانکداری شده است که بر انجمنها و شبکه های اجتماعی تکیه دارد. ریشهی فراگیر شدن شبکههای اجتماعی را باید در سهولت پیوستن به این شبکهها، عدم محدودیت جغرافیایی یا تعدادی اعضای شبکه و ارائهی مجموعهی کاملی از ارزش افزوده به کاربران دانست. همچنین، شبکههای اجتماعی افزایش شفافیت اطلاعاتی را بههمراه دارد، چرا که گردش و تجمیع اطلاعات در خلال شبکهها باعث ایجاد شفافیت فعالیتها در اجتماع واقعی میشود.
برخی از موسسات مالی این موقعیت را بهمثابهی فرصت تلقی کرده و در حال حاضر خدمات خود را بر بستر «فیس بوک» ارائهمیدهند. با فعالیت در این شبکه، بهعنوان قدرتمندترین شبکهی اجتماعی، امکان کاهش تعداد شعبههای بانک به فراهم شده و بهصورت جایگزین، مشتریان با حسابهای کاربری خود در «فیس بوک» حساب بانکی باز میکنند. برآوردها حاکی از رسیدن درآمد سیستم اعتبار فیسبوکی در انتهای سال 2012 به مرز 4 میلیارد دلار است.
«اعتبار فیسبوکی» نوعی پول مجازی یا «پول خاصمنظوره» است که افراد توسط آن میتوانند به خرید نرمافزار، بازی یا غیره اقدام نمایند. هر یک دلار معادل 10 واحد «اعتبار فیسبوکی» است. این اعتبار از طریق 15 نوع مختلف ارز مانند دلار، پوند، یورو و کرون دانمارک قابل دسترسی است. «فیسبوک» تمایل دارد تا در آینده، سیستم اعتباری خود را به سیستم‌های پرداخت کامل، نظیر «پی پال»، توسعه دهد. از آنجا که انتظار میرود این سیستم اعتباری به یک سیستم گسترده «پرداخت خرد» تبدیل شود، بنابراین با استفاده از فضایی که «فیسبوک» به وجود آورده است بانکها تمایل به بهره جستن از این موقعیت را دارند.
بهعنوان مثال، بانک «سی بی ای» نرم افزاری را طراحی نموده است که امکان انجام تراکنش‌های امن را بین کاربران «فیسبوک» و دوستانشان یا موسسات ثالث به وجود میآورد. این بانک از پیشگامان استفاده از «فیسبوک» در زمینه پراخت بوده است. بانکهای « سی بی ای» ، « آی سی آی سی آی» هند ، « سیتی بانک» ، بانک «ای اس بی» نیوزلند و «اف ان بی» آفریقای جنوبی از جمله بانکهایی هستند که تاکنون در این زمینه به فعالیت پرداختهاند.
نمایش جزئیات حساب جاری، ها هدریافت صورت حساب، بروز رسانی کارت نقدی منقضی شده، درخواست دسته چک، مانده گیری، خرید محصولات پیش بینی شده مانند شارژ، SMS و لاتاری‌ها، انتقال اعتبارها به دوستان و در نهایت، تبدیل اعتبار به پول الکترونیکی و خدمات بانکی از جمله امکاناتی است که در حال حاضر بر این بستر ارائه میشود.
مورد کاوی
بانک «فیدور» اولین بانک در آلمان است که از سال 2003 با بهرهمندی از فناوری اطلاعات، شکل کسب و کار خود را در آرایشی جدید پیکربندی نموده است. حضور این بانک در قلب اروپا و تبعیت از الگوی سازمانهای مجازی، قابلیت دسترسی به 350 میلیون شهروند اتحادیه اروپا را برای این بانک فراهم ساخته است. تعداد کاربران این بانک در ابتدای سال 2011، در حدود 23000 نفر تخمین زده شده است. مدیر این بانک معتقد است که “مردم بانک هستند.” او قصد دارد با روش های قدیمیتر بانکداری از جمله بانکداری اینترنتی، عابر بانک، و صندوق های امانات رقابت کند. بازار هدف او بازار انبوه بانکداری خرد است. آنها این سبک بانکداری را «گلوسومو» میخوانند که به معنی جهانی، محلی، اجتماعی و موبایل است.
بانک «فیدور» یکی از نوآورترین بانکهای امروزی است. این بانک خصوصیات یکتای متعددی دارد. ثبت نام در این بانک از طریق «فیس بوک کانکت» انجام شده و مشتری میتواند تمامی حسابها، پس اندازها، سرمایه گذاریها، فلزات گرانبها و حتی پول مجازیاش را در یک صفحه مشاهده کند. بانک، نرخ سود اعطایی «فیدورپی» را از طریق تعداد «لایک»های روی صفحهی فیس بوک اش تعیین میکند. این مقدار، هرچه بیشتر باشد نرخ مزبور بالاتر خواهد بود. نرخ سود اعطایی به حسابها از 0.5% شروع شده و در بیست و پنجمهر ماه، اگر بانک به تعداد خاصی «لایک» دست پیدا کند، سود بالاتری محاسبه و پرداخت میشود. از 22000 لایک به بالا، «فیدورپی» برای باقیمانده سال 1.5% بهره پرداخت می کند. در پایان سال نرخ بهره دوباره به 0.5% باز میگردد.
بانک «فیدور» شعبه ای ندارد. چون از نظر آنها شعبه امکان نمایش میزان تبحر مشاوران این بانک را ندارد؛ در حالیکه تالارهای بحث و گفتگو این امر را بهخوبی به انجام میرسانند. چیدمان فضای داخلی شعبهها، کارمندان و مشتریان را از هم جدا میکنند، در حالی که در بانک «فیدور» این دو گروه از هم قابل تشخیص نیستند.
یکی از اساسیترین عناصر این بانک، «فیدور پی» است. «فیدور پی» یک کیف پول الکترونیکی پیش پرداخته است که میتواند از طریق وب یا برنامه ی کاربردی تلفن همراه مورد استفاده قرار گیرد. بعد از اینکه یک کاربر پولش را به این حساب منتقل کرد، میتواند آن را به سایر کاربران منتقل کند. تفاوت این سیستم با «پی پل» این است که «فیدورپی» تقریباً در زمان واقعی انجام می شود، واریز و پرداخت پول هزینه ای ندارد.
از ابتدای فوریه 2011 کاربران میتوانند به سایر کاربران پول وام دهند. هر کاربر میتواند بین 5 تا 500 یورو به دیگران وام دهد. حتی اگر آن فرد حساب «فیدور» نداشته باشد، میتواند از طریق ایمیل یا شمارهی تلفن همراهی که برای قرض دهنده شناخته شده باشد استفاده کند. وام ها بهره ندارند. زمان ثابت نیز ندارند. در عوض، وام دهنده میتواند پولش را در هر زمانی که بخواهد طلب کند. این روش از نظر زیرساخت و فناوری جزو طبقهبندی «وامدهی فرد به فرد» محسوب میشود.
این بانک تلاش می کند همه چیز را از طریق شراکت انجام دهد و از نو کارها را آغاز نکند. در همین راستا، برای امتیازدهی اعتباری و وام نفر به نفر، تبلیغات، سرویس پرداخت آنلاین، و… با شرکتهای مختلفی قرارداد دارند. بهعنوان نمونه، «گلد مانی»، یکی از بزرگترین فراهم آورندگان شمش های فیزیکی برای سرمایه گذاران است که در سال 2011 با بانک «فیدور» یک شراکت راهبردی را آغاز نموده است. «فیدور» از این زیرساخت برای ارائه ی فلزات ارزشمند به مشتریان خود در آلمان استفاده میکند. این سامانه به مشتریان فیدور اجازه میدهد بدون پر کردن فرم های «گلدمانی» نسبت به خریداری طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم اقدام کنند. سفارش ها به صورت روزانه از طریق حساب «فیدورپی» در بانک پردازش میشود. علاوه بر این، کاربران فیدور میتوانند تراکنش های فلزات گرانبها را با استفاده از فیدورپی انجام دهند. کاربران قادرند حتی مقادیر بسیار کمی در حد یک یورو نیز خرید کنند. این مسئله، بازار را بهروی کاربرانی که به دلیل محدودیت قدرت خرید قادر به خریدن فلزات گرانبها نبودند میگشاید.
مشتریان می توانند بهصورت برخط با یکدیگر آشنا شده و به تبادل نظر بپردازند. این نظرات اساس تصمیمات مالی مشتریان خواهد بود. همچنین، مشتریان بهواسطهی گفتگوها و سایر فعالیتهای ترویجی برخط، توسط سیستم امتیازدهی ویژهی سایت تشویق میشوند.
جمعبندی:
در شرایطی که جامعهی مجازی و رفتارهای فردی و اجتماعی انسان معاصر چنان درهم تنیده شدهاند که ترسیم مرزی برای تفکیک این دو از هم ناممکن است، با پر رنگ شدن حضور شبکههای مجازی مانند «سکند لایف» که نمونهای شبیه سازی شده از زندگی واقعی است، جهان مختصات جدیدی را تجربه میکند. در این زیستبوم نو، اتکاء به راهکارهای فرسوده نتیجهای محتوم به شکست و فروپاشی را با خود بههمراه خواهد داشت. باید در اندیشهی فردا بود؛ چرا که آینده، امروز است. «کوه با نخستین سنگها آغاز میشود.»
منبع: تازه‌های اقتصاد – شماره 137
نویسندگان:
مهدی ایمانی مهر (سرپرست واحد تحقیقات و برنامهریزی – شرکت توسن)
مجید فیروزی (کارشناس تحقیقات بازار- شرکت توسن)
فهرست منابع: